4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde, “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

 

Anılan Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinin üçüncü fıkrasında “İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.” hükmü,

 

Aynı Kanun’un “Sözleşmeye davet” başlıklı 42’nci maddesinin birinci fıkrasında “41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye oniki gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur.” hükmü,

 

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” hükmü,

 

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik şartname” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur. Bu şartnamelerde yerli isteklilerin katılımını engelleyici düzenlemelere yer verilemez.

(2) Teknik şartnamede, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamede teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.

(3) Teknik şartnamenin idare tarafından hazırlanması esastır. Ancak, işin özelliğinin gerektirdiği hallerde ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla teknik şartname, Kanun hükümlerine uygun olarak danışmanlık hizmet sunucularına hazırlattırılabilir.

(4) İhale konusu işte kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipmanın teknik özellikleri, öncelikle yerli malının da kullanılmasını sağlayacak şekilde belirlenir. Bunlara ilişkin kullanım kılavuzlarına yönelik teknik şartnamede düzenleme yapılabilir.” hükmü,

 

Anılan Yönetmelik’in “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilir. Ancak, söz konusu makine, teçhizat ve diğer ekipman yeterlik kriteri olarak belirlenemez. İşin niteliğinin gerektirdiği hallerde, kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipman fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. İdari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verilir. Fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılabilmesi için, kendi malı olduğunu gösteren belgeler ile teknik kriterleri tevsik eden belgelerin teklif ile birlikte sunulması gerekir. Kendi malı makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin fiyat dışı unsurun, fiyat ve fiyat dışı unsurlar dahil hesaplanan toplam değerlendirme puanı içindeki ağırlığı yüzde biri geçemez. Söz konusu oranı arttırmaya veya azaltmaya ya da alım konusuna göre farklı oranlar belirlemeye Kurum yetkilidir.” hükmü,

 

İdari Şartname’nin “ İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: 24 Aylık Araç, İş Makinesi ve Ekipman Kiralama İşi…” düzenlemesi,

 

Anılan Şartname’nin “İhaleye ilişkin bilgiler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1…c) İhale (son teklif verme) tarihi ve saati: 24.06.2022” düzenlemesi,

 

Sözleşme Tasarısı’nın “ İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 731 (YediYüzOtuzBir) gündür

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

 

Anılan Tasarı’nın “İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: Defne İlçesinin tümü

10.2. İşyerinin teslimine ilişkin esaslar ve işe başlama tarihi: Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (On) gün içinde işyeri teslimi yapılarak işe başlanır…” düzenlemesi,

 

Aynı Tasarı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “…16.1.3. Aşağıdaki aykırılık hallerinden birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilir.

1) Yüklenici tarafından temin edilecek araçlar, sözleşmenin imzalanmasını müteakip 10 (on) gün içerisinde idarenin kurduğu kontrol teşkilatına teknik şartnamede belirtilen özelliklere haiz olup olmadığına ilişkin incelemelerini yapmak üzere şase ve üst yapı için ayrı ayrı üretici, yetkili satıcı veya yetkili distribütör tarafından onaylanmış teknik belgeleri ve AİTM Münferit Araç Uygunluk belgeleri ile birlikte teslim edilecektir. Araçların tamamının teknik şartnamede yer alan özelliklere haiz şekilde en geç 10 (on) gün içinde kontrol teşkilatına teslim edilmemesi,
2) Yüklenicinin eksiksiz şekilde tüm araçları teslim ederek işe süresinde başlayamaması” düzenlemesi yer almaktadır.

 

İhaleye ait birim fiyat teklif cetveli aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:

İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması	Birimi	Miktarı	Teklif Edilen Birim Fiyat	Tutarı
Elektronik Vinç Sistemli Çöp Toplama Aracı	saat	5.117
Elektronik Vinç Sistemli Konteyner Yıkama Aracı	saat	504
Büyük Hidrolik Sıkıştırmalı Çöp Kamyonu	saat	14.616
Orta Hidrolik sıkıştırmalı Çöp Kamyonu	saat	13.881
Küçük Hidrolik sıkıştırmalı Çöp Kamyonu	saat	40.908
Konteyner yıkamalı hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu	saat	4.382
Vakumlu Yol Süpürme Aracı	saat	4.382
Büyük Damperli Kamyon	saat	4.382
Orta Damperli Kamyon	saat	4.382
4×4 Çift Kabin Damperli Kamyon	saat	4.382
Küçük Damperli kamyon	saat	13.146
Mobil Yıkama Aracı	saat	4.382
Kazıcı Yükleyici Kepçe	saat	8.764
Vakumlu Elektrikli Süpürge	saat	8.764
Personel Sevk Aracı	saat	4.382
Çift Kabinli Kamyonet	ay	24
Kombi Tipi Kontrol aracı	ay	48
3750 lt. Vinçli, Tek Kapak Pedallı Yer Üstü Çöp Konteyneri (150 Adet)	ay	24
Toplam Tutar  (K.D.V Hariç)

Başvuru sahibi tarafından iddia konusu edilen 2021/785799 İKN’li ihalenin 20.12.2021 tarihinde sözleşmesi imzalanan 6 aylık araç ve iş makinesi kiralama işine ilişkin olduğu görülmüştür.

 

Başvuruya konu ihaleye ait ilan tarihinin “26.05.2022, ihale tarihinin “24.06.2022” olduğu, işin süresinin ise işe başlama tarihinden itibaren 731 gün olduğu görülmüştür.

 

Başvuruya konu ihalede, 24 Aylık araç, iş makinesi ve ekipman kiralama işinin gerçekleştirilmek istenildiği,  bu kapsamda çöp toplama araçları, konteyner yıkama aracı, çöp kamyonları, yol süpürme aracı, damperli kamyonlar, mobil yıkama aracı, kazıcı yükleyici kepçe, vakumlu elektrikli süpürge, personel sevk aracı, çift kabinli kamyonet, kombi tipi kontrol aracı ve çöp konteynerlerinin iş kapsamında yer aldığı,

 

Araçlarla ve çöp konteynerleri ile ilgili olarak teknik kriterlerin ayrıntılı bir şekilde Teknik şartname’de düzenlendiği ve bu kapsamda araçlarla ilgili olarak “Yukarıda belirtilen araçların tamamı, üstyapısı olanlar için üst yapısı da dahil olmak üzere en az 2021 model ve üzeri olacaktır. Araçlar şase ve üst yapıları için ayrı ayrı üretici, yetkili satıcı veya yetkili distribütör tarafından onaylanmış teknik belgeleri ile birlikte AİTM Münferit Araç Uygunluk belgelerine sahip olacaktır.” düzenlemesine yer verildiği görülmüştür.

 

Ayrıca Sözleşme Tasarısı’nın 10’uncu maddesine göre, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (On) gün içinde işyeri teslimi yapılarak işe başlanacağı düzenlenmiş olup, aynı Tasarı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1.3. Aşağıdaki aykırılık hallerinden birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilir.

1) Yüklenici tarafından temin edilecek araçlar, sözleşmenin imzalanmasını müteakip 10 (on) gün içerisinde idarenin kurduğu kontrol teşkilatına teknik şartnamede belirtilen özelliklere haiz olup olmadığına ilişkin incelemelerini yapmak üzere şase ve üst yapı için ayrı ayrı üretici, yetkili satıcı veya yetkili distribütör tarafından onaylanmış teknik belgeleri ve AİTM Münferit Araç Uygunluk belgeleri ile birlikte teslim edilecektir. Araçların tamamının teknik şartnamede yer alan özelliklere haiz şekilde en geç 10 (on) gün içinde kontrol teşkilatına teslim edilmemesi,
2 ) Yüklenicinin eksiksiz şekilde tüm araçları teslim ederek işe süresinde başlayamaması” düzenlemesine yer verilmiştir.

 

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamasının gerektiği, yerli istekli veya yerli malının kullanılmasını engelleyici düzenlemelere yer verilmemesi gerektiği, idarelerin gereksinimlerini 4734 sayılı Kanun’un 5’nci maddesinde yer alan temel ilkeleri doğrultusunda belirlemekle yükümlü olduğu, ihtiyacı olan hususların tespiti noktasında da takdir yetkisinin bulunduğu, ancak bu yetkinin ihaleye katılımı ve rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde de kullanılmaması gerektiği anlaşılmaktadır.

 

İhalede çalıştırılması öngörülen araçlarla ilgili olarak, kendi malı şartı aranmadığı, araçların teknik özelliklerine yönelik kriterlerin belirlendiği ve idarece hazırlanan araç ihtiyaç teknik raporunda araçların idarenin ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımına ve ihtiyaçların zamanında ve uygun şartlarla karşılanmasına ilişkin olarak belirlendiğinin de ifade edildiği anlaşılmaktadır.

 

Yine, başvuru sahibinin iddialarında yer verilen “4×4 Çift Kabin Damperli Kamyon” ile “ Mobil Yıkama Aracı” ile ilgili olarak idarece başvuru sahibine verilen cevapta, araçların teknik özelliklerinin idarenin araçları çalıştıracağı bölgelerdeki tarihi ve fiziki koşullar dikkate alınarak hazırlandığının beyan edildiği ve bu doğrultuda maliyet çalışmalarında ilgili piyasa araştırması çalışmaları kapsamında söz konusu araçların temin edilebilmesi noktasında bilgilere yer verildiği görülmüştür.

 

Dolayısıyla, anılan mevzuat hükümleri ve araçlara ilişkin dokuman düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde ihale konusu işin ifasında kullanılacak araçlara ilişkin yapılan teknik kriter düzenlemelerinin, işin ifasını kolaylaştırmaya yönelik, zaman ve ekonomiklik bakımından verimlilik ve fonksiyonelliği sağlamaya dönük olduğu, araçların isteklilerin kendi mallarının olması zorunluluğunun bulunmadığı, dolayısıyla Teknik Şartname’nin ihale konusu işin kapsamı ve niteliği dikkate alınarak idarenin ihtiyaçlarını karşılama noktasında hazırlandığı ve idarelerin ihtiyaçlarını uygun şartlarda ve zamanında karşılanması açısından takdir yetkisi bulunduğu dikkate alındığında, söz konusu teknik kriterlerin belirlenmesinde rekabetin engellendiğinden söz edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.

 

Diğer taraftan, başvuruya konu ihaleye ait ilan tarihinin “26.05.2022, ihale tarihinin “24.06.2022” olduğu, işin süresinin ise işe başlama tarihinden itibaren 731 olarak düzenlendiği, başvuruya konu ihaleye ait iş kapsamındaki ihtiyaçların mevzuata uygun olarak belirlenmesi, işin sürecinin planlanması ve mevzuata uygun olarak yürütülmesi ve gerçekleştirilmesi açısından sürelerin öngörülmesine yönelik yetki ve sorumluluğun idareye ait olduğu anlaşılmaktadır.

 

Ancak, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması istenilen araçların ayrıntılı teknik özellikleri olan ve özel imalat süreci gerektiren nitelikli araçlar olduğu, (elektronik vinç sistemli çöp toplama aracı, elektronik vinç sistemli konteyner yıkama aracı, çöp kamyonları, kamyon, kazıcı yükleyici kepçe vb.) diğer taraftan sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (on) gün içinde iş yeri teslimi yapılarak işe başlanacağı, yüklenici tarafından temin edilecek araçların, sözleşmenin imzalanmasını müteakip 10 (on) gün içerisinde idarenin kurduğu kontrol teşkilatına Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri haiz olup olmadığına ilişkin incelemelerini yapmak üzere şase ve üst yapı için ayrı ayrı üretici, yetkili satıcı veya yetkili distribütör tarafından onaylanmış teknik belgeleri ve AİTM münferit araç uygunluk belgeleri ile birlikte teslim edileceği, araçların tamamının Teknik Şartname’de yer alan özellikleri haiz şekilde en geç 10 (on) gün içinde kontrol teşkilatına teslim edilmemesi ve yüklenicinin eksiksiz şekilde tüm araçları teslim ederek işe süresinde başlayamaması hallerinde 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşmenin idarece feshedileceği ve belirlenen sürenin makul olmadığı da dikkate alındığında, düzenlemenin ihaleye katılımı zorlaştırıcı ve engelleyici nitelik taşıdığı anlaşıldığından, ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  

 

Diğer taraftan, başvuru sahibinin 5’inci iddiası kapsamındaki ilgili Teknik Şartname maddesinde istenilen aracın Mercedes Mrka aracı işaret ettiğine yönelik iddiasının teknik görüş alınmak suretiyle sonuçlandırılması gerekeceği düşünülmekle birlikte, ihalenin yukarıda açıklanan nedenlerle iptal edilmesi gerektiği sonucuna varıldığından usul ekonomisi gereğince bu doğrultuda bir işlem tesis edilmesine gerek görülmemiştir.

Toplantı No : 2022/035 Gündem No : 45 Karar Tarihi : 07.07.2022 Karar No : 2022/UH.I-864