|
BAŞVURU SAHİBİ:
Statik Su Yapı İnşaat A.Ş. – Egemen İnş. ve Tic. A.Ş. – Arhat Enerji A.Ş. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hes Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/571125 İhale Kayıt Numaralı “Adıyaman-Kâhta Büyükçay Barajı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hidroelektrik Santraller Dairesi Başkanlığı tarafından 25.03.2021 tarihinde belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen “Adıyaman-Kâhta Büyükçay Barajı” ihalesine ilişkin olarak Statik Su Yapı İnşaat A.Ş. – Egemen İnş. ve Tic. A.Ş. – Arhat Enerji A.Ş. İş Ortaklığının 17.05.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.05.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.06.2021 tarih ve 26278 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.06.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/992 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif dosyasında sunulan teklif mektubu, birim fiyat teklif cetveli, sunulmayacak belgeler tablosu ve iş ortaklığı beyannamesinin yetkili kişilerce imzalanmadığı,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif dosyasında sunulan ortaklık tespit belgesi ve ortaklık durum belgesinin yetkili kişilerce imzalanmadığı,
3) “ABB-45” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “makine bedeli (kaplama fabrikası)” girdisinin tutarının, analiz toplam tutarının % 3’ünün üzerinde olduğu, dolayısıyla söz konusu girdinin açıklama istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlenmesinin uygun olmadığı,
4) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı, şöyle ki;
a) Sunmuş olduğu analizlerin, idarece verilen analiz formatına, ihale dokümanında tanımlanan yapım şartlarına ve Teknik Şartname’ye uygun olmadığı, idarece verilen analiz formatında belirtilen girdi isim, birim ve miktarları ile bahse konu istekli tarafından sunulan analizlerdeki girdi isim, birim ve miktarlarının aynı olmadığı, açıklama istenen ve istenilmeyen analiz girdilerinin birimi, birim fiyatı, miktarı ve tutarının belirtilmediği, birim fiyat tariflerindeki maliyet unsurları ile söz konusu istekli tarafından sunulan analizlerdeki girdilerin birbirinden farklı olduğu,
b) Açıklama istenen analiz girdilerinin tamamının açıklanmadığı, açıklanan girdilere ilişkin belgelendirme yapılmadığı, sunulan belgelerin ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine aykırı olduğu,
c) Üçüncü kişilerden alınarak sunulan fiyat tekliflerinin bazılarının iş kalemine ilişkin olarak düzenlendiği, oysaki analiz girdilerinin ayrı ayrı açıklanması gerektiği,
ç) Açıklama istenilmeyen analiz girdilerine 0,01 TL veya daha az fiyat teklif edilmesi nedeniyle bazı girdi tutarlarının 0,00 TL olarak hesaplandığı, dolayısıyla söz konusu girdiler için fiyat öngörülmediği,
d) Analizlerde aritmetik hata yapıldığı,
e) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen fiyatlar kullanılarak tevsik edildiği belirtilen girdi fiyatlarının güncel rayiç fiyatlar olmadığı, cari yılda kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyat listesinde yer almayan pozlara ilişkin rayiç fiyat kullanılmasının uygun olmadığı, rayiç fiyatları kullanılan pozlar ile açıklama istenen analiz girdilerinin birbiriyle uyumlu olmadığı,
f) İşçilik girdisi ücretlerinin, ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında belirlendiği, bazı fiyat tekliflerinde “işçilik dâhildir” ibaresine yer verilmek suretiyle işçilik ücretlerinin fiyat teklifine konu edilmesinin uygun olmadığı,
g) Aynı analiz girdileri için farklı iş kalemlerinin analizlerinde farklı fiyatlar belirtildiği,
ğ) Euro ve Dolar cinsinden belirlenmiş olan fiyatların Türk Lirası’na çevrilmesi sırasında, ihale davet tarihi ile ihale tarihi arasında olmayan döviz kurlarının esas alındığı, Ek-O.6 tutanaklarında döviz kurunun Türk Lirası’na çevrilmesi işleminde ihale davet tarihi ile ihale tarihi arasındaki bir tarihin esas alınması yerine yurt dışından getirilen ürünün gümrükten geçtiği tarihin esas alınmasının ve TCMB efektif döviz satış kuru üzerinden hesaplama yapılmasının uygun olmadığı,
h) Analizlerde belirtilen akaryakıt fiyatının, EPDK tarafından ihale davet tarihi ile ihale tarihi arasında yayımlanan fiyatların % 90’ının altında olduğu, “mazot” girdisi için EPDK tarafından belirlenen litre fiyatının kilograma dönüştürülmesinde kullanılan yoğunluk katsayısının 0,20-0,845 kg/lt aralığında olmadığı, “benzin” girdisine ilişkin olarak yapılan açıklamalarda da EPDK’nın ilgili düzenlemelerinin dikkate alınmadığı, ihale konusu işin Adıyaman ve Malatya illerinde gerçekleştirileceğinden bahisle akaryakıt fiyatının bahse konu iki il için EPDK tarafından yayımlanan fiyatların ağırlıklı ortalaması ya da yüksek olan fiyat göz önünde bulundurulmak suretiyle hesaplanması gerekirken yalnızca Adıyaman için yayımlanan fiyatların dikkate alınmasının uygun olmadığı, akaryakıt fiyatını tevsik etmek amacıyla kullanılan fiyatın, davet tarihi ile ihale tarihi arasında Adıyaman ve Malatya il sınırları içerisinde aktif satış yapan faal bir bayisi olmayan bir akaryakıt firmasına ait olduğu, akaryakıt fiyatının KDV hariç tutarının hatalı hesaplandığı,
ı) Fiyat teklifi veren üçüncü kişilerin teklife konu alanda faaliyet göstermediği, söz konusu hususu tevsik eden belgelerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulmadığı, fiyat tekliflerinin meslek mensubunca ilgili ibare yazılarak imzalanmadığı, fiyat teklifi veren üçüncü kişiler ile bahse konu teklifleri imzalayan ve onaylayan meslek mensupları arasında tam tasdik sözleşmesi veya söz konusu üçüncü kişilerin beyannamelerini imzalamaya yetki veren bir sözleşmenin bulunmadığı, bulunsa dahi bahse konu sözleşmelerin geçerlilik süresinin sona erdiği, fiyat tekliflerinde mükellef ile meslek mensubunun kaşesi ve mükellefin imzasının yer almadığı, fiyat tekliflerinde mükellefe ilişkin olarak yer verilen imzanın, tutanaklarda ve tutanakların eki olan imza sirküleri/beyannamelerinde yer alan imzalar ile aynı olmadığı, fiyat tekliflerinin dayanağını teşkil eden faturaların, fiyat teklifine konu mala veya hizmete ilişkin olmadığı, fiyat teklifini veren üçüncü kişilerin yasal defter ve belgelerinde, son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde fiyat teklifine konu mal veya hizmetin alış, satış veya üretimine ilişkin kayıt bulunmadığı, fiyat teklifi veren üçüncü kişilerin faal durumda olmadığı, vergi ve oda kayıtlarının bulunmadığı, maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile stok tespit tutanaklarında belirtilen geçici vergi beyanname dönemlerinin uygun olmadığı,
– Sunulan tespit tutanaklarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesi ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 standart formlarına uygun olmadığı, Ek-O.8 tutanağı sunulan malın stoktaki miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olduğu, eksik kalan miktar için ise Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki diğer açıklama yöntemlerine uygun açıklama sunulmadığı, söz konusu isteklinin Ek-O7 tutanağı sunulan mala ilişkin olarak son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde, ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü miktarın en az yarısı kadar alım yapmadığı, maliyet/satış tutarı ve stok tespit tutanaklarında, anılan tutanakların hangi mala ilişkin olarak düzenlendiği bilgisi ile tutanak tarih ve sayısının bulunmadığı, tutanaklarda idarenin ve ihalenin adı, ihale kayıt numarası, ihale tarihi, mükellefin ve meslek mensubunun adı-soyadı/ticaret unvanı, geçici vergi beyanname dönemi, defterlerin tasdik makamı, noter tasdik tarihi, sayısı ve diğer bilgilerin (meslek mensubunun bağlı olduğu oda, oda sicil ve kaşe numarası vb.) eksik veya hatalı yazıldığı, defterler; e-defter veya defter beyan sistemi gibi elektronik ortamlarda tutulduğu halde bahse konu hususa ilişkin açıklayıcı bilgiye tutanaklarda yer verilmediği, aynı fiyat teklifi kapsamında birden fazla mal için fiyat teklifi alınmasına rağmen, söz konusu tekliflerin dayanağını teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarında her bir mal için satış ve maliyet tutarlarının hesaplanması amacıyla ayrı tabloların düzenlenmediği, tutanakların ekinde meslek mensuplarının oda faaliyet belgeleri ile mükelleflerin imza sirküleri/beyannamelerinin veya vekâletnamelerin sunulmadığı, sunulan imza sirküleri/beyannameleri ve vekâletnamelerin ise münferiden imza yetkisini ve üçüncü kişilere fiyat teklifi verme yetkisini içermediği, imza sirküleri/beyannameleri ve vekâletnamelerin geçerlilik sürelerinin sona erdiği, meslek mensuplarına ilişkin sunulan oda faaliyet belgelerinde belirtilen tarihlerin; fiyat tekliflerinin ve tutanakların meslek mensubunca onaylandığı tarihleri kapsamadığı, meslek mensuplarına ait faaliyet belgelerine kendileri tarafından “aslı gibidir” şerhi düşülmeden sunulduğu,
– Fiyat teklifleri ile söz konusu tekliflerin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarında yer alan tutanak tarih ve sayısı, hangi mala/hizmete ilişkin düzenlendikleri, mükellefe ve meslek mensubuna ait bilgiler vs. açısından uyumsuzluk bulunduğu, fiyat tekliflerine konu mal/hizmetler ile meslek mensubunca düzenlenen tutanaklara konu mal/hizmetlerin farklı teknik özelliklere sahip olduğu, satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan fiyat tekliflerinde teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olduğu, maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan fiyat tekliflerinde teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olduğu, maliyet tespit tutanağı ve satış tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulmasına rağmen, fiyat teklifi veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde teklife konu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım/satım yapılmadığı, maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarında belirtilen mükelleflerin imza sirkülerinin veya mükellefler adına fiyat teklifini imzalayan kişilerin vekâletnameleri ile imza beyannamelerinin asıl, noter onaylı suret ya da “aslı idarece görülmüştür” şerhi taşıyan suret şeklinde sunulmadığı, maliyet tespit tutanakları ve satış tespit tutanaklarında yer alan tablolardaki bilgilerin eksik veya hatalı olduğu, söz konusu tablolardaki fatura adedi, faturaya konu mamul/mal veya hizmetin adı/nevi, miktar ve tutarı bilgileri ile tutanağın satış ve maliyet tutarının tespitine ilişkin kısmında yer alan tablo bilgilerinin birbiriyle çeliştiği,
– Tutanaklarda son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait olmayan faturalara da yer verildiği, faturaların bazılarının fiyat teklifine konu mal veya hizmete ilişkin olmadığı, fatura içeriğinde teklife konu olmayan mal ve hizmetlerin de bulunduğu, fatura mükellef tarafından düzenlenmiş ise alıcı bilgilerine, mükellef tarafından düzenlenmemiş ise faturayı düzenleyen kişinin bilgilerine ve vergi kimlik numaralarına faturada eksik veya hatalı olarak yer verildiği, maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarındaki ortalama/toplam birim maliyetler ile ağrılık ortalama birim satış tutarlarının, ilgili geçici vergi beyanname dönemindeki fiyat teklifine konu mala/hizmete ilişkin bütün faturalar dikkate alınarak hesaplanması gerekirken sadece fiyatı uygun olan faturaların “Fatura Bilgileri Tablosu”nda gönderilmesi suretiyle hesaplamaların yalnızca bahse konu faturalar üzerinden yapıldığı, sunulan maliyet tespit tutanağında; fiyat teklifine konu malın veya hizmetin üreticisi olan mükellefin sahip olduğu kapasite raporuna ilişkin bilgilere eksik veya hatalı olarak yer verildiği, tutanakta belirtilen kapasite raporunun geçerlilik süresinin dolduğu, söz konusu kapasite raporunun üretim konusunun, yıllık üretim kapasite miktarının ve üretim konusu malların biriminin, fiyat teklifine konu mal veya hizmete uygun olmadığı; maliyet/satış tutarı ve stok tespit tutanaklarına ilişkin defter kayıtları ve faturaların ilgili meslek mensubundan istenerek incelenmesi gerektiği,
– “ABB-06” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “asfalt çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişeri (takriben 250-300 hp gücünde, 300 ton/saat kapasiteli ve 5-10 m3 hazneli)” girdisine konu olan makinenin anılan istekli tarafından yurt dışından satın alındığı ve sunmuş oldukları Ek-O.6 tutanağındaki fatura bedelinin de söz konusu teklifi veren mükellefin finişeri satın alma bedeli olduğu, bahse konu mükellefin ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu makine miktarının en az 1/20 si kadar son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde satış yapmış olması gerektiği, ancak mükellefin, yaptığı satışlar değil, satın aldığı makine bedeli esas alınarak satış tutarı tespit tutanağının ve fiyat teklifinin düzenlendiği,
i) “ABB-45” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “makine bedeli (TDM lokomotif ve vagonlar dâhil)” girdisini kendi malı makine ile açıkladığı, ancak söz konusu isteklinin kendi malı olan TDM’nin, DSİ Genel Müdürlüğü tarafından ihale edilerek gerçekleştirilen 2016/81663 kayıt numaralı ihalede hali hazırda 5,30 m kazı çapındaki tünelin inşaatında kullanıldığı, öte yandan başvuru konusu ihalede tünel kazı çapının 5,10 m olduğu, dolayısıyla anılan isteklinin farklı teknik özelliklere sahip olan ve halen başka bir işte kullanılan TDM’yi teklif etmesinin uygun olmadığı, bahse konu istekli tarafından kendi malı makine ile yapılan açıklama kapsamında Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesinde belirtilen belgeler ile TDM’nin Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri haiz olduğunu tevsik eden belgelerin sunulmadığı, ayrıca kendi malı makine ile açıklama yapılmasının, amortisman maliyeti dışında kalan maliyetlere ait katsayılara ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlarda herhangi bir bilgi bulunmaması nedeniyle mümkün olmadığı, anılan istekli tarafından TDM’ye ilişkin açıklamanın yalnızca üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi sunulmak suretiyle yapılabileceği, ancak bahse konu istekli tarafından TDM’ye ilişkin olarak sunulan fiyat tekliflerinin usulüne uygun olmadığı, söz konusu istekli tarafından TDM’nin finansal kiralama ile temin edildiğini göstermek üzere sunulan finansal kiralama sözleşmesi ile ödeme belgelerinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine aykırı olarak tasdik edildiği ve fotokopi olarak sunulduğu, bahse konu finansal kiralama sözleşmesine ait ödemelerin henüz tamamlanmamış olması ve kalan ödemelerin yapılacağı tarihlerdeki döviz kurunun şimdiden bilinmesinin mümkün olmaması nedeniyle TDM’nin Türk Lirası cinsinden toplam satın alma bedelinin bilinmesinin de olanaksız olduğu, ayrıca söz konusu bedelin Türk Lirası’na çevrilmesi işleminin TCMB efektif döviz satış kuru üzerinden yapılmadığı, anılan istekli tarafından finansal kiralama yoluyla edinilen TDM için ruhsat, demirbaş veya amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu sunulmadığı,
j) Beton çelik çubuğu birim fiyatının piyasa koşullarında çubuk çaplarına göre değişkenlik gösterdiği, bu nedenle ince ve kalın çubukların ağırlıklı ortalama birim satış tutarlarının ayrı ayrı hesaplanması gerektiği, ancak söz konusu istekli tarafından sunulan satış tutarı tespit tutanağında ağırlıklı ortalama birim satış tutarının bu ayrım yapılmadan hesaplandığı, fatura bilgileri tablosunda beyan edilen bazı faturaların, hem ince hem de kalın çelik çubuk içerdiği, hatta faturaların kapsamında beton çelik çubuğu dışında da mallar olduğu halde fatura tutarlarının tamamının ince ve kalın çelik çubuklardan oluştuğu kabulüyle hesaplama yapıldığı; daha düşük fiyat teklifi verebilmek için, fiyat teklifi veren firmanın ilgili beyanname döneminde yaptığı yüksek birim fiyatlı satışlara fatura bilgileri tablosunda yer verilmediği,
k) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizlerin 18.02.2021 tarihli zeyilnameye uygun olmadığı,
l) “Elektrik enerjisi” girdisi için teklif edilen bedelin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesine uygun olarak açıklanmadığı,
m) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından fiyat teklifi ya da kendi malı makine ekipman kullanılarak açıklanan makine ve ekipmanların beygir güçleri ve diğer teknik özelliklerinin; analizlerde, birim fiyat tariflerinde ve Teknik Şartname’de belirtilen özelliklerle aynı olmadığı, söz konusu özelliklerin idarece belirlenen yapım şartlarını da sağlamadığı, fiyat teklifi ile açıklama yapılmış ise fiyat teklifi veren firmanın meslek mensubundan, kendi malı makine ile açıklama yapılmış ise isteklinin meslek mensubundan satış tutarı tespit tutanağı ile yevmiye defteri kayıtları, fatura ve ruhsatların istenerek teklif edilen makine ve ekipmanın özellikle beygir gücü olmak üzere tüm teknik özelliklerinin analizlerde, birim fiyat tariflerinde ve Teknik Şartname’de belirtilen teknik özelliklerle birebir aynı olmadığı ile söz konusu özelliklerin idarece belirlenen yapım şartlarını sağlamadığının tespit edilmesi gerektiği,
n) Makine girdilerinin fiyat tevsikinin kendi malı makine ile yapılmasına rağmen aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında söz konusu makinelere ilişkin olarak ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile amortisman süresini tevsik eden yasal belgelerin sunulmadığı, amortisman süresi sona ermemiş olan makine ve araçlar için amortisman hesaplanmadığı, amortisman sürelerinin ve değerlerinin hatalı şekilde hesaplandığı, makine ve araçların resmi rayiçlerinde güç ve kapasite değerleri ile teknik özelliklerine yer verilmesi nedeniyle, fiyat teklifi alınarak ya da kendi malı makine ve araçlarla yapılan açıklamalarda, söz konusu güç, teknik özellik ve kapasite değerlerinin sağlandığının belgelendirilmesi gerektiği ancak bahse konu belgelendirmenin anılan istekli tarafından yapılmadığı,
o) Analiz formatlarındaki makine ve ekipmana ilişkin girdi miktarlarının idarece, ilgili makinenin amortisman, yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj-demontaj gider kalemlerine ilişkin katsayılardan hareketle hesaplandığı, amortisman dışındaki giderlerin ise, söz konusu makine için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirlediği katsayılar üzerinden hesaplanan tutarın altında olmaması gerektiği, ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin makine ve ekipmana ilişkin olarak aldığı fiyat tekliflerinin, amortisman dışında kalan gider kalemlerini karşılamadığı,
ö) Söz konusu istekli tarafından, açıklama istenen nakliye girdileri için teklif edilen tutarlar hesaplanırken, idarece verilen formüllerdeki nakliye mesafelerinin, katsayıların ve malzeme yoğunluklarının düşürülmesi, K katsayının 2021 yılı rayicinden düşük alınması, bazı nakliye girdilerinin fiyat teklifi ile açıklanması suretiyle haksız fiyat avantajı sağlandığı, bahse konu istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, mesnetsiz olarak düşürdüğü mesafelere ilişkin olarak kabul edilebilir nitelikte, kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan herhangi bir belge sunulmadığı, ocağın ve/veya deponun bulunduğu arazi sahiplerinin tamamına ait tapu kayıtları ile noter onaylı muvafakatnameler, imza beyannameleri ve vekâletnameler, ruhsat ve izinler, maden analiz raporları, itinerer, ruhsat sahibi ve/veya muvafakat verenin tüzel kişi olması durumunda noterden düzenlenmiş imza sirküleri ve diğer belgelerin sunulmadığı, sunulan belgelerin ise Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine uygun olmadığı,
p) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgelerin yetkili kişilerce imzalanmadığı,
r) Söz konusu istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklifi ve finansal kiralamalara ilişkin olarak sunulan, yurt dışından edinilmiş resmi belgelerde apostil tasdik şerhinin bulunmadığı; belge üzerinde, belgedeki imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kişinin hangi sıfatla imzaladığının ve varsa üzerindeki mühür veya damganın aslı ile aynı olduğunun teyidinin yapılmadığı, belgenin düzenlendiği ülke ile Türkiye arasında Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendine uygun bir anlaşma veya sözleşme bulunmadığı, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ve resmi nitelik taşımayan belgeler için söz konusu fıkranın (c) bendinde öngörülen tasdik işleminin; gerek yetkili merciler ve gerekse tasdik sıralaması ile içerik bakımından bahse konu bent hükümlerine aykırı şekilde gerçekleştirildiği, teselsülen yapılması gereken tasdik işlemlerindeki teyit unsurlarına ilişkin eksiklik ve hataların (ç) bendine uygun olarak düzeltilmediği, (d) bendinde düzenlenen tasdik işleminin gerek yetkili merciler ve gerekse tasdik makamı ile içerik bakımından anılan bent hükümlerine aykırı şekilde gerçekleştirildiği, yurt dışından alınan fiyat teklifi ile birlikte sunulması gereken tutanakların sunulmadığı, söz konusu istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında belgelerin tercümelerinin sunulmadığı, sunulsa dahi bu tercümelerin tasdik işleminin Yapım İşleri İhaleleri uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesinin dördüncü fıkrasına uygun olarak gerçekleştirilmediği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
- Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Ortak girişimler” başlıklı 14’üncü maddesinde “…İhale aşamasında ortak girişimden kendi aralarında bir iş ortaklığı veya konsorsiyum yaptıklarına dair anlaşma istenir…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Tekliflerin hazırlanması ve sunulması” başlıklı 30’uncu maddesinde “…Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur… Teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur…” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 30’uncu maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere aday veya isteklilerden istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
a) Yaklaşık maliyetine bakılmaksızın aday veya isteklinin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler ile iş deneyim belgesinin her ihalede istenilmesi zorunludur…” hükmü,
Bahse konu Yönetmelik’in “İş ortaklığı” başlıklı 32’nci maddesinde “…(3) İş ortaklığı başvuru veya teklifiyle birlikte pilot ortağın da belirlendiği iş ortaklığı beyannamesini vermek zorundadır.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhalelere katılacak aday veya istekliler tarafından,
a) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesinin,
b) Tüzel kişi olması halinde…tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin,
teklif kapsamında sunulması zorunludur…
(2) Vekâleten ihaleye katılma halinde; vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekâletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulması zorunludur.
(3) İş ortaklığında, iş ortaklığı beyannamesinin… verilmesi zorunludur…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 54’üncü maddesinde “…(2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
…
e) Ad ve soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.
(3) Ortak girişim olarak teklif veren isteklilerin teklif mektuplarının, ortakların tamamı tarafından veya yetki verdikleri kişilerce imzalanması gerekir.
…
(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere…uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir… Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. Teklif vermeye davet edilen adayların ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:
…
b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;
1) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,
2) Tüzel kişi olması halinde…tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri.
c) Bu Şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu
…
e) İsteklinin ortak girişim olması halinde, bu Şartname ekinde yer alan standart forma uygun iş ortaklığı beyannamesi
…
7.4.1.2 İstekliler tarafından, 7.4.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler üzerinden yapılır…” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Teklif mektubunun şekli ve içeriği” başlıklı 23’üncü maddesinde “…23.2. Teklif mektubunda;
…
d) Teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması,
zorunludur.
23.3. İş ortaklığı olarak teklif veren isteklilerin teklif mektuplarının, ortakların tamamı tarafından veya yetki verdikleri kişiler tarafından imzalanması gerekir…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale dokümanının eki olan “KİK015.5/Y” numaralı birim fiyat teklif cetveli standart formunun 3 numaralı dipnotunda “Teklif vermeye yetkili kişi tarafından her sayfası adı, soyadı/ticaret unvanı yazılarak imzalanacaktır. Ortak girişim olarak teklif verilmesi halinde, her sayfası adı, soyadı/ticaret unvanı yazılarak bütün ortaklar veya yetki verdikleri kişiler tarafından imzalanacaktır.” ifadeleri, “KİK033.0/Y” numaralı “Ortaklık Bilgileri ve Yönetimdeki Görevliler” standart formunda “Başvuru Yapmaya/Teklif Vermeye Yetkili Kişinin Adı Soyadı, Tarih, Kaşe ve İmza” bölümü, “KİK032.0/Y” numaralı sunulmayacak belgeler tablosu standart formunda “İmza ve Tarih” bölümü, “KİK021.0/Y” numaralı iş ortaklığı beyannamesi standart formunda ise her bir ortağın imzalaması için ayrılmış “İmza” bölümü yer almaktadır.
Maksima Elekt. İnş. Tic. A.Ş. – Açılım İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. – Seza İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Mustafa Ekşi İnş. Turz. San ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından teklif dosyasında; teklif mektubunun, birim fiyat teklif cetvelinin; Hacı İbrahim Öztürk, Ömer Polat, Hamza Emre Altun ve Serhat Baykal adına düzenlenen noter onaylı imza sirküleri/beyannamelerinin; “T.C. nezdinde mevcut bulunan bilumum resmi ve hususi merciler…tarafından ihaleye çıkarılmış veya bugünden sonra çıkarılacak olan ihalelere iştirak etmeye…yetkili olmak üzere…Ömer Polat tarafımdan vekil tayin edildi. Vekil eden: Açılım İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti…” ifadelerinin yer aldığı 04.10.2016 tarihli vekâletnamenin, “Türkiye Cumhuriyeti hudutları dahilinde açılmış veya açılacak bilumum ihalelere şirketimiz adına katılmaya…birlikte veya ayrı ayrı vekâleti ifaya yetkili olmak üzere…Atakan Çetindağ,…Hamza Emre Altun tarafımdan vekil tayin edildi. Vekil Eden: Seza İnş. San. ve Tic. A.Ş…” ifadelerinin yer aldığı 26.02.2020 tarihli vekâletnamenin ve iş ortaklığı beyannamesinin sunulduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; istekliler tarafından teklif dosyasında, yetkili kişilerce imzalanmış olan teklif mektubu ile birim fiyat teklif cetvelinin, ayrıca isteklilerin gerçek kişi olmaları halinde noter tasdikli imza beyannamesinin, tüzel kişi olmaları halinde noter tasdikli imza sirkülerinin, vekâleten ihaleye katılım olması durumunda ise vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekâletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulmasının zorunlu olduğu, ayrıca isteklilerin iş ortaklığı olmaları durumunda teklif dosyasında her ortağın yetkilisi tarafından imzalanmış iş ortaklığı beyannamesini sunmaları gerektiği, ihale dokümanının ekinde yer alan sunulmayacak belgeler tablosunun uygun şekilde doldurulması ve yetkili kişilerce imzalanması şartıyla, bahse konu tabloda belirtilen belgelerin istekliler tarafından teklif dosyasında sunulmayabileceği anlaşılmaktadır.
Pilot ortak Maksima Elekt. İnş. Tic. A.Ş.ye ilişkin olarak yayımlanan 27.03.2019 tarihli ve 9796 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde; Hacı İbrahim Öztürk ile Sami Güzel’in 11.03.2022 tarihine kadar şirketi temsile yetkili yönetim kurulu üyesi olarak seçildiğinin belirtildiği;
Özel ortak Açılım İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti.ye ilişkin olarak yayımlanan 08.07.2016 tarihli ve 9111 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde; Mehmet Yalçın ile Sezai Açık’ın 15 yıl için şirketi temsile yetkili müdür olarak seçildiğinin, 13.03.2019 tarihli ve 9786 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde ise Hasan Hilmi Kaya’nın aksi karar alınıncaya kadar kamu ihale işlemleri müdürü olarak şirketi temsile yetkili olduğunun ifade edildiği;
Özel ortak Seza İnş. San. ve Tic. A.Ş.ye ilişkin olarak yayımlanan 26.02.2020 tarihli ve 10024 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde; şirketi 3 yıl süre ile temsile yetkili müdürünün Burhan Kaya olduğunun belirtildiği;
Özel ortak Mustafa Ekşi İnş. Turz. San ve Tic. Ltd. Şti.ye ilişkin olarak yayımlanan 22.02.2016 tarihli ve 9016 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde; Esra Ekşi Baykal’ın birinci derece imza yetkilisi, Serhat Baykal’ın ise ikinci derece imza yetkilisi olarak seçildiğinin ifade edildiği görülmüş olup, söz konusu istekli tarafından teklif dosyasında sunulan birim fiyat teklif mektubunda, birim fiyat teklif cetvelinde ve iş ortaklığı beyannamesinde yer alan imzalar ile Hacı İbrahim Öztürk, Ömer Polat, Hamza Emre Altun ve Serhat Baykal’a ilişkin olarak sunulan imza sirküleri/beyannamelerinde yer alan örnek imzaların uyumlu anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan istekliye yönelik iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
- Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler…” hükmü,
Aynı Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Kuruma itirâzen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
…
(3) Kuruma itirazen şikâyet süresi; şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,
Söz konusu Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikâyete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
…
izleyen günden itibaren başlar…” hükmü,
Bahse konu Yönetmelik’in “İtirazen şikâyet başvuruları” başlıklı 14’üncü maddesinde “(1) İdareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikâyet ya da itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir…” hükmü,
Ön Yeterlik Şartnamesi’nin “İhaleye ve ön yeterlik değerlendirmesine ilişkin bilgiler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1…b) İhale usulü: Belli istekliler arasında ihale…” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Ön yeterlik başvurusu için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. Adayların aşağıda yer alan belgeleri, ön yeterlik başvuruları kapsamında sunmaları gerekir:
…
f) Tüzel kişi tarafından iş deneyimi göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ve Kanun’a göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili olan ortağına ait olması halinde, ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicili müdürlükleri veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartların korunduğunu gösteren belge.
g) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumunda; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belge…” düzenlemesi yer almaktadır.
Belli istekliler arasında ihale usulüyle gerçekleştirilen inceleme konusu ihalede ön yeterlik değerlendirmesinin 20.11.2020 tarihinde yapıldığı, söz konusu değerlendirmede yeterli bulunan adaylara 25.01.2021 tarihinde ihaleye davet yazısı ile ekinde “Ön Yeterlik Değerlendirme Sonucu Tutanağı”nın gönderildiği, anılan tutanakta, ön yeterlik değerlendirmesi neticesinde yeterli bulunan ve bulunmayan adayların belirtildiği tespit edilmiştir.
Başvuru sahibi Statik Su Yap. İnş. A.Ş. – Arhat Enrj. A.Ş. – Egemen İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının ön yeterlik değerlendirmesi neticesinde yeterli bulunarak ihaleye davet edildiği, 25.03.2021 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye ilişkin olarak alınan 07.05.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile Maksima Elekt. İnş. Tic. A.Ş. – Açılım İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. – Seza İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Mustafa Ekşi İnş. Turz. San ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği, bunun üzerine başvuru sahibi tarafından 17.05.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarenin 27.05.2021 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının 27.05.2021 tarihinde başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 04.06.2021 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden adaylar tarafından, bu işlem veya eylemlerin farkına varılan veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren, Kanun’un 21’inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunabileceği anlaşılmaktadır.
Ön Yeterlik Şartnamesi düzenlemelerinden ise; ön yeterlik değerlendirmesine katılacak adaylar tarafından başvuru dosyasında; tüzel kişi tarafından iş deneyimi göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ve Kanun’a göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili olan ortağına ait olması halinde, ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicili müdürlükleri veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartların korunduğunu gösteren belgenin sunulması gerektiği, tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumunda ise; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulmasının zorunlu olduğu anlaşılmakta olup, İdari Şartname’de söz konusu belgelerin ön yeterlik değerlendirmesinde yeterli bulunan ve ihaleye teklif sunan istekliler tarafından teklif dosyasında tekrar sunulması gerektiğine ilişkin herhangi bir düzenleme yer almamakta, bu kapsamda başvuru sahibi isteklinin söz konusu iddialarının ön yeterlik değerlendirmesine katılan adayların yeterlik durumlarına ilişkin olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.
İnceleme konusu ihalenin, belli istekliler arasında ihale usulüyle gerçekleştirildiği, iki aşamalı olarak yapılan söz konusu ihalede, öncelikle 20.11.2020 tarihinde ön yeterlik değerlendirmesine katılan adayların Ön Yeterlik Şartnamesi’nde belirtilen şartları sağlayıp sağlamadıkları tespitinin yapılarak, yeterli bulunan adaylara ihaleye teklif verebileceklerine ilişkin 25.01.2021 tarihli davet yazısının gönderildiği ve bahse konu yazı ekinde yer alan “Ön Yeterlik Değerlendirme Sonucu Tutanağı”nda, ön yeterlik değerlendirmesi neticesinde yeterli bulunan ve bulunmayan adayların belirtildiği, bu kapsamda başvuru sahibi tarafından iddia edilen söz konusu hususların farkına varılan veya farkına varılmış olması gereken tarihin, ihaleye davet yazısının tebliğ tarihi olan 25.01.2021 tarihi olduğu, dolayısıyla anılan hususlara ilişkin şikâyet başvurusunun idareye, 25.01.2021 tarihini izleyen 10 gün içinde, en geç 04.02.2021 Perşembe günü mesai bitimine kadar yapılmasının zorunlu olduğu, ancak söz konusu iddialara ilişkin başvurunun idareye 17.05.2021 tarihinde yapıldığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin anılan iddialarının süre yönünden reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
- Başvuru sahibinin 3 ve 4’üncü iddialarına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir…” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;
…
Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4.…(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
…
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir…
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir)…” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale komisyonu tarafından hesaplanan sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen geçerli teklif sahibi 5 istekliye aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı gönderildiği, bahse konu yazıda 9 adet iş kaleminin açıklama istenen iş kalemi olarak belirlendiği, ayrıca söz konusu yazı ekinde açıklama istenen iş kalemlerinin analiz girdilerinin isim ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarına ve açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesine yer verildiği ve “ABB-45” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “makine bedeli (kaplama fabrikası)” girdisinin de açıklama istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; inceleme konusu yapım işi ihalesinde idare tarafından, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranlarının kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarının tespit edileceği ve teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden söz konusu iş kalemleri/gruplarına ilişkin aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, ayrıca idare tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ilişkin olarak hazırlanan ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tabloları” kullanılmak suretiyle, tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin de tespit edilmesi gerektiği ve bu girdilere ilişkin açıklama yapılmasının istenmeyeceği; tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini aşması durumunda ise; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirleneceği ve tutarı bu girdi tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyeceği, aynı girdinin, yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kaleminin analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranının her analiz için ayrı ayrı değerlendirilmesi ve herhangi bir analizdeki oranının % 3’ün üstünde olması durumunda söz konusu analiz girdisi için açıklama istenilmesi gerektiği; analizlerdeki işçilik girdilerinin tutarı, analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, bu girdilerin açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamayacağı anlaşılmaktadır.
İnceleme konusu ihalede idare tarafından hazırlanan sıralı analiz girdileri listelerinin incelenmesi neticesinde; söz konusu listelerde analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralandığı ve analiz girdilerinin kümülatif toplamlarının belirlendiği, öte yandan bahse konu sıralamaya işçilik girdilerinin dâhil edilmediği, açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin bu şekilde hazırlanan listeler üzerinden belirlendiği görülmüş olup, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 38.1 ve 45.1.2.2’nci maddeleri uyarınca; idare tarafından sıralı analiz girdileri listeleri oluşturulurken işçilik girdileri de dahil olmak üzere her bir analiz girdisinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanması, kümülatif toplam hesaplamasına işçilik girdilerinin de dahil edilmesi ve açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin söz konusu listeler üzerinden tespit edilmesi gerektiği, bu şekilde yapılacak hesaplama sonucunda; başvuru sahibinin iddiasına konu edilen “ABB-45” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “makine bedeli (kaplama fabrikası)” girdisi ile anılan iş kaleminin girdilerinden olan “makine yağı” ve “katkı (priz geciktirici kimyasal katkı (sıvı))” girdilerinin açıklama istenen analiz girdilerinden olacağı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bunun yanı sıra; iddia konusu dışındaki açıklama istenilen iş kalemleri için açıklaması istenilecek/istenilmeyecek analiz girdilerinin tespitinin de aynı şekilde işçilik girdileri dikkate alınmadan yapıldığı görüldüğünden açıklama istenilecek/istenilmeyecek analiz girdilerinin mevzuata uygun belirlenmediği sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, “ABB-02” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “55.107.1002” poz numaralı “destekleme demiri taşınması (S=Kx(0,0007×365+0,01))” analiz girdisinin açıklama istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlendiği tespit edilmiş olup, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Birim Fiyat Kitabı ve Analiz Tariflerinin incelenmesi neticesinde, bahse konu pozun analizinde, alt analiz girdilerinden olan “düz işçi” girdisine de yer verildiği, öte yandan idare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında isteklilere gönderilen analiz formatlarında “destekleme demiri taşınması (S=Kx(0,0007×365+0,01))” girdisinin alt analiz girdilerine ayrıştırılmadığı ve açıklama istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlendiği, bu şekilde yapılan belirlemenin söz konusu analiz girdisinin alt analiz girdisi olan “düz işçi” girdisine ilişkin olarak da açıklama istenilmemesi sonucunu doğurduğu, oysaki Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesi uyarınca işçilik girdilerinin her hâlükârda açıklama istenilen girdiler arasında yer alması gerektiği anlaşıldığından, idare tarafından teklifi sınır değerin altında kaldığı tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük açıklama talebi yazısının bu yönüyle de uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif açıklaması istenen tüm iş kalemlerine ilişkin sıralı analiz girdileri listelerinin, işçilik girdileri de dahil olmak üzere her bir analiz girdisi tutarları itibarıyla küçükten büyüğe doğru sıralanmak ve kümülatif toplam hesaplamasına işçilik girdileri de dahil edilmek suretiyle yeniden düzenlenmesi, söz konusu sıralı analiz girdileri listelerinde “55.107.1002” poz numaralı “destekleme demiri taşınması (S=Kx(0,0007×365+0,01))” analiz girdisi ile varsa işçiliğe ilişkin alt analiz girdisi ihtiva eden diğer analiz girdilerinin alt analiz girdilerine kadar ayrıştırılması, açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin bu şekilde düzenlenen sıralı analiz girdileri listeleri üzerinden belirlenmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|