BAŞVURU SAHİBİ:

Öner Nakliye Turizm İnşaat Otomotiv Temizlik San. ve Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri 21. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/209075 İhale Kayıt Numaralı “Dsi 21 Bölge Müdürlüğü (Aydın) Şoförlü Taşıt Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri 21. Bölge Müdürlüğü tarafından 06.04.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Dsi 21 Bölge Müdürlüğü (Aydın) Şoförlü Taşıt Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Öner Nakliye Turizm İnşaat Otomotiv Temizlik San. ve Tic. Ltd. Şti. nin 05.06.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.06.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.06.2023 tarih ve 97003 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.06.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/764 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli tarafından teklif edilen araçların kasko değerlerinin Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’e uygun olmadığı,

2) İdari Şartname’nin 7.5.4’üncü maddesinde yer alan isteklinin teklif ettiği binek cinsi taşıtların Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan yerli muhteva oranlarını gösteren listeye uygun olması gerektiği ve teklif edilen model yılına ait binek cinsi taşıtın yerli muhteva oranının %50’nin üzerinde olması gerektiği düzenlenmesine rağmen, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli tarafından sunulan kasko değer listesinde yer alan Renault Oyak Fluence Touch 1.5 DCİ 110 EDC aracın yerli muhteva listesinde yer almadığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından cevaben verilen yazıda da belirtilen aracın yerli muhteva listesinde yer almadığı belirtilmiş olup, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.

Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.

Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:

a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve adresi.

b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.

c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.

d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.

e) İtirazen şikayet başvurularında idareye yapılan şikayetin ve varsa şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi.

…

Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;

…

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine, karar verilir…” hükmü,

Anılan Kanun’un 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinin sekizinci fıkrasında “(8) Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklamaları yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin 06.04.2023 tarihinde yapıldığı ve 7 isteklinin teklif verdiği, idare tarafından yaklaşık maliyetin 31.585.417,37 TL olarak hesaplandığı, 23.05.2023 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Yağızlar Nakl. Otom. Mad. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibinin 05.06.2023 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu 06.06.2023 tarihinde idarenin kararı ile şikâyet başvurusunun reddedildiği ve başvuru sahibinin 16.06.2023 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.  

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden isteklilerin, şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği hükme bağlanmış, bu kapsamda ilgili maddenin dördüncü fıkrasında, dilekçelerde yer alması gereken hususlar belirtilmiş ve bahse konu dilekçelerde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilmesinin zorunlu olduğuna değinilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in 11’inci maddesinin sekizinci fıkrasında, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerektiği yönünde bir açıklama yapılmıştır.

Başvuru sahibi istekli tarafından “Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli tarafından teklif edilen araçların kasko değerlerinin Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere uygun olmadığı” iddiasına ilişkin itirazen şikâyet dilekçesinde, kasko değerlerine ilişkin kastın ne olduğu (örneğin; kasko değerlerinin beyan edilen araçlara ilişkin olup olmadığı veyahut beyan edilen araçlara ilişkin kasko değerlerinin kasko değer listesine uygun olup olmadığı gibi hususlar çerçevesinde söz konusu iddiaya ilişkin kastın net olarak ortaya konulamadığı), kasko değerlerine ait hangi belgelerin ve araçların kasko değerlerine ait hangi hususların iddiaya konu olduğunun somut bir şekilde belirtilmediği, bu nedenle bahse konu iddianın genel nitelikte hukuka aykırılık ifadeleri içerdiği ve dolaylı olarak anılan hususların baştan sona tamamen yeniden incelenmesi ve değerlendirilmesi talebini içerdiği tespit edilmiştir.

Tüm bu tespitler çerçevesinde; Kurum tarafından ihale sürecindeki işlem veya eylemlere ilişkin yapılacak incelemelerin, başvuru sahibinin iddiasına konu edilen hususlar ve idarenin bu yöndeki beyanları çerçevesinde yapılması gerektiği sonucuna varılmış olup, bu çerçevede başvuru sahibinin iddiasının, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde  somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerektiği dikkate alındığında, başvuru sahibi tarafından iddiaya konu edilen hususun somut bir biçimde ifade edilmediği ifade edilen hususun ise dayanaktan yoksun olduğu, bu neden ile Kurum tarafından yapılan incelemenin ihale komisyonun yerine geçerek resen inceleme sonucunu doğuracak şekilde baştan sona yeniden incelenmesi sonucunu doğuracağı anlaşılmış olup, anılan iddianın uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

…

b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;

…

6) İhale konusu işin yerine getirilebilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler,

…

İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “…İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir…”  hükmü,

Aynı Kanun’un “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar” başlıklı 27’nci maddesinde “… İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur: …

e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri. …” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: DSİ 21 BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ (AYDIN) ŞOFÖRLÜ TAŞIT KİRALAMA HİZMETİ

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu: DSİ 21. Bölge Müdürlüğü hizmetleri için 78 adet araç ve 83 şoförlü taşıma hizmeti alımı

e) Miktarı: DSİ 21. Bölge Müdürlüğü hizmetleri için 78 adet araç ve 83 şoförlü taşıma hizmeti alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: DSİ 21. Bölge Müdürlüğü (Aydın, Denizli ve Muğla) sorumluluk sahası dahilinde ve haricinde tüm hizmetlerde kullanılacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği bu şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler:

7.5.5 Bu Şartnamenin 7’nci maddesinde sayılan belgeler dışındaki belgeler tekliflerin değerlendirilmesinde yeterlik kriteri olarak dikkate alınmaz…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin 2.12’nci maddesinde “…İşe başlatılacak araçlar, teknik özellikleri ve model yılı, EK-6 da taahhüt edilen (teknik özellik, model yılı) ve şartnamede belirtilen şartlara asgari uymak kaydı ile kabul edilebilir. Uygunluk belgesi alamayan araçlar işe başlatılmayacak ve her biri için sözleşmede belirtilen aykırılık hallerine denk gelen müeyyide uygulanacaktır. 4+1 kişilik sedan tipli binek taşıtların yerli muhteva oranı %50’nin üzerinde olacaktır. Bu kapsamda çalıştırılacak 4+1 kişilik sedan tipli binek taşıtlar, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğünce hazırlanan yerli muhteva oranlarını gösterir listeye uygun olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır

Yağızlar Nakl. Otom. Mad. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosu incelendiğinde; anılan tablonun “Diğer Belgelere İlişkin Açıklamalar” başlıklı bölümünde “İsteklinin Teklif Ettiği Araçlara Ait Özellikler Tablosu, ARAÇ ADEDİ: 15 ADET, ARAÇ KODU: 1221098, ARAÇ MARKASI: RENAULT (OYAK), ARAÇ TİPİ: FLUENCE TOUCH 1.5 DCI 110 EDC, ARAÇ MODELİ: 2016 ARAÇ BEDELİ: 410.661 TL… ” beyanının yer aldığı tespit edilmiştir.

Başvuru sahibi tarafından Kuruma sunulan itirazen şikâyet dilekçesi ve idarenin şikâyete cevabı incelendiğinde; idare tarafından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile yazışma yaptığı görülmüştür. Bu kapsamda E-93423032-934.02.99-3358987 sayı ve 18.04.2023 tarihli yazıyla, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Otomotiv Sanayi Dairesi Başkanlığına 2016 model Renault (Oyak) Fluence Touch 1.5 DCI 110 EDC Araç Kodu: 1221098 olan aracın yerli muhteva oranının % 50’nin üzerinde olup olmadığı hakkında bilgi edinmek amacıyla sorulduğu,

anılan Bakanlık’ın 26.04.2023 tarihli ve E-64226822-622.03-4679992 sayılı cevabi yazısında “…Otomotiv yerli muhteva oranları, firmalardan gelen beyanlara göre her sene Bakanlığımızın resmî sitesinden yayımlanmakta olup 2016 yılında yayımlanan listede ilgide kayıtlı araç bulunmamaktadır. Diğer taraftan; 10 Haziran 2014 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan “237 Sayılı Taşıt Kanunu Kapsamında Edinilecek Taşıtların Menşei, Silindir Hacimleri ve Diğer Niteliklerinin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Karar’ının” ekinde yer alan kararın 3. Maddesinde “Bu Kararın uygulanması ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve gerektiğinde uygulama esaslarını belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmü yer almaktadır. Bu itibarla söz konusu talebin karşılanması amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığına (Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü) başvuru yapılmasının uygun olacağı mütalaa edilmiştir.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.

Yapılan inceleme kapsamında; başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde ihale konusu işte kullanılacak binek cinsi araçların Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan yerli muhteva oranlarını gösteren listeye uygun olması ve bu araçların yerli muhteva oranının %50’nin üzerinde olmasının yeterlik kriteri olarak belirlendiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda 2016 model (OYAK) RENAULT FLUENCE TOUCH 1.5 DCI 110 EDC binek tipi aracın beyan edildiği, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan ve ihale dokümanı ekinde yer alan 2016 yılı “Türkiye’de üretilen motorlu araç katkı oranları” başlıklı listede Renault Fluence (Dizel) Touch (Manuel) adlı aracın %50’nin üzerinde yerli muhteva oranına sahip olduğu görülmüş olup,

iddiaya konu ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen aracın ise EDC (Efficient Dual Clutch) yani otomatik şanzımana sahip araç olduğu ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan yerli muhteva oranlarını gösteren listede yer almadığı, ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 26.04.2023 tarihli ve E-64226822-622.03-4679992 sayılı yazısında da 2016 yılına ilişkin yayımlanan listede bahse konu aracın bulunmadığı cevabının verildiği, tüm bu gerekçeler nedeniyle başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Başvuru sahibinin İdari Şartname’nin 7.5.4’üncü maddesinde yer alan isteklinin teklif ettiği binek cinsi taşıtların Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan yerli muhteva oranlarını gösteren listeye uygun olması gerektiği ve teklif edilen model yılına ait binek cinsi taşıtın yerli muhteva oranının %50’nin üzerinde olması gerektiği iddiasına ilişkin olarak;

İdarece teklif geçerli bulunan Atak Filo Araç Kiralama Anonim Şirketi tarafından, yeterlik bilgileri tablosunda RENAULT (OYAK) MEGANE SEDAN TOUCH 1.5 BLUE DCI EDC 115 2020 binek tipi aracın beyan edildiği, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan ve ihale dokümanı ekinde yer alan 2016 yılı “Türkiye’de üretilen motorlu araç katkı oranları” başlıklı listede bahse konu aracın bulunmadığı görülmüş olup, söz konusu iddianın bu istekli açısından yerinde olduğu anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Yağızlar Nakl. Oto. Mad. Tic. Ltd. Şti. ve Atak Filo Araç Kiralama Anonim Şirketi’nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.