BAŞVURU SAHİBİ:

Kıymet İnşaat San. ve Tic. A.Ş. – Sette Yapı Bilişim A.Ş. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2022/893375 İhale Kayıt Numaralı “Demirkapı Tüneli Elektrik, Elektromekanik ve Diğer Kontrol Sistemleri Yapım İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü tarafından 12.10.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Demirkapı Tüneli Elektrik, Elektromekanik ve Diğer Kontrol Sistemleri Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Kıymet İnşaat San. ve Tic. A.Ş. – Sette Yapı Bilişim A.Ş. İş Ortaklığı tarafından 31.10.2022 tarih ve 58183 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.10.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/1236 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; iptal gerekçeleri arasında ihale dokumanı ekinde indirilen pursantaj tablosunda yazılan rakamın yaklaşık maliyet tutarı ile aynı olduğu bu nedenle yaklaşık maliyetin gizliliğinin korunamadığının belirtildiği, oysaki pursantaj tablosunda yazılan rakamın yaklaşık maliyet hesabında yer alan hangi iş kalemine ilişkin olduğu anlaşılmadığından isteklilerin tekliflerini hazırlamasına engel teşkil etmeyeceği gibi ihale dokumanı indiren tüm isteklilerce görülebilir durumunda olduğundan rekabeti de etkilemediği, idare tarafından iptal gerekçesi olan rakamın yaklaşık maliyet olduğuna ilişkin herhangi bir açıklama olmadığı ve bu rakamın yaklaşık maliyetin açıklanması ile birlikte yaklaşık maliyet tutarı ile aynı olduğunun farkına varılabildiği, bu durumda zaten yaklaşık maliyetin açıklanmış olduğu ve dolayısıyla yaklaşık maliyetin gizliliğinin ortadan kalktığı iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu maddenin gerekçesinde “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir.” hükmü

Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

…
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde “Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir:

a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.

c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.

ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar.

e) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir.” hükmü bulunmaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: DEMİRKAPI TÜNELİ ELEKTRİK, ELEKTROMEKANİK VE DİĞER KONTROL SİSTEMLERİ YAPIM İŞİ

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı:

Toplam Uzunlukları Yaklaşık 5000 Metre Olan “Elektrik, Elektronik, Elektromekanik ve Diğer Kontrol Sistemleri İle Tünellerin Yardımcı Yapılarının İnşaatı” Yapım İşleri

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü Yol Ağında Bulunan Demirkapı Tüneli” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin 34’üncü maddesinde“34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.

Mevzuatın yukarıda yer alan hükümlerinden, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği anlaşılmaktadır.

İdarece hazırlanan yaklaşık maliyetin, ihale konusu işin maliyet bileşenleri göz önünde bulundurularak, 4734 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesi ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8 ve 9’uncu maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde hesaplandığı anlaşılmıştır.

 İdarece gönderilen ihale işlem dosyasında yer alan yaklaşık maliyet cetveli ve yaklaşık maliyetin dayanağı belgeler incelendiğinde; yaklaşık maliyetin Tüneller Bakım İşletme, Aydınlatma Sistemleri, Telekontrol Sistemi, Trafik Kontrol Sistemi Kapalı Devre Televizyon Sistemi, Kamu Anons Sistemi, Yangın Algılama Sistemleri, Acil Haberleşme Sistemleri ve İnşaat İşleri İmalatları iş grubu olmak üzere on iki iş grubu grubundan oluştuğu, anılan iş gruplarında yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemlerinin yer aldığı, söz konusu iş kalemlerinden bazıları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyat pozlarının bazıları için ise idare tarafından oluşturulan özel pozların kullanılarak hesaplama yapıldığı bu hesaplama sonucunda yaklaşık maliyeti oluşturan 12 iş kısmının toplam tutarlarına icmal tablosunda yer verildiği, yaklaşık maliyet tutarının 230.914.904,77 TL olarak belirlendiği görülmüştür.

25.10.2022 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararı incelendiğinde, başvuruya konu ihalede 7 isteklinin e-teklif sunduğu, idarece sınır değerinin 167.937.239,16 TL olarak hesaplandığı ve e-teklifinin sınır değerin altında kalan isteklinin olmadığı, teklifi sınır değerin üstünde olan birinci ve ikinci ekonomik en avantajlı  teklif olması öngörülen isteklilere EKAP üzerinden 14.10.2022 tarihli “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması” konulu yazı gönderildiği söz konusu yazıya istinaden 19.10.2022 tarihinde anılan istekliler tarafından beyan edilen belgelerin sunulduğu, sunulan belgelerle yapılan yeterlik değerlendirmesi sonucunda anılan isteklilerin tekliflerinin geçerli teklif olarak ihale komisyonunca değerlendirildiği, daha sonra Kırtur Tur.İnş.Taah.San ve Tic.Ltd. Şti.nin 21.10.2022 tarihinde “…ihale dokümanı içerisinde yer alan Teknik Şartname pursantaj cetveli iş grupları listesinde sehven yaklaşık maliyetin açıklandığı, bu durumun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ilkeleri ile çeliştiği… ” gerekçesiyle idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, anılan isteklinin  yaptığı başvurusu üzerine yapılan incelemede, idarenin şikâyeti uygun bularak “..yaklaşık maliyetin gizliliğinin ilk oturumdan önce ortadan kalktığından ihalenin iptal edilmesinin kamu yararına uygun olacağı …” gerekçe gösterilerek bahse konu ihalenin ihale komisyonu tarafından 25.10.2022 tarihinde iptal edildiği anlaşılmıştır.  

Yukarıda anılan mevzuat hükümlerine göre ihale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olsa da idarelere kanun ile verilen bu takdir yetkisi, takdir hakkının kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı kullanılması gerektiği, tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, sunulan bütün tekliflerin ilgili idarece hazırlanan şartnamelerde yer alan yeterlik koşullarını karşılamaması ve Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle sınırlandırılmıştır

İdarenin ihalenin iptaline ilişkin gerekçesinin ihale dokümanı ekinde yer alan Pursantaj Tablosunda yaklaşık maliyeti oluşturan her bir (12 kalem) iş kalemine ait yaklaşık maliyet tutarının sehven yazılmasının olduğu, yaklaşık maliyetinin ilk oturumdan önce açıklandığı bu nedenle ihalede yaklaşık maliyete ilişkin gizliliğinin korunamadığı ve ihale sürecinin güvenilir ve saydam bir şekilde yürütülme imkânının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca yaklaşık maliyetin sehven ihale dokümanı ekinde yer alan Pursantaj Tablosunda belirtilmesinin Kanun’un 5’inci maddesindeki gizlilik ve “Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan hükümlerine aykırı olduğu ifade edilerek bahse konu ihalenin iptal edildiği görülmüştür. İdarece belirtilen gerekçenin dayanaklarıyla beraber ortaya konulduğu anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yaklaşık maliyet ile ilgili hükümleri değerlendirildiğinde, ihale konusu işin tahmini bedeli olan yaklaşık maliyetin gizliliğinin korunması gerektiği anlaşılmaktadır.

İdarenin ihalenin iptaline ilişkin gerekçesi incelendiğinde ihale dokümanı eki olan Pursantaj Tablosunda yaklaşık maliyet hesabına dayanak olan 12 iş kaleminin imalat oranlarının “%” cinsinden yazıldığı, anılan Tablonun Q sütununda ise “%” cinsinden verilen iş kalemlerine karşılık gelen imalatlara ilişkin tutarlar yazılarak toplam tutarın 230.914.904,77 olduğu, yazılan söz konusu rakamın yaklaşık maliyet tutarı (230.914.904,77 TL ) ile aynı olduğu, anılan sütuna  yazılı tutarların hangi imalata veya imalatların parasal tutarına karşılık geldiğinin anlaşılır olduğu, dolayısıyla ihale konusu işin yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihlal edildiği bu durumun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin gizlilik ilkesine aykırı bir durum teşkil ettiği bu itibarla  idarenin ihalenin iptal işlemine yönelik kararının mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.

Öte yandan başvuru sahibinin bahse konu ihaleye e- teklif sunan isteklilerden Kırtur Turizm İnş. Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan idareye şikâyet başvurusu üzerine alınan kararla ihalenin iptal edildiğinin anlaşıldığı, anılan isteklinin şikâyet başvurusunda yer alan iddiaların temelde ihale dokümanı düzenlemelerine yönelik olduğu, bu nedenle söz konusu şikâyetin idarece süre yönünden reddedilmesi gerektiği iddiasına yönelik yapılan incelemede; idarece her ne kadar yaklaşık maliyet tutarının sehven ihale dokumanı ekinde yer alan pursantaj tablosunda yazıldığı görülmüş olsa da bahse konu ihalenin iptaline dayanak teşkil eden söz konusu şikayet başvurusunun süresinde yapılıp yapılmadığının önem arz etmediği, gelinen aşamada ihalenin iptaline karar verildiği, bu başvurunun ihalenin iptali kararına yönelik olduğu, yaklaşık maliyete ihale dokümanı kapsamında yer verildiğinden ihalenin iptal edilmesi işleminin mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

  Yapılan tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde başvuru sahibinin ihalenin iptali kararının iptal edilmesi gerektiğine yönelik iddiası yerinde bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.