ihale dökumanında  farklı nitelikteki araçlar için azami yaş ve kilometre sınırı istenilmesi

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

 

Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “…İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.

Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir.

Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,

 

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik Şartname” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname hazırlanarak ihale dokümanına dâhil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur.

(2) Teknik şartnamede, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamede teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemez.

Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü yer almaktadır.

 

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: TEİAŞ Merkez ve Taşra ünitelerinin ihtiyacı olan yakıt hariç, 24 ay süreli 27 kısım halinde toplam 732 adet (653 adedi sürücülü) muhtelif araçların kiralanması hizmeti

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu: İÇTM-2023/20

e) Miktarı:

TEİAŞ Merkez ve Taşra ünitelerinin ihtiyacı olan yakıt hariç, 24 ay süreli 27 kısım halinde toplam 732 adet (653 adedi sürücülü) muhtelif araçların kiralanması hizmeti

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer:

Teknik Şartname ile Hizmet Alımı Yolu ile Kiralanacak Araçlar ve Sürücüler için Özel Şartların “Diğer Hususlar” başlıklı 8. maddesinde yer alan adresler” düzenlemesi,

 

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…Sözleşme kapsamında kiralanacak araçların renkleri sözleşme yapıldıktan sonra ilgili ünitesi ile mutabakat sağlanarak belirlenecektir. Ayrıca yüklenici araçları ekipmanları ile birlikte tescili yapılmış halde plakası ve ruhsatı ile birlikte belirtilen adreslerde hizmete başlatacaktır.” düzenlemesi,

 

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.11.2023; işi bitirme tarihi 31.10.2025…” düzenlemesi,

 

Teknik Şartname’nin “Kiralanacak taşıt ve iş makinelerinde aranacak şartlar” başlıklı 1’inci maddesinde “…f) İşe başlama tarihi itibariyle binek araçları; (sedan, station wagon tipi vb. araçlar) 4 (dört) yaşını, arazili araçlar; 4 (dört) yaşını, van tipi, minibüs, kamyonet, kombi vb. araçlar; 5 (beş) yaşını, iş makineleri; 12 (oniki) yaşını ve üzerine özel ekipman monteli (vinç vb.) kamyonlar; 12 (oniki) yaşını doldurmamış olacaktır. Taşıtın yaşı; araç tescil belgesi kayıtlarındaki model yılından sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanacaktır.

İhale iptali, sözleşme feshi vb. zorunlu nedenler ile 4734 Sayılı Kanunda atıf yapılan ve 4735 Sayılı Kanunda yazılı olan mücbir sebeplerle ihale süreçlerinde gecikme yaşanması halinde, yeni sözleşme imzalanıncaya kadar geçecek süre için yapılacak kısa süreli hizmet almalarında bu bent hükümleri uygulanmayabilir…” düzenlemesi,

 

Hizmet Alımı Yoluyla Kiralanacak Araçlar ve Sürücüler İçin Özel Şartlar dokümanının “Genel hususlar” başlıklı 1’inci maddesinde “…1.10.İşe başlama tarihi itibariyle;

-binek araçlar; (sedan, station wagon tipi vb. araçlar) 60.000 km’yi;

-arazili araçlar; 40.000 km’yi;

-van tipi, minibüs, kamyonet, kombi, vb. araçlar ise 60.000 km’yi geçmemiş olacaktır.” düzenlemesi,

 

Hizmet Alımı Yoluyla Kiralanacak Araçlar ve Sürücüler İçin Özel Şartlar dokümanının “Kiralanacak araçlarla ilgili hususlar” başlıklı 2’nci maddesinde “2.7. Sözleşme kapsamında kiralanacak araçların renkleri sözleşme yapıldıktan sonra ilgili ünitesi ile mutabakat sağlanarak belirlenecektir. Ayrıca yüklenici araçları ekipmanları ile birlikte tescili yapılmış halde plakası ve ruhsatı ile birlikte belirtilen adreslerde hizmete başlatacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

 

Ayrıca Teknik Şartname’nin “Kiralanacak taşıt ve iş makinelerinde aranacak şartlar” başlıklı 1’inci maddesinde 27 kısım olarak gerçekleştirilen ihalenin her bir kısmında istenen araçların miktar ve özelliklerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği görülmüştür.

 

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve idarece başvuru sahibinin şikayet başvurusu üzerine verilen cevabi yazı çerçevesinde ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler incelendiğinde, idare tarafından farklı nitelikteki araçlar için azami yaş ve kilometre sınırı istenildiği, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçların renklerinin sözleşme yapıldıktan sonra ilgili ünitesi ile mutabakat sağlanarak belirleneceği,  ihale doküman düzenlemeleri ile araçlar için istenilen şartların belirlenmesinde Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelere uyulması noktasında idarenin yükümlülüklerinin bulunduğu ve ihtiyacı olan hususların tespiti noktasında da belli bir serbestiye sahip olduğu, ancak yapılacak düzenlemelerin ihaleye katılımı daraltmamasının esas olduğu, bu açıdan şikâyete konu ihalede işin süresinin (24 ay) olduğu, idarenin yurt içinde yapacağı faaliyetlerinde kullanılmak üzere istenilen binek araçlara 4 (dört) yaş ve 60.000 km, arazi araçlarına 4 (dört) yaş ve 40.000 km, van tipi, minibüs, kamyonet, kombi vb. araçlara 5 (beş) yaş ve 60.000 km sınırlamasının getirildiği, ayrıca 27 kısım ve toplam 732 adet muhtelif araçların kiralanması hizmet alımı işi olarak gerçekleştirilen ihalede çalıştırılacak araçların renklerinin sözleşme yapıldıktan sonra ilgili ünitesi ile mutabakat sağlanarak belirleneceği hususları birlikte dikkate alındığında bahse konu düzenlemelerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesi çerçevesinde ihaleye katılımı kısıtlayıcı nitelikte olduğu ve sağlıklı teklif verilmesini engellediği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan başvuru sahibinin “Teknik Şartname’de istenilen araç özellikleri ile ilgili bazı kısımlarda araçların aynı marka ve modelde olacağı belirtilmiş olup, aynı model aynı marka istenilen sayıda araçların tedarikinin çok güç olacağı, isteklileri tereddüte düşürdüğü” iddiası açısından da, Teknik Şartname’de marka ve model adının belirtilmediği, ayrıca kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilen ihalede kısım içerisinde yer alan araç tiplerinin (binek, minibüs, kamyonet, kombi, van tipi vb.) tip bazında aynı marka ve model olarak istenilmesinin mevzuata aykırı olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Toplantı No	: 2023/048
Gündem No	: 13
Karar Tarihi	: 27.09.2023
Karar No	: 2023/UH.I-1255