ihalede araçlarla ilgili amortisman gideri öngörülebilmesi için, araçların isteklinin kendi malı olması ve bu durumun da ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da YMM raporu veya SMMM raporu ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda inceleme yapıldığında, bahse konu belgede yer alan araçların isteklinin aktifinde kayıtlı olup olmadığını, aktife kayıt tarihlerini ve aktife kayıtlı tutarlarının sunulan cetveldeki “maliyet” tutarları ile uyumlu olduğunu teyit eden meslek mensubuna ait bir açıklamanın yer almadığı, ayrıca ilgili belgede araçlara ilişkin ayırt edici (plaka, şasi no) bilgilerin de bulunmadığı, dolayısıyla söz konusu belgenin amortisman payı tespit tutanağı niteliğinde değerlendirilemeyeceği

BAŞVURU SAHİBİ:

Artur Nakliyat İth. ve İhr. San. Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Konya Meram Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/950427 İhale Kayıt Numaralı “Torbalı Kömür Dağıtım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Konya Meram Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından 06.10.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Torbalı Kömür Dağıtım İşi” ihalesine ilişkin olarak Artur Nakliyat İth. ve İhr. San. Tic. Ltd. Şti.nin 23.10.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 24.10.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 31.10.2023 tarih ve 115020 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.10.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/1211 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

Başvuru sahibinin dilekçesinde özetle; ihale üzerinde bırakılan istekli Akseki Yakıt Ürünleri Nak. ve Giyim San. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı, şöyle ki;

a) İhale dokümanında günlük en az 150 ton kömür dağıtılabilmesini sağlayacak yeterli kapasite ve sayıda aracın işin süreci boyunca hazır bulundurulması gerektiğinin düzenlendiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, çalıştırılması öngörülen araçlar ile bu araçların yük kapasiteleri dikkate alındığında, günlük en az 150 ton kömür dağıtabilecek sayı ve kapasitede araç çalıştırılmasına yönelik maliyetin açıklanmadığı, araç başına öngörülen yükün Araçların Ağırlıkları, Boyutları ve Yüklenmelerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’e aykırı olduğu, öngörülen maliyetlerin eksik olduğu, ayrıca araçların kapasitelerine ilişkin mevzuata uygun düzenlenmiş tevsik edici belgelerin de tam olarak sunulmadığı,

– Öte yandan isteklinin kendi malı araçlarının edinim bedellerine ilişkin uygun ve kabul edilebilir belgelerin eksiksiz şekilde sunulmadığı, amortisman maliyetinin araçların faydalı ömürleri dikkate alınarak hesaplanmadığı ve maliyet hesabına tam olarak dahil edilmediği, sunulan belgelerin meslek mensubunun onayını taşımadığı, belgelerin sunuluş şeklinde uygun olmadığı, kendi malı olmayan, kiralama suretiyle kullanılması planlanan araçlar için ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79. maddesinde düzenlendiği şekliyle meslek mensubu beyan ve onayını içeren bir fiyat teklifinin sunulmadığı,

– Buna ek olarak Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde kömürlerin yükleme bandı ile yüklenici tarafından kamyonlara düzgünce yükleneceğinin belirtildiği, 18’inci maddesinde depolama sahasında yükleme ve boşaltma yapabilmesi için en az 2 adet yükleme bandının bulundurulmasının istenildiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından, ihale konusu işte kullanılması gereken yükleme bantlarına yönelik olarak, herhangi bir maliyetin öngörülmediği, bu maliyet bileşenine yönelik tevsik edici herhangi bir belgenin sunulmadığı,

b) İhale üzerinde bırakılan isteklinin açıklama kapsamında çalıştırılmasını öngördüğü araç sayısı, kapasiteleri ve sefer sayılarına göre; günlük en az 150 ton kömür dağıtabilmesinin mümkün olmadığı, açıklama kapsamındaki sefer sayılarının farazi olarak öngörüldüğü, idarece bu hususa yönelik verilen cevapta, sefer sayılarına yönelik bir açıklama istenmediği belirtilmişse de, sefer sayıları belirlenmeden, buna bağlı katedilecek mesafenin, harcanacak mesainin, araç sayılarının, çalışacak araçların kapasite olarak yeterli olup olmadığının,  periyodik bakım sayıları ve personel maliyetinin açıklanabilmesinin mümkün olmadığı, sefer sayılarının açıklama yapılacak araç sayılarını, bakım ve personel maliyetini doğrudan etkileyen bir unsur olduğundan ihale dokümanına uygun olarak ve makul şekilde belirlenmesi gerektiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu hususta gerekli ve yeterli açıklamanın yapılmadığı, dolayısıyla sefer sayılarıyla doğrudan ilgili olan araç kiralama/amortisman, bakım ve personel maliyeti için yapılan açıklamanın eksik ve yetersiz olduğu,

c) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından akaryakıt giderine yönelik yapılan açıklama kapsamında sefer sayılarının ve kilometre hesabının tamamen farazi şekilde öngörüldüğü, her bir aracın katedeceği günlük mesafenin belirlenmediği, aracın ortalama yakıtını göz önünde bulundurarak sefer başına ve günlük toplam akaryakıt maliyetinin doğru bir şekilde hesaplanmadığı, bu hususa yönelik olarak tevsik edici belge sunulmadığı,

– Bununla birlikte akaryakıt maliyetinin tevsikine ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.2.7. maddesinde düzenlenen raporun sunulmadığı, açıklama kapsamında öngörülen litre birim fiyatını da en yüksek işlem hacimli 8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin raporda yer alan fiyatların %90’ının altında kaldığı,

– Buna ek olarak ihale konusu işte kullanılacak araçların ortalama yakıtını gösterir yetkili bayiden alınmış usulüne uygun onaylanmış bir belge ya da araç kataloglarının açıklamayla birlikte sunulması gerekirken, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu kapsamda herhangi bir belge sunulmadığı, dolayısıyla akaryakıt maliyetine yönelik olarak yapılan açıklamanın dayanaktan yoksun, hatalı ve eksik olduğu, ayrıca Teknik Şartname’de düzenlenmiş olan yükleme bantlarının, ortalama yakıt tüketimine yönelik mevzuata uygun tanzim edilmiş herhangi bir belge sunulmadığı, bu bantların yakıt tüketimi maliyet hesabına dahil edilmediği,

d) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından işçilik maliyetine yönelik yapmış olduğu açıklama ihale dokümanına ve mevzuata uygun olmadığı, ihale konusu iş kapsamında hem tam zamanlı hem de kısmi zamanlı çalışacak personel bulunduğu, kısmi zamanlı çalışacak personelin çalışma süresine yönelik olarak ihale dokümanında bir süre belirlemesi yapılmadığı, bu nedenle, yapılacak işin miktar ve niteliğine uygun düşecek şekilde, günlük çalışma süresinin saatlik olarak belirlenerek, kısmi zamanlı çalışacak personelin maliyetinin belirlenmesi gerektiği,  ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan personel maliyeti hesabında, tam zamanlı çalışacak 1 adet şoför ve 1 adet işçinin maliyetinin dikkate alınmadığı, kısmi zamanlı çalışacak personelin çalışma süresinin de işin niteliği dikkate alınarak belirlenmediği,

  – Anılan istekli tarafından saatlik asgari işçilik maliyeti olan 73,03 TL’nin altında bir bedel öngörüldüğü, ayrıca Teknik Şartname’de resmi tatillerde de işçi çalıştırılacağı düzenlenmiş olmasına rağmen, ulusal bayram ve genel tatil günleri hesabında esas alınacak birim fiyat olan 547,76 TL/gün, 109,56 TL/saat maliyetinin işçilik maliyet hesabında göz önünde bulundurulmadığı,

– İdare tarafından bu hususa yönelik olarak verilen cevapta: ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmadığından ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılacak çalışma için açıklama yapılmasına gerek bulunmadığının belirtildiği, ancak ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı ihalesi olmasa da, ihale konusu iş kapsamında tam zamanlı ve kısmi zamanlı çalışacak personelin bulunduğu,

– Ayrıca İdarenin cevabında her ne kadar 12 adet personel çalıştırılacağı belirtilmişse de bu personelin tam zamanlı çalışacak personel olarak belirlendiği Teknik Şartname’den anlaşılmakta olup ihale konusu iş kapsamında, kömürlerin, indirilerek muntazaman istif edilmesi, günlük en az 150 ton kömürün tır ve kamyonlara yüklenmesi ve dağıtılması işi kapsamında kısmi zamanlı personel çalışması gerektiği açık bir şekilde ihale dokümanından anlaşılmaktadır. Sadece 6 işçinin çalışması halinde, günlük 25 ton kömürün 150 gün boyunca günlük olarak indirilmesi, istiflenmesi, kamyonlara yüklenmesi ve dağıtılması tek kişi tarafından yapılması gerekecek olup, bunun mantık dışı olduğu, bununla birlikte ihale dokümanında da, kamyon başına en az 1 işçi çalıştırılacağı düzenlenmiş olup, makul olacak sayıda işçi öngörülmesi gerektiği,

e) Teknik Şartname’nin 6’ncı maddesinde “Nakliye yapılacak araçların ön camına “Görevli” yazısı takılacaktır. Araçların yan taraflarına Meram Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığınca hazırlanacak afişler asılacaktır. Afiş ücretleri yükleniciye aittir.” düzenlemesi yer almakta olup ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından anılan maddede belirtilen görevli yazısı ve afiş maliyetlerine yönelik olarak mevzuata uygun şekilde fiyat teklifi sunulmadığı, kabul edilebilir bir açıklamada bulunulmadığı,

f) Teknik Şartname’nin 16’ncı maddesinde “Depoda kullanılacak her türlü araç ve gerecin tamir ve bakımı yükleniciye aittir. Özellikle yükleme bantlarının bakımları işe başlamadan önce ve işin devamı sırasında yüklenici firma tarafından düzenli olarak yaptırılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, araçların bakım ve onarımının açıklama talep edilen maliyet bileşenleri arasında yer aldığı ve yükleme bantları da araç niteliğinde olduğundan ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından anılan maddede belirtilen yükleme bandının bakım maliyetleri yönelik olarak mevzuata uygun şekilde fiyat teklifi sunulmadığı, kabul edilebilir bir açıklamada bulunulmadığı,

g) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında ihale konusu işte kullanılması öngörülen araçların yazlık ve kışlık lastik maliyetlerinin maliyet hesabına dahil edilmediği, araçların lastiklerin değişim maliyetlerine yönelik olarak ihale dokümanına ve mevzuata uygun bir açıklama yapılmadığı,  Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79. maddesine uygun düzenlenmiş, meslek mensubuna ait doğru ibare ve meslek mensubu onayını içerecek tevsik edici bir belge sunulmadığı,

h) Teknik Şartname’nin 18’inci maddesinde “…İklim şartlarına göre kömürün ıslanmaması için dağıtım araçlarında ve depolama sahasında naylon veya çadır bulundurulacaktır.” düzenlemesi yer almakta olup ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından anılan maddede belirtilen naylon ve çadır maliyetlerine yönelik olarak mevzuata uygun şekilde fiyat teklifi sunulmadığı, kabul edilebilir bir açıklamada bulunulmadığı,

i) Teknik Şartname’nin 17’nci maddesinde “…kömür dağıtımının hızlı ve etkin yapılabilmesi için dağıtım araçlarında navigasyon cihazı bulundurulması yüklenicinin sorumluluğundadır.” düzenlemesi yer almakta olup ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından anılan maddede belirtilen navigasyon giderine yönelik olarak mevzuata uygun şekilde fiyat teklifi sunulmadığı, kabul edilebilir bir açıklamada bulunulmadığı,

j) Teknik Şartname’nin 19’uncu maddesinde araçların her türlü masrafı ve bakımının yükleniciye ait olacağının düzenlendiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında araçların zorunlu giderleri arasında bulunan motorlu taşıtlar vergisi, trafik sigortası ve fenni muayeneye yönelik giderler ile araçların periyodik bakımına yönelik maliyetler için mevzuata uygun, kabul edilebilir bir açıklama yapılmadığı,

– Trafik sigortasına yönelik olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4.maddesindeki açıklamaya uygun fiyat teklifinin sunulmadığı,

– MTV’nin maliyet hesabına dahil edilmediği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.3.   maddesinde öngörüldüğü şekilde interaktif vergi dairesi üzerinden alınmış araç özelliği ve MTV tutarı bakımından kabul edilebilir uygun bir belge sunulmadığı,

– Fenni ve egzoz muayene ücretlerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.3. maddesi çerçevesinde TÜVTÜRK tarafından ilan edilen tarifeye göre açıklanması gerektiği, açıklama sunan istekli tarafından bu tarifede yer alan ücretlerin maliyetlere ilave edilmesi ve tarifenin açıklama kapsamında sunulması gerektiği ancak fenni ve egzoz muayeneleri için ilan edilen 2023 ücretlerinin, maliyet hesabına dahil edilmediği, açıklama kapsamında tarife sunulmadığı,

– İdarece verilen cevap yazısında trafik sigortası, kasko, MTV, araç muayene, egzoz emisyon ve periyodik muayene için açıklama talep edildiği belirtilerek bu maliyet bileşenleri için yapılan açıklamanın mevzuata uygun olduğunun belirtildiği, ancak poliçelerle trafik sigortası ve kasko maliyetinin açıklanmasının mümkün olmadığı, anılan Tebliğ maddesine uygun şekilde onaylanmış ve işin süresini kapsayan fiyat teklifi ile açıklama yapılabildiği, diğer taraftan eksik araçla açıklama yapıldığından ve MTV hesaplanan araçlar için tevsik edici belgeler sunulmadığından yapılan açıklamanın yeterli olmadığı, periyodik bakım için sunulan proforma fatura da, bakım sayıları yönüyle ve fiyat teklifinin/tutanağın itiraza konu edilen nitelikleri bakımından uygun ve yeterli olmadığı,

k) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama kapsamındaki fiyat teklifleri ve ekinde sunulan tespit tutanaklarının eksik ve mevzuata aykırı şekilde tanzim edildiği,

– Fiyat tekliflerinde, meslek mensubuna ait beyan ve onayların bulunmadığı

– Tespit tutanaklarında yer alan birim tutarlarla fiyat tekliflerinde yer alan birim tutarların, fiyat tekliflerindeki tutanak tarih ve sayıları ile tutanakların tarih ve sayılarının uyumsuz olduğu, tutanaklarda defter tasdik bilgileri ile geçici vergi beyanname döneminin eksik ve hatalı doldurulduğu, meslek mensubuna ait faaliyet belgelerinin aslı ya da suretinin eklenmediği,

– Tutanakların ekinde mükellefler adına tutanağı imzalayan kişilere ait imza beyannamesi/sirküleri ile temsile yetkili olunduğunu gösterir belgelerin sunulmadığı, sunulan imza beyannamelerinde yer alan imzaların, fiyat teklifleri ve tutanakları imzalayan mükelleflere ait olmadığı,

– Tutanakların fatura bilgileri kısmında yazılan fatura içerikleri fiyat teklifleri konu ürün ve hizmetler uyumlu olmadığı, farklı nitelikteki mal ve hizmetlere ait faturalar, fiyat tekliflerine konu mal ve hizmetlerle uyumlu olup olmadığı gözetilmeksizin ilgisiz çok sayıda fatura bilgisinin tutanaklara işlendiği, ayrıca fatura tarihlerinin tutanağın ait olduğu geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olmadığı,

l) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamada; teklif bedelinin onbinde 5’i oranındaki KİK payı; teklif bedelinin binde 9,48’i oranındaki damga vergisi: ve teklif bedelinin binde 5,69’u oranındaki karar pulu giderinin maliyet hesabına dahil edilmediği, bu hususta herhangi bir açıklama yapılmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,        

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,           

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,        

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde “…(2) İsteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğunun noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde, örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

…

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi,  Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: TORBALI KÖMÜR DAĞITIM İŞİ

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 10.000 TON TORBALI KÖMÜR DAĞITIM İŞİ HİZMET ALIMI

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f)İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: KONYA İLİ MERAM İLÇESİ” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İstekliler, işin yapılmasına ilişkin teknik şartnamede yer alan masraflar ile yükleme, boşaltma, istifleme, taşıma, nakliye, personel masrafları, araçların her türlü bakım, onarım ve yakıt masrafları ile her türlü sigorta giderlerini teklif fiyata dahil edeceklerdir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1.Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi,

2023 Yılı Torbalı Kömür Dağıtımı Hizmet Alım İşi Teknik Şartnamesi’nde “6-) Nakliye yapılacak araçların ön camına “Görevli” yazısı takılacaktır. Araçların yan taraflarına Meram Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığınca hazırlanacak afişler asılacaktır. Afiş ücretleri yükleniciye aittir.

…

11-) Kömür dağıtım işi, resmi tatil ile hafta sonu tatil günlerinde de dâhil olmak üzere İdarenin belirleyeceği saatler arasında yapılacaktır. Depoda İdarenin dağıtım sorumlusunun planlamasını ve programlamasını yapmadığı hiçbir iş ve işlemde, yüklenici ve yüklenicinin çalıştıracağı personeller kömür işi ile ilgili herhangi bir işlem yapmayacaktır.

…

17-) Dağıtım araçları aynı gün içinde başka bir işte çalıştırılmayacaktır. Her dağıtım aracında şoför hariç boşaltma işlemleri için en az 1 adet işçi personel bulundurulacaktır. Ayrıca kömür dağıtımının hızlı ve etkin yapılabilmesi için dağıtım araçlarında navigasyon cihazı bulundurulması yüklenicinin sorumluluğundadır.

18-) Depolama sahasında yüklenici yükleme ve boşaltma yapabilmesi için en az 2 adet yükleme bandı bulunduracaktır. İklim şartlarına göre kömürün ıslanmaması için dağıtım araçlarında ve depolama sahasında naylon veya çadır bulundurulacaktır.

19-) Bu iş bünyesinde çalıştırılmak üzere yüklenici 2006 model veya üzeri olmak şartı ile en az 2 adet asgari 13 tonluk ve en az 4 adet asgari 5 tonluk taşıma kapasiteli kamyon cinsi aracı iş süresince hazır bulunduracaktır. Ayrıca yüklenici sözleşme öncesi bu iş bünyesinde çalıştıracağı en az 5 adet aracın ruhsatını ve resmi yetkili belgesini ibraz edecektir. Araçların yakıtı, her türlü masrafı ve bakımı yükleniciye ait olacaktır…” düzenlemeleri,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 150 (yüzelli) gündür

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhaleye ait birim fiyat teklif cetveli ise aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

Başvuruya konu ihalenin Konya Meram Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından gerçekleştirilen “Torbalı Kömür Dağıtım İşi” olduğu, 06.10.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirildiği, ihalede 3 adet ihale dokümanının EKAP üzerinden indirildiği, ihaleye 2 isteklinin teklif verdiği, 16.10.2023 onay tarihli ihale komisyonu kararına göre idarece hesaplanan sınır değer tutarının altında kalan istekli Akseki Yakıt Ürünleri Nak. ve Giyim San. Ltd. Şti.den aşırı düşük teklif açıklamasının istenildiği, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece belirlenen sürede sunulduğu, ihale komisyonunca yapılan değerlendirmeler neticesinde sunulan açıklamaların uygun bulunduğu ve ihalenin bu istekli üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Artur Nakliyat İth. ve İhr. San. Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği görülmüştür.

Teklifi aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan Akseki Yakıt Ürünleri Nak. ve Giyim San. Ltd. Şti.ye idarece gönderilen 06.10.2023 tarihli “Aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazı ekinde “…Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79. maddeleri gereği; adı geçen ihalenin Birim Fiyat Teklif Cetvelinde yer alan “İhtiyaç Sahibi Ailelere Torbalı Kömür Dağıtım İşi” ne ait yazımız ekinde sunulan açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belgelere dayalı ve yazılı olarak ayrıntıları ile birlikte yazının tebliğ tarihinden itibaren 3 (üç) iş günü içerisinde ihale komisyonumuza ulaştırılması gerekmektedir.” ifadelerine yer verilerek aşağıdaki tablo tebliğ edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan Akseki Yakıt Ürünleri Nak. ve Giyim San. Ltd. Şti. tarafından 11.10.2023 tarihinde idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarından, araç kira giderleri için 75.000,00 TL, amortisman gideri için 294.166,67 TL, araç onarım bakım giderleri için 72.000,00 TL, trafik sigortası için 48.056,92 TL, MTV için 37.624,00 TL, araç muayene ve egzoz ücreti için 10.017,90 TL, akaryakıt gideri için 824.330,63 TL, personel gideri için 1.025.406,00 TL olmak üzere toplam 2.386.602,12 TL maliyet öngörüldüğü, isteklinin toplam teklif bedelinin ise 2.950.000,00 TL olduğu anlaşılmaktadır. İstekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının başvuru sahibinin iddiaları doğrultusunda incelenmesi neticesinde;

(a) ve (b) maddelerinde yer alan iddialara ilişkin olarak:

Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamındaki araç maliyetine ilişkin sunulan belgeler incelendiğinde, mevcut ihale kapsamında kullanılacak 6 adet araçtan 5’inin kendi malı olduğu ve amortisman hesabı ile açıklama yapıldığı, 1 araç ise kiralama yolu ile edinileceğinden araç kiralama sözleşmesi ile açıklama yapıldığı, buna ek olarak bahse konu araçlara ait ruhsat fotokopilerinin açıklama kapsamında sunulduğu,

Araç edinim giderinin beş araç için amortisman ayırmak suretiyle hesaplandığı, buna ilişkin “Torbalı kömür dağıtım işi amortisman gideri maliyet cetveli”nin sunulduğu, belgede beş araca ilişkin bilgiler (cins, model, maliyet) ile amortisman oranı ve tutarlarının yer aldığı, anılan tutanakta hizmet konusu araçların amortisman oranının % 20 olarak belirtildiği, söz konusu oranın 333 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne uygun olduğu ve belgenin SMMM tarafından kaşelenerek imzalandığı görülmüştür.

Bununla birlikte, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri gereği araçlarla ilgili amortisman gideri öngörülebilmesi için, araçların isteklinin kendi malı olması ve bu durumun da ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da YMM raporu veya SMMM raporu ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda inceleme yapıldığında, bahse konu belgede yer alan araçların isteklinin aktifinde kayıtlı olup olmadığını, aktife kayıt tarihlerini ve aktife kayıtlı tutarlarının sunulan cetveldeki “maliyet” tutarları ile uyumlu olduğunu teyit eden meslek mensubuna ait bir açıklamanın yer almadığı, ayrıca ilgili belgede araçlara ilişkin ayırt edici (plaka, şasi no) bilgilerin de bulunmadığı, dolayısıyla söz konusu belgenin amortisman payı tespit tutanağı niteliğinde değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır.

Anılan istekli tarafından kiralanacak araca ilişkin maliyetin araç kiralama sözleşmesi ile tevsik edildiği, bununla birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından hangi yöntemlerle aşırı düşük teklif açıklamasının yapılabileceğinin ayrıntılı olarak düzenlendiği,  söz konusu yöntemler arasında kiralama sözleşmesi ile açıklama yönteminin yer almadığı anlaşılmıştır.

Tüm bunlara ek olarak Teknik Şartname’nin 19’uncu maddesinde “Bu iş bünyesinde çalıştırılmak üzere yüklenici 2006 model veya üzeri olmak şartı ile en az 2 adet asgari 13 tonluk ve en az 4 adet asgari 5 tonluk taşıma kapasiteli kamyon cinsi aracı iş süresince hazır bulunduracaktır…” düzenlemesi yer almakta olup buradan hareketle anılan istekli tarafından sunulan araç ruhsatlarında yer alan “net ağırlık” ve “azami yüklü ağırlığı” bilgileri dikkate alınarak, araçların taşıma kapasitelerine yönelik inceleme yapıldığında; “42 AKS 04”, “42 CYL 87”, “42 COC 22” ve “42 AJA 646” plakalı dört aracın sahip olduğu taşıma kapasitelerinin yukarıda aktarılan doküman düzenlemesinde belirlenen asgari sınırların altında kaldığı, dolayısıyla bahse konu araçların Teknik Şartname’de belirlenen kriterlere uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Öte yandan yükleme bandı ve sefer sayılarının açıklanması istenen maliyet bileşenleri olarak belirlenmediği görülmüş olup başvuru sahibinin iddiasının aksine bu bileşenlere yönelik açıklama sunulmasına gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.

Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu işte çalıştırılacak araçların maliyetine ilişkin sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

(c) maddesinde yer alan iddiaya ilişkin olarak:

Anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, idarece açıklanması istenilen iş kalemlerinden biri olan yakıt maliyetini tevsik etmek üzere ihale konusu işte kullanılacak 6 aracın, günlük 100 km mesafe katedeceği öngörüsü ile yakıt tüketimlerinin yer aldığı, SMMM tarafından kaşelenerek imzalanan “akaryakıt gideri maliyet cetveli” başlıklı belge ve eki EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul ili Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan en yüksek işlem hacimli 8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin 06.10.2023 tarihli raporun sunulduğu,

Bahse konu cetvelde akaryakıt gideri hesabının istekli tarafından öngörülen akaryakıt sarfiyat verileri dikkate alınarak yapıldığı görülmekle birlikte, bu akaryakıt sarfiyat verilerinin ne şekilde hesaplandığına dayanak olacak herhangi bir belgenin (katalog, yetkili servisten alınan ortalama akaryakıt sarfiyat veri beyan yazısı vb.) sunulmadığı, ayrıca anılan istekli tarafından sunulan EPDK tarafından yayımlanan akaryakıt fiyatlarına ilişkin rapor tarihinin (06.10.2023) ihale tarihine denk düştüğü, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.3’üncü maddesinde yer alan “Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.” ifadesinden anlaşıldığı üzere söz konusu fiyatların ilan tarihi ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması gerekirken ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bahse konu raporun ihale tarihi ile aynı tarihe sahip olduğu, dolayısıyla akaryakıt giderine ilişkin teklif açıklamasının ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

(d) maddesinde yer alan iddiaya ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin 17’nci maddesinde yer alan düzenlemeden ihale konusu işte çalıştırılacak 6 araçtan her biri için 1 şoför ve en az 1 işçi olmak üzere toplam en az 12 personel çalıştırılacağı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda anılan istekli tarafından işçilik giderini açıklamak için 01.07.2023-31.12.2023 tarihleri arası geçerli asgari işçilik maliyetini gösterir EKAP işçilik modülü hesaplama çıktısının sunulduğu, hesaplamanın sözleşme ve genel giderler dahil aylık işçilik maliyeti olan 17.090,08 TL esas alınarak ve 12 personelin ihale konusu işin süresi olan 150 gün boyunca tam zamanlı çalıştırılacağı öngörüsüyle yapıldığı, açıklamaya esas personel sayısının ihale doküman düzenlemelerindeki asgari sayı ile uyumlu olduğu,

Ayrıca her ne kadar idare tarafından tam zamanlı personel çalıştırılacağına ilişkin belirgin bir ifade kullanılmamış olsa da Teknik Şartname’nin 17’nci maddesinde yer alan “Dağıtım araçları aynı gün içinde başka bir işte çalıştırılmayacaktır. Her dağıtım aracında şoför hariç boşaltma işlemleri için en az 1 adet işçi personel bulundurulacaktır…” düzenlemesinden ihale konusu işte çalıştırılacak araç ve personellerin tam zamanlı olarak ihale konusu işi yapmaya hazır olarak bulundurulacağı yönünde değerlendirme yapılabileceği, dolayısıyla, başvuru sahibinin iddiasının aksine, aşırı düşük açıklamaları kapsamında tam zamanlı çalışmaya esas aylık işçilik maliyeti üzerinden açıklama yapılmasının herhangi bir aykırılık taşımadığı,

Diğer taraftan Teknik Şartname’nin 11’inci maddesinde “Kömür dağıtım işi, resmi tatil ile hafta sonu tatil günlerinde de dâhil olmak üzere İdarenin belirleyeceği saatler arasında yapılacaktır…” düzenlenmesinden ihale konusu işte resmi tatil ve hafta sonu da personel çalıştırılacağının anlaşıldığı, ancak aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işin süresi boyunca ortaya çıkacak olan ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin işçilik maliyetinin öngörülmediği, buna ek olarak ihale konusu ihale konusu işte fiyat farkı verilmeyeceği, işin süresinin işe başlama tarihinden itibaren 150 gün olduğu ve dolayısıyla söz konusu işin 2024 yılına sarkacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda, anılan istekli tarafından ihale konusu işte çalıştırılacak personele yönelik olarak, işin 2024 yılına sarkan kısmı için oluşacak asgari ücret artışı dikkate alınmayarak yapılan açıklamaların eksik olduğu anlaşılmış olup işçilik giderine ilişkin yapılan aşırı düşük açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

(e), (f), (h), (k), (l) maddelerinde yer alan iddialara ilişkin olarak:

İdare tarafından EKAP üzerinden Akseki Yakıt Ürünleri Nak. ve Giyim San. Ltd. Şti.ye tebliğ edilen “aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazıda araçların ön camına takılacak görevli yazısı, afiş maliyetleri, yükleme bandının bakımına ilişkin maliyetler, dağıtım araçlarında ve depolama sahasında kullanılacak olan naylon veya çadır maliyetleri ile sözleşme giderlerinin (damga vergisi KİK payı vs.) açıklanması istenen maliyet bileşenleri olarak belirlenmediği, dolayısıyla bu bileşenlere yönelik açıklama sunulmasına gerek bulunmadığı,

Öte yandan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak açıklamada bulunulmadığından başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

(g) ve (i)  maddelerinde yer alan iddialara ilişkin olarak:

Anılan istekli tarafından araçlara ait lastik ve navigasyon giderlerinin tevsikine yönelik olarak, “Torbalı kömür dağıtım işi araç tamir, bakım, yağ değişimi, yedek parça, mevsimine uygun lastik, akü, navigasyon vb. gideri maliyet cetveli (150 günlük)” başlıklı cetvelin yer aldığı belgenin sunulduğu, ilgili belgede araçların tamir ve bakımına ilişkin maliyetlerin toplu olarak hesaplandığı, söz konusu belgenin SMMM tarafından hem özel kaşe hem de TÜRMOB kaşesi ile kaşelenerek imzalandığı ve yine aynı belgede, kaşesinden yetkili servis olduğu anlaşılan Gülcanlar Oto. İnş. ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti.ye ait kaşe ve imzanın bulunduğu görülmüştür.

Öte yandan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından hangi yöntemlerle aşırı düşük teklif açıklamasının yapılabileceğinin ayrıntılı olarak düzenlendiği,  anılan istekli tarafından sunulan bahse konu belgede yer alan fiyatlara dayanak olarak herhangi bir fatura, fiyat teklifi vb. sunulmadığı ve aşırı düşük teklif sorgulamasına konu maliyet bileşenlerinin ayrı ayrı gösterilmediği tespit edilmiş olup, istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgenin/cetvelin, idarece açıklanması istenilen önemli teklif bileşenlerine yönelik giderleri açıklamaya esas belge olarak kabul edilemeyeceği, araçların onarım tamir ve bakımına ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

(j) maddesinde yer alan iddialara ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesinde, hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gerektiği, ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasının zorunlu olmadığı, sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerektiği, ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılmasının mümkün olduğuna yönelik açıklamalara yer verilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması öngörülen araçların zorunlu trafik sigortası giderlerinin açıklanmasına yönelik olarak sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde; ihale konusu işte kullanılacak 6 araca ilişkin araç sigorta gideri maliyet cetveli ve eki sigorta acentelerinden alınan poliçelerin sunulduğu görülmüştür. Ancak yukarıda aktarılan mevzuat açıklaması gereği ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının poliçelere eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gerektiği halde, sunulan poliçelerin bu gerekliliği sağlamadığı, buna ek olarak anılan istekli tarafından ihale konusu işte kullanılacak araçlardan dördüne ait sigorta poliçelerinin bitiş tarihlerinin (23.10.2023, 27.10.2023, 17.11.2023, 24.01.2024) işin süresinin tamamını kapsamadığı görüldüğünden sigorta maliyetine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.

İhale konusu işte çalıştırılacak araçların motorlu taşıtlar vergisi (MTV) maliyetine ilişkin olarak; TÜRMOB internet sitesinde yer aldığı anlaşılan MTV Hesaplama ekranı üzerinden yıllık tutarları gösteren internet sitesi çıktılarının ek olarak sunulduğu, 1-6 yaş aralığında ve azami toplam ağırlığı 3501-5000 kilograma kadar olan kamyonet/kamyon/çekici için belirlenen 2023 yılı yıllık MTV tutarının 6.917,00 TL, 7-15 yaş aralığında ve azami toplam ağırlığı 3501-5000 kilograma kadar olan kamyonet/kamyon/çekici için 5.757,00 TL, 7-15 yaş aralığında ve azami toplam ağırlığı 10.001-20.000 kilograma kadar olan kamyonet/kamyon/çekici için 7.679,00 TL olarak dikkate alındığı görülmekle birlikte aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan altı araçtan beş tanesinin (42 AKS 04 – 42 CYL 47 – 42 CYL 87 – 42 COC 22 – 42 AJA 646) ruhsatlarında yer alan azami yüklü ağırlıklarıyla, MTV çıktılarında yer alan azami toplam ağırlığın uyumsuz olduğu görülmüştür.

Araçların muayene maliyetine ilişkin olarak; TÜVTÜRK resmi internet sitesinden alınan 2023 yılı güncel araç muayene fiyat listesi kullanılarak hesaplamaların yapıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında TÜVTÜRK tarafından yayınlanan araç muayene fiyat listesini gösterir resmi web sitesi ekran görüntüsü çıktısının sunulduğu, istekli tarafından 2023 yılı güncel araç muayene fiyat listesinde kamyon için belirtilen KDV dahil 1.554,00 TL, kamyonet için belirtilen 1.149,00 TL dikkate alınarak hesaplama yapıldığı görülmüştür.

Araçların egzoz gazı emisyon ölçüm maliyetine ilişkin olarak; TÜVTÜRK resmi internet sitesinden alınan egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatı kullanılarak hesaplamaların yapıldığı, TÜVTÜRK tarafından yayınlanan egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatını gösterir resmi web sitesi ekran görüntüsü çıktısının sunulduğu, bahse konu belgede “Egzoz Gazı Emisyon ölçümü 10 Temmuz 2023 tarihi itibariyle KDV dahil 183,05 TL’dir.” ifadesinin yer aldığı görülmüştür.

  Araçların MTV, araç muayene, egzoz emisyon ölçüm maliyetine ilişkin olarak yapılan tespitler neticesinde; Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.6’ncı maddesinde ihale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı kapsayan ihalelerde, ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen, MTV, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanacağı açıklamasının yer aldığı, başvuruya konu ihalede işin süresinin işe başlama tarihinden itibaren 150 gün olduğu ve söz konusu işin 2024 yılına sarkacağının açık olduğu, ancak bahse konu aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında işin 2024 yılına sarkan süresi için oluşacak fiyat artışının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.6’ncı maddesine göre güncellenmeden maliyet hesabına katıldığı, buna ek olarak teklif kapsamında sunulan araçların azami toplam ağırlıklarının MTV çıktılarında yer alan ağırlıklarla uyumsuz olduğu ve bu haliyle MTV tutarlarının yanlış hesaplandığı görüldüğünden ilgili maliyet kalemlerine yönelik aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Diğer yandan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde kalan istekli Akseki Yakıt Ürünleri Nak. ve Giyim San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.