İhale işlem dosyasında yer alan bilgi ve belgeler çerçevesinde yapılan incelemede, idare tarafından paçal iş kalemleri için herhangi bir analiz oluşturulmadığı, paçal iş kalemlerine ilişkin olarak bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmediği ve söz konusu paçal pozlara ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarına açıklama talep yazısında da yer verilmediği tespit edilmiştir.

Balaban Hafriyat İnş. Taah. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İzbeton-İzmir Büyükşehir Belediyesi Beton ve Asfalt Enerji Üretim ve Dağıtım Tesisleri Su Kanalizasyon Tic. ve San. A.Ş.,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/382657 İhale Kayıt Numaralı “Kuzey 1. Bölgesinde Bulunan Dikili, Bergama, Kınık İlçelerinde Parke ve Bordür Döşenmesi İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İzbeton-İzmir Büyükşehir Belediyesi Beton ve Asfalt Enerji Üretim ve Dağıtım Tesisleri Su Kanalizasyon Tic. ve San. A.Ş. tarafından 28.08.2017tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kuzey 1. Bölgesinde Bulunan Dikili, Bergama, Kınık İlçelerinde Parke ve Bordür Döşenmesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Balaban Hafriyat İnş. Taah. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin 02.10.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.10.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.10.2017 tarih ve 55924 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.10.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2017/2539 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, kendilerine tebliğ edilen 25.09.2017 tarihli kesinleşen ihale kararına göre Öztaç Pet. Har. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş.nin aşırı düşük teklif açıklamasında bulunduğu, yapılan açıklamanın ihale komisyonunca yeterli görüldüğü ve ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı, ancak aşağıda sıralanan iddialar nedeniyle söz konusu isteklinin savunma yapabilmesinin mümkün olmadığı,

1- Özel İdari Şartname’nin 6’ncı maddesinde “Çalışacak olan Alt Yüklenici her bir ilçe için işi yapabilecek nitelikte en az 2 (iki) adet ekip oluşturacaktır. İşin devamı esnasında, yapılacak olan imalatların artması durumunda, alt yükleniciden ilave ekip kurulması istenebilecektir. İzbeton işin yoğunluğuna göre ekip sayısını artırıp veya azaltmakta serbesttir. İlave ekip istenmesi durumunda, aşağıda adı geçen bütün araç ve gereçler ilave ekip için de oluşturulacaktır.

a) İzbeton A.Ş.  yapılacak olan işin yoğunluğuna göre ekip sayısını artırmak veya azaltmakta serbesttir. Yüklenici istenen sayıda ekip bulundurmak zorundadır.

b) 1 ekip işi yapabilecek nitelikte en az 8 kişiden oluşacaktır.

c) 1 ekip günde en az 250m2 beton parke döşeyecek şekilde çalışma programı yapacaktır.

d) Her ekipte

1 adet traktör kepçe ya da yükleyici

Kompaktör ya da silindir (Alt temel malzemesini sıkıştırmaya yeterli)

Parke kesme makinesi veya uygun teçhizat

Su tankeri

Kamyon

Fotoğraf makinesi

Forklift

Harita ekibi ve ekipmanları

Personel servis aracı( iş güvenlik koşullarına uygun en az 5 yaşında) minibüs-midibüs 1 adet

  Işıklı İş güvenlik ve trafik uygulama aracı/kamyonet (ekip ve ekipmanları ile) 1 adet bulunmak zorundadır.” düzenlemesi ile anılan Şartname’nin 32’nci maddesinde “Alt Yüklenici İzbeton A.Ş. talep ettiği taktirde en az 10 şantiyede çalışacak şekilde ekipman sağlamayı ve ekip kurmayı taahhüt eder.”düzenlemesinin yer aldığı, idarece BFİ.161 poz numaralı idare malı malzeme ile kumlu döşeme kaplaması yapılması işçiliğinin 500.000 m²  olarak öngörüldüğü, sadece bu iş kalemi dikkate alındığında bunun 500.000 m² /250 m²: 2000 gün demek olduğu,  dolayısıyla söz konusu isteklinin en az 8 kişiden oluşan en az 4 ayrı ekip ile işe devam etmesinin gerektiği, ayrıca yukarıda yazılı olan düzenlemelerde yer alan ve on madde halinde sıralanan makine ve ekipman ile trafik uyarı sistemlerinin ilave ekipler için de sağlanmasının zaruri olduğu ancak bu hususların aşırı düşük teklif sorgulamasında dikkate alınmadığı ve verilen savunmanın yetersiz görülmesi gerektiği,

2- Sözleşme Tasarısı’nın 23’üncü maddesinde ve Uygulama Esasları Genel Hükümlerin 2’nci maddesine göre teknik personel maaşının en az 3500 TL olması gerektiği ve işin süresi dikkate alındığında yaklaşık olarak söz konusu maliyetin 77.000,00 TL (22 ay x 3500 TL) olduğu, ancak anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında teknik personel giderini dikkate almadığı kaldı ki bu kadar dağınık ve birden fazla şantiye kurulacak olan işte piyasada 3.500,00 TL ye çalışacak teknik personel bulunmasının da mümkün olmadığı da dikkate alındığında söz konusu savunmanın yetersiz olduğu,

3- İdari Şartname’nin 33.2’nci maddesinin a, b ve c bentlerinde belirtilen tüm koşulların söz konusu işte uygulanmasının mümkün olmadığı, şöyle ki ihale üzerinde bırakılan Öztaç Petrol Hafriyat İnşaat Nakliye Temizlik İthalat ve İhracat San. ve Tic. A.Ş.nin imalatçı bir firma olmadığı dolayısıyla imal edilecek malzemeyi imalatçı firmalardan tedarik etmek zorunda olduğu, anılan istekli tedarikçi firma olduğu için a bendinde belirtilen yapım yönteminin ekonomik olması şartını kendilerinden daha ekonomik şartlarda sağlamasının mümkün olmadığı, c bendinde belirtilen teklif edilen işin özgünlüğü şartının ise bahsedilen işin uzmanlık gerektiren bir iş olması sebebiyle sağlanmadığı, dolayısıyla söz konusu isteklinin a ve c bendinde yer alan ve aşırı düşük teklif savunmasını kolaylaştıracak herhangi bir avantajı olmadığından söz konusu savunmanın yetersiz olduğu,

4- Aşırı düşük teklif açıklamasının yapılabilmesi için birim fiyat poz numaraları, rayiçleri veya özel pozlara ait tariflerin bulunması gerektiği, yapılacak iş kalemlerine ait birim fiyat tarifleri ve ihaleye ait Teknik Şartname incelendiğinde, poz numaralarının olmadığı veya bunlara ait tariflerde herhangi bir rayicin olmadığı, sadece analiz formatının olduğu ve malzeme, işçilik makine ile genel giderlere ait satır açıldığı ve bunlara göre analiz hazırlanmasının istenildiği, poz numarası ve rayiç belli olmayan analiz hazırlanırken proforma faturalar kullanılmış olsa bile işçiliklerin doğru ve mevzuata göre hazırlanmadığı,

5- Özel İdari Şartname’nin 38’inci maddesinde “Alt Yüklenici, sözleşme süresi boyunca ihale konusu işlerde kullanılmak üzere 2 (İki) Adet2016-2017 model dizel binek aracı İZBETON’a tahsis edecektir. Alt Yüklenicinin vereceği araç 50.000 km’ nin altında olacaktır. Anılı aracın yakıt gideri İZBETON tarafından karşılanacak olup, diğer tüm tamir, bakım, Zorunlu Mali Mesuliyet, Kasko ve benzeri mali yükümlülükler Alt yüklenici tarafından karşılanacaktır. Aracın tüm teminatları içeren tam kaskosu olması zorunludur. Tamir ve bakımlar, araç üreticisinin belirlediği kilometre ve sürelerde, yetkili servislerde yaptırılacaktır. Uzun süreli tamir ve bakım gereken durumlarda aracın yerine aynı özelliklere haiz yeni bir araç tahsis edilecektir. Alt yüklenici tarafından bu maddeye konu araç yer tesliminden itibaren 5 (beş) gün içinde temin edilecektir. 5 gün içinde temin edilmeyen araç için 250 TL/Gün gecikme cezası uygulanacaktır. İZBETON A.Ş. GPRS sistemine geçtiği takdirde verilen araç GPRS Sistemine dâhil olmak zorundadır. Bu sistemin maliyeti İstekliye ait olacaktır. Bu sistem İZBETON A.Ş. GPRS sistemi dâhilinde olacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı,  bahse konu düzenlemede yer alan araçlar ve bu araçlara ait masrafların işin sonunda (650 gün) ciddi bir maliyet gideri oluşturacağı, bu maliyet giderlerinin anılan istekli tarafından açıklanmadığı, dolayısıyla savunmanın yetersiz görülmesi gerektiği,

Kaldı ki; söz konusu isteklinin teklifinin yaklaşık maliyete oranla %42,49 oranında kırıma ve tenzilata denk geldiği, tüm resmi iş kalemlerinde birim fiyatlar hazırlanırken %25 müteahhitlik kârı ve genel giderler hesaplanarak birim fiyat oluşturulduğu, bahse konu işte masraf hanesine yazılacak olan ve ancak evrak üzerinde gösterilemeyen iş güvenliği ve iş sağlığı, oda aidatları, firma muhasebe masrafları, varsa banka teminat mektupları komisyonları gibi detaylar dikkate alındığında, ihalede yapılan tenzilat oranın aslında daha da yükseleceği, dolayısıyla açıkça savunma verilemeyecek maliyet yüksekliği ve kâr marjı yoksunluğuna karşın savunmanın reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 2 ve 5’inci iddialarına ilişkin olarak:

Özel İdari Şartname’nin 38’inci maddesinde “Alt Yüklenici, sözleşme süresi boyunca ihale konusu işlerde kullanılmak üzere 2 (İki) Adet 2016-2017 model dizel binek aracı İZBETON’a tahsis edecektir. Alt Yüklenicinin vereceği araç 50.000 km’ nin altında olacaktır. Anılı aracın yakıt gideri İZBETON tarafından karşılanacak olup, diğer tüm tamir, bakım, Zorunlu Mali Mesuliyet, Kasko ve benzeri mali yükümlülükler Alt yüklenici tarafından karşılanacaktır. Aracın tüm teminatları içeren tam kaskosu olması zorunludur. Tamir ve bakımlar, araç üreticisinin belirlediği kilometre ve sürelerde, yetkili servislerde yaptırılacaktır. Uzun süreli tamir ve bakım gereken durumlarda aracın yerine aynı özelliklere haiz yeni bir araç tahsis edilecektir. Alt yüklenici tarafından bu maddeye konu araç yer tesliminden itibaren 5 (beş) gün içinde temin edilecektir. 5 gün içinde temin edilmeyen araç için 250 TL/Gün gecikme cezası uygulanacaktır. İZBETON A.Ş. GPRS sistemine geçtiği takdirde verilen araç GPRS Sistemine dâhil olmak zorundadır. Bu sistemin maliyeti İstekliye ait olacaktır. Bu sistem İZBETON A.Ş. GPRS sistemi dâhilinde olacaktır.” düzenlemesi,

İhaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması” başlıklı 23’üncü maddesinde “23.1. Yüklenici, 23.3. maddesi uyarınca, İdareye bildirdiği teknik personelin onaylandığının kendisine bildirildiği tarihten itibaren aşağıda adet ve unvanları belirtilen teknik personeli iş programına göre iş yerinde bulundurmak zorundadır.

23.2. Yüklenici, yukarıda adet ve mesleki unvanı belirtilen teknik personeli iş programına göre iş başında bulundurmadığı takdirde;

ceza müteakiben düzenlenecek ilk hakedişten kesilir.

23.3. Teknik personelin idareye bildirilmesi ve iş yerinde bulundurulmasıyla ilgili hususlarda Yapım İşleri Genel Şartnamesinde yer alan hükümler uygulanır…” düzenlemesi yer almaktadır.

Bahse konu düzenlemeye göre, yüklenicinin idareye bildirdiği teknik personelin onaylandığının kendisine bildirildiği tarihten itibaren 1 inşaat mühendisini iş programına göre iş yerinde bulundurmak zorunda olduğu, bahse konu teknik personeli iş programına göre iş başında bulundurmadığı takdirde ise kendisine cezai müeyyidelerin uygulanacağı anlaşılmıştır.

Söz konusu hususun sözleşmenin uygulanması aşamasında dikkate alınacak bir husus olduğu, teknik personel maliyetinin ve sözleşme süresi boyunca ihale konusu işlerde kullanılmak üzere 2 (iki) adet 2016-2017 model dizel binek aracının idare tarafından belirlenen açıklanması istenilen iş kalemleri ve açıklanması istenilen analiz girdilerinde yer almadığı, dolayısıyla teklif tutarı sınır değer tutarının altında olan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında bahse konu hususu açıklamaları gerekmediği anlaşılmış olup, ayrıca başvuru sahibinin yukarıda yer verilen diğer iddiaların incelenmesi neticesinde aşırı düşük teklif sorgulanmasının yenilenmesi gerektiği aşağıdaki değerlendirmelerden anlaşılacağından başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 1, 3 ve 4’üncü iddialarına ilişkin olarak:

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: Kuzey 1. Bölgesinde Bulunan Dikili, Bergama, Kınık İlçelerinde Parke ve Bordür Döşenmesi İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:

c) Miktarı (fiziki) ve türü: Mahalle ve köylerdeki cadde ve sokaklarda parke ve bordür döşenmesi işi 500.000 m2 kumlu döşeme kaplaması yapılması, 110.000 mt yaya bordürü döşeme işçiliği, 20.000 m2 parke, beton plak, adi kaldırım ve blokaj sökülmesi.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer: İzmir İli- Dikili, Bergama, Kınık İlçeleri

d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İsteklinin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her türlü vergi, resim, harç, yapı kullanım izin belgesi giderleri ve benzeri giderler ile ulaşım, nakliye ve her türlü sigorta giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (N) = 1,20

İstekli; İzmir Büyükşehir Belediyesi’ nce 21.04.2017 tarihinde ihalesi yapılan ve İzbeton A.Ş. nin uhdesinde kalan 2017/107629 İhale Kayıt Nolu İl Sınırları İçindeki Ulaşım Yollarında Asfalt Kaplaması, Bakım ve Onarım Yapılması İşi kapsamında ve İzbeton A.Ş. nin taahhüdü altında bulunan ve bundan sonra taahhüdünde kalacak olan işler kapsamında Alt Yüklenici olarak çalışacaktır.

İdare sunulan Alt Yükleniciyi onaylanmazsa sözleşme imzalanmaz ve Alt Yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

ÖZEL İDARİ ŞARTNAMENİN 38. MADDESİNDEKİ ÖZELLİKTE 2 (İKİ) ADET BİNEK ARAÇ TEMİN EDİLECEKTİR.

İhale dokümanının idareden satın alınması halinde ihale dokümanı cd ortamında verilecektir.” düzenlemesi,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun  “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

           gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler”  başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Yapım yönteminin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir...” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1. …

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3.  İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır…”açıklamaları yer almaktadır.

25.09.20167 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararına göre, açık ihale usulüyle yapılan söz konusu ihaleye 4 isteklinin teklif verdiği, bu isteklilerden idarece belirlenen sınır değer tutarının (11.111.000,62 TL) altında teklif veren Öztaç Pet. Har. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş.ye aşırı düşük teklif sorgulaması hakkındaki yazının 07.09.2017 tarihinde gönderildiği, anılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun kabul edildiği, fiyat dışı unsurlar kapsamında yapılan puanlama da esas alınarak ihalenin Öztaç Pet. Har. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Balaban Hafriyat İnş. Taah. Nakliye Tic. ve San. Ltd. Şti.nin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği görülmüştür.

Öztaç Pet. Har. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş.ye 07.09.2017 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi konulu yazıda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi ve İdari Şartname’nin 33’üncü maddesi uyarınca, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde belirlendiği şekilde açıklama yapılması gerektiği ve yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesine, açıklama istenilen analiz girdileri ve açıklama istenmeyen analiz girdilerine yer verildiği görülmüştür.

İdare tarafından teklif tutarı sınır değer tutarının altında kalan tek istekli olan Öztaç Pet. Har. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. ye EKAP üzerinden gönderilen yazı ekinde açıklanması istenilen iş kalemlerinin “BFİ.108 Tuvenan Dolgu Temini, Nakli, Serilmesi ve Sıkıştırılması”, “BFİ.156 Renksiz Prefabrik Beton Parke İmali 8 cm”, “BFİ.161 İdare Malı Malzeme İle Kumlu Döşeme Kaplaması Yapılması İşçiliği” ve “BFİ.167 İdare Malı Prefabrik Beton Yaya Bordürü Döşeme İşçiliği” olduğu, idarece hazırlanan söz konusu pozların paçal poz niteliğinde olduğu, anılan iş kalemleri için herhangi bir analiz formatı oluşturulmadığı, aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde de buna ilişkin bir bilgi veya belgeye yer verilmediği tespit edilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) ile kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının da ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

İhale işlem dosyasında yer alan bilgi ve belgeler çerçevesinde yapılan incelemede, idare tarafından paçal iş kalemleri için herhangi bir analiz oluşturulmadığı, paçal iş kalemlerine ilişkin olarak bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmediği ve söz konusu paçal pozlara ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarına açıklama talep yazısında da yer verilmediği tespit edilmiştir.

Yapılan tespitler neticesinde idare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması istemine ilişkin yazı ekinde paçal pozlara ilişkin pozun numarası, girdi adı, ölçü birimi ve miktarı ile açıklama istenilen ve istenilmeyen iş kalemleri bilgisini içeren ve birden fazla sayıda iş kaleminden oluşan her bir iş grubunu oluşturan her bir iş kalemine ilişkin girdilerin en temel bileşenlerine kadar indirgendiği analiz formatlarının verilmeyerek aşırı düşük teklif açıklama talep edilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45’inci maddesinde yer alan açıklamalarına aykırılık teşkil ettiği ve aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuatta yer verilen usule uygun yapılmadığı görülmektedir.

Öte yandan, açıklama istenen söz konusu iş kalemlerinin analiz girdilerinden idarece açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlenen “KGM/10.013/K-1 ve 03.521 vb.” iş kalemlerinin analizli pozlar olduğu ve analiz formatlarına bakıldığında ise bu iş kalemlerinin içeriğinde işçilik girdilerinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesinde iş kalemi analizleri ve alt analizlerinde yer alan bütün işçilik girdilerinin girdi tutarının analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olmasına bakılmaksızın açıklama istenilecek girdiler arasında gösterilmesi gerektiği açıklanmıştır.

Bu itibarla, yukarıda belirtilen girdilerin analizinde işçilik girdilerinin yer aldığı, söz konusu girdilerin açıklama istenilmeyecek girdiler olarak belirlendiği, ancak yukarıda yer verilen Tebliğ maddesi uyarınca içerisinde işçilik girdisi barındıran pozlarda yer alan işçilik girdilerinin açıklama istenecek girdiler olarak belirlenmesi gerektiği, yukarıda sayılan girdilerin idarece açıklama istenilmeyecek girdiler olarak belirlenmesi ile işçilik girdilerinin açıklama istenilmeyecek girdi olarak belirlenmesi sonucunu doğurduğu anlaşılmıştır.

Usulüne uygun yapılmayan bir aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda, istekliler tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olup olmadığının sağlıklı bir şekilde değerlendirebilme imkânı olmayacağı anlaşıldığından, tespit edilen tüm bu aykırılıklar neticesinde,

1) Açıklama istenilecek tüm paçal iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılması,

2) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan işçilikle ilgili operatör makinist girdilerinin söz konusu poz birim miktarı dikkate alınarak toplanması), farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı gösterilmesi,

3) Yukarıdaki işlemlerden sonra anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi ve açıklama istenilecek paçal iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,

4) Anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulama işleminin yukarıda bahsedilen hususlara uygun şekilde tekrar yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.