istekli tarafından ihalede açıklama istenecek iş kalemleri için analizler yapılmak suretiyle açıklamasında alt analizlerde yer alan rayiçlerin tanımlarının ve poz numaralarınında yazdığı bu haliyle söz konusu rayiçlerin hangi kurum/kuruluşlara ait olduğunun ve parasal tutarlarının ilgili poz numaralarından veya tanımlarından tespit edilebilebilmesi geçerlimidir?

Hasan Vardar İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Pam İnş. ve Turz. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İller Bankası A.Ş. Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/677111 İhale Kayıt Numaralı “Yahşihan (Kırıkkale) Kanalizasyon, Yağmursuyu ve İçmesuyu İnşaatı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İller Bankası A.Ş. Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığı tarafından 04.02.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Yahşihan (Kırıkkale) Kanalizasyon, Yağmursuyu ve İçmesuyu İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Hasan Vardar İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Pam İnş. ve Turz. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 05.03.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.03.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 10.03.2020 tarih ve 12728 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/468 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmamasının yerinde olmadığı, şöyle ki;

a) Açıklama istenilen iş kalemlerinde yer alan analiz girdileri fiyatlarının hangi kamu kurum ve kuruluşların birim fiyatlarının kullanıldığını gösterir liste sunulmamasının esasa etki etmediği, liste sunulmasındaki açıklamanın amacı girdi fiyatlarının nasıl tevsik edildiğini ifade etmek olduğu, taraflarınca sunulan açıklamada liste yerine girdi kalemlerinin sol sütununda ve poz numaraları yer alacak şekilde belirtildiği, mevzuatın sözüne değil özüne bakıldığında ayırt edici ve tek olan poz numaraları ilgili girdi ya da iş kaleminin birim fiyatını tevsik ettiği,

b) Fiyat tekliflerinin dayanağı olan Ek.O5/O6 tutanaklarının sunulmadığı gerekçesiyle açıklamaların uygun bulunmadığı, aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında söz konusu tutanakların istenilmediği, bunların açıklamayla birlikte sunulması zorunluluğunun bulunmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.11’inci maddesinde bu tutanaklar fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyeceği ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edileceğinin açıklandığı,

c)Yahşihan.K.16, Yahşihan.K.19 ve Yahşihan.K.31 poz numaralı iş kalemlerinde yer alan sırasıyla  40.135.1451,  40.135,1455 ve 40.135.1460 numaralı analiz girdilerinin fiyatları, sunulan fiyat tekliflerinde yer alan tutardan farklı olduğu gerekçesi ile aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmadığı,  bahse konu girdilere ilişkin fiyat teklifi alınmış olsa da, kamu rayiç/birim fiyatları kullanılarak açıklama yapıldığı, alınan fiyat tekliflerinden daha yüksek bir fiyatlandırma ile yapılan açıklamanın mevzuata aykırı olarak değerlendirilemeyeceği, kendilerine herhangi bir avantaj sağlanmadığı, dolayısıyla sundukları aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilmesi gerektiği, ayrıca ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ile kendi teklifleri arasında  400.283,00 TL fark olduğu, idarece yapılan hukuka aykırı değerlendirme sonucunda söz konusu tutar kadar kamu zararının oluşacağı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

           b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan  geçerli teklifler tespit edildikten sonra;

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.

…45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11.Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.  

45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.   

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir…

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.  

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

…45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

…45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.…” açıklamaları yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: Yahşihan (Kırıkkale) Kanalizasyon, Yağmursuyu ve İçmesuyu İnşaatı

b) Yatırım proje no’su/kodu:

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

49.028 m kan(Ø200-800), 1000ad par bac,6.000m par hat, 1055ad mua bac, 1 ad Terfi mer; 12.510 m yağ.(Ø300-1000), 427 ızg, 2300m ızg hat, 345 mua bac; içmesuyu ?L=146.200m(Ø90-500) hat, BAG Depo(800,1500,2500,5000m3)

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer: Yahşihan (KIRIKKALE)…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikâyete konu ihalede 148 adet ihale dokümanı indirildiği, 04.02.2020 tarihinde yapılan ihaleye 81 isteklinin katıldığı, 24.02.2020 tarihli ihale komisyonu kararında, sınır değerin 68.748.130,13 TL olarak hesaplandığı, sınır değerin altında geçerli teklif veren 28 istekliden 10.02.2020 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği,  27 isteklinin teklifinin süresi içerisinde aşırı düşük teklif açıklamasının sunulmaması nedeniyle, başvuru sahibinin teklifinin ise sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmaması nedeniyle reddedildiği, söz konusu ihalenin sınır değerin üzerinde teklif veren Ön-Ka Yapı San. ve Tic. A.Ş.- Aysel Grup İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, Maksomer İnş. San.ve Tic. A.Ş.- Nebula Müh. İnş. Har. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.   

İdarece 10.02.2020 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile sınır değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu yazıda “…İhale Komisyonunca, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38.maddesi, Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı Düşük Teklif Değerlendirilmesi” başlıklı 45.maddesinin alt bentleri ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 60. Maddesi hükümlerine göre incelenmesi neticesinde, aşırı düşük teklif sınır değerinin altında kaldığı tespit edilmiştir.

Bu nedenle, aşırı düşük teklif sınır değeri altında kalan teklifinizin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 60. maddesi hükümlerine göre İhale Komisyonunca alınan karar gereğince?

Yahşihan (Kırıkkale) Kanalizasyon, Yağmursuyu ve İçmesuyu İnşaatı Yapım İşi ihalesi ile ilgili ekte verilen listede?

1. Numaraları, adı ve kısa açıklaması yazılı iş kalemi/gruplarına ait analizlerin/alt analizlerin? işe ait birim fiyat tarifleri, özel ve teknik şartname esasları, işe ait kesin proje kriterleri, analiz formatı ve teklif ekinde verilen birim fiyat teklif cetveline uygun olarak doldurulması,

2. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda? sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması,

3. Girdi birim fiyatlarına esas ayrıntılı alt analizlerde yer alan? malzemelerinin temini ile ilgili olarak Yahşihan (Kırıkkale) Kanalizasyon, Yağmursuyu ve İçmesuyu İnşaatı Yapım İşi adına ihale ilan tarihinden sonra alınmış proforma fatura aslının veya üretici firma fiyat bildirme yazısı aslının kamu ihale genel tebliği esasları dikkate alınarak sunulması, söz konusu belgeleri fotokopi veya faks olarak ibraz eden isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacaktır.

4. Yapılan açıklamalarda, son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin belgelendirme yapılamaması durumunda? kamu ihale genel tebliğinin tebliğin 45.1.13.12. madde esasları dikkate alınarak belgelendirmede bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınır.

5. Aşırı düşük sorgulaması sonucunda kamu ihale genel tebliğinin 45.1.3 45.1.13 maddelerine uygun belgelere dayalı yazılı açıklama yapılmaması, açıklamaların Bankamızca tanımlanan yapım şartlarına uygun olmaması veya teknik şartnameye aykırı hususlar içermesi durumunda, teklifiniz gerekçeleri belirtilmek suretiyle değerlendirme dışı bırakılacaktır.

Yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak, teklifinizin maliyet bileşenlerine ait ayrıntılı fiyat analizleri hakkındaki açıklamanızı yazılı olarak, 17.02.2020 Pazartesi günü mesai bitimine kadar Bankamız Genel Müdürlük gelen evrakına verilmesi, aksi takdirde teklifinizin değerlendirme dışı bırakılacağının bilinmesi hususunda,

Bilgi ve gereğini rica ederiz.” ifadelerine yer verildiği, 38 adet iş kalemi/gruplarına ait aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği ve ekinde ise açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdileri listesi ile analiz formatlarının gönderildiği görülmüştür.

Başvuru sahibinin yaptığı şikâyet başvurusuna idarece özetle “Başvuru sahibinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.5’inci maddesi açıklaması gereğince yapılan inceleme sonucunda, isteklinin hangi kamu kurum ve kuruluşların birim fiyatlarını kullandığını liste halinde sunmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan açıklama gereğince yapılan inceleme sonucunda, maliyet tespit tutanağı (Ek- O.5) veya satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) sunulmadığı,

Yahşihan.K.16 poz numaralı iş kalemi analizinde, 40.135.1451 numaralı “Prefabrik Muayene Bacası Gövde Bileziği” ve 40.135,1457 numaralı “Prefabrik Muayene Bacası Konik Eleman” analiz girdileri fiyatlarının istekli tarafından sunulan faturadan farklı bir şekilde fiyatlandırıldığı,

Yahşihan.K.19 poz numaralı iş kalemi analizinde 40.135.1455 numaralı “Prefabrik Muayene Bacası Gövde Yüksekliği Ayar Bileziği” ve 40.135.1460 numaralı “Prefabrik Muayene Bacası Çerçeve Montaj Elemanı” analiz girdileri fiyatlarının istekli tarafından sunulan faturadan farklı bir şekilde fiyatlandırıldığı,    

Yahşihan.K.31 poz numaralı iş kalemi analizinde 40.135.1460 numaralı “Prefabrik Muayene Bacası Çerçeve Montaj Elemanı” analiz girdisi fiyatının istekli tarafından sunulan faturadan farklı bir şekilde fiyatlandırıldığı, dolayısıyla başvurunun reddine” şeklinde cevap verilmiştir.

Kamu ihale mevzuatı hüküm ve açıklamaları, ihale dokümanında yer alan düzenlemeler, idare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ve ekleri ile başvuru sahibi Hasan Vardar İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Pam İnş. ve Turz. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgeler çerçevesinde yapılan inceleme neticesinde aşağıdaki tespitlere ulaşılmıştır.

a) Başvuru sahibi Hasan Vardar İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Pam İnş. ve Turz. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından, açıklamaları kapsamında hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatının ve rayiçlerinin kullanıldığının, birim fiyat ve rayicin poz numarası da belirtilmek suretiyle gösteren listenin sunulmadığı anlaşılmıştır. Ancak anılan istekli tarafından açıklama istenecek iş kalemleri için analizler yapılmak suretiyle açıklamada bulunulduğu, alt analizlerde yer alan rayiçlerin tanımlarının ve poz numaralarının da yazıldığı, bu haliyle söz konusu rayiçlerin hangi kurum/kuruluşlara ait olduğunun ve parasal tutarlarının ilgili poz numaralarından veya tanımlarından tespit edilebileceği anlaşıldığından söz konusu eksikliğin esasa etkili olmadığı anlaşılmıştır.

b) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenleneceği, bu tutanakların fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenleneceği, meslek mensubu tarafından muhafaza edileceği ve  fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyeceği, ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan istenebileceği açıklanmıştır. İdarece 10.02.2020 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ve ekleri ile sınır değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu yazıda ve eklerinde aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında isteklilerin teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) sunulmasının istenilmediği, dolayısıyla da isteklilerden bu tutanakların sunulmasının beklenilemeyeceği, ayrıca idare tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan istenebileceği anlaşıldığından, başvuru sahibinin aşırı düşük açıklamalarında sunmuş olduğu fiyat tekliflerine dayanak Ek-O5 ve Ek-O6 tutanakları istenilmeksizin açıklama ekinde sunulmadığı gerekçesiyle doğrudan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmaması işleminin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

c) Başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Yahşihan.K.16 poz numaralı iş kaleminde yer alan 40.135.1451 ve 40.135.1457  numaralı analiz girdileri için alınan fiyat teklifinde bu girdilerin birim fiyatlarının 50,00 TL, söz konusu girdilerin analizdeki fiyatlarının ise sırasıyla 198,60 TL ve 171,70 TL olduğu, Yahşihan.K.19 poz numaralı iş kaleminde yer alan 40.135.1455 ve 40.135.1460  numaralı analiz girdileri için alınan fiyat teklifinde bu girdilerin birim fiyatlarının sırasıyla 120,00 TL ve 50,00 TL, söz konusu girdilerin analizdeki fiyatlarının ise sırasıyla 265,90 TL ve 83,80 TL olduğu, Yahşihan.K.31 poz numaralı iş kaleminde yer alan 40.135.1460  numaralı analiz girdisi için alınan fiyat teklifinde bu girdinin birim fiyatının 50,00 TL, söz konusu girdinin analizdeki birim fiyatının ise 83,80 TL olduğu, dolayısıyla söz konusu analizlerde yer alan birim fiyatın, bu analize dayanak olarak sunulan fiyat teklifinde belirtilen tutardan daha yüksek tutarda belirlendiği tespit edilmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde her ne kadar söz konusu analiz girdilerinde öngörülen birim fiyat ile bu analiz girdilerinin dayanağı olan fiyat teklifinde belirtilen tutarın birbirinden farklı olduğu görülmüş olsa da, itirazen şikâyete konu analiz girdi birim fiyatlarının fiyat teklifinde belirtilen tutardan daha düşük tutarda belirlenmediği, bu haliyle aşırı düşük teklif açıklamalarında analiz birim fiyatının fiyat teklifinden yüksek tutarda belirlenmesinin isteklinin maliyetlerini artırıcı bir nitelik taşıdığı, dolayısıyla istekliye avantaj sağlayacak bir durum oluşturmayacağı anlaşıldığından, başvuru sahibinin idarece bu gerekçeyle aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmaması işleminin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda yer alan tespit ve değerlendirmeler doğrultusunda başvuru sahibi Hasan Vardar İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Pam İnş. ve Turz. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin değerlendirmeye alınması gerekmekte ise de,  gerek İdari Şartname’nin 35’inci maddesinde ve gerekse de ihale komisyonu kararında yer alan fiyat dışı unsur puanlaması incelendiğinde, başvuru sahibinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olabilme ihtimalinin bulunmadığı anlaşıldığından, söz konusu başvurunun reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.