Mahkemece, Sosyal Sigortalar Kurumunun yazısı ilişiksizlik belgesi kabul edilerek ihale kesin teminatın tamamının iadesine karar verilmiş ise de; karardan sonra dosyaya intikal eden SGK yazısında; davacının taşeronunun borcu nedeni ile verilen ilişiksizlik belgesinin geçersiz olduğu bildirildiğinden bu hususun araştırılmasında zorunluluk bulunmaktadır. Mahkemece bu konuda davacının beyanı alınıp gerekirse davacıya borcu ödemek için süre verilip geçerli SGK ilişiksizlik belgesi ibrazının sağlanması, ibraz edildiğinde şimdiki gibi teminatın iadesine, ibraz edilmemesi durumunda ise sözleşme maddesi uyarınca geçici kabul yapılmış olduğundan teminatın yarısının iadesine karar verilmesi gerekmektedir

15. Hukuk Dairesi         2020/2824 E.  ,  2021/326 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ:Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki asıl ve birleşen dosyada alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davada davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
– K A R A R –
Uyuşmazlık eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup asıl dava, bakiye alacak ve fiyat farkının tahsili ile teminat mektuplarının iadesi, birleşen dava ise kesilen nakdi teminatın iadesi için başlatılan takibe yapılan itirazın iptali ve takibin devamı istemlerine ilişkin olup, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne dair verilen karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.1-Dosyadaki yazılara ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince inceleme yapılarak hüküm verilmiş olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve bozmanın şümulü dışında kalarak kesinleşen cihetlere ait temyiz itirazlarının incelenmesi artık mümkün olmamasına göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.2-Taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin 11.4.1. maddesinde kesin teminatın ve ek kesin teminatın geri verilmesi koşulları “Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesinden ve varsa işe ait eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların yarısı; Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı yükleniciye iade edilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Dairemizin 13.02.2017 tarihli 2016/6305 Esas, 2017/560 karar sayılı ilamında “Mahkemece, Sosyal Sigortalar Kurumu’nun 07.05.2015 tarihli yazısı ilişiksizlik belgesi kabul edilerek kesin teminatın tamamının iadesine karar verilmiş ise de; karardan sonra dosyaya intikal eden Sosyal Sigortalar Kurumu’nun 14.05.2015 gün, 2554002 sayılı yazısında; davacının taşeronunun borcu nedeni ile 07.05.2015 tarihinde verilen ilişiksizlik belgesinin geçersiz olduğu bildirildiğinden bu hususun araştırılmasında zorunluluk bulunmaktadır. Mahkemece bu konuda davacının beyanı alınıp gerekirse davacıya borcu ödemek için süre verilip geçerli SGK ilişiksizlik belgesi ibrazının sağlanması, ibraz edildiğinde şimdiki gibi teminatın iadesine, ibraz edilmemesi durumunda ise sözleşmenin 11.4.1. maddesi uyarınca geçici kabul yapılmış olduğundan teminatın yarısının iadesine karar verilmesi gerekmektedir” gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiş olup, mahkemece bozmadan sonra SGK’dan celp edilen 29.03.2019 tarihli yazıda; ana iş yerinin 06.03.2019 tarihi itibari ile prim, işsizlik, damga vergisi ve idari para cezası borcunun bulunmadığı fakat yapım ihalesi olan işin ihale makamı tarafından kesin hakedişi yapılmadığı için asgari işçilik araştırmasının sonuçlanmadığı ve Konya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Denetmenler Servisi’nde araştırması devam eden denetim mucibi olduğu anlaşıldığından kesin hakediş sonrası oluşabilecek fark işçilik veya denetim raporu sonrası oluşabilecek borç durumlarının belirtilmediği bildirilmiş, mahkemece de yazıda belirtilen gerekçelerle belgenin ilişiksiz belgesi niteliğinde olmadığından teminat mektubunun ve nakti teminat kesintisinin yarısının iadesine karar verilmiştir. Her ne kadar hükme esas alınan yazıda, ihale makamı tarafından kesin hakedişi yapılmadığı için asgari işçilik araştırmasının sonuçlanmadığı belirtilmiş olsa da dairemizin 13.02.2017 tarihli 2016/6305 Esas, 2017/560 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere kesin hesap mahkeme aracılığı ile çıkartılıp kesinleşmiş olup ihale makamınca kesin hesabın çıkartılmasının beklenmesi doğru değildir. Ayrıca yazıda … Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Denetmenler Servisi’nde araştırması devam eden denetim mucibi olduğu ve denetim raporu sonrası oluşabilecek borç durumlarının belirtilmediği bildirilmişse de bu denetimin dava konusu iş ile ilgili olup olmadığı da araştırılmamıştır. Bu durumda eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile SGK’dan celp edilen 29.03.2019 tarihli yazının ilişiksiz belgesi olmadığının kabulü hatalı olmuştur.Mahkemece yapılacak iş; SGK’ya müzekkere yazılarak müzekkerede kesin hakedişin mahkeme aracılığı ile çıkartılıp kesinleştiği de belirtilerek 29.03.2019 tarihli yazıda belirtilen … Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Denetmenler Servisi’nde araştırması devam eden denetimin davacı … dava konusu iş ile ilgili olup olmadığı sorulup, dava konusu iş ve davacı ile ilgili ise sonucunun ne olduğu da araştırılarak herhangi bir borç olmaması durumunda asıl ve birleşen davanın kabulüne, aksi halde ise bozmadan önce verildiği şekilde teminat mektubu ve nakti teminat kesintisinin yarısının iadesine karar verilmesinden ibarettir.Yukarıda açıklanan sebeplerle, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalının tüm, davacının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca davacının temyiz itirazının kabulü ile hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden asıl ve birleşen dosya davacısına iadesine, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden asıl ve birleşen dosya davalısından alınmasına, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 18.02.2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.