ihale şartnamesinde benzer iş grubunun  “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliğinde yer alan yapım işlerinde benzer iş grupları listesinin Köprü ve Viyadük İşleri” başlığı altında A/I ve “Karayolu İşleri (Altyapı+Üstyapı)” başlığı altında A/V grubuna giren işlerdir” olarak belirlendiği, başvuru sahibi tarafından sunulan iş bitirme belgesinin ise sadece AV grubu işleri içerdiği, anılan işe ilişkin birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde de söz konusu iş kapsamında AV grubu işlerin bulunduğu, AI grubu kapsamında değerlendirilebilecek nitelikte işlerin  bulunmaması nedeni ile iş deneyiminin geçersiz olduğu hk

Sima Yol Yapı İnşaat Taah.  A.Ş.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/611883 İhale Kayıt Numaralı “Çardak Köprülü Kavşağı Yapım İkmal İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü tarafından 30.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Çardak Köprülü Kavşağı Yapım İkmal İşi” ihalesine ilişkin olarak Sima Yol Yapı İnşaat Taah. A.Ş.nin 29.01.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 31.01.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.02.2020 tarih ve 6504 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.02.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/251 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, sundukları iş deneyim belgesinin A/V grubu işleri içeren bir belge olduğu, esaslı unsurun kavşak yapım işi olduğu,  tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu, idarece önce AV grubu işlerin benzer iş olarak belirlendiği, daha sonra düzeltme ilanı ile AV ve AI grubu işlerin benzer iş olarak belirlendiği,  ayrıca kendileri ile birlikte 15 isteklinin de aynı sebeple hem değerlendirme dışı bırakıldığı hem de aşırı düşük teklif açıklamasının istendiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “b) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikteki işleri,” hükmü,

“İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1)Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.”   hükmü,

Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği’nin 2’nci maddesinde “Yapım işlerinde benzer işlerin belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir:

…

2.3. Yapım işinin niteliği gereği farklı uzmanlıklar gerektirmesi nedeniyle birden fazla grubu içerir iş deneyimi aranmasının zorunlu olması durumunda ihalenin konsorsiyumlara açık olarak yapılması gerekmektedir. Örneğin; idare tarafından ihale konusu işin yüklenicisinin AII ve AVI grubu işlere ilişkin deneyiminin olmasının istenmesi durumunda ihale konusu işin AII grubu iş deneyimi gerektiren kısmı ile AVI grubu iş deneyimi gerektiren kısımlarının belirlenerek ihalenin konsorsiyumlara açık olarak yapılması gerekmektedir.

Tamamlanmamış bir yapının geriye kalan imalatlarının gerçekleştirilmesi şeklindeki ikmal (tamamlama) ihalelerinde ise, ikmale konu iş kapsamının işin bütününün karakteristiğini yansıtıp yansıtmadığına göre benzer iş belirlemesi yapılması gerekmektedir. Örneğin, kapsamında birden fazla BII grubu bina inşaatı olan bir projede bir kısım bina inşaatlarının tamamlandığı, bir kısım bina inşaatlarına ise hiç başlanılmadığı durumda, yapılacak ikmal ihalesinde benzer işin “BII grubu iş” şeklinde belirlenmesi gerekmektedir. Ancak, proje kapsamındaki binaların tamamının kaba inşaatının bitirildiği, ince işlerinin tamamlanmadığı bir durumda ise, benzer işin “BII grubu veya BII grubu işin tamamlama işi” şeklinde belirlenmesi uygun olacaktır.

…2.8. İş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun belirlenmesinde, işin yapım amacı ile işlevinin ve/veya yapılan toplam iş tutarı içerisindeki farklı iş gruplarına ait tutarların dağılımının göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Örneğin, yapılan iş tutarının %30’unun AI grubuna giren köprü işleri, %30’unun AII grubuna giren tünel işleri ve %40’ının AVI grubuna giren demiryolu işleri olan bir demiryolu yapım işinde, projenin amacı ve işlevinin canlı ve cansız varlıkların bir yerden bir yere nakli için gerekli olan demiryolunun yapılması olduğundan, esaslı unsur “AVI Grup: Demiryolu İşleri (Altyapı + Üstyapı)” olarak belirlenebilecektir.

Yine, gerçekleştirilen iş tutarının %70’inin AII grubuna giren tünel işleri, %15’inin AVI grubuna giren demiryolu işleri ve %15’inin BIII grubuna giren istasyon binası yapım işleri olan bir metro hattı yapım işinde esaslı unsur, projenin amaç ve işlevinin canlı ve cansız varlıkların bir yerden bir yere nakli için gerekli olan demiryolu yapılması olduğundan “AVI Grup: Demiryolu İşleri (Altyapı + Üstyapı)” olarak veya yapılan iş tutarı içerisinde sahip olduğu oranının büyüklüğünden dolayı “AII Grup: Tünel İşleri” olarak belirlenebilecektir.

Tamamlanamayan ya da devredilen işlerde ise, işin yapılan kısmına ilişkin belge düzenlenmesi durumunda yapılan işin projenin bütününün karakteristiğini yansıtıp yansıtmadığına göre esaslı unsur belirlemesi yapılması gerekmektedir. İşin yapılan kısmının projenin bütününün karakteristiğini yansıtması halinde esaslı unsur belirlenecektir. Örneğin, tamamlanamayan bir otoyolu projesinin yapılan kısmının hem altyapı hem de üstyapı karayolu işi içermesi halinde belgeye konu işin esaslı unsuru “AV Grup: Karayolu İşleri (Altyapı+Üstyapı)” olarak belirlenebilecektir. Benzer şekilde, birden fazla BIII grubu bina inşaatı içeren bir projede bina inşaatlarının bir kaçının temelden çatıya kaba ve ince işleri ile birlikte bir bütün olarak tamamlanması, diğerlerinin ise kısmen tamamlanması halinde belgeye konu işin esaslı unsuru “BIII Grup: Bina İşleri” olarak belirlenebilecektir. Ancak, binaların hiçbirinin bir bütün olarak bitirilmediği hallerde esaslı unsur belirlemesi yapılmayacaktır. Aynı şekilde, yapımına başlanıp tamamlanamamış bir boru hattı işinde sadece kazı işi yapılmış, boru montajı ve yerine tespiti yapılmamış ise söz konusu işte esaslı unsur belirlemesi yapılmayacaktır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 48 inci maddesinin ikinci fıkrasında “İhale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz. Ancak, iş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması halinde iş deneyim belgesi tutarının tamamı değerlendirilir.” düzenlemesi yer almaktadır. Buna göre, birden fazla gruptan işleri içeren iş deneyim belgelerinde, belgeye konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olması halinde belge tutarının tamamı dikkate alınır. Örneğin; esaslı unsuru AV Grup: Karayolu İşleri (Altyapı+Üstyapı) olan ve kapsamında köprü ve tünel yapımı da bulunan bir projeye ait iş deneyim belgesinin;  köprü ve tünel yapımı içermeyen bir karayolu işi ihalesine sunulması halinde, köprü ve tünel yapımına ilişkin tutar ayrıştırılmayacak ve belge tutarının tamamı değerlendirmeye alınacaktır. Aynı şekilde, esaslı unsuru AXVIII Grup: Saha İşleri olan ve kapsamında BIII grubu bir bina inşası da bulunan bir projeye ait iş deneyim belgesinin; bina inşası içermeyen bir rekreasyon alanı yapım işi ihalesine sunulması halinde, BIII grubu bina yapımına ilişkin tutar ayrıştırılmayacak ve belge tutarının tamamı değerlendirmeye alınacaktır.

İş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe ilişkin olmaması halinde ise, sadece ihale konusu işe veya benzer işe uygun nitelikteki işler değerlendirmeye alınır. Örneğin, esaslı unsuru AVIII Grup: Barajlar olan ve kapsamında santral binası, ulaşım yolları, derivasyon ve enerji tünelleri inşası da bulunan bir projeye ait iş deneyim belgesinin AII grubuna giren bir tünel yapımı ihalesine sunulması halinde, derivasyon ve enerji tünelleri yapımına ilişkin tutar belge tutarından ayrıştırılmak suretiyle değerlendirmeye alınacaktır.

…

1.     ALT YAPI İŞLERİ

I. GRUP: KÖPRÜ VE VİYADÜK İŞLERİ

2.     1. Köprüler

3.     2. Viyadükler

4.     3. Alt ve üst geçitler

5.     4. Akedükler

V. GRUP: KARAYOLU İŞLERİ (Altyapı+Üstyapı)

6.     1. Otoyollar

7.     2. Devlet, il ve köy yolları

8.     3. Cadde ve sokak yapım işleri” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı:ÇARDAK KÖPRÜLÜ KAVŞAĞI YAPIM İKMAL İŞİ

b) Yatırım proje no’su/kodu:1986 E04 0360 ? 2019 E04 0240

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

123.000 m3 Her cins zeminde Yarma, Ariyet ve Temel Kazısı, 2780 m3 C30/37 Hazır B.A. Betonu, 500 m3 Grobeton, 500 Ton İnş. Demiri, 54.000 ton PMAT/PMT, 79.100 m2 BSK yapılması.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer:Nevşehir-Çardak” düzenlemesi,

“İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

…

işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.

İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.

…

7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:

19.06.2018 tarihli 30453/m sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gazetede yayımlanan Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği´nde yer alan yapım işlerinde benzer iş grupları listesinin ”Köprü ve Viyadük İşleri” başlığı altında A/I ve “Karayolu İşleri (Altyapı+Üstyapı)” başlığı altında A/V grubuna giren işlerdir.

7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ” düzenlemesi yer almaktadır.

Bir ikmal işi olan ihaleye ait birim fiyat teklif cetvelinin ise aşağıdaki şekilde düzenlendiği tespit edilmiştir.

?  Başvuru sahibinin “Sundukları iş deneyim belgesinin A/V grubu işleri içeren bir belge olduğu, esaslı unsurun kavşak yapım işi olduğu,  tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu” iddiasına ilişkin yapılan inceleme aşağıdadır.

Şikâyete konu ihalenin “Çardak Köprülü Kavşağı Yapım İkmal İşi” olduğu, ihaleye 50 isteklinin katıldığı, sınır değerin altında teklif veren ve sorgulamaya tabi tutulan 15 istekliden 14’ünün aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı, açıklama sunan isteklinin açıklamalarının uygun kabul edilmediği, 14 isteklinin teklifinin ise değerlendirme dışı bırakıldığı ve fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak ihalenin Bekirhan İnşaat Anonim Şirketi üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

İdari Şartname’de benzer iş tanımının  “A/I ve  A/V grubu işler” olarak belirlendiği, ihale komisyonu kararında “…İş Deneyim belgesinden dolayı değerlendirme dışı bırakılan firmalar:

” ifadelerine yer verildiği, dolayısıyla başvuru sahibi Sima Yol Yapı İnşaat Taah.  A.Ş.nin teklifinin iş deneyim belgesinin A-I grubu işleri içermediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı tespit edilmiştir.

Anılan istekli tarafından teklif dosyası kapsamında, 2017/273948-2350273-1-2 sayı ve 01.03.2019 tarihli alt yüklenici iş bitirme belgesinin sunulduğu, belgede iş sahibi idarenin “Pamukkale Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü”, işverenin “Ave Proje Taahhüt Yapı İnşaat Anonim Şirketi”,  esas işin adının “Pamukkale Belediyesi Fatih Mahallesi Bitümlü ve Beton Parke Yol Kaldırım Yapım İşi 2017/273948”,  işin alt yüklenici tarafından yapılan kısmının “AV grubu işler (cadde ve sokak yapım işleri)”, uygulanan yapı tekniğinin “AV grubu işler  (cadde ve sokak yapım işleri), sözleşme tarihinin “17.11.2017”, belge tutarının “21.555.107,14 TL (AV grubu işler (cadde ve sokak yapım işleri )%100)” olarak düzenlendiği tespit edilmiştir.

İş deneyim belgesine konu işe ilişkin birim fiyat teklif cetvelinin ise aşağıdaki şekilde olduğu görülmüştür.

Kesinleşen ihale dokümanı kapsamında İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde benzer iş grubunun  “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği´nde yer alan yapım işlerinde benzer iş grupları listesinin ”Köprü ve Viyadük İşleri” başlığı altında A/I ve “Karayolu İşleri (Altyapı+Üstyapı)” başlığı altında A/V grubuna giren işlerdir” olarak belirlendiği, başvuru sahibi tarafından sunulan iş bitirme belgesinin ise sadece AV grubu işleri içerdiği, anılan işe ilişkin birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde de söz konusu iş kapsamında AV grubu işlerin bulunduğu, AI grubu kapsamında değerlendirilebilecek nitelikte işlerin ise bulunmadığı görüldüğünden, başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde aykırılık bulunmamıştır.

? Başvuru sahibinin “ayrıca kendileri ile birlikte 15 isteklinin de aynı sebeple hem değerlendirme dışı bırakıldığı hem de aşırı düşük teklif açıklamasının istendiği” iddialarına ilişkin inceleme aşağıdadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere Yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin anılan Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği belirtilmiş ve şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yolları olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Aynı Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla idareye şikâyet başvurusu yapılabileceği, anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde ise idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabileceklerin Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği belirtilmiştir.

Bahse konu Kanun maddeleri bir arada değerlendirildiğinde, ihale sürecinde hukuka aykırı olduğu iddia edilen işlem ve eylemlere karşı olarak dava açılmadan önce genel olarak iki aşamalı bir idari başvuru yolunun öngörüldüğü, aday, istekli veya istekli olabileceklerin öncelikle ihaleyi yapan idareye başvuru yapması gerektiği, şayet şikâyet üzerine alınan karar uygun bulunmaz veya şikâyet üzerine idarece herhangi bir karar alınmaz ise Kamu İhale Kurumu’na başvuruda bulunulabileceği anlaşılmaktadır.

Bu usulün amacı ise başvuru sahibinin iddialarının öncelikle idarenin değerlendirmesinden geçerek, uygun görülen hususlarda gerekli düzeltmenin idare tarafından yapılması, uyuşmazlığın devam ettiği konularda ise idarenin cevabıyla birlikte uyuşmazlığın Kurumun önüne getirilmesidir. Anılan usulün doğal bir gereği ise şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilmemesidir. Çünkü idarenin değerlendirmesine sunulmayan, cevap veya açıklaması alınmayan bir hususun itirazen şikâyet başvurusuna dahil edilmesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda açıklanan iki aşamalı başvuru sistematiğine uygun düşmemektedir.

Nitekim İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez ” hükmü ile,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.” açıklaması da şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.

Netice itibariyle yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarından idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği (şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar hariç) anlaşılmaktadır. Bu itibarla, başvuru sahibinin 29.01.2020 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, söz konusu iddialara ise 29.01.2020 tarihinde idareye sundukları şikâyet dilekçesinde yer verilmediği anlaşılmıştır. Anılan iddiaların idareye yapılan şikâyet dilekçesinde yer almamasından dolayı başvuru sahibinin söz konusu iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm gereği şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.