ihale tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerine yer verilmesinin ve isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olan bahse konu önemli teklif bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu hk
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. …” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Akaryakıt ve yakıt katkısı (adblue) hariç; ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim harç vb. giderleri teklif fiyatına dahil edilecektir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
HİDROLİK SIKIŞTIRALI ÇÖP ARACI 7 ADET
ÇİFT KABİN PİKAP KAMYONET (95 KW) 3 ADET
ÇİFT KABİN PİKAP KAMYONET (90 KW) 2 ADET
ÇÖP KONTEYNERI YIKAMA VE DEZENFEKTE ARACI 1 ADET
BÜYÜK DAMPERLİ MOLOZ KAMYONU 1 ADET
KÜÇÜK DAMPERLİ MOLOZ KAMYONU 1 ADET
BÜYÜK SU ARAZÖZÜ 1 ADET
KÜÇÜK SU ARAZÖZÜ 1 ADET
4X4 KAZICI VE KIRICI YÜKLEYİCİ 1 ADET
(SÖFÖRSÜZ VE OPERATÖRSÜZ)
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir. …” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarece sınır değerin 5.367.717,52 TL olarak hesaplandığı, sınır değerin altında 4 isteklinin bulunduğu, bu isteklilerden Intaba Kurumsal Hiz. İnş. San. ve Tic. A.Ş. ile Arma Sosyal Hiz. Çev. Sağ. Tem. İnş. Ltd. Şti.nin teklifleri iş deneyim belge tutarının yetersiz olmasından, Şans Katı Atık Yönetimi ve Araç Kir. Tic. A.Ş.nin teklifi ise alt sınır değerin altında kalmasından dolayı değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece belirlenen sınır değerin altında tek geçerli teklif verdiği tespit edilen bir istekliden EKAP üzerinden gönderilen 06.12.2019 tarihli yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, 12.12.2019 tarihli ihale komisyonu kararında söz konusu ihalenin sınır değerin altında teklif veren ve sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Yeşilçam Peyzaj Tem. İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Güntaş İzolasyon Rek. Yay. Tem. Pey. Mad. Pet. Tar. İnş. Tur. San. ve Tic. A.Ş.nin teklifi ise sınır değerin üzerinde bir teklif olduğu tespit edilmiştir.
İdarece belirlenen sınır değerin altında tek geçerli teklif verdiği tespit edilen istekliden EKAP üzerinden gönderilen 06.12.2019 tarihli yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu yazıda “…Araç kiralama ihalesine vermiş olduğunuz 6 nolu zarfınızın ekleri ihale komisyonunun incelemeleri doğrultusunda sınır değer hesaplaması sonucunda ihale komisyonunun tespitine göre sınır değerinin altında kaldığınız değerlendirmesi yapılmıştır.
Bu çerçevede söz konusu sınır değerinin altında kaldığınız için ihale komisyonuna sunulmak üzere 3 ( üç ) iş günü içerisinde gerekçeli savunmanızı yazılı olarak kurumumuza sunulması hususunda;
Gereğini rica ederim.” ifadelerine yer verildiği, bahse konu yazının ekinde ise herhangi bir bilgi ve/veya belgeye yer verilmediği, bu talep üzerine, Yeşilçam Peyzaj Tem. İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu ve sunulan açıklamanın idarece kabul edildiği görülmüştür.
Diğer yandan, 12.12.2019 tarihli ihale komisyonu kararında Şans Katı Atık Yönetimi ve Araç Kir. Tic. A.Ş.nin teklifi alt sınır değerin altında kalmasından dolayı değerlendirme dışı bırakıldığının belirtildiği, yukarıda yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği’nde, ihalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin tekliflerinin sınır değer hesabında dikkate alınacağı, diğer bir anlatımla teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük isteklilerin tekliflerinin sınır değer hesabında dikkate alınmayacağı, fakat bu tekliflerin yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük olduğu gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılamayacağı ve bu istekliden de aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerekmesine karşın, isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması istenilmeksizin doğrudan değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuattan, idareler tarafından, sınır değerin altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenileceği ve sınır değerin altında teklif veren isteklilerce sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının değerlendirildikten sonra ihalenin sonuçlandırılacağına ilişkin düzenleme yapılması halinde, sınır değerin altında teklif veren isteklilere gönderilecek olan aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerine yer verilmesinin ve isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olan bahse konu önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
İdare tarafından sınır değerin altında teklif veren Yeşilçam Peyzaj Tem. İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.ye gönderilen 06.12.2019 tarihli aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı incelendiğinde, bahse konu yazıda hangi giderlerin ve/veya hangi maliyet bileşenlerinin önemli teklif bileşeni olarak belirlendiğine yer verilmediği görülmüş olup, söz konusu durumun ihale konusu işin niteliği ve ihale dokümanı kapsamında yapılan düzenlemeler dikkate alındığında, başvuruya konu ihalede isteklilerce aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasına ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesine imkân tanımadığı anlaşılmaktadır.
Netice itibarıyla, idarece sınır değerin altında teklif veren istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirlenmediği, dolayısıyla idarece aşırı düşük teklif açıklama talebinin kamu ihale mevzuatına uygun yapılmadığı anlaşıldığından, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddütte mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Toplantı No : 2020/002
Gündem No : 50
Karar Tarihi : 15.01.2020
Karar No : 2020/UH.I-113