|
BAŞVURU SAHİBİ:
Departur Otomotiv Tem. Tur. Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Bolu Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/788472 İhale Kayıt Numaralı “İş Makinesi ve Damperli Kamyon Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Bolu Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 06.01.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İş Makinesi ve Damperli Kamyon Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Departur Otomotiv Tem. Tur. Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nin 21.01.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.01.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 28.01.2022 tarih ve 4229 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.01.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2022/128 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Sadettin Güç tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı, şöyle ki;
a) İdarece aşırı düşük savunmasında Teknik Şartname’de birim fiyata dahil edilen giderlerin tamamı için ayrıntılı savunma istenilmediği, istenilen aşırı düşük savunmasındaki bileşenlerin yeterli olmadığı ve istenilen maliyet bileşenleri dışındaki diğer maliyetlerin teklif birim fiyatını etkilediği, Teknik Şartname uyarınca; araç kiralama ve amortisman, akaryakıt, zorunlu trafik sigortası ve kasko sigortası, personele ilişkin maaş, sigorta vergi vb. giderler, iş sağlığı ve güvenliği, kontrol birimine teslim edilecek araca ilişkin akaryakıt, bakım onarım, araç işletme vb. giderler, sözleşmeye ilişkin vergi ve harçlara ilişkin giderlerin maliyet bileşeni olarak belirlenmesi gerektiği, idare tarafından istenilen maliyet bileşenlerinin usulüne uygun olup olmadığının kontrol edilmesi, eğer usulüne uygun değil ise yeniden açıklama istenilmesi veyahut savunmanın geçersiz kılınması gerektiği,
b) Araç amortisman giderlerine ilişkin maliyet bileşenlerinde gerekli amortisman oranlarının dikkate alınmadığı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan amortisman oranları tablosundaki oranlara dikkat edilmeden hazırlanan aşırı düşük savunmanın geçersiz olarak değerlendirilmesi gerektiği,
c) Araç kiralamaya yönelik açıklamada, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin piyasa şartlarına uygun olması gerektiği, bununla birlikte fiyat teklifini veren kişinin resmi defter bilgi ve belgelerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerektiği, fiyat teklifi ekinde ilgili (Ek-O.5 veya Ek-O.6) formların meslek mensubu iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle, hazırlanan formalara ilgili ibarelerinde yazılı olarak sunulmalı ve bu formların ekinde meslek mensubu faaliyet belgesi ile teklifi veren kişinin imza sirkülerinin bulunması gerektiği, ayrıca Teknik Şartname’nin 4 ve 6’ncı maddesi gereği olarak, asgari maliyetlerle bu işi yapacak isteklinin 32 adet ekipmanı hazır bir şekilde bulundurmak zorunda olduğu, araç kiralamaya ilişkin savunma yapılması durumunda yeter sayıda aracın sözleşme süresince bulundurulacağına veya gider hesabına katıldığına dikkat edilmesi gerektiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin bu hususlara dikkat etmediği, bu hükümlere aykırı olarak hazırlanan aşırı düşük savunmanın geçersiz kılınması gerektiği,
ç) İş makineleri ve damperli kamyonlara ilişkin saatlik akaryakıt sarfiyat hesabının doğru veya yetkili servislerden alınan akaryakıt sarfiyat bilgileri ışığında hazırlanmadığı, Teknik Şartname incelendiğinde 10.000 saat çalışması öngörülen damperli kamyonların katedeceği kilometre bilgisinin bulunmadığı, dolayısıyla damperli kamyonlara ilişkin yapılan akaryakıt sarfiyat hesabının doğru olabilme olanağının bulunmadığı, bu nedenle doğruluğu anlaşılamayacak bir durumun da açıklanabilmesinin mümkün olmadığı, akaryakıt litre fiyatı hesaplanırken Kamu İhale Genel Tebliği açıklamasına uygun yapılmadığı, ek olarak Teknik Şartname’de kontrol şefliğine verilecek olan kontrol aracının da akaryakıt giderlerinin yükleniciye ait olduğunun bildirildiği, ancak bu aracın günlük, aylık veya sözleşme süresi boyunca kaç kilometre yol kat edeceğinin bilinmediği, bu kadar bilinmezliğin içerisinde doğru ve gerçeği yansıtır bir yakıt maliyeti hesaplanmasının mümkün olmadığı, gerçeği yansıtmayan bir maliyet hesabının açıklama olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı,
d) Teknik Şartname düzenlemeleri dikkate alındığında personel maliyetlerinin doğru olarak hesaplanmadığı, %4 sözleşme ve genel giderler dâhil asgari işçilik maliyeti işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanmadığı,
e) Araç bakım giderleri için alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesine uygun olarak düzenlenmediği, bununla birlikte fiyat teklifini veren kişinin resmi defter bilgi ve belgelerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerektiği, fiyat teklifi ekinde ilgili (Ek-O.5 veya Ek-O.6) formların meslek mensubu iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle, hazırlanan formalara ilgili ibarelerin yazılı olarak sunulması ve bu formların ekinde meslek mensubu faaliyet belgesi ile teklifi veren kişinin imza sirkülerinin bulunması gerektiği, bakım maliyetleri hesaplanırken, ne şekilde ve hangi verilere göre hesaplandığının belirtilmediği,
f) Lastik giderleri için alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesine uygun olarak düzenlenmediği, bununla birlikte fiyat teklifini veren kişinin resmi defter bilgi ve belgelerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerektiği, fiyat teklifi ekinde ilgili (Ek-O.5 veya Ek-O.6) formların meslek mensubu iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle, hazırlanan formalara ilgili ibarelerin yazılı olarak sunulması ve bu formların ekinde meslek mensubu faaliyet belgesi ile teklifi veren kişinin imza sirkülerinin bulunması gerektiği, araçların marka ve modellerine göre lastik maliyetlerinin hesaplanması gerekmekte olup, ihale süresince lastik kullanım ömrüne göre maliyetlerin hesaplanıp hesaplanmadığı kontrol edilmesi, sunulan lastik fiyatlarının jant ebatlarının şartnamede belirtilen araçlar ile uygunluğunun kontrol edilmesi gerektiği,
g) Zorunlu mali sorumluluk sigortası ile kasko ve ferdi kaza sigortası giderleri için alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmediği, bununla birlikte fiyat teklifini veren kişinin resmi defter bilgi ve belgelerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerektiği, fiyat teklifi ekinde ilgili (Ek-O.5 veya Ek-O.6) formların meslek mensubu iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle, hazırlanan formlara ilgili ibarelerin yazılı olarak sunulması ve bu formların ekinde meslek mensubu faaliyet belgesi ile teklifi veren kişinin imza sirkülerinin bulunması gerektiği, sunulan belgelerde ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi veya bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gerektiği, ayrıca fiyat tekliflerinin ihale dönemini kapsaması gerektiği, fiyat teklifinin sigorta şirketi genel müdürlüğü veya bölge müdürlüğü tarafından alınmadığı,
ğ) İş sağlığı ve güvenliği giderleri için alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesine uygun olarak düzenlenmediği, bununla birlikte fiyat teklifini veren kişinin resmi defter bilgi ve belgelerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerektiği, fiyat teklifi ekinde ilgili (Ek-O.5 veya Ek-O.6) formların meslek mensubu iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle, hazırlanan formlara ilgili ibarelerin yazılı olarak sunulması ve bu formlarında ekinde meslek mensubu faaliyet belgesi ile teklifi veren kişinin imza sirkülerinin bulunması gerektiği, Teknik Şartname’de yer alan hususlar doğrultusunda personel ve araçlara ilişkin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin tamamını almanın yüklenicinin sorumluluğunda olduğu, aşırı düşük savunmasında bu giderlere ilişkin açıklama yapılmadığı,
h) Sözleşme ve genel giderlerinin hatalı olarak hesaplandığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Verilen hizmetin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir. …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir…” açıklaması,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: İş Makinesi ve Damperli Kamyon Kiralama Hizmet Alımı
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu:
e) Miktarı:
100 saat Hiab Vinç, 1500 saat Ekskavatör, 10000 saat Kazıcı Yükleyici, 10000 saat Damperli Kamyon, 100 saat Teleskopik Yükleyici kiralanması işidir.
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: T.C. Bolu Belediyesi – Fen İşleri Müdürlüğü” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
Teknik şartnamede belirtilen giderler ve vergi, resim, harç giderleri, her türlü sigorta giderleri( araçların akaryakıt giderleri, tüm bakım onarım ve periyodik bakım-onarım, muayene, trafik sigortası, Kasko giderleri, araç temizlik giderleri, araç takip sistemi giderleri, personel giderleri) teklif fiyata dahildir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yapılan incelemede, idare tarafından sınır değerin altında teklif sunan isteklilere 06.01.2022 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında “İdari Şartname’nin madde 33 – Aşırı düşük teklifler
33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. Maddesine göre teklifiniz sınır değer hesaplamasının altında kalması sebebiyle en geç 11.01.2022 tarihine kadar yazılı açıklamanızı yapmanız gerekmektedir.
Bilgilerinize rica ederim.” şeklinde yer alan ifadeler ile aşırı düşük teklif açıklamasının istendiği, bu haliyle açıklama talep yazısında yer verilmesi gereken önemli teklif bileşenlerinin belirlenmediği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesine göre idarenin, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak istemesi gerekmektedir. Ayrıca hizmet alımı ihalelerine ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesinde, aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasına ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu açıklanmıştır.
Bu çerçevede, teklifi sınır değerin altında olan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısı esas alınarak sağlıklı bir değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı, doküman düzenlemelerine göre işin kapsamında teklifi oluşturan farklı gider kalemlerinin bulunduğu, bu itibarla idarece teklifte önemli kabul edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek teklifi sınır değerin altında olan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif sorgulamasının önemli maliyet bileşenleri açık ve net bir şekilde belirtilerek yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|