|
Harran İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından yapılan 2020/404523 ihale kayıt numaralı “2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı Temel Eğitim Öğrenci Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak Harran-Gap Tur. İnş. Tarım Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 27.01.2021 tarihli ve 2021/UH.II-254 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Davacı Harran-Gap Tur. İnş. Tarım Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 23. İdare Mahkemesinin 23.03.2021 tarihli ve E:2021/340, K:2021/528 sayılı kararında “…Dava dosyasının incelenmesinden; davacı tarafından, Harran İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünce 11.09.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı Temel Eğitim Öğrenci Taşıma İşi” ihalesine yönelik olarak idarenin 20.11.2020 tarihinde sözleşmeye davet etmesinden sonra, şirketi temsile yetkili kişinin covid-19 temaslısı olması nedeniyle 27.11.2020 tarihinde, covid-19 hastası olması nedeniyle de 11.12.2020 tarihinde, şirketi temsile yetkili başka bir kişinin de bulunmaması gerekçesiyle idareden sözleşme imzalama süresinin uzatılmasını talep ettikleri, idarece sözleşme imzalama süresinin 18.12.2020 tarihine kadar uzatıldığı, 15.12.2020 tarihinde teklif geçerlilik süresinin 08.12.2020 tarihinde bittiğinin farkına vardıkları ve 17.12.2020 tarihinde idareye başvuruda bulunarak teklif geçerlilik süresini uzatmayacaklarını bildirdikleri ve geçici teminatlarının iadesini talep ettikleri, ancak sözleşme imzalama süresi uzatma talebi ve sonrasında teklif geçerlilik süresini uzatmayacaklarını idareye bildirmelerinin, idarece, başkaca kısımlar üzerlerine ihale edilen diğer isteklilerin işin yürütülmesinde yeterli aracı temin edemeyerek yükümlülüklerini yerine getirmedikleri bu nedenle geçici teminatları gelir kaydedilerek yasaklandıkları, kendilerinin de söz konusu isteklilerin durumuna düşmemek için covid-19 salgın hastalığını fırsata çevirmek istedikleri şeklinde objektif olmayan bir bakış açısıyla yorumlanmasının yerinde olmadığı, geçici teminatlarının iade edilmesi gerektiği” iddialarıyla itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, başvurusunun 27.01.2021 tarih ve 2021/UH.II-254 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile reddi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarımı yapılan mevzuatın dava konusu olayla birlikte değerlendirilmesinden; davaya konu ihalenin 11.09.2020 tarihinde gerçekleştirildiği, tekliflerin geçerlilik süresinin ihale tarihinden itibaren 90 takvim günü olduğu ve 09.12.2020 tarihinde sona erdiği, ihtiyaç duyulması halinde teklif geçerlilik süresinin en fazla 90 gün kadar uzatılmasının isteklilerden istenebileceği, isteklilerin ihaleyi yapan idarenin bu talebini kabul veya reddedebileceği, bu husustaki istek ve cevapların EKAP üzerinden yapılacağı anlaşılmaktadır.
Olayda; 11.09.2020 tarihinde gerçekleştirilen davaya konu ihalenin 64 kısımdan oluştuğu, ihalenin 2, 22, 23, 24, 37 ve 54. kısımlarının davacı şirket üzerinde bırakıldığı, ihaleyi yapan idare tarafından 20.11.2020 tarihinde davacının bahse konu kısımlarda sözleşme imzalamaya davet edildiği, davacı tarafından ilk olarak şirket yetkilisinin covid-19 temaslısı olarak karantinada olduğundan bahisle 26.11.2020 ve 27.11.2020 tarihinde sözleşme imzalama süresinin uzatılması talebinde bulunulduğu, başvuru sahibinin talebi üzerine 01.12.2020 tarihinde idarece EKAP’tan tebliğ edilen yazıyla sözleşme imzalama süresinin 07.12.2020 tarihinden başlamak üzere 5 iş günü uzatıldığı, davacı tarafından şirket yetkilisinin covid-19 test sonucunun pozitif olduğu, karantina sürecinin devam ettiği ve şirketi temsile yetkili başka bir kişinin bulunmadığından bahisle 11.12.2020 tarihinde ikinci kez sözleşme imzalama süresinin uzatılması talebinde bulunulduğu, bu talep üzerine 15.12.2020 tarihinde ihaleyi yapan idarece EKAP’tan tebliğ edilen yazıda sözleşme imzalama süresinin 18.12.2020 tarihine kadar uzatıldığının ve ayrıca başvuru sahibinin talebi üzerine sözleşme imzalanması için verilen ek sürelerin 90 günlük teklif geçerlilik süresini bağlamayacağının belirtildiği, bu zaman zarfı içerisinde teklif geçerlilik süresi dolduğundan bahisle başvuru sahibi tarafından sözleşmenin imzalanmadığı, başvuru sahibince geçici teminatın iadesinin talep edildiği, bu hususlarda taraflar arasında ihtilaf bulunmadığı, ihtilafın; davacının teklif geçerlilik süresinin dolduğu tarihten sonra 11.12.2020 tarihinde yapmış olduğu sözleşme süresinin uzatılması talebinin, teklifin geçerlilik süresini uzatarak davacıyı sözleşme imzalamak zorunda bırakıp bırakmadığı hususunda toplandığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; teklif geçerlilik süresinin, teklif ve geçerlilik koşulları değiştirilmemek ve isteklilerin kabulü şartıyla en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabileceği, davacı şirketin covid – 19 salgın hastalığı nedeniyle (mücbir sebep) teklifin geçerlilik süresi içerisinde sözleşme imzalayamadığı, aktarılan mevzuat uyarınca ihaleyi yapan idare tarafından davacıya teklifin geçerlilik süresinin uzatılması yönünde istekte bulunulmadığı, davacının, teklifin geçerlilik süresinin bitiminden sonra yapmış olduğu sözleşme süresinin uzatılması talebinin teklifin geçerlilik süresinin uzatılmasını sağlamayacağı hususları nazara alındığında davaya konu Kurul kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anılan Mahkeme kararı üzerine Kurul tarafından alınan 14.04.2021 tarihli ve 2021/MK-156 sayılı kararda “1-Kamu İhale Kurulunun 27.01.2021 tarihli ve 2021/UH.II-254 sayılı kararının iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,” karar verilmiştir.
Söz konusu Mahkeme kararının temyiz incelemesi sonucunda Danıştay Onüçüncü Dairesinin 17.06.2021 tarihli ve E:2021/2026, K:2021/2364 sayılı kararında “İhale sürecinin uzaması nedeniyle idari şartnamede belirlenen teklif geçerlilik süresinin dolması durumunda, idarece ihtiyaç duyulması halinde bu sürenin, teklif ve sözleşme şartlarının değiştirilmemesi ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabileceğinin kurala bağlandığı, dolayısıyla kamu ihale mevzuatında, teklif geçerlilik süresinin uzatımı noktasında, idarenin ihtiyaç duyması, teklif ve sözleşme ve şartlarının değiştirilmemesi ve isteklinin süre uzatımını kabul etmesi şeklinde üç şartın yer aldığı ve bu üç şart birlikte gerçekleştiği takdirde teklif geçerlilik süresinin uzatılabileceği açıktır.
Teklif geçerlilik süresinin dolması durumunda, ihale sürecine devam edilip edilmeyeceği hususundaki takdir yetkisi idareye, sürece devam edildiği takdirde süre uzatımı talebini kabul edip etmeme hususundaki takdir hakkı ise tamamen istekliye aittir. Bu çerçevede idarelerce, süre uzatımı talebine olumlu cevap veren isteklilerle ihalenin sonuçlandırılması mümkün olup, ihalede yüklenilen taahhütle bağlı olunduğu hususunu açık veya örtülü olarak ortaya koyacak şekilde teklif geçerlilik süresinin istekli tarafından uzatılması durumunda, öngörülen sözleşme süresi içerisinde istekli tarafından sözleşmenin imzalanması gerektiği, sözleşme imzalama yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 58 inci maddesi hükümleri uyarınca işlem tesis edilebileceği tabiidir.
Harran İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nce 11/09/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen davaya konu “2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı Temel Eğitim Öğrenci Taşıma İşi” ihalesinde teklif geçerlilik süresinin ihale dokümanında 90 takvim günü olarak tespit edildiği, buna göre son teklif geçerlilik tarihinin 09/12/2020 olduğu, davacı şirket yetkilisinin 20/11/2020 tarihinde sözleşmeye davet edildiği ancak, mücbir sebep hali (Covid-19) sebebiyle iki kez uzatılan sözleşme süresinin nihayet 18/12/2020 tarihine kadar uzadığı, davacı tarafından ise, 11/12/2020 tarihli sözleşme imza süresinin uzatılması yönündeki talepten kısa süre sonra, 17/12/2020 tarihinde teklif geçerlilik süresinin dolduğundan bahisle, sözleşme imzalanmayacağı belirtilerek, teminatın iadesinin talep edildiği, ihaleyi düzenleyen idarece söz konusu talebin kabul edilmediği, en son 18/12/2020 tarihine kadar sözleşme imzalanması gerektiği halde, sözleşme imzalanmadığı belirtilerek, geçici teminatın irat kaydedildiği görülmektedir.
İhaleyi düzenleyen idarenin 11/09/2020 tarihinde gerçekleştirilen ihaleyi sonuçlandırmayı amaçladığı, bu iradesini davacı şirketi sözleşmeye davet ederek ve davacı şirketin sözleşme uzatım taleplerini iki kez kabul ederek ortaya koyduğu, bu haliyle ihaleyi düzenleyen idarenin söz konusu hizmete ihtiyaç duyduğunun açık olduğu, süreç içerisinde teklif ve sözleşme şartlarında herhangi bir değişiklik yapılmadığı görülmektedir. Belirtilen durum, teklif geçerlilik süresinin uzatılması için gerekli ilk iki şartın sağlandığını göstermektedir.
Teklif geçerlilik sürenin uzatılması için gerekli üçüncü ve son şart ise, isteklinin süre uzatımını kabul etmesidir. Bu kabul, davacının ihale süreciyle ve buradaki taahhüdüyle bağlı olduğunu açıkça gösteren doğrudan veya dolaylı, açık veya zımnî bir irade beyanıyla gerçekleşebilir. Nitekim ihaleyi gerçekleştiren idarece mevzuatta ve ihale dokümanında gösterilen yükümlülüklere uygun olarak ve süresi içerisinde davacının sözleşmeye davet edildiği, davacının talebi üzerine uzatılan sözleşme süresinin teklif geçerlilik süresini aştığı bir tarih olan 11/12/2020 tarihinde, teklif geçerlik süresi dolduğu halde, davacı tarafından tekrar sözleşme süresinin uzatılması yönünde talepte bulunulduğu, bu haliyle davacının kendi talebi ve kendi beyanıyla ihale sonucunda yüklendiği taahhüdüne bağlı olduğu yönündeki iradesini açıkça ortaya koyduğu, böylece teklif geçerlilik süresini uzatma iradesinin mevcut olduğu anlaşılmakta olup bu durum, teklif geçerlilik süresinin uzatılması için gerekli olan son şartın da yerine geldiğini göstermektedir.
Öte yandan, davacının 17/12/2020 tarihli, teklif geçerlilik süresini uzatmak istemediğine ve sözleşme imzalamayacağına ilişkin başvurusu incelendiğinde ise sözleşme uzatımına ilişkin ikinci talebin yapıldığı 11/12/2020 tarihi ile 17/11/2020 tarihi arasında, davacının iradesindeki bu köklü değişikliği açıklamaya imkan verecek maddi veya hukuki herhangi bir değişikliğin vuku bulmadığı, davacının ikinci uzatım talebi üzerine belirlenen 18/12/2020 tarihinin, son sözleşme tarihi olarak belirlendiği, taraflar arasındaki karşılıklı iradelerin buna göre teşekkül ettiği görülmektedir.
Bu itibarla, mevzuatta ve ihale dokümanında belirtilen yükümlülüklerine aykırı olarak süresi içerisinde sözleşme imzalamayan davacının itirâzen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kamu İhale Kurulu kararında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.” gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Kamu İhale Kurulunun 14.04.2021 tarihli ve 2021/MK-156 sayılı kararının iptaline,
2) Anılan Danıştay kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda Kamu İhale Kurulunun 27.01.2021 tarihli ve 2021/UH.II-254 sayılı kararının hukuki geçerliliğini koruduğuna,
Oybirliği ile karar verildi.
|