|
Devlet Su İşleri 6. Bölge Müdürlüğü Barajlar ve Hes Şube Müdürlüğü tarafından yapılan 2009/172809 ihale kayıt numaralı “Amik-Afrin (Reyhanlı Barajı ve Sulaması) Projesi Reyhanlı Barajı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Tisan İnşaat ve San. A.Ş. – Durmaz İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş ve Kurul tarafından alınan 18.07.2011 tarihli ve 2011/UY.I-2406 sayılı karar ile; “4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince, itirazen şikayet başvurusunun reddine,” karar verilmiştir.
Davacı Tisan İnşaat ve San. A.Ş.- Durmaz İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada Ankara 17. İdare Mahkemesi’nin 11.10.2012 tarihli ve E:2011/3338, K:2012/1624 sayılı kararı ile “davanın reddine” karar verilmesi üzerine davacı tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuş ve Danıştay Onüçüncü Dairesinin 01.10.2013 tarihli ve E:2012/3863, K:2013/2425 sayılı kararında “Uyuşmazlıkta, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığı tarafından 15.06.2011 tarih ve 29264 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.06.2011 tarihli dilekçe ile yapılan itirazen şikayet başvurusunda;
“1) İhale üzerinde bırakılan Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamasının eksik inceleme ile kabul edildiği, ihale tarihi 04.03.2010 olarak kabul edildiğinde bu tarihe göre açıklamaların uygun olmadığı, maliyet tespit raporlarının uygun olmadığı, analizler ile ihale konusu işin uygun olmadığı, Kurul kararında ve mahkeme kararında değerlendirme yapılmamış hususların incelenmesi gerektiği,
2)Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığında özel ortak Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin iş hacmine ilişkin sunduğu belgelerin uygun olmadığı, 7 yıllık olan söz konusu şirketin sunması gereken üç yıllık fatura yerine iki yıllık fatura sunduğu, bu gerekçeyle ortak girişimin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, bu durumun daha Önce hiç konu edilmediği ve hüküm altına alınmadığı,
3)Aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülmediğinden teklifinin reddedildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi HMP iletişim inş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının yukarıdaki gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması durumunda kendilerinin sınır değer üzerinde kalacağı, dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasına gerek olmayacağı, idarenin önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili açıklama istemesi gerektiği, kadük kalmış açıklamalarının iade edilmesi gerekirken değerlendirildiği, Kamu İhale Genel Tebliğindeki yeni düzenlemelere göre tekrar açıklama istenmesi gerektiği, bu düzenlemelere göre idarenin tespit ettiği hususların sorgulanmayacak iş kalemleri olduğu, sınır değerin altında oldukları kabulü halinde ise bu sebeplerle tekliflerinin reddedilmesinin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu” iddialarına yer verildiği görülmektedir.
Anılan başvuru üzerine tesis edilen dava konusu işlemde; başvuruda yer alan ilk iddia açısından, itiraz edilen işlem niteliğindeki aşırı düşük teklif açıklamalarının daha önceden 05.07.2010 tarih ve 2010/UY.1-1950 sayılı karar ile esastan karara bağlandığı, bu aşamada yapılacak ek bir işlemin bulunmadığı, ayrıca Bölge İdare Mahkemesi kararı neticesinde de iddianın konusuz kaldığı anlaşıldığından bu yönüyle de başvurunun reddedilmesi gerektiği; ikinci iddia açısından, itiraz edilen işlem niteliğindeki iş hacmi belgelerinin daha önceden 05.07.2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı karar ile esastan karara bağlandığı, ayrıca İdare Mahkemesi kararında da HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının yeterlik kriterini sağladığı tespitinin yapıldığı, özel ortak Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iki yıllık faturaların toplamının 1/3’ ünün ortak girişimdeki hissesi oranında idare tarafından istenen değeri karşıladığı da görüldüğünden bu aşamada yapılacak ek bir işlemin bulunmadığı ve başvurunun reddedilmesi gerektiği; üçüncü iddia açısından ise, ön yeterlik ilanının 04.12.2009 tarihinde yayımlandığı, 25.12.2009 tarihinde ön yeterlik değerlendirmesinin yapıldığı, tekliflerin verilmesi için davet tarihinin 14.01.2010 ve son teklif verme tarihinin 04.03.2010, başvuru sahibinin aşırı düşük açıklamalarını idareye sunduğu tarihin 22.03.2010 tarihi olduğu, yürütmeyi durdurma kararının geçmişe şamil etki ettiği de göz önüne alındığında 30.07.2010 tarihli ve 27657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ hükümleri dikkate alınmaksızın yukarıdaki tarihlerde yürürlükte olan 22.8.2009 tarihli ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan açıklamaların dikkate alınarak ihalenin sonuçlandırılması gerektiği, bu nedenle, anılan Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.4 üncü maddesinde yer alan; “Aşırı düşük tekliflere İlişkin sorgulama teklifin tümü üzerinden olabileceği gibi, isteklinin teklifinde ihale komisyonu tarafından belirlenen bileşenler üzerimden de yapılabilir.” açıklaması ile diğer Tebliğ açıklamaları uyarınca aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı tespitlerine yer verildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin, itirazen şikayet başvurusunda yer alan ilk iddia açısından başvurunun reddine ilişkin kısmı açısından yapılan değerlendirme sonucunda;
Dairemizin 01.10.2013 tarih ve E:2011/3382, K:2013/2424 sayılı kararıyla, “…İdare Mahkemesi’nce; dava konusu ihalenin 04.03.2010 tarihinde gerçekleştirildiğine ilişkin tespit yerinde görülmekle birlikte, sunulan maliyet tespit raporlarının her birinin 04.03.2010 tarihi esas alındığında Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda yer verilen düzenlemelerine uygun olup olmadığı yolunda herhangi bir inceleme yapılmaksızın, maliyet tespit raporlarının tümünün 2009 yılının 3. veya 4. vergi dönemlerine ait olması gerektiği yolundaki gerekçeye dayalı olarak hüküm kurulduğu görülmektedir.
Bu durum karşısında; dava konusu işlemin yargısal denetiminde, işlem tesisine dayanak olan mevzuata aykırılık iddialarının her birinin ayrı ayrı incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak verilen temyize konu kararda hukuka uygunluk bulunmamaktadır.” gerekçesiyle Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin 07.07.2011 tarih ve E;2010/1117, K:2011/1057 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bu itibarla; anılan bozma kararında yer alan gerekçe dikkate alındığında, İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı iddiası yönünden başvurunun reddedilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
İtirazen şikayet başvurusunda yer alan ikinci iddia açısından yapılan değerlendirme sonucunda ise;
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğimin 36. maddesinin 11. fıkrasında “iş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.” kuralı yer aldığından, iş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerin iş hacmine ilişkin iddiaların yer aldığı itirazen şikayet başvuruları üzerine Kurul’ca tüm ortaklara ilişkin belgelerin incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Bu noktada, HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın teklifinin, pilot ortak HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait iş hacmine ilişkin belgelerin mevzuata uygun olmadığından bahisle ihaleyi yapan idarece değerlendirme dışı bırakılması üzerine anılan iş ortaklığının başvurusu üzerine tesis edilen 05.07.2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı karar ile iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığına karar verilmesi aşamasında ve Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin E:2010/1694 sayılı dosyasında görülen dava aşamasında, uyuşmazlık konusu olmadığından, özel ortak Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait belgeler yönünden herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmadığı görüldüğünden, itiraz edilen işlem niteliğindeki iş hacmi belgelerinin daha önceden 05.07.2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı karar ile esastan karara bağlandığı, ayrıca İdare Mahkemesi kararında da HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının yeterlik kriterini sağladığı tespitinin yapıldığı, özel ortak Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iki yıllık faturaların toplamının 1/3’ ünün ortak girişimdeki hissesi oranında idare tarafından istenen değeri karşıladığı da görüldüğünden bu aşamada yapılacak ek bir işlemin bulunmadığı ileri sürülerek anılan iddia açısından başvurunun reddedilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Başvuruda yer alan son iddiaya gelince;
22.8.2009 tarihli ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nin ihale tarihinde yürürlükte bulunan 45.1.4. maddesinde, “Aşırı düşük tekliflere ilişkin sorgulama teklifin tümü üzerinden olabileceği gibi, isteklinin teklifinde ihale komisyonu tarafından belirlenen bileşenler üzerinden de yapılabilir.” açıklaması yer almakta iken; 30.07.2010 tarih ve 27657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’de yer alan düzenlemeler sonucu Tebliğ’in aşırı düşük tekliflere ilişkin 45. maddesinde değişiklikler yapılarak anılan maddenin 45,1.2. alt maddesinde, “Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir.” açıklamasına yer verilerek açıklama istenecek iş kalemleri miktarının %80 olarak belirlendiği görülmektedir.
30.07.2010 tarih ve 27657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in Geçici 1. maddesinde ise; “Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce İlanı veya duyurusu yapılmış olan yapım işi ihaleleri, ilanın veya duyurunun yapıldığı tarihte yürürlükte olan Kamu İhale Genel Tebliğinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine aykırı olmayan hükümlerine göre sonuçlandırılır,” kuralına yer verilmiştir.
Bu hukuki durum karşısında; açıklama istenecek iş kalemi oranına ilişkin olarak anılan Tebliğ de yapılan değişiklik dikkate alınmaksızın, İhale ilan tarihinde (ve isteklilerden açıklama istendiği tarihte) yürürlükte olan Tebliğ düzenlemeleri dikkate alınarak istekli tarafından hazırlanıp idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının yine aynı düzenlemeler dikkate alınarak değerlendirilmesi sonucu davacıların oluşturduğu iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında ve buna ilişkin iddia açısından yapılan başvurunun Kamu İhale Kurulu’nca reddedilmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Tüm bu hususların birlikte değerlendirilmesinden; itirazen şikayet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolunda hüküm kuran İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.” şeklinde gerekçe belirtilerek temyiz isteminin kabulü ile Ankara 17. İdare Mahkemesi’nin 11.10.2012 tarihli ve E:2011/3338, K:2012/1624 sayılı kararının kısmen bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
Söz konusu kararın uygulanmasını teminen alınan 19.02.2014 tarihli ve 2014/MK-80 sayılı Kurul kararı ile “1-Kamu İhale Kurulunun 18.07.2011 tarihli ve 2011/UY.I-2406 sayılı kararının başvuru sahibinin 1 ve 2’nci iddialarına ilişkin kısmının iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin 1 ve 2’nci iddialarının yeniden esasının incelenmesine” karar verilmiştir.
Bu karar akabinde başvuru sahibinin 1 ve 2 nci iddialarının esasının yeniden incelenmesi, 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı Kurul kararı ile yapılmıştır.
18.07.2011 tarihli ve 2011/UY.I-2406 sayılı kararındaki 1 inci iddia açısından söz konusu 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı Kurul kararında “….Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi tarafından teklif ekinde analizler ve yardımcı analizlerin sunulduğu, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31 poz nolu iş kalemleri analizlerinde ve yardımcı analizlerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2009 yılı birim fiyat rayiçlerinin kullanıldığı, buna ilişkin listeyi poz numaralarını da yazmak suretiyle analizlerinin ekinde sunulduğu, Kurumun 11.03.2014 tarihli yazısı üzerine idarece 14.03.2014 tarihli yazı ekinde gönderilen belgelerden anılan ortak girişim tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesinden 7, 9, 10, 13, 20, 21, 22, 32, 33, 34, 35 poz nolu iş kalemlerine ilişkin olarak piyasadan fiyat teklifi aldığı, söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde maliyet tespit raporlarının sunulduğu görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından birinci iddia kapsamında Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin aşırı düşük teklif açıklamasında ihale tarihi olan 04.03.2010 tarihine göre 2010 yılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı birim fiyatlarını kullanması veya proforma fatura/fiyat teklifi ile açıklama yapması gerekirken 2009 yılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı birim fiyatlarını kullandığı, bu durumun mevzuata uygun olmadığı, RB-32, RB-33 ve RB-35 poz nolu iş kalemleri için fiyat teklifi ve maliyet tespit raporu ile yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı, RB-1, RB-2, RB-3, RB-4, RB-5 ve RB-6 poz nolu iş kalemleri analizlerinin ihale konusu iş ile uyumlu olmadığı, bu gerekçelerle ile söz konusu isteklinin teklifinin reddi gerektiği iddia edilmektedir.
İncelenen ihalede davet tarihinin 14.01.2010, ihale tarihinin 04.03.2010 olduğu, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından birim fiyatlar ile rayiçlerin 01.01.2010 tarihinden geçerli olmak üzere 01.03.2010 tarihinde yayımlandığı, bu itibarla bu ihalede 01.01.2009 – 31.12.2009 tarihleri arasındaki piyasa koşullarına uygun olarak yayımlanan rayiç bedellerin ve birim fiyatların kullanılabilmesine yönelik davet tarihi itibariyle yürürlükte olan mevzuatta hukuki bir dayanağın bulunmadığı, Tebliğ açıklaması uyarınca “yayımlanmış rayiçlerin” kullanılması esas olduğundan açıklamada 2010 yılı güncel fiyatların kullanılması gerektiği, bu durumda, ihale üzerinde bırakılan isteklinin söz konusu iş kalemleri için teklif ettiği fiyatları Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.6’ncı maddesinde öngörüldüğü şekilde proforma fatura vb. belgeler ile belgelendirmesi gerekirken, bu belgeleri sunmadan açıklama yapmasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği anlaşılmıştır.
Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin 32 nolu “Proje sahasında kalan E.N.H. rölekasyonu yapılması” iş kalemine ilişkin olarak, Somtek Müh. Otomasyon San. Tic. Ltd. Şti.’nden 28.02.2010 tarihli yazı ile aldığı fiyat teklifini sunduğu, söz konusu fiyat teklifinin ekinde, Vergi Usul Kanunu’na göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu SMMM tarafından onaylanmış 28.02.2010 tarihli maliyet tespit raporunun sunulduğu, söz konusu maliyet tespit raporunda, bahse konu iş kalemine ait fiyat teklifinin iki kalem üzerinden detaylandırıldığı, ihale dokümanı kapsamında yer alan birim fiyat tariflerine göre ise her türlü işçilik, malzeme, donanım, ekipman, iş makineleri, proje, aplikasyon vb. giderlerin birim fiyata dahil olan masraflar olarak belirlendiği, istekli tarafından ise işçilik maliyeti hariç tüm bu maliyet kalemlerinin (malzeme, proje, test vb.) ise “E.N.H. rölekasyonu” başlığı altında km birimi üzerinden götürü olarak fiyatlandırıldığı, bu haliyle söz konusu iş kalemine ilişkin açıklamanın birim fiyata dahil olan tüm maliyet kalemlerinin birim ortalama maliyetlerini belirtecek şekilde mevzuata uygun şekilde belgelendirilmediği anlaşılmaktadır.
Anılan isteklinin 33 nolu “Reyhanlı barajı yeniden yerleşim eylem planı raporu hazırlanması” iş kalemi ile 35 nolu “Her türlü ölçüm, harita, yol projeleri, aplikasyon, tatbikat, tadilat ve detay projeler işleri” iş kalemine ilişkin olarak, Hidro Proje Den. Müş. Müh. İnş. ve Tic. Ltd. Şti.’nden 02.03.2010 tarihli yazı ile aldığı fiyat teklifini sunduğu, söz konusu fiyat teklifinin ekinde, Vergi Usul Kanunu’na göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu SMMM tarafından onaylanmış 02.03.2010 tarihli maliyet tespit raporunun sunulduğu, söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetlerinin belirtildiği, bu haliyle mevzuatın aradığı belgeler üzerinden mevzuata uygun şekilde açıklamanın yapıldığı, bu belgeler haricinde söz konusu maliyet tespit raporunun ekinde fazladan sunulan belgeler ile ilişkilendirilen hususlar üzerinden söz konusu iş kalemlerine ilişkin açıklamanın değerlendirilmesi yönündeki iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Anılan isteklinin RB-1, RB-2, RB-3, RB-4, RB-5 ve RB-6 poz nolu iş kalemleri için yayımlanmış analizleri kullanmadığı, kendi analizlerini oluşturduğu, bu analizlerde Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2009 yılı birim fiyat rayiçlerinin kullanıldığı ancak analiz girdileri arasında yer alan işçilik, makine, malzeme girdi miktarlarının hesabına ilişkin açıklaması kapsamında tevsik edici herhangi bir belgeye yer vermediği, diğer taraftan, 06.02.2013 tarihli ve 7 nolu ihale komisyon kararı ile idarece isteklinin bahse konu iş kalemleri analizleri ile idarenin analizlerinin karşılaştırılması neticesinde nakliye girdileri ile ilgili olarak ortak girişimin teklifinin reddedildiği, söz konusu kararın mevzuata aykırı olduğu iddiasıyla, Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – Nvs İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi tarafından yapılan başvuru üzerine 06.05.2013 tarihli ve 2013/UY.I-2039 sayılı Kurul kararı ile “RB-01, RB-02, RB-03, RB-04, RB-05, RB-06 Poz nolu iş kalemlerinin analizlerinde yer alan nakliye girdisini açıklamak için “03.538/2-Özel damperli kamyon” pozunu kullandığı, söz konusu “03.538/2-Özel damperli kamyon” özel pozunun 69,52 TL’lik birim fiyatının açıklanması ile ilgili analiz sunulduğu, sunulan analizde 120 HP ve 7 ton kapasiteli damperli kamyona ait 03.038/2 poz nolu yayımlanmış rayiç kullanıldığı, şoför girdisi için 01.401 nolu yayımlanmış rayiç kullanıldığı, söz konusu girdilere ait miktarların Karayolları Genel Müdürlüğünün 03.538/2 Kamyonun 1 Saatlik Ücreti (120 Hp Gücünde, 7 Ton Kapasiteli) poz nolu iş kalemine ait yayımlanmış analizdeki girdi miktarlarıyla aynı olduğu tespit edilmiştir. Ancak, istekli tarafından oluşturulan “03.538/2-Özel damperli kamyon” pozunun analizinde mazot girdisine ait mazot birim fiyatın tevsiki için Fikret Petrol Ürünleri Paz. San. ve Tic. A.Ş.den alınan proforma faturadaki bedelin kullanıldığı, miktarının ise istekli tarafından yayımlanmış analizden farklı belirlendiği ve bu farkı tevsik edici herhangi bir belgenin sunulmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında damperli kamyonlar için sunulan ruhsatlar incelendiğinde kamyonların beygir gücü açısından isteklinin rayiç olarak esas aldığı 03.038/2 poz nolu damperli kamyon ile eşleşmediği görülmüştür.
Ayrıca, RB-01, RB-02, RB-03, RB-04, RB-05, RB-06 Poz nolu iş kalemlerine ait analizlerde nakliye girdisi olarak yer alan “03.538/2-Özel damperli kamyon” çalışma sürelerinin (miktarının) sırasıyla 0,0125 saat, 0,0098 saat, 0,04149 saat, 0,02703 saat, 0,02985 saat ve 0,02703 saat olarak öngörüldüğü, bununla birlikte söz konusu çalışma sürelerinin tevsiki ile ilgili olarak herhangi bir bilgi veya belgenin açıklama ekinde sunulmadığı görülmüştür. Bu durumda istekli tarafından belirlenen çalışma süreleri ile damperli kamyonun bir saatlik ücretinin çarpılması sonucunda bir m3 malzemenin nakliye maliyetine ulaşıldığı ancak isteklinin aşırı düşük teklif açıklama kapsamında sunduğu belgelerin, taşıma mesafesi, taşıma yolu ve iklim koşulları, taşınacak malzemenin özellikleri ve taşımanın yapılacağı aracın koşullarına bağlı olması gereken nakliye maliyetini tevsik edici nitelikte olmadığı anlaşılmıştır. Bu itibarla, belgelere dayalı olmayan açıklamanın Tebliğin 45.1.5, 45.1.6, 45.1.7, 45.1.8’inci maddeleri çerçevesinde aynı Tebliğin 45.1.10’uncu maddesi uyarınca reddi gerektiği anlaşıldığından anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece kabul edilmeme işlemi uygun bulunmuştur. Dolayısıyla, başvuru sahibinin iddiaları yerinde görülmemiştir.” hususlarına yer verilerek itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verildiği görülmüştür. Bu kapsamda yapılan değerlendirme sonucunda başvuru sahibinin iddiaları ile ilgili olarak anılan ortak girişimin teklifinin reddi gerekmekte ise de gelinen aşama itibariyle idarenin 06.02.2013 tarihli ve 7 nolu ihale komisyon kararı ile yaptığı değerlendirme üzerine hâlihazırda ortak girişimin teklifinin reddedildiği, teklifin reddi gerekçesinin yerinde görüldüğü 06.05.2013 tarihli ve 2013/UY.I-2039 sayılı Kurul kararına karşı bir dava açıldığına ilişkin herhangi bir bildirimin yapılmadığı, söz konusu kararın halen yürürlükte olduğu anlaşıldığından bu aşamada idarece isteklinin teklifinin reddine ilişkin bir işlem tesisine gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.” değerlendirmesine yer verilmiştir.
18.07.2011 tarihli ve 2011/UY.I-2406 sayılı kararındaki 2 nci iddia açısından ise söz konusu 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı Kurul kararında “….Bu kapsamda yapılan incelemede 15’i 2008 yılına, 5’i 2007 yılına ait 20 adet faturanın sunulduğu, tabloda yeminli mali müşavirce hesaba dâhil edildiği anlaşılan 14.03.2008 tarihli ve 1.499.928,19 TL hakediş tutarlı fatura ile 16.06.2008 tarihli ve 330.720,71 TL hakediş tutarlı faturanın gönderilen belgeler arasında yer almadığı tespit edilmiştir. Faturaların Yönetmelik’in 37’nci maddesi gereğince güncellenmesi sonucunda iş hacmine ilişkin güncellenmiş toplam tutarın 35.922.238,76 TL, bu tutarın 1/3’ünün ise 11.974.079,59 TL olduğu, dolayısıyla ortak girişimin özel ortağı Makro – Tel İletişim İnş. Nak. Enerji Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin hissesi oranında istenen yeterlik koşulunu sağlamadığı anlaşıldığından HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.” değerlendirmesine yer verilmiştir.
Bu aşamadan sonra, Danıştay Onüçüncü Dairesi tarafından verilen 01.10.2013 tarihli ve E:2012/3863, K:2013/2425 sayılı bozma kararına ilişkin olarak Ankara 17. İdare Mahkemesi 06.11.2014 tarihli ve E: 2014/1373 K: 2014/1056 sayılı kararı ile “……dava konusu işlemin, itirazen şikayet başvurusunda yer alan ilk iddia açısından başvurunun reddine ilişkin kısmı açısından yapılan değerlendirme sonucunda; verilen ve bozma kararında belirtilen “….İdare Mahkemesi’nce; dava konusu ihalenin 04.03.2010 tarihinde gerçekleştirildiğine ilişkin tespit yerinde görülmekle birlikte, sunulan maliyet tespit raporlarının her birinin 04.03.2010 tarihi esas alındığında Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda yer verilen düzenlemelerine uygun olup olmadığı yolunda herhangi bir inceleme yapılmaksızın, maliyet tespit raporlarının tümünün 2009 yılının 3. veya 4. vergi dönemlerine ait olması gerektiği yolundaki gerekçeye dayalı olarak hüküm kurulduğu görülmektedir. Bu durum karşısında; dava konusu işlemin yargısal denetiminde, işlem tesisine dayanak olan mevzuata aykırılık iddialarının her birinin ayrı ayrı incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak verilen temyize konu kararda hukuka uygunluk bulunmamaktadır.” gerekçesiyle Danıştay On Üçüncü Dairesinin 01.10.2013 tarih ve E:2011/3382, K:2013/2424 sayılı kararı ile Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin 07.07.2011 tarih ve E:2010/1117, K:2011/1057 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiş ise de, Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin 23.05.2014 tarih ve E:2014/480, K:2014/627 sayılı kararı ile bozma kararına uyulmayarak ilk kararda ısrar edilmesine karar verildiği anlaşıldığından, anılan mahkeme kararı ile, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı iddiası yönünden başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
İtirazen şikayet başvurusunda yer alan ikinci iddia açısından yapılan değerlendirme sonucunda ise;
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36. maddesinin 11. fıkrasında “İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.” kuralı yer aldığından, iş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerin iş hacmine ilişkin iddiaların yer aldığı itirazen şikayet başvurulan üzerine Kurul’ca tüm ortaklara ilişkin belgelerin incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Bu noktada, HMP İletişim İnş. Eneıji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın teklifinin, pilot ortak HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait iş hacmine ilişkin belgelerin mevzuata uygun olmadığından bahisle ihaleyi yapan idarece değerlendirme dışı bırakılması üzerine anılan iş ortaklığının başvurusu üzerine tesis edilen 05.07.2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı karar ile iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığına karar verilmesi aşamasında ve Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin E:2010/1694 sayılı dosyasında görülen dava aşamasında, uyuşmazlık konusu olmadığından, özel ortak Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait belgeler yönünden herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmadığı görüldüğünden, itiraz edilen işlem niteliğindeki iş hacmi belgelerinin daha önceden 05.07.2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı karar ile esastan karara bağlandığı, ayrıca İdare Mahkemesi kararında da HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enetj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının yeterlik kriterini sağladığı tespitinin yapıldığı, özel ortak Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enerj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iki yıllık faturaların toplamının 1/3’ ünün ortak girişimdeki hissesi oranında idare tarafından istenen değeri karşıladığı da görüldüğünden bu aşamada yapılacak ek bir işlemin bulunmadığı ileri sürülerek anılan iddia açısından başvurunun reddedilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.” Başvuruda yer alan son iddiaya gelince;
22.8.2009 tarihli ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nin ihale tarihinde yürürlükte bulunan 45.1.4. maddesinde, “Aşırı düşük tekliflere ilişkin sorgulama teklifin tümü üzerinden olabileceği gibi, isteklinin teklifinde ihale komisyonu tarafından belirlenen bileşenler üzerinden de yapılabilir.” açıklaması yer almakta iken; 30.07.2010 tarih ve 27657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğde yer alan düzenlemeler sonucu Tebliğin aşırı düşük tekliflere ilişkin 45. maddesinde değişiklikler yapılarak anılan maddenin 45.1.2. alt maddesinde, “Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir.” açıklamasına yer verilerek açıklama istenecek iş kalemleri miktarının %80 olarak belirlendiği görülmektedir.
30.07.2010 tarih ve 27657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin Geçici 1. maddesinde ise; “Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı veya duyurusu yapılmış olan yapım işi ihaleleri, ilanın veya duyurunun yapıldığı tarihte yürürlükte olan Kamu İhale Genel Tebliğinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine aykırı olmayan hükümlerine göre sonuçlandırılır.” kuralına yer verilmiştir.
Bu hukuki durum karşısında; açıklama istenecek iş kalemi oranına ilişkin olarak anılan Tebliğde yapılan değişiklik dikkate alınmaksızın, ihale ilan tarihinde (ve isteklilerden açıklama istendiği tarihte) yürürlükte olan Tebliğ düzenlemeleri dikkate alınarak istekli tarafından hazırlanıp idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının yine aynı düzenlemeler dikkate alınarak değerlendirilmesi sonucu davacıların oluşturduğu iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında ve buna ilişkin iddia açısından yapılan başvurunun Kamu İhale Kurulu’nca reddedilmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.” gerekçeleri ile dava konusu kararın kısmen iptaline karar verilmiştir.
Bu süreç sonunda; Ankara 17. İdare Mahkemesi tarafından 06.11.2014 tarihli ve E: 2014/1373 K: 2014/1056 sayılı karar ile Danıştay Onüçüncü Dairesi tarafından verilen 01.10.2013 tarihli ve E:2012/3863, K:2013/2425 sayılı bozma kararına kısmen uyularak dava konusu 18.07.2011 tarihli ve 2011/UY.I-2406 sayılı Kurul kararındaki ihale üzerinde bırakılan Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin aşırı düşük teklif açıklaması ile ilgili 1’inci iddia ve başvuru sahibi (davacı) Tisan İnşaat ve San. A.Ş.- Durmaz İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin aşırı düşük teklif açıklaması ile ilgili 3’üncü iddia bakımından yapılan değerlendirme hukuka uygun görülmüş, HMP İletişim İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti – Makro-Tel İletişim İnş. Nakl. Enetj. Danş. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin iş hacmi belgeleri ile ilgili 2 nci iddiaya ilişkin değerlendirme ise hukuka aykırı görülmüştür.
Mahkeme kararına uygun olarak 2 nci iddianın esasının yeniden incelenmesi, Danıştay Onüçüncü Dairesi tarafından verilen bozma kararının uygulanmasını teminen alınan 19.02.2014 tarihli ve 2014/MK-80 sayılı Kurul kararı ile bağlantılı olarak 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı Kurul Kararı ile yapılmıştır.
Ankara 17. İdare Mahkemesi tarafından dava konusu 18.07.2011 tarihli ve 2011/UY.I-2406 sayılı Kurul kararındaki 1’inci iddia ile ilgili olarak Danıştay Onüçüncü Dairesi tarafından verilen bozma kararına uyulmadan alınan karar ile ilgili olarak 19.02.2014 tarihli ve 2014/MK-80 sayılı Kurul kararı ve bu karar ile bağlantılı olarak 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı Kurul kararı açısından 04.02.2015 tarihli ve 2015/MK-47 sayılı Kurul kararı ile işlem tesis edilmiştir.
Söz konusu 04.02.2015 tarihli ve 2015/MK-47 sayılı Kurul kararında;
“1- Kamu İhale Kurulunun 19.02.2014 tarihli ve 2014/MK-80 sayılı kararının ve 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı kararının 1’inci iddia ile ilgili kısımlarının iptaline,
2- Anılan Mahkeme Kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibi Tisan İnşaat ve San. A.Ş.- Durmaz İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin, 11.05.2011 tarihli ve 3 nolu ihale komisyon kararı ile ihale üzerinde bırakılan Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin aşırı düşük teklif açıklaması ile ilgili 1’inci iddiası açısından başvurusunun reddine,
3- İdarenin 06.02.2013 tarihli ve 7 nolu ihale komisyon kararı ile Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyerek isteklinin teklifinin reddedildiği, söz konusu karara karşı anılan ortak girişim tarafından itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, yapılan inceleme neticesinde Kurul tarafından alınan 06.05.2013 tarihli ve 2013/UY.I-2039 sayılı karar ile itirazen şikâyet başvurusunun reddedildiği, Kurul kararına karşı da bir iptal davası açılmadığından anılan kararın kesinleştiği, dolayısıyla söz konusu kararın halen hâlihazırda yürürlükte olduğu anlaşıldığından bu aşamada 06.05.2013 tarihli ve 2013/UY.I-2039 sayılı Kurul kararının dikkate alınmasına,”karar verilmiştir.
Tüm bu aktarılan Kurul ve Mahkeme kararları süreci sonunda Ankara 17. İdare Mahkemesinin 06.11.2014 tarihli ve E: 2014/1373 K: 2014/1056 sayılı kararının temyizen incelenmesi sonucunda Danıştay Onüçüncü Dairesinin 30.12.2020 tarihli ve E:2015/612, K:2020/4055 sayılı kararı ile kesin olarak;
“… 1. Temyize konu Mahkeme kararının, davacıların itirazen şikâyet başvurusundaki 2. iddiası yönünden itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline ilişkin kısmında hukukî isabetsizlik görülmemiştir.
2. Temyize konu Mahkeme kararının, davacıların itirazen şikâyet başvurusundaki 3. iddia yönünden, itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin kısmında hukukî isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyize konu Mahkeme kararının, davacıların itirazen şikâyet başvurusundaki 1. iddiası bakımından itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin kısmına gelince; Davacıların itirazen şikâyet başvurusundaki “ihale üzerinde bırakılan iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamasının eksik inceleme ile kabul edildiği, ihale tarihi 04/03/2010 olarak kabul edildiğinde bu tarihe göre açıklamaların uygun olmadığı, maliyet tespit raporlarının uygun olmadığı, analizler ile ihale konusu işin uygun olmadığı, Kurul kararında ve mahkeme kararında değerlendirme yapılmamış hususların incelenmesi gerektiği” yönündeki birinci iddiası, Kurul’un dava konusu kararı ile “itiraz edilen işlem niteliğindeki aşırı düşük teklif açıklamalarının daha önceden 05/07/2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı karar ile esastan karara bağlandığı, bu aşamada yapılacak ek bir işlemin bulunmadığı” gerekçesiyle reddedilmiştir. Davacı şirketin iddiasının Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamasının Kurul kararında ve Mahkeme kararında değerlendirilmemiş hususlara ilişkin olduğu dikkate alındığında, bu iddianın daha önce alınan Kurul kararı gerekçe gösterilerek reddine dair dava konusu işlemde bu iddia yönünden hukuka uygunluk görülmemiştir. Nitekim, uyuşmazlık konusu ihalede dava dışı bir istekli tarafından Metok İnş. Tic. ve San. A.Ş. – Ak-Eli İnş. Tic. Ltd. Şti. – NVS İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tinaş Taah. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına ilişkin olarak yapılan itirazen şikâyet başvurusunun dava konusu Kurul kararı ile benzer gerekçelerle 13/12/2011 tarih ve 2011/UY.I-4265 sayılı Kurul kararı ile reddedilmesi üzerine açılan davada verilen Mahkeme kararını uygulamak üzerine alınan 01/10/2012 tarih ve 2012/UY.I-3859 sayılı Kurul kararı ile, Kurul’un 05/07/2010 tarih ve 2010/UY.I-1950 sayılı kararına konu incelemede, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına sunduğu açıklamaların bir bütün olarak ele alınmadığı anlaşılmıştır. Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararının davacıların birinci iddiasına ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.” gerekçesiyle Mahkeme kararının kısmen onanmasına, kısmen bozulmasına karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1- Kamu İhale Kurulunun 04.02.2015 tarihli ve 2015/MK-47 sayılı Kurul karar sonucunun 1 ve 2’nci maddelerinin iptaline,
2- Kamu İhale Kurulunun 19.02.2014 tarihli ve 2014/MK-80 sayılı kararının ve 02.04.2014 tarihli ve 2014/UY.I-1641 sayılı kararının 1’inci iddia ile ilgili kısımlarının hukuken geçerliliğini koruduğuna,
Oybirliği ile karar verildi.
|