ihale şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunun anılan ihale komisyonu kararında yer alan ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik olan bütün gerekçelere ilişkin olmadı hk
Toplantı No : 2020/001
Gündem No : 70
Karar Tarihi : 08.01.2020
Karar No : 2020/UM.II-60
BAŞVURU SAHİBİ:
Ağaçlı Silo Dış Tic. A.Ş.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/139699 İhale Kayıt Numaralı “Montaj Dahil Çelik Silo ve Aktarma Organları” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından 03.05.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Montaj Dahil Çelik Silo ve Aktarma Organları” ihalesine ilişkin olarak Ağaçlı Silo Dış Tic. A.Ş.nin 25.06.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.07.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.07.2019 tarih ve 28659 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.07.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. 18.12.2019 tarihli ve 2019/MK-344 sayılı Kurul kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/708-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, incelenmekte olan ihalede kendilerinin makul bir gerekçe gösterilmeksizin değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin Kızıler İnş. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, böylelikle kamunun 1.950.500,00 TL zarara uğratıldığı, elektrik motorlarının gücü ve sayısı teklif mektuplarında belirtilmiş olmasına rağmen, markası ve cinsi belirtilmediği gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda açıkça belirtildiği üzere şartnamelerde marka ve model belirtilememesi nedeniyle yerinde olmadığı, kaldı ki ihale üzerinde bırakılan isteklinin de böyle bir açıklama yapmadığı, bu durumun tekliflerin arasındaki fiyat farkını kapatmayacağı, marka ve model ile ilgili olarak Teknik Şartname’de olmaması gereken düzenlemelerin idarece bildirilmesi istenilerek Şartnameye uygunluk kurallarının dolandırıldığı, Kızıler İnş. Ltd. Şti.nin en avantajlı teklif olarak belirlenmesine sebep avantaj teşkil eden hususlarının parasal değer ve nispi ağırlıklarının tek tek belirtilmesi gerektiği, ancak idare tarafından herhangi bir açıklama yapılmadığı, idarenin şikâyete cevap yazısında fiyat tekliflerinde yer alan matbu maddelere yer verdiği, ancak fiyat teklifinde belirtilen kalemlerin teklife dâhil edildiği, kendilerince imzalanan Teknik Şartname’de ve Sözleşme Tasarısı’nda yapılacak işlerin taahhüt edildiği, eğer teklife uyulacak olsa sözleşme ve şartnamenin tek tek imzalanmayacağı, başlangıçta tüm taahhütlere uyulacağının kabul edildiği, ödemelerin yapılacağı şekle de uyulacağının kabul edildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalanmamış olduğu halde ilgili firmanın inşaata başladığı, ayrıca ihale komisyonu kararının açıklanması gerekli olan 10 günlük süre içerisinde açıklanmadığı, tüm bu sebeplerden ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İncelenmekte olan ihalede iki istekli tarafından teklif verildiği, 20.06.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, bunun üzerine başvuru sahibi istekli tarafından 25.06.2019 tarihli dilekçe ile idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarenin şikâyet başvurusunu uygun bulmaması üzerine 12.07.2019 tarihli dilekçe ile Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, Kurum tarafından alınan 18.07.2019 tarihli ve 2019/UM.IV-812 sayılı karar ile “Başvurunun reddine” karar verildiği görülmüştür.
Ağaçlı Silo Dış Tic. A.Ş. tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 18. İdare Mahkemesinin 27.09.2019 tarih ve E:2019/1648, K:2019/1867 sayılı kararı doğrultusunda alınan 18.12.2019 tarihli ve 2019/MK-344 sayılı Kurul kararı ile “1- Kamu İhale Kurulunun 18.07.2019 tarihli ve 2019/UM.IV-812 sayılı kararının iptaline,
2- Anılan mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda başvuru sahibinin iddialarının esasının incelenmesine geçilmesine” karar verilmiştir.
Bu itibarla, esas inceleme 18.12.2019 tarihli ve 2019/MK-344 sayılı Kurul kararına istinaden yapılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “…İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
…
b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;
…
9) İdarenin talebi halinde doğruluğu teyit edilmek üzere, tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları ve/veya fotoğrafları.
İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “… İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.
Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir…” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir…” hükmü yer almaktadır.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları, fotoğrafları ile teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman” başlıklı 43’üncü maddesinin birinci fıkrasında “Teklif edilen malın teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygunluğunu belirlemek amacıyla numune, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğraf istenebilir. Özel imalat süreci gerektiren mal alımları hariç, teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalar içeren doküman istenilmesi durumunda katalog istenilmesi zorunludur. İsteklilerin cevap vermesi ve açıklamada bulunması istenen hususlara ilişkin sorulara teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalar standart formunda yer verilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.9’uncu maddesinde “Katalog, kılavuz, çizim, fotoğraf vb. belgeler ve/veya numune istenen ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında bu belgelerden ve/veya numune üzerinden teknik şartnameye uygunluk değerlendirmesi yapılır. Tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan belgeler ve/veya numune üzerinden teknik değerlendirme yapılmasının öngörülmemesi halinde ise bu durumun ihale dokümanında belirtilmesi koşuluyla istenen belgelerin ve/veya numunenin sadece teklif ekinde sunulup sunulmadığına bakılır.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları, fotoğrafları ile teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman” başlıklı 57’nci maddesinde “57.1. İdareler tarafından malların numuneleri, katalogları, fotoğrafları ile teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren dokümana yönelik düzenlemelerde, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 43 üncü maddesi esas alınmalıdır.
…
57.3. İdare tarafından teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren dokümanın yeterlik belgesi olarak istenilmesi durumunda ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamenin ilgili maddesinde bu husus belirtilecek; aday veya istekli tarafından bu dokümanın nasıl hazırlanacağı ile bu dokümanda açıklanacak hususlar ise ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamenin “Diğer Hususlar” Bölümünde ya da teknik şartnamede düzenlenecektir.” açıklaması yer almaktadır.
Aktarılan mevzuat hükümleri ve açıklamalarından, mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için isteklilerden yukarıda bahsedilen belgelerin istenebileceği, ihale konusu işin niteliğine göre sayılan bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağının ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilmesi gerektiği, diğer yandan, teklif edilen malın teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygunluğunu belirlemek amacıyla katalog, kılavuz, çizim, fotoğraf vb. belgelerin istenildiği ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında bu belgeler üzerinden teknik şartnameye uygunluk değerlendirmesinin yapılacağı anlaşılmıştır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu malın;
a) Adı: Montaj Dahil Düz Tabanlı, Konik Tabanlı Çelik Silo ve Aktarma Organları Alım İşi ile 6X50 tonluk siloların aktarma organları alım işi
b) Varsa kodu:
c) Miktarı ve türü:
15 adet Düz tabanlı Çelik Silo 2 adet Konik Tabanlı Çelik Silo ve Aktarma Organları Alım ile Gözlü TİM Sığırcılık tesisi içerisinde kurulu bulunan 6X50 tonluk silo iletim düzeni tamamlama işi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Teslim edileceği yerler:
Altınova Tarım İşletmesi Müdürlüğü Kadınhanı/KONYA
Polatlı Tarım İşletmesi Müdürlüğü Polatlı/ANKARA
Gözlü Tarım İşletmesi Müdürlüğü Sarayönü/KONYA
Malya Tarım İşletmesi Müdürlüğü Boztepe/KIRŞEHİR” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği teknik şartnamede belirtilen belgeler.
…
7.5.6. a) İhale konusu her iki tip silo için 2’şer adet yedek parça kataloğu,
b) İhale konusu çelik silolara ilişkin Kullanma ve Bakım Kılavuzu,
c) İhale konusu Çelik Silo ve Ekipmanların teknik özelliklerini içeren 4 adet prospektüs (1 adeti istekli tarafından kaşeli ve imzalı olarak verilecektir.)
d) İstekli tarafından düzenlenen ve imzalanan; ihale konusu çelik silolara ilişkin Teknik Şartname cevapları,
e) İhale konusu Çelik Silo Sistemlerinde kullanılacak ithal ekipmanların orijinal olduğuna dair “menşei belgesi” ve “kalite belgesi”…” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.
19.2.1. Bu ihaledeki kısım sayısı 6 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir;
a) İsteklilerin teklifleri kalem bazında ayrı ayrı değerlendirilecektir. Teklif edilen her bir iş kalemi için bu şartnamenin 2.c) maddesinde belirtilen iş kaleminden biri veya daha fazlası istekli üzerinde kalabilir…” düzenlemesi,
Yine aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale, Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenmeksizin ekonomik açıdan en avantajlı teklif üzerinde bırakılacaktır.” düzenlemesi,
“Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “Düz Tabanlı Siloların Kurulacağı İsletmeler” başlıklı 2’nci bölümünde düz tabanlı siloların kurulacağı işletmelerin Altınova TİM, Polatlı TİM, Gözlü TİM ve Malya TİM olarak düzenlendiği, siloların nakliyesi, montajı, otomasyonu yapılmış olarak anahtar teslim çalışır vaziyette teslim edileceği, isteklilerin, ihaleye işletme bazında düz ve konik tabanlı silolar ile 6 x 50 aktarma organları alımı için toplu olarak katılabileceği gibi her bir işletme için de ayrı ayrı teklif verebileceğinin düzenlendiği görülmüştür.
Anılan Şartname’nin “Malya Tarım İşletmesi Müdürlüğünde yapılacak özel imalatlar” başlıklı bölümünün dördüncü maddesinde “Yeni kumanda panosu ile mevcut siloların da otomasyon entegrasyonu sağlanacaktır. PLC, otomasyon ve scada sistemini toplam 10 adet silonun içine dizayn edecek ve imalatı buna göre yapacaktır. Panosunda kullanılacak malzemelerin marka ve teknik özellikleri teklifte belirtilecektir.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Düz Tabanlı Silolara Ait Genel Hükümler” başlıklı A bölümünde “… 3. Firmalar tekliflerinde çelik silo ve bu silolara ait havalandırma sistemleri, ısı kontrol sistemleri, sürgülü kapaklar ve yönlendiriciler, kamyon yükleme silosu, yükleme, boşaltma ve aktarma organları (kovalı elevatörler, bantlı konveyörler), dip sıyırıcılar (düz tabanlı silolarda), merdiven ve yürüyüş yolları, elektrik işleri, pano, nakliye ve montaj gibi işlemlerin tamamı için 6 adet işletme için fiyatlarını ayrı, ayrı ve toplam olarak belirteceklerdir.
…
7. Silolar ve ekipmanlarının montajı ve nakliyesi ihaleyi alan firma tarafından yapılacaktır. Teklif edilen silolar projelerde belirtilen esaslara uygun olarak yapılacaktır. Silo ve ekipmanlarının montajında kullanılacak kurtarıcı, vinç vs. firma tarafından temin edilecek olup masrafları firmaya ait olacaktır. Yüklenici işletmeden iş makinesi talebinde bulunması halinde, işletme idaresi uygun görürse barem fiyatları üzerinden vinç, kepçe vb. verebilir.
8. Silo ve ekipmanlarında bulunan elektrik motorlarının cinsi, markası, gücü ve miktarı ve siloların toplam güç ihtiyacı belirtilecek olup elektrik motorları 220/380 volt gerilim, 50 Hertz frekanslı şebeke elektriği ile çalışabilir olacaktır
…
10. Silo ve ekipmanların işletme bazında düz ve konik tabanlı silolar için fiyatları ayrı ayrı ve toplam olarak da belirtilecektir.
…
15. Teklifle birlikte 2’şer adet yedek parça kataloğu ile kullanma ve bakım kitabı verilecektir. Ayrıca teklif edilen silolara ve ekipmanların teknik özelliklerini içeren 4 adet prospektüs 1 adeti firma tarafından kaşeli ve imzalı olarak verilecektir.
16. Bu teknik şartnamenin tüm maddelerine sırasıyla ve açıkça cevap verilecek olup cevapsız madde bırakılmayacaktır. Cevapsız geçilen maddelerin teknik şartnameye uymadığı kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yine Teknik Şartname’nin “Konik Tabanlı Siloların Kurulacağı İşletmeler” başlıklı 3’üncü bölümünde konik tabanlı siloların kurulacağı işletmelerin Gözlü TİM (Yem Fabrikasının yanına) ve Gözlü TİM (Sığırcılık Tesisi içerisinde Kurulu Silo iletim düzeni tamamlama) olarak düzenlendiği görülmüştür.
Anılan Şartname’nin “Gözlü Tarım İşletmesi Müdürlüğü Yem Fabrikası Yanına Yapılacak Konik Tabanlı Silolara Ait Genel Hükümler” başlıklı A bölümünde “… 7. Silolar ve ekipmanlarının montajı ve nakliyesi ihaleyi alan firma tarafından yapılacaktır. Teklif edilen silolar projelerde belirtilen esaslara uygun olarak yapılacaktır. Silo ve ekipmanlarının montajında kullanılacak kurtarıcı, vinç vs. firma tarafından temin edilecek olup masrafları firmaya ait olacaktır. Yüklenici işletmeden iş makinesi talebinde bulunması halinde, işletme idaresi uygun görürse barem fiyatları üzerinden vinç, kepçe vb. verebilir.
Silo ve ekipmanlarında bulunan elektrik motorlarının cinsi, markası, gücü ve miktarı belirtilecek olup elektrik motorları 220/380 volt gerilim, 50 Hertz frekanslı şebeke elektriği ile çalışabilir olacaktır.
…
Silo ve ekipmanların fiyatları ayrı ayrı ve toplam olarak da belirtilecektir.
…
Teklifle birlikte her iki tip silo için 2’şer adet yedek parça katalogu ile kullanma ve bakım kitabı verilecektir. Ayrıca teklif edilen silolara ve ekipmanların teknik özelliklerini içeren 4 adet prospektüs 1 adeti fırına tarafından kaşeli ve imzalı olarak verilecektir.
…
Teklif veren firmalar teknik şartnamede yer almamış hususlar olması halinde tekliflerini hazırlarken bu hususları göz önünde bulunduracaklar ve açıklayıcı bilgilerle birlikte tekliflerinde belirteceklerdir.
Teknik şartnamenin tüm maddelerine sırasıyla ve açıkça cevap verilecek olup cevapsız madde bırakılmayacaktır. Cevap verilmeden geçilen maddelerin teknik şartnameye uymadığı kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
20.06.2019 tarihli ihale komisyonu kararında başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılma gerekçelerine yer verildiği, söz konusu gerekçelerin 32 maddeden oluştuğu ve belirtilen gerekçelerin özet olarak;
Teknik Şartname’ye uygun şekilde cevap verilmemesi (uygun format ve içerikte),
Teknik Şartname’nin konik silolar ve iletim düzenleri ile ilgili maddelerin tümüne sırasıyla ve açıkça cevap verilmemesi,
Teknik Şartname’de istenilen yedek parça fiyat listesi ile en az 10 yıl süreli yedek parça taleplerinin karşılanacağı ile ilgili taahhütname verilmemesi,
Başvuru sahibi istekli tarafından sunulan teklif kapsamında garantiden bahsedilmemesi ve yazılı olarak bilgi verilmemesi, meydana gelen arızaların firmaya bildirildiği tarihten itibaren en geç 7 gün içerisinde giderilip giderilmeyeceği konusundan bahsedilmemesi ve yazılı olarak cevap verilmemesi,
Başvuru sahibi istekli tarafından sunulan ayrıntılı fiyat teklifleri, prospektüsler ve yedek parça katalogları incelendiğinde elektrik motorlarının gücü ve sayısı belirtilmesine rağmen cinsi ve markasının belirtilmemesi,
Başvuru sahibi istekli tarafından sunulan ayrıntılı fiyat tekliflerinin her birinin sonuna teklife ilişkin özel açıklamaların ilave edilmesi olduğu görülmüştür.
Öncelikle, 20.06.2019 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararının 20.06.2019 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edildiği, başvuru sahibi isteklinin şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunun anılan ihale komisyonu kararında yer alan ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik olan bütün gerekçelere ilişkin olmadığı, sadece elektrik motorlarının cinsi ve markasının belirtilmemesi ile ayrıntılı fiyat tekliflerinin her birinin sonuna eklenen teklife ilişkin özel açıklamalara yer verilmesi nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik olduğu görülmüştür. Bu nedenle, inceleme sadece başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde belirtilen iddiaya konu gerekçeler üzerinden yapılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde ise “(1) İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
…
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabilir…” düzenlemesi yer almaktadır.
Yapılan incelemede, başvuru sahibinin 30.04.2019 tarihinde ihale dokümanını satın aldığı, 03.05.2019 tarihinde yapılan ihaleye teklif sunduğu, 25.06.2019 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu görülmektedir.
Yukarıda yazılı mevzuat düzenlemeleri doğrultusunda, istekli sıfatına haiz başvuru sahibinin ihale dokümanına yönelik başvuru ehliyetinin bulunmadığı, ayrıca ihale dokümanına yönelik şikâyet başvurusunun ihale dokümanının satın alındığı 30.04.2019 tarihinden itibaren on gün içerisinde yapılması gerekirken bu süre geçtikten sonra 25.06.2019 tarihinde yapıldığı anlaşıldığından, başvuru sahibi isteklinin “marka ve model ile ilgili olarak Teknik Şartname’de olmaması gereken düzenlemelerin idarece bildirilmesi istenilerek Şartnameye uygunluk kurallarının dolandırıldığı” iddiasının ehliyet ve süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu kapsamda, idare tarafından ihale dokümanında yukarıda yer verilen düzenlenmelere yer verildiği, ihale dokümanına yönelik süresinde herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmadığı, bu bağlamda ihale dokümanın mevcut hali ile kesinleştiği ve değerlendirmelerin bu çerçevede yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibi isteklinin “elektrik motorlarının gücü ve sayısı teklif mektuplarında belirtilmiş olmasına rağmen, markası ve cinsi belirtilmediği gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının 4734 sayılı Kamu İhale Kanun’unda açıkça belirtildiği üzere şartnamelerde marka ve model belirtilememesi nedeniyle yerinde olmadığı”na ilişkin iddiası incelendiğinde ulaşılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.
Başvuruya konu ihaleye ait yukarıda yer verilen İdare Şartname düzenlemeleri incelendiğinde, ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri kapsamında, isteklilerce alım konusu ekipmanlara ilişkin teknik bilgilerin yer aldığı yedek parça kataloğun, çelik silolara ilişkin kullanma ve bakım kılavuzunun, çelik silo ve ekipmanların teknik özelliklerini içeren 4 adet prospektüsün ve çelik silolara ilişkin Teknik Şartname cevaplarının teklif zarfı içerisinde sunulmasının zorunlu olduğu, ayrıca alım konusu ürünlere ilişkin olarak tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında teknik değerlendirme yapılmayacağına ilişkin bir düzenlemenin de yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bu çerçevede, Teknik Şartname’de istenilen düzenlemelerin karşılanıp karşılanamaması durumunun yeterlik kriteri olarak düzenlendiği, teklif değerlendirmesinin söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin Teknik Şartname’de yapılan düzenlemeleri karşılayıp karşılamadığı üzerinden yapılması gerektiği ve Teknik Şartname’de yapılan düzenlemelerin karşılanamaması durumunda da isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Teknik Şartname düzenlemeleri incelendiğinde elektrik motorlarının cinsi ve markasının belirtilmesi gerektiğinin düzenlendiği ve teklif değerlendirmesinin katalog, kullanma ve bakım kılavuzu, prospektüs ile Teknik Şartname cevaplarında yer alan bilgilerin Teknik Şartname düzenlemelerini karşılayıp karşılamadığı üzerinden yapılması gerektiği dikkate alındığında, elektrik motorlarının cinsi ve markasının teklif zarfı içerisinde belirtilmesinin incelenmekte olan ihalede yeterlik kriteri olarak düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, başvuru sahibi istekli tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesi nedeniyle şartnamelerde marka ve model belirtilmesinin istenilemeyeceği, marka ve model belirtilmemesi gerekçesiyle de tekliflerin değerlendirme dışı bırakılamayacağı iddia edilmekte ise de anılan Kanun maddesinin idarelerce hazırlanan ihale doküman içeriğinde belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemeyeceğine ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemeyeceğine ilişkin olduğu, bir başka ifadeyle anılan Kanun maddesinin isteklilerce sunulan belgelerde marka belirtilmesi gerektiğinin idarelerce düzenlenemeyeceğine ilişkin olmadığı, ihale dokümanı içeriğinde de belli bir marka isminin zikredilmediği, idareler tarafından tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesi amacıyla teklif kapsamında isteklilerce alım konusu ürün veya malzemenin cinsi ve markasının belirtilmesi gerektiğinin düzenlenebileceği, bu nedenle başvuru sahibi isteklinin anılan gerekçeyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılamayacağı şeklindeki iddiasının reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Başvuru sahibi isteklinin, diğer bir değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi olan ve teklif zarfı içerisinde sunulması istenilen ayrıntılı fiyat tekliflerinin altında yer alan “Teklife ilişkin özel açıklamalar” başlıklı bölümünde yer alan açıklamalar nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılamayacağına ilişkin iddiası incelendiğinde ulaşılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.
Teknik Şartname’nin “Muayene” başlıklı E bölümünde “Tüm siloların ön muayenesi ve kesin kabulleri Altınova, Gözlü, Polatlı ve Malya Tarım İşletmesi Müdürlüğünde TİGEM Alım Satım ve İhale Yönetmeliği gereği yetkili heyetçe yapılacak, tesis faal durumda hasarsız olarak çalıştırılarak teslim edilecektir.” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde 12.1. Ödeme yeri
…
12.2.2. İdare, Muayene ve Kabul Komisyonunca kabul raporu düzenlenmesinden itibaren Yüklenicinin yazılı talebi üzerine en geç 30 gün içinde Yükleniciye veya vekiline ödemeyi yapacaktır.
12.2.3. Sözleşme konusu Çelik Siloların teslimi ve montajı yapıldıktan sonra muayene ve kabullerinin yapılmasını müteakip yüklenici tarafından düzenlenen faturaya istinaden geç 30 gün içerisinde ödeme yapılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemelerinden, ihale konusu iş kapsamında betonarme inşaatı dışında toplam 33.000 tonluk çelik silo ile aktarma organlarının yapılması ve faal durumda çalıştırılarak idareye teslim edilmesinin söz konusu olduğu görülmüştür. Ayrıca ihale dokümanında yapılan düzenlemeler doğrultusunda teklif zarfı içerisinde ihale konusu işe ilişkin maliyetlerin ayrı ayrı ve toplam fiyat olarak sunulması istenildiği görülmüştür.
Anılan gerekçeye 20.06.2019 tarihli ihale komisyonu kararında ve şikâyete cevap yazısında yer verildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi istekli tarafından teklif zarfı içerisinde sunulan ayrıntılı fiyat tekliflerinin altında “Teklife İlişkin Özel Açıklamalar
Teklif sadece yazılı olan ekipmanları kapsar.
Bir değişiklik veya ekleme olması durumunda değişir.
…
A 1-Ödeme Planı (Yurtiçi Satışı İçin)Toplam Teklif Tutarının:
Ön Ödeme: %40,Yüklemeden Önce: %60,veya L/C (Geri Dönüşümsüz Akredetif) ile Ödeme
NOT: Ödemelerin yükleme tarihinden önce yapılması gerekmektedir. Ödeme takvimine uymayan siparişlerin ödemesi yapılıncaya kadar sevkiyat işlemleri yapılmayacaktır. Projenin üretim süreci ön ödemenin yapıldığı tarihinden itibaren başlar.
B 1-Müşerinin Proje ile ilgili Sorumlulukları
Bu teklif müşteri tarafından verilen bilgilere göre hazırlanmıştır. Teklif tarihinden sonra verilen ve proje üzerinde etkili olan her türlü bilginin proje üzerindeki maliyetinden müşteri sorumludur.
Firmamız tarafından hazırlanan tavsiye niteliğindeki alt yapı projesinin bölge standartlarına uygun bir şekilde revize ettirmek ve araziye yerleştirilmesinden müşteri sorumludur.
…
B 2-İmalatçı Firmanın Proje ile ilgili Sorumlulukları
İmalatçı firma vermiş olduğu altyapı projesi ile üzerine kurulacak makina ekipmanlarını uygunluğunu sağlayacak projeyi vermekten sorumludur.
NOT: Sözleşme imzalandıktan sonra müşteri tarafından proje dizaynında yapılabilecek herhangi bir değişikliğin maliyeti müşteri tarafından karşılanır. Proje uygulamasında yapılan yanlışlıklardan doğan olumsuzluklar müşteri tarafından karşılanır.
C 1-İmalatçı Firmanın Montaj ile ilgili Sorumlulukları
İstenir ise firmamız vermiş olduğu ürünler, verilen projeler doğrultusunda 1 adet teknik personeli firmamız tarafından gerekli görüldüğü takdirde ilk iki ay için ücretsiz gönderilebilecek ve montajın yapılmasında yardımcı olacaktır.
Supervısor haftalık ücreti yurt içi: 70 $/hafta-yurtdışı: 100 $/hafta, ayrıca yemek, konaklama, seyahat, ve vısa masrafları alıcıya aittir.
…
C 2-Müşterinin Montaj ile ilgili Sorumlulukları
Müşteri montaj için gönderilen teknik personelin montaj esnasında kalacak yerini, yemek ihtiyacını, montaj sahasına ulaşımını sağlayacaktır.
Montaj esnasında kullanılacak vinç müşteri tarafından karşılanacaktır.
Montaj esnasında kullanılacak el aletlerini ve el aletleri ile ilgili yedek parçaları karşılamak müşteriye aittir.Müşteri teknik personelin firmamız çıkışından montaj sahasına ve montaj sahasından firmamıza dönüşüne kadar olan tüm ulaşım bedelini karşılayacaktır.
Müşteri montaj esnasında montajcı tarafından bildirilecek gerekli yardımcı personeli sağlayacaktır. Personel eksikliğinden doğan süre uzatımından dolayı ve montaj esnasında çıkabilecek inşaat işlerinden firmamız sorumlu değildir.
C3-Müşterinin Malzemelerini Muhafazası ile ilgili Sorumlulukları
Müşteri sevkiyatı yapılmış malzemelerin; uygun nem oranına sahip kapalı alanda saklanmasında sorumludur.
D 1-İmalatçının Yükleme ile ilgili Sorumlulukları
Yükleme yapılıp malzemeler firmamızdan çıktıktan sonra yolculuk esnasında oluşabilecek hasarlardan firmamız sorumlu değildir.
Firmamız sattığı malzemeleri fabrikada araç üzerine yüklemekle sorumludur.
Sevkiyat gerçekleşme zamanında araç tedariğinde yaşanabilecek gecikmelerden firmamız sorumlu değildir.
D 2-Müşterinin Yükleme ile ilgili Sorumlulukları
Müşteri almış olduğu malzemeleri yükleme takvimine göre tam olarak yapılabilmesi için yükleme takviminden 10 gün önce sevkiyat programını firmamıza bildirmesi gerekir
Yükleme takvimine göre yapılması gereken yüklemelerde müşteri tarafından bir gecikme söz konusu ise daha sonraki yükleme firmamızın belirleyeceği uygun olan en erken zamanda yapılacaktır. Yüklemesi yapılmış malzemeleri sigortası müşteriye aittir denilmektedir.
E 1-Elektrik Panosu ve Pano Odası
Elektrik panosu sipariş edilmiş ise elektrik panosu odasını yapmak ve pano odasına kadar enerjiyi getirmek müşteriye aittir.
Pano odası ana besleme elevatöründen maksimum 2 m. Mesafede olacaktır. Elektrik montaj personelleri müşteri tarafından sağlanmalıdır.
F 1- Vergi ve Harçlar
…
G 1- Teklifin Geçerlilik Süresi
Teklifimiz 15 gün süre ile geçerlidir.
NOT: Metal fiyatlarında oluşabilecek değişmelerden dolayı teklifin geçerlilik süresi bitiminde teklifimizde revizyon yapılabilir.” şeklindeki ifadelere yer verildiği görülmüştür.
İhale konusu iş kapsamında betonarme inşaatı dışında toplam 33.000 tonluk çelik silo ile aktarma organlarının yapılması ve faal durumda çalıştırılarak idareye teslim edilmesinin söz konusu olduğu, dolayısıyla başvuru sahibi tarafından sunulan ayrıntılı fiyat teklifinde belirtilmeyen ancak ihale konusu işin yapılması için gerekli olan maliyet unsurlarının da yüklenici sorumluluğunda olduğu, ayrıca Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12.2.2’nci maddesinden muayene ve kabul komisyonunca kabul raporu düzenlenmesinden itibaren yüklenicinin yazılı talebi üzerine en geç 30 gün içinde ödeme yapılacağı anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibi istekli tarafından teklif zarfında sunulan ayrıntılı fiyat tekliflerinin altında “Teklife ilişkin özel açıklamalar” başlıklı bölümünde yer alan açıklamalar incelendiğinde ise teklifin sadece yazılı olan ekipmanları kapsadığı, bir değişiklik veya ekleme olması durumunda teklifin değişeceği, teklif tutarı ile ilgili ödeme planına yer verilerek ödemelerin yükleme tarihinden önce yapılması gerektiği, ödeme takvimine uymayan siparişlerin ödemesinin yapılıncaya kadar sevkiyat işlemlerinin yapılmayacağı, projenin üretim sürecinin ön ödemenin yapıldığı tarihinden itibaren başlayacağı, idareye ihale konusu iş ile ilgili sorumluluklar yüklediği, ayrıca teklifin geçerlilik süresinin 15 gün olduğuna ilişkin ifadelere yer verildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi istekli tarafından söz konusu ifadelerin matbu ifadeler olduğu, teklif zarfı içerisinde sunulan fiyat tekliflerinde belirtilen kalemlerin teklife dâhil edildiği, kendilerince imzalanan Teknik Şartname’de ve Sözleşme Tasarısı’nda yapılacak işlerin taahhüt edildiği, eğer teklife uyulacak olsa sözleşme ve şartnamenin tek tek imzalanmayacağı, başlangıçta tüm taahhütlere uyulacağının kabul edildiği, ödemelerin yapılacağı şekle de uyulacağının kabul edildiği iddia edilmekte ise de teklif zarfında sunulan ayrıntılı fiyat tekliflerinde ihale dokümanında yer alan düzenlemelere aykırı ifadelere yer verilmesinin ihale dokümanında yer alan tüm düzenlemeler dikkate alınarak teklif verildiği sonucunu doğurmadığı, aksine istekli tarafından sunulan şartlara göre teklif verildiği sonucunu doğurduğu ve söz konusu açıklamaların da sözleşmenin yürütülmesi aşamasında taraflar arasında ihtilaflara neden olacağı dikkate alındığında, başvuru sahibi isteklinin anılan hususa yönelik iddiasının da reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenebileceği, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıklarının yer alması gerektiği hükmü yer almaktadır
Anılan Kanun maddesinden ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde ikili bir ayrıma gidildiği, bu iki ayrımdan birincisinin sadece fiyat esasına göre belirlenmesi olduğu, ikincisinin ise fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi durumunda bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıklarının ihale dokümanında yer alması gerektiği anlaşılmaktadır.
İncelenmekte olan ihalede ise, İdari Şartname’nin 35.1’inci maddesinde, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin teklif edilen fiyatların en düşük olanı olarak belirleneceğine ilişkin düzenleme yapıldığı görülmüştür.
Bu itibarla, İdari Şartname’nin 35.1’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin teklif edilen fiyatların en düşük olanı olarak belirleneceğine ilişkin düzenlemenin yer aldığı, bir başka ifadeyle ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceğine ilişkin düzenlemenin yer almadığı dikkate alındığında, Kızıler İnş. Ltd. Şti.nin en avantajlı teklif olarak belirlenmesine sebep avantaj teşkil eden hususlarının parasal değer ve nispi ağırlıklarının tek tek belirtilmesi gerektiğine ilişkin iddianın reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Başvuru sahibi isteklinin diğer iddiaları incelendiğinde ise;
Başvuru sahibi isteklinin ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalanmamış olduğu halde ilgili firmanın inşaata başladığı ve uydu görüntülerinin mevcut olduğu iddiasının, Kamu İhale Kurumu tarafından yapılacak incelemelerin ihale işlem dosyasında yer alan belgeler üzerinden yapılması nedeniyle reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde ihale komisyonunun gerekçeli kararı belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunacağı, ihale yetkilisinin karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayacağı veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal edeceği, anılan Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde de ihale sonucunun, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirileceği hükmü yer almakta olup, kamu ihale mevzuatında ihale komisyonu kararının alınması gereken süreye ilişkin sınırlayıcı bir hüküm yer almamaktadır.
Bu kapsamda, başvuru sahibi isteklinin ihale komisyonu kararının açıklanması gerekli olan 10 günlük süre içerisinde açıklanmadığına ilişkin iddiasının da reddedilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.