Yüklenicinin İşi Vadesinde Yetiştirmeyeceğinin Anlaşılması Üzerine ihale Sözleşmesinden Dönme Hakkı 8

image_pdfimage_print
62 / 100

Yüklenicinin İşi Vadesinde Yetiştirmeyeceğinin Anlaşılması Üzerine ihale Sözleşmesinden Dönme Hakkı 

TBK deki “Yüklenicinin işe zamanında başlamaması veya sözleşme hükümlerine aykırı olarak işi geciktirmesi ya da işsahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa, işsahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir.” şeklindeki düzenleme uyarınca iş sahibinin sözleşmeden dönme hakkı bulunmaktadır.

Bu hüküm uyarınca iş sahibinin sözleşmeden dönmesi için; yüklenicinin sözleşmede belirlenen zamanda işe başlamaması veya işi geciktirmesi veya işin iş sahibine atfedilemeyecek bir sebepten ötürü gecikmesi hallerinde, işin sözleşmede belirlenen vade tarihinde teslim edilemeyeceği açıkça anlaşırsa iş sahibi doğrudan sözleşmeden dönme hakkına sahip olabilmektedir.

Bu hükümden anlaşıldığı üzere, inşaat sözleşmesi ile sadece taşınmaz yapının teslimi değil, ayrıca taşınmaz yapının inşası da (imalinin de) yüklenici tarafından yüklenilmiştir.

TBK düzenlemesiyle yüklenicinin taşınmaz yapının tesliminden önceki gecikmesi nedeniyle iş sahibine sözleşmeden erken dönme imkanı tanınmış ve bu düzenlemenin taşınmaz yapının inşasında temerrüde dair olduğu kabul edilmiştir280. Bir diğer görüş ise TBK  hükmünün temerrüt düzenlemesi olmadığı, sözleşmenin ifasına yönelik hazırlık aşamasına bağlı özel bir sonuç mahiyetinde olduğu fikrini benimsemiştir.

Ancak, yüklenicinin işe zamanında başlaması, devam etmesi ve tamamlaması da bir borcu olduğundan, bu borçlarına yerine getirmemesi de iş sahibinin erken temerrüde düşmesine sebebiyet vermektedir.

Dolayısıyla, yüklenicinin daha işin başında taşınmaz yapıyı teslimde temerrüde düşeceğini anlayan iş sahibi temerrüt hükümlerine başvurabilecektir.

Bu dönme hakkının kullanılabilmesi için hükümde yer alan şartların birlikte var olması esastır. Dolayısıyla sadece işin gecikmesi tek başına yeterli olmayıp, bu gecikme nedeniyle işin belirlenen sürede teslim edilemeyeceğinin de açıkça tespiti gereklidir.

Bununla birlikte, iş sahibinin bu hükme dayalı olarak sözleşmeden dönme hakkını kullanmasında yüklenicinin kusurlu olması gerekmemektedir.

Her ne kadar kusur aranmasa da, yine de yüklenicinin gecikmesinin haklı bir nedene dayanmaması ve yüklenicinin hukuka aykırı bir davranışının varlığı gerekmektedir.

Halihazırda, yüklenicinin kusuru aranmasa da, bu başlıkta yer verdiğimiz sözleşmeden dönme sebeplerinin, yüklenicinin sözleşmeye aykırılık teşkil eden davranışıyla illiyet bağı içinde bulunması gereklidir.

Ancak, tamamen yüklenicinin iradesinden bağımsız meydana gelen ve önceden öngörülmesi imkan dahilinde olmayan nedenlerle taşınmaz yapı inşasına başlanmaması, inşasının ertelenmesi ve belirlenen vadede teslim edilemeyeceğinin anlaşılması hallerinde, iş sahibi sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz

Kaldı ki, TBK hükmündeki durumların ortaya çıkması iş sahibinin kendi yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanmışsa bu hükmün ihlal edildiği söylenemez.

iş sahibi TBK hükmünde yer verilen şartların yokluğuna rağmen haksız bir şekilde sözleşmeden dönerse, TBK düzenlemesi gereği sözleşmeyi tam tazminat ödemek suretiyle feshettiği sayılarak yükleniciye tazminat ödemekle yükümlü tutulacağı görüşünü kabul etmektedir .

İş sahibi, TBK  hükmü uyarınca sözleşmeden dönmek için, TBK m *te sayılan haller mevcut değilse, yükleniciye ifa için uygun bir süre verilmesi gereklidir. Ancak, işin gecikmesi taşınmaz yapının belirlenen sürede teslime engel olacak nitelikte ise iş sahibi süre vermesine gerek olmaksızın sözleşmeden dönebilir.

image_pdfimage_print