İhale teminat mektubunu irad kaydedilmesi

MAHKEME İHALE KARARI

İNCELENEN DOSYANIN

MAHKEMESİ : KAYSERİ 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TARİHİ : 30/09/2020

NUMARASI :…

DAVA : Banka Teminat Mektubunun Tahsili

DAVA TARİHİ : 18/04/2017

GEREKÇELİ KARARIN

YAZILDIĞI TARİH : 07/07/2021

Taraflar arasındaki teminat mektubunun tahsili istemine ilişkin davanın yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükme karşı davacı vekilince süresinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile dava dışı … … … Ltd. Şirketi arasında kültür araştırma merkezi binası yapım işi sözleşmesi imzalandığını, sözleşme kapsamında şirket tarafından davalı bankadan alınan kesin teminat mektubu verildiğini, teminat mektubunun süresinin uzatıldığını, ancak yüklenici şirket tarafından iş zamanında teslim edilemediğinden kesin hak edişin düzenlenemediğini, teminat mektubu süresinin yeniden uzatılması ihtiyacı doğduğunu, yüklenici şirketin teminat mektubu süresinin uzatılması girişiminde bulunmadığını, üzerine düşen sorumluluğun yerine getirilmediğini, teminat mektubunun nakde çevrilmesinin davalı bankadan talep edildiği halde bankanın talebi yerine getirmediğini belirterek 45.000,00 TL teminat mektubunun nakde çevrilerek talep tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

İHALE CEVAP

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafından yapılan ilk tazmin taleplerinin hukuka aykırı olduğu, ikinci tazmin talebinin ise mektup süresinin dolduğu gerekçesiyle işleme alınamadığını bildirerek davanın reddini istemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

Mahkemece, rizikonun gerçekleştiği açıklamasını içermeyen soyut yazının gönderilmesi nedeni ile bankanın teminat mektubunun nakde çevrilmesi talebinin reddine yönelik işleminin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

İHALE İSTİNAF SEBEPLERİ

Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava dışı yüklenici şirketin sözleşmeye aykırı davranarak işi süresinde bitiremediğini, kesin hak ediş düzenlemesinin yapılamadığını, hak ediş düzenlemesinin yapılacağı sürelerin uzatıldığını, bu durumun davalı bankaya da bilgi amaçlı olarak bildirildiğini, bu durumun yüklenicinin sorumluluklarını yerine getirmediği, teminat mektubunun nakde çevrilme talebinin hukuken doğru olduğu ve bu durumdan davalı bankanın bilgilendirildiğini, yapılan yazışmalardan mektup lehtarının yükümlülüklerini yerine getirmediğinin bankaya bildirildiğinin anlaşıldığını, idare tarafından içtihatlara ve yasaya uygun şekilde tazmin talebinde bulunulduğunu, davalının yapılan yazışmalardan zaten yüklenicinin sorumluluklarını yerine getirmediği ve sözleşmeye aykırı davranarak işi süresinde bitiremediği, teminat mektubunun süre uzatımı talebini de cevapsız bıraktığı hususlarının görmezden gelinerek bilirkişi tarafından kanaat bildirildiğini, teminat mektubunun nakde çevrilmesi talebinde yüklenicinin sorumluluklarını yerine getirmediğine ilişkin …… yazısının ilgi tutulduğunu, mahkeme gerekçesinin yerinde olmadığını belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.

HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Dava; banka teminat mektubunun tahsili istemine ilişkindir.

6100 Sayılı HMK’nın 355.maddesi gereğince, istinaf incelemesinin istinafa gelen tarafın sıfatı ile istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak kamu düzenine aykırılık bulunup bulunmadığı hususu gözetilerek, eldeki davada kesin yetki kuralına da aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla işin esasına girilerek yapılan incelemede;

Yargılama aşamasında hukukçu/hesap bilirkişiden alınan 12/09/2018 tarihli rapor, bankacı ve hukukçu bilirkişi heyetinden alınan 19/03/2020 tarihli bilirkişi raporu, davacı ile dava dışı … … … Ltd. Şti. arasında akdedilen …………işine ait sözleşme sureti, davacı tarafından dava dışı … … … Ltd. Şti.’ne gönderilen teminat mektubu vadelerinin uzatılmasına ilişkin yazı suretleri, dava konusu teminat mektubu sureti, davalı banka tarafından davacıya gönderilen sure uzatım yazıları, davacı tarafından davalı bankaya gönderilen tazmin talep yazıları, davalı tarafından davacıya tazmin talebi hakkında verilen cevap suretleri, davacı … İşleri ve Teknik Daire Başkanlığının Strateji Geliştirme Daire Başkanlığına gönderdiği 28/12/2016 tarihli yazı sureti dosya içerisinde yer almaktadır.

Dava Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesinde açılmış olup, anılan mahkemece yapılan yargılama sonunda…. Karar sayılı karar ile asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verildiği, kararın istinaf kanun yoluna başvurulmadan kesinleşmesi üzerine dosyanın Kayseri 5. Asliye Hukuk Mahkemesine tevzi edildiği, anılan mahkemece davanın kabulüne ilişkin verilen karar…Karar sayılı karara karşı davalı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemizin…. Esas ….Karar sayılı kararı ile asliye ticaret mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle ilk derecesi mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın Kayseri asliye ticaret mahkemesine tevzi edilmek üzere Kayseri hukuk mahkemeleri tevzi bürosuna gönderilmesine karar verilmiş, anılan karar üzerine dosya Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesine tevzi edilmiştir.

Dava konusu 04/01/2013 tarihli 50.000,00 TL bedelli, 31/12/2014 tarihine kadar geçerli teminat mektubu, davalı banka tarafından muhatap … Üniversitesi Rektörlüğü … İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı adına, yüklenici … … … Ltd. Şti. lehine düzenlenmiş olup, teminat mektubunun süresi değişik tarihlerde uzatıldıktan sonra son olarak yüklenici şirketin teminat mektubu süresinin uzatılması başvurusu sonucu davalı banka tarafından davacıya 29/06/2016 tarihinde 45.000,00 TL bedelli olmak üzere teminat mektubu süresinin 31/12/2016 tarihine kadar uzatıldığı bildirilmiştir.

Davacı tarafından 28/12/2016 tarihinde davalı bankaya teminat mektubu bedelinin tazmin edilerek hesaba yatırılması talep edilmiş, davalı banka tarafından anılan talebe teminat mektubu vadesinin dolacağı gerekçesiyle mektup talebinin tazmin edilmesi yönündeki talebin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle reddedildiği bildirilerek cevap verilmiştir.

Davacının 28/12/2016 tarihli tazmin talebinde ilgi tuttuğu …… … … Ltd. Şti.’ne gönderdiği 05/12/2016 tarihli yazıda kesin teminat mektubu süresinin kesin kabul işlemlerinin tamamlanmasına olanak sağlayacak şekilde 30/06/2017 tarihine kadar uzatılarak gönderilmesi, aksi halde nakde çevrileceği bildirilmiş, ilgi tutulan davacı … … gönderdiği 28/12/2016 tarihli yazıda ise yüklenici … … … Ltd. Şti.’nin teminat mektubu süresinin dolmak üzere olduğu, vade uzatımının gerçekleşmediği, vade uzatımı gerçekleşmezse teminat mektubunun nakde çevrilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Tazmin talebine ilişkin davacının davalıya gönderdiği 05/01/2017 tarihli tazmin talebi üzerine davalı banka teminat mektubunun vadesinin 31/12/2016 tarihinde dolduğu, mektubun geçersiz hale geldiği gerekçesiyle davacının talebini işleme almadığını bildirmiştir. Yargılama aşamasında alınan birinci bilirkişi raporunda, davacının 28/12/2016 tarihli başvurusunun geçerli olduğu kabul edilirse davalı bankanın yüklenici adına verdiği teminat mektubu gereğince 45.000,00 TL ödeme yapmakla yükümlü olduğu, anılan başvuruda teminatın paraya çevrilmesi için geçerli ve yeterli bir açıklama yapılmamış olduğundan bu talebin geçersiz olduğunun kabulü halinde ise davalının sorumluluğunun bulunmadığı, davacı tarafından yapılan 05/01/2017 tarihli tazmin talebinin ise mektubun 31/12/2016 tarihine kadar geçerli olduğu dikkate alındığında teminat mektubunun geçerliliğini yitirdiği, süresinde talepte bulunulmadığı, davalının herhangi bir sorumluluğunun olmadığı yönünde kanaat bildirilmiştir.

Alınan ikinci bilirkişi heyeti raporunda ise, 31/12/2016 tarihi itibarıyla teminat mektubunun geçerliliğini yitirdiğini, 31/12/2016 tarihinden önce somut riskin gerçekleştiği, bu nedenle tazmin talebini içerir açık kurum yazısının gönderilmediği, garanti edilenin yükümlülüğünü yerine getirmediğinin açık olarak bildirilmediği, 31/12/2016 tarihi öncesi bankaya bildirilen yazılarda da muhatabın bankaya yazdığı rizikonun gerçekleştiği açıklamasını içermeyen, vadenin uzatılması, uzatılmıyorsa nakde çevrilme talebini içeren soyut yazı mahiyetinde olduğu, banka tarafından teminat mektubu tazmin talebinin reddine yönelik işlemlerin bankacılık uygulamasına ve mevzuatına uygun olduğu tespit edilmiştir.

Davacı yan davalı bankanın usulüne uygun tazmin talebine rağmen teminat mektubunu tazmin etmediğini iddia etmiş, davalı yan ise ilk tazmin talebinin usulüne uygun olmadığını, ikinci tazmin talebinin ise teminat mektubunun süresi dolduktan sonra yapıldığını savunmuştur. Mahkemece yapılan yargılama sonunda rizikonun gerçekleştiği açıklamasını içermeyen soyut yazının gönderildiği, bankanın tazmin talebini yerine getirmemesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Taraflar arasında davacı ile dava dışı … … … Ltd. Şti. arasında eser sözleşmesi imzalandığı, bu sözleşme kapsamında davalı banka tarafından düzenlenen teminat mektubunun yüklenici firma tarafından davacıya verildiği, davacının teminat mektubunun tazmin edilmesi talebinde bulunduğu, davalı bankanın tazmin talebini yerine getirmediği hususlarında herhangi bir ihtilaf bulunmamaktadır.

Uyuşmazlık, davacının yüklenici firma tarafından verilen teminat mektubunun nakde çevrilmesini talep edip edemeyeceği, tazmin talebinin davalı tarafından yerine getirilmesi gerekip gerekmediği hususundan kaynaklanmaktadır.

Davacı vekilinin istinaf itirazları değerlendirildiğinde, dava konusu teminat mektubunun yüklenici firma tarafından yapılan talep üzerine davalı yanca süreleri değişik tarihlerde uzatılmış olup, son süre uzatımı ile teminat mektubunun vadesi 31/12/2016 tarihine uzatılmıştır. Davacı tarafından teminat mektubunun vadesi dolmadan 28/12/2016 tarihinde davacı Rektörlüğün … İşleri ve Teknik Daire Başkanlığının yüklenici firmaya gönderdiği teminat mektubu vadesinin kesin kabul işlemlerinin tamamlanmasına olanak sağlayacak şekilde 30/06/2017 tarihine kadar uzatılarak gönderilmesi, aksi halde nakde çevrileceğine ilişkin yazı ile anılan daire başkanlığının …. gönderdiği, yüklenici şirketin teminat mektubu süresinin vade uzatımı gerçekleşmezse nakde çevrilmesine yönelik yazıları ilgi tutulmak suretiyle davalı bankanın vade uzatım yazılarında 45.000,00 TL teminat bedeline indirilen teminat mektubu için 50.000,00 TL teminat mektubunun nakde dönüştürülerek hesaplarına aktarılması talep edilmiştir.

Görüldüğü üzere davacı tarafından davalıya gönderilen 28/12/2016 tarihli yazıda yüklenici firmanın yükümlülüğünü yerine getirmemesine ilişkin rizikonun gerçekleştiğine dair herhangi bir somut açıklamaya yer verilmeden teminat mektubunun tazmin edilmesi talep edilmiştir. Tazmin talebine ilgi tutulan yazılarda ise yüklenici firmanın taahhüdünü sözleşme hükümlerine göre kısmen veya tamamen yerine getirmediği belirtilmemiş, aksine kesin kabul işlemlerinin tamamlanmasına kadar teminat mektubu vadesinin uzatılması, uzatılmadığı takdirde nakde çevrileceği belirtilmiştir.

Dava konusu teminat mektubu içeriğinde ise, teminat tutarını garanti eden davalı bankanın, yüklenicinin taahhüdünü 4734 sayılı kanun ve 4735 sayılı kanunlar ile ihale dökümanı ve sözleşme hükümlerine göre kısmen veya tamamen yerine getirmediği takdirde ilk talep üzerine derhal ve gecikmeksizin idareye nakde ve tamamen ödeneceği taahhüt edilmiştir.

Anılan teminat mektubu içeriğinden anlaşılacağı üzere davalı banka yüklenici firmanın sözleşmeye konu ediminin kısmen veya tamamen yerine getirilmediğinin bildirilmesi halinde teminat mektubu bedelini ödemekle yükümlüdür. Yüklenicinin edimini kısmen veya tamamen yerine getirip getirmediğini araştırma, bu yönde herhangi bir itiraz ileri sürme imkanı bulunmamakta ise de, gönderilen talep yazısında yüklenicinin edimlerini kısmen veya tamamen yerine getirmediğinin bildirilmesi gerekir.

Bu durumda mahkemece davacının 28/12/2016 tarihli tazmin talep yazısında yüklenicinin edimini kısmen veya tamamen yerine getirmediği bildirilmeden sadece teminat mektubu bedelinin tazmin edilmesini istediği, yazı içeriğinde rizikonun gerçekleştiği belirtilmediğinden soyut tazmin talebi niteliğinde olduğu, 05/01/2017 tarihli tazmin talebi ise, teminat mektubu vadesi olan 31/12/2016 tarihi sona erdikten sonra gönderildiğinden davalı bankanın sorumluluğunun sona erdiği, davalı bankanın tazmin talebini yerine getirmemekte haklı bulunduğu gözetilerek davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.

Tüm bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin davanın reddi yönündeki kararında herhangi bir isabetsizlik görülmediğinden davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermek gerekmiş ve takdiren aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;

1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/(1)-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,

2-Davacı harçtan muaf olup, harç alınmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,

3-Davacı tarafından istinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,

4-İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından davalı yararına vekalet ücreti taktirine yer olmadığına,

Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda uyuşmazlık konusu miktar dikkate alındığında HMK’nın 362. maddesi gereğince kesin olmak üzere, tarafların yokluğunda oy birliği ile karar verildi. 30/06/2021

Başkan – … Üye – … Üye – … Zabıt Katibi – …