İhale kanun maddesi gereği isteklilerin iş hacmini gösteren toplam cirosunu gösteren belge sunması gerekmektedir Uyuşmazlıkta davacı şirketin pilot ortağı olduğu iş ortaklığının özel ortağı olan ve 2. sınıf tüccar olduğu anlaşılan ortağın dava konusu ihalede sunduğu işletme hesap özetinin iş hacmini göstermek için yeterli olduğu görülmektedir Bu itibarla davacı şirketin pilot ortağı olduğu iş ortaklığının teklifinin teklif dosyasında ortağa ait ciro değerleri olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasında ve bu işleme karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kurul kararında hukukî isabet bulunmamaktadır gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir
Karayolları Genel Müdürlüğü İzmir 2. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan 2011/115415 ihale kayıt numaralı “Gördes-Köprübaşı Yolu (Km: 0+000-37+763 Arası) Toprak Tesviye, Sanat Yapıları ve Üst Yapı İşleri” ihalesine ilişkin olarak Mb Yapı İnşaat Tic. Ltd. Şti.- İnelsan İnş. Elektrik San. ve Tic. Ltd. Şti.- Cüneyit Kandaşoğlu İnş. İş Ortaklığı tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş ve Kurulca alınan 26.01.2012 tarihli ve 2012/UY.III-576 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir
Davacı Mb Yapı İnşaat Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 5. İdare Mahkemesinin 24.01.2013 tarih ve E:2012/301 K:2013/70 sayılı kararı ile “davanın reddine” karar verilmesi üzerine yapılan temyiz incelemesi sonucunda Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 23.05.2019 tarih ve E:2013/733, K:2019/1825 sayılı kararı ile“4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10. maddesinde, “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: a) Ekonomik ve mali yeterliğin belirlenmesi için;
1 ) Bankalardan temin edilecek isteklinin mali durumu ile ilgili belgeler,
2 ) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri,
3 ) İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler
…
İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilan veya davet belgelerinde belirtilir.” kuralına, 04/01/1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Tüccar sınıfları” başlıklı 176. maddesinde “Tüccarlar, defter tutma bakımından iki sınıfa ayrılır: I inci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre; II nci sınıf tüccarlar, işletme hesabı esasına göre defter tutarlar.” kuralına, “İşletme hesabı hulasası” başlıklı 196. maddesinde “İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar her hesap döneminin sonunda (İşletme hesabı hulasası) çıkartırlar. İşletme hesabı hulasasına aşağıdaki maddeler birer kalemde ayrı ayrı yazılır:
A )Gider tablosuna:
- Çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri;
2. Hesap dönemi zarfında satın alınan emtianın değeri ile yapılan bilümum
B) Hasılat tablosuna:
1. Hesap dönemi zarfında satılan emtianın değeri ile hizmet karşılığı ve sair suretle alınan paralar;
2. Çıkarılan envantere göre hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri” kuralına yer verilmiştir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin dava konusu ihalenin yapıldığı tarihte yürürlükte olan 35. maddesinde, “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin, b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur. (2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında; a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.” kuralına, 36. maddesinde “(1) İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalardır. (2) İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen her iki belgenin idarece istenilmesi zorunludur. Bu durumda aday veya isteklinin ise üçüncü fıkradaki yeterlik kriterini sağladığını göstermek üzere ihaleden önceki yıla ait bu iki belgeden birini sunması yeterlidir.” kuralı yer almıştır.
Uyuşmazlık konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin 7.4 3. maddesinde, “İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalar. İsteklinin cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir… İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.” kuralı bulunmaktadır.
Hukuki değerlendirme:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesi uyarınca, isteklilerin “iş hacmini gösteren toplam cirosunu” gösteren belge sunması gerekmektedir. Uyuşmazlıkta, davacı şirketin pilot ortağı olduğu iş ortaklığının özel ortağı olan ve 2. sınıf tüccar olduğu anlaşılan Cüneyit Kandaşoğlu’nun dava konusu ihalede sunduğu işletme hesap özetinin, iş hacmini göstermek için yeterli olduğu görülmektedir.
Bu itibarla, davacı şirketin pilot ortağı olduğu iş ortaklığının teklifinin, teklif dosyasında Cüneyit Kandaşoğlu’na ait ciro değerleri olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasında ve bu işleme karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.” gerekçesiyle “dava konusu işlemin iptaline” karar verilmiştir.