KARAR

HAKİM : … …

KATİP : … …

DAVACI : … –

VEKİLİ : Av. … …

DAVALI : … – …

VEKİLLERİ : Av. ……

Av. …

DAVA : Alacak

DAVA TARİHİ : 16/09/2014

Mahkememizce verilen 22/11/2018 tarih ve 2018/523 Esas 2018/1520 sayılı kararı Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 21/09/2020 tarih ve 2020/139 Esas 2020/2516 Karar sayılı ilamıyla BOZULMAKLA, dava mahkememizin yukarıdaki esasına kaydedilmiştir. Bu muhakeme esnasında;

DAVACININ TALEBİ : Davacı vekili dava dilekçesinde davacının davalı idarenin Gelibolu ( Çanakkale) Mezbaha ve Paket Arıtma Tesisi yapımı işinde 29/06/2006 tarihinde 2006/61735 ihale kayıt numarası ile yapılacak Gelibolu Belediyesi Mezbaha Tesisi ve Paket Arıtma İnşaatına ait ihale açtığını, teklif verilecek dokümanı davacı şirkete 12 kayıt numarası ile CD olarak teslim ettiğini, yapılacak işin anahtar teslimi götürü bedel iş olduğunu, CD’ de bulunan proje ve detaylara göre, davacı şirketin ihaleye ait teklifi sunduğunu ve ihaleyi kazandığını, 14/08/2006 tarihinde de davalı ile davacı arasında sözleşmenin imzalanarak 22/08/2006 tarihinde yer tesliminin yapıldığını ve işe başlandığını, ancak arazi aplikasyonu yapılan arazideki kazı çalışmaları sırasında zeminden su çıkması ve ihaledeki TİP Projenin temel yapısının işin yapılacağı zemine uygun olmaması nedeniyle davacı şirketin kontrolörü tarafından TİP Proje olarak verilen mütemadi temelin yapılmasının uygun olmadığı, TİP Projeden dolayı zemin iyileştirmesi ve TİP Projenin mütemadi temelden radyan temele dönüştürülmesi gerektiğinin 05/09/2006 tarihli yazıyla davalı idareye bildirildiğini, idareninde 22/09/2006 tarihli yazı ile sondajının detayları ve işin yapılacağı detayların davacıya bildirildiğini, bu gelişmelerden sonra inşa edilecek yapıya ait satış projelerin davacı tarafından tekrar yapıldığını, 02/10/2006 tarihli yazı ekinde tasdik için sunulan projelerin tasdik edilerek davacının işe başlamasının sağlandığını, projede değişiklik yapılması sebebiyle işin uzadığını beyan etmiştir.

Temel projedeki değişiklik sırasında 20/11/2006 tarihli yazı ile Gelibolu Belediye Başkanlığınca arıtma tesisinin yeri ve çevre duvarlarının planını gösteren vaziyet planının davalı Bölge Müdürlüğüne yollandığını, bu vaziyet planı çerçevesinde davacı şirketin kontrolörü tarafından verilen talimat ile Belediyenin yazısına göre, imalatların yapımına başlandığını, 24/11/2006 tarihinde davacı tarafından ek süre ve ödenek talebinde bulunulduğunu, 25/12/2006 tarihinde yapılan işlere ait keşif özeti ve metrajlar ile ödeme talebinin tekrarlandığını, ayrıca davacı şirketin 06/02/2007 tarihli dilekçesiyle davalı idareye müracaat edilerek döşeme ve duvar kaplaması ile ilgili imalatlara geçileceğinden, ön görülen değişiklikler var ise bu konuda kendilerine talimat verilmesinin istendiğini, 09/03/2007 tarihinde de temel değişikliğinden kaynaklanan ödemenin yapılması için tekrar müracaat edildiğini, İller Bankası Genel Müdürlüğünden , İller Bankası Bölge Müdürlüğüne yazılan 19/03/2007 tarihli yazıda; yapılması istenen değişikliklerin kendilerine bildirildiğini, bu talepler doğrultusunda davacının;

A)TİP Proje uygulaması olduğundan projede mevcut elektrik işlerine ilave olarak ana dağıtım panosundan ilave kaçak akım şalterleri, motor bağlantı ve topraklama tesisatlarının sistemin çalışmasını sağlamak amacıyla sayı ve kapasitece arttırılarak yapıldığını,

B)Bina içinde bulunan kanalların boru çaplarının işletme sırasında ve sonrasında arızaları engellemek için Q125 mm’ den Q200 mm’ ye çıkartılarak yapıldığını,

C)Soğuk su tesisatlarına ilave olarak sıcak su tesisatlarınında çektirildiğini,

D)Kesim sonrasında hizmet edecek olan ayak, işkembe, kelle işlemlerin yapılacağı odalarda bulunan ve beton üzeri seramik kaplama olarak görünen tezgahların paslanmaz çelik tezgah olarak yapıldığını,

E) Paket arıtma tesisinin kapasitesinin ise ileride mevcut tesislerin yapılacağı düşünülerek arttırıldığını,

F) Mezbaha zemininde bulunan mermer yer ve duvar kaplamalarının davalı Bölge Müdürlüğünün 19/03/2007 tarih ve 1081 sayılı olurları doğrultusunda yapıldığını,

09/07/2007 Tarihinde davacı şirket tarafından İller Bankası 2. Bölge Müdürlüğünün inşaata ait paket arıtma statik hesabı ve detaylarının sunulduğunu, davalı idarenin 226/03/2008 tarihli cevabi yazısında; ” zorunluluk arz eden imalatlar nedeniyle inşaatın %10 keşif artışı dahilinde bankaca tahsis edilen kredi miktarı üzerindeki ödemeyi belediyenin yapamaması sebebiyle ilave kredi miktarınında bankaca sağlanarak tesisin tamamlanmasının hedeflendiğini ve işi bitirmelerinin istendiğini, bunun üzerine yapılan imalat hakediş bedellerinin zamanında ve ödeneği olmadığı için ödenmemesinden dolayı müvekkil tarafından işin durdurularak, ödenek beklendiğini, bu zaman içerisinde davacının işin geç bitmesi ve alacağını zamanında alamamasından dolayı zarara uğradığını, ödeme güçlüğüne düştüğünü, davacı şirketin diğer işlerinden aldığı alacaklarla işin eksik kalmaması için tekrar çalışmaya devam ettiğini ve 15/07/2008 tarihli yazısı ile davalı idareye başvurarak idareden onay, süre uzatımı ve kesin hesabın yapılmasını istediğini, yazı ekine 15 sayfalık metrajlar ve hesap özetinin eklendiğini, davalı idareninde 28/07/2007 tarihli yazısı ile saha düzenlemesine ilişkin bir ödeneğin olmadığını, mevcut ödeneğin yetmeyeceğini bildirdiğini beyan etmiştir.

Yine 29/07/2008 tarihli yazısı ile de, söz konusu mezbaha tesisi ve paket arıtma inşaatına ilişkin ihale dosyasının incelendiğini ve Gelibolu Belediyesince binanın yerleşimi için sonradan verilen vaziyet planının olmadığının, vaziyet planında gösterilen padok ile binaya yol bağlantılarının bulunmadığının, hangi uzunlukta bir çevre duvarının tesis edileceğinin belli olmadığının, mahal listesinde de böyle bir açıklama olmadığının bildirildiğini ve buna karşılık 12/09/2008 tarihinde davalı idarenin şirkete ihtar çekerek teknik olarak yerine konması gereken ekipmanın monta edilmediğini ve sistemin çalıştırılamadığının beyan edildiği, davacının 15/09/2008 tarihli cevabi yazı ile, davalı idare tarafından ödenek tesis edilmemesi gerekçesiyle hakedişlerin ödenmemesi neticesinde zor durumda kalındığı, inşaatın aylarca durduğu, bu nedenle sigorta ve vergi yükünün bindiği, 09/07/2007 ve 10/10/2007 tarihli yazılarına cevap alınamadığı, 15/07/2008 ve 29/07/2008 tarihli yazılarıyla gerekli onay ve kesin hesabın yapılmasının talep edildiği halde cevap bile verilmeyerek ihtarname gönderildiği, yapılan işlerin bedeli alınmadan işe devamının istenilmesinin davacıyı zora soktuğunu, sistemin çalışır vaziyette olduğu, sadece eksik platformun maddi sıkıntı sebebiyle alınamadığı, yapılan fazla imalatların yanında bunun sözkonusu dahi edilemeyeceği, platformunda belediye tarafından alınıp bedelinin hakedişten düşülebileceği ve kesin hesabın yazının tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılması, aksi taktirde ihale kapsamında yapılan işlerin bedelinin ve ödemenin gecikmesinden doğan zararların yargı yoluyla talep edilebileceği belirtildiği,

Davalı idarenin yapılan ilave işlerin tespit edilmesi için 17/09/2008 tarihinde mahallinde hazır bulunmaları hususunda kendilerine 16/09/2008 tarihli yazıyı gönderdiğini, yapılan tüm işlerin resim dosyası olduğu halde Bölge Müdürlüğünce bunların bir tutanağa bağlanmadığını, geçici kabul eksiklikleri için 17/09/2008 tarihinde, davalı Bölge Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu tutanakta Kontrol Mühendisince keşfin %10 tutarını aşacağı ve ödeme yetkisi harici kalacağının ifade edilmesine karşılık davalı idare tarafından davacıya kanunsuz olarak bu işlerin tamamlatıldığını, götürü bedelli işte yapılmaması gerekli imalatlar davacıya yaptırılmak suretiyle davacının zarara uğratıldığını,

Davacının 01/12/2008 tarihinde davalı idareye başvurarak 29/07/2008 tarihli yazı eklenerek geçici kabulün yapılmasının istenildiğini, bu arada da geçici kabul yapılmayan mezbahada canlı hayvan kesimi yapıldığı ve tesisin çalıştırıldığını bunu öğrendiklerinde 12/01/2009 tarihinde davalı idareye yazı yazarak derhal izinsiz kesime son verilmesinin olabilecek kazalar ve hasarlardan sorumluluk kabul etmediklerini bildirdiklerini, idarenin de 15/01/2009 tarihli cevabında eksiklikler olduğunu ve bunların tamamlanmasını istediğini ve İller Bankası Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğüce davacıya gönderilen 23/10/2009 tarihli yazı ekinde eksiklikler bildirilerek giderilmesinin istenildiğini, davacınında 02/12/2009 tarihli yazısıyla ihaleye esas yüklenici tarafından yapılacak işlerin fazlasıyla yapıldığını, ilave işlerin dahi tamamlandığını, kati kabule kadar sorumluluklarında olmasına rağmen hiç bir yazılı belge ile bildirilmeden davacı dışında mezbahaya yapılan ilave donatı ve değişikliklerden dolayı davacının sorumlu tutulamayacağını bildirdiklerini ve 18/12/2009 tarihli yazı ekinde metrajları ile birlikte sunulan işlere ait kesin hesap bedeli 91.129,83 TL’nin ödenmesi talebinin tekrarlandığını ve mevcut SSK ve Vergi borcunun yapılan ekstra işlerden doğan alacağın alınamadığından ödenemediğini, mağdur olduklarını, yasal faizlerinden etkilenecekleri de belirtilerek hesapların tetkik ve kontrol edildikten sonra ödemenin yapılmasının istendiğini ve davalı idareye belgelerin sunulduğunu, 20/01/2010 tarihinde davalı idare tarafından davacıya gönderilen yazıda, SSK prim borçlarının ödenmesi aksi halde teminattan kesileceğinin bildirildiğinin, bunun üzerine 17/02/2010 tarihinde noterde ihtarname gönderdiklerini ve kesin hesabın yapılarak alacakların ödenmesinin istendiğini, yine 10/03/2010 tarihinde davalı idareye başvurularak kesin hesabın yapılması ve ödenilmesi için müracaatın yapıldığını, davalınında 12/03/2010 tarihli ihtarname ile ödeme yapmayacağını bildirdiğini, İller Bankası Genel Müdürlüğünce 31/03/2010 tarihli yazısı ile kesin kabulden sonra ödemenin yapılacağını belirttiğini, bu şekilde karşılıklı cevabi yazışmalardan sonra 08/01/2009 tarihinde geçici kabulün yapıldığını, kesin kabulün ise, 27-28. 04/2010 tarihinde yapılacağının bildirildiğinin ve 26/04/2010 tarihinde işin mahallinde hazır bulunmalarının istendiğini, ancak kesin kabulün yapılmadığını ve kendilerinin müracaatının bulunmadığını gerekçe gösterildiğini, Bölge Müdürlüğünce 18/07/2011 tarihinde kendilerine yazı gönderilerek kesin hesap için 30 gün içinde müracaat etmelerinin istendiğini ve tek taraflı olarak hesaplanan kesin hesaba itiraz ettiklerinden tutanak dosyasını imzalamadıklarını ve 01/08/2010 tarihli tutanakla bunları beyan ettiklerini, davacının mezbaha ihalesi kapsamında yapılması gereken işler dışında davalı idare ile ilgili ve idarenin kabulü ile fazladan ekstra işler yaptığı, bu işlerin mahiyeti, miktarı ve birim fiyatları ile tutarlarının dosya halinde ve dilekçe ile davalı idareye verilmesine ve ihale kapsamında olmayan mezbaha binası ile açık ve kapalı padok bağlantı yolları ile Kule – Toplama üniteleri, çevre duvarının yapıldığını, mezbaha binası ile arıtma tesisini bağlayan alt yapı tesisatı ve saha düzenlemesinin ihale kapsamında olmamasına rağmen davalı idare tarafından sistemin çalışmasını sağlamak amacıyla davacıya yaptırıldığını, yine mezbahanın çalışması için elektrik tesisatı ve panolar değiştirilerek yeniden yapıldığını, yapılan ekstra işlerin bedelinin 91.129,83 TL olup, işin kesin kabulünün yapıldığı, 28/04/2010 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep ve dava etmiştir.

DAVALININ CEVABI : Davalı taraf ise, Sözleşmeye esas hak ediş ödemelerini esas ilerleme yüzdeleri tablosunda yer alan işlere ait pursantaj oranları 1 Nolu hak ediş itibari ile yüklenicinin de imzalarının yer aldığı yeni pursantaj tabloları ile detaylandırdığını, yapım işleri genel teknik şartnamesinde anahtar teslimi işlerde keşif artış oranının %10 ile sınırlandığını, bu artışın % 9,71 ‘i temel sistemin zorunlu olarak değiştirilmesine yönelik ilave imalatlara kullandığını, davacının dilekçesinin 4.maddesinin a,b,c,d,e,f alt maddeleri ile ilgili olarak ,ihale dosyasında bulunan özel teknik şartnamede madde 3 ve madde 15 te projesi gereği projesinde görülmemekte birlikte bu tesislerle ile ilgili bulunan ve fenni bakımından yapılması gerekli olan imalatların cetvellikte yer almadığı bahsi ile götürü bedellere ilave bir ödeme talebinde bulunamaz hükmü gereği ödemede ödemede bulunulmadığını, çevre düzenlemesi ile ilgili hususlar ihale CD’ si pursuntaj ilerleme, açıklama ve pozlar dosyası içindeki ilerleme ve açıklama alt dosyası 11. Maddenin son paragrafında yer alan ” …. İle idarece uygun olacak her türlü çevre düzenlemesi işini kapsar” hükmü uyarınca yapıldığını, yine davacının mekanik ve çevre düzenlenmesinde üstüne düşeni yerine getirmediğini, yüklenicinin eksiklikleri tamamladığını, eksiklikler davacı nam ve hesabına davalı tarafından yapıldığını,

Kesin hesap ile alakalı olarak da davacıya uyarılarda bulunulduğunu, herhangi bir katılım olmadığından kesin hesabın yapılamadığını ve davalı idarenin davacı nam ve hesabına Kesin Hesap tanzim edip, 13/06/2011 tarih ve 1030 sayılı yazıyla davacıya Kesin Hesabın 30 gün içerisinde imzalanması için sözleşmede belirtilen adresine tebligat yapıldığını, ancak davacının adres değişikliğini yasal süre içerisinde idareye bildirmediğinden tebligatın bila ikmal döndüğünü, davacının adres değişikliğini bildirmesi üzerine 18/07/2011 tarih 1234 sayılı yazıyla davacıya kesin hesabın imzalanması için çağrı yapıldığını, 01/08/2011 tarihinde bölgeye gelen davacının tanzim edilen Kesin Hesaba sözlü olarak itiraz ettiğini ve Kesin Hesabı imzalamaktan imtina ettiğini, davacının 91.129,83 TL tutarında ekstra iş yaptığı iddiasını kabul etmediklerini, ekstra iş olarak belirttikleri çevre düzenlemesi, duvar kaplaması, ( beton parke taş döşemesi işi dahil olmak üzere) işlerin anahtar teslim ihale bedelini geçmeyecek şekilde Özel Teknik Şartnamenin ve ihale dosyası kapsamında yapıldığını, dolayısıyla davacının ekstra iş yapmadığını, davacının 1. Nolu hakedişten sonra değiştirilen pursantaj tablosuna hiç bir itirazının bulunmadığını, tarafların birlikte imzalayarak değiştirildiğini, davacının basiretli bir tacir gibi davranmak zorunda olduğunu, bu tablonun idarenin tek taraflı işlemi ile değiştirildiği iddiasını kabul etmediklerini ve davanın reddini talep etmiştir.

DELİLLER ve GEREKÇE: Dava, hukuki niteliği itibariyle, Kamu İhale Kanunu kapsamında Gelibolu Belediyesi mezbaha ve Paket Arıtma Tesisi yapımı için taraflar arasında yapılan 14/08/2006 tarihli eser sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Davacı sözleşme kapsamı dışında yaptığı ekstra işler bulunduğunu , bunun bedelinin de 91.129,83 TL tutarında olduğunu belirterek bu alacağın kesin kabulünün yapıldığı 28/04/2010 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka reeskont faiziyle tahsilini talep etmişlerdir.

Taraflar delil olarak, İhale dijital ortamda ihale evraklarını ,14/08/20106 tarihli sözleşmeyi,22/08/2006 tarihli yer teslim tutanağını,davalı idarenin 22/09/2006 tarihli yazısını,02/10/2006 tarihli yazısını, Çanakkale Belediye Başkanlığının 20/11/2006 tarihli yazısını,24/11/2006 tarihli ek süre talebini,25/12/2006 tarihli ödeme talebini,06/02/2007 tarihili değişiklik talebini,09/03/2007 tarihli yazınızı,19/03/2007 tarihli bildirilen değişikleri içeren yazıyı,, davacı tarafın 09/07/2007 tarihli yazısını, davalı idarenin 26/03/2008 tarihli yazısını, davacı şirketin 15/07/2008 tarihli yazısını, davacı şirketin 28/07/2008 tarihli yazısını, davacı şirketin 29/07/2008 tarihli yazısını,12/09/2008 tarihli ihtarnameyi, davacı şirketin 15/09/2008 tarihli cevabi yazısını, davalının 16/09/2008 tarihili yazısını,17/09/2008 tarihli tutanağı,01/12/2008 ve 15/01/2009 tarihli yazısını, davalı idarenin 15/01/2009 tarihli yazısını, İller Bankası Genel Müdürlüğünün 2.Bölge Müdürlüğünün 23/10/2009 tarihli yazısını, davacı şirketin 02/12/2009 ve 18/12/2009 tarihli yazısını, davalı idarenin 20/01/2010 tarihli yazısını, davacı şirketin 17/02/2010 ve 10/03/2010 tarihli yazısını, davalı idarenini 12/03/2010 tarihli ihtarnamesini, davalı idarenin 31/03/2010 tarihli yazısını, davacı şirketin 12/04/2010 tarihli yazısını, davalı idarenin 19/04/2010 ve 26/04/20100 tarihli yazısını,28/04/2010 tarihli mezbaha kesin kabul tutanağını, davalı idarenin 04/05/2010 tarihli yazıısını,03/06/2010 tarihli deney sonuçları yazısını, 04/06/2010 tarihli davacı şirketten davalı idareye yazılan yazıyı, davalı idarenin 18/07/2010 tarihili yazısını.,01/08/2011 tarihli tutanağı, İstihkak raporlarını, davacı ile yapılan sözleşme yazışmaları, Dava konusu mezbaha ve paket arıtma inşaatı projesine havi CD’yi ve bilirkişi incelemesini göstermişlerdir.

Taraf vekillerinin göstermiş olduğu tüm deliller toplandıktan sonra dosya, talimat mahkemesi aracılığıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak rapor dosyamız arasına alınmıştır.

Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/…. Tal. sayılı dosyasından yapılan keşif sonucu bilirkişi heyeti 21/12/2015 havale tarihli raporunda özetle ; Yapılan tüm tespit ,inceleme ve değerlendirmelere göre davacı firmanın yaptığı işler kapsamında parasal olarak değerlendirildiğinde toplam 71.120,00-TL fazla imalat yaptığını ,ancak 47354 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmesi Kanunun gereğince yüklenicinin fazladan yaptığı imalatlar için ihale bedelinin en fazla %10 ‘na kadar ödeme yapılabileceğini işin ihale bedeli tutarı 492.000,00 TL. Olup, buna göre % 10 sözleşme bedeli artışının 49.200,00 TL olacağını, en fazla 49.200,00 TL tutara ilgili kurum ile yüklenicinin belirleyebilecği bir tenzilat ( fazla işler için yeni ihale bedelinin belirlenebilmesi için ) ve % 18 KDV uyguulanması ile yüklenicinin %10 sözleşme artış bedeli belirlenebileceğini bildirmişlerdir.

Mahkememizin 05/05/2016 tarih 2016/… karar sayılı ilamı ile 49.200,00-TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmiş olup mahkememiz kararı Yargıtay 15.Hukuk Dairesinin 26/02/2018 tarih 2016/… esas 2018/… karar sayılı bozma ilamı ile kaldırılmıştır. Bozma gerekçesinde şartnamenin 3 ve 15.maddeleri dikkate alınarak davacı tarafça yapıldığı ileri sürülen fazla imalatların proje ve mahal listesinde belirtilmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan iş ve imalatların olup olmadığı ve bu konuda ulaşılacak sonuca göre götürü bedele dahil olmayacak imalatların olmadığı sonucuna varılması halinde bu işler yapılmış ve iş sahibi yararına ise BK 410.maddesi hükümleri de dikkate alınarak yapıldığı yıl piyasa rayiçlerine göre hesaplama yapılıp rapor alınması gerektiği belirtilmiştir.

Dosya bir makine, bir inşaat ve bir elektrik mühendisi bilirkişiye tevdii edilerek yapılan işlerin proje ve mahal listesinde belirtilmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan iş ve imalatlardan olup olmadığı, yapılan işin götürü bedele dahil değil ise yapıldığı yıl mali piyasa rayiçlerine göre belirleme yapılmak suretiyle hesaplama yapılması istenilmiştir.

Taraflar arasındaki sözleşmenin 492.000,00 TL tutarında götürü bedel üzerinden imzalandığı, teknik şartnamenin üçüncü maddesine göre proje ve mahal listesinde imalat ve cins veya vasıfları arasında bir fiyat farkı mevcut ise bunların hangisinin uygulanacağına idarenin karar vereceği, yüklenicilerin bundan dolayı herhangi bir itirazda bulunamayacağı ve götürü bedel dışında hak iddia edemeyecekleri ancak proje ve mahal listesinde belirtilmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan diğer işlerde götürü bedele dahil olarak yapılacağı belirlenmiştir. Teknik Şartnamenin 15.maddesinde ise proje gereği veya projesinde görülmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan imalatların cetvelde yer almadığı bahsi ile götürü bedellere ilave bir ödeme talebinde bulunulamayacağı kararlaştırılmıştır.

Davacının dava konusu ettiği ve götürü bedel dışında olduğunu ileri sürdüğü ilave imalatların 18 kalemden oluştuğu, bunların; makine ile serbest kazı, makine ile dolgu yapılması, kum çakıl serilmesi, 300 DZ demirsiz beton, ocak taşı ile blokaj yapılması, beton parke taşı döşeme, Q200 ml spiral boru, düz yüzeyli beton kalıbı, 8-12 mm çap nervürlü demir, çeşitle demir işleri yapılması, demir imalatının yapılması, düz dış sıva yapılması, tel çit yapılması, kum çakıl nakli, demir nakli, buhar kürlü parsel bacası, seramik fiyat kıyasından ibaret olduğu bunların toplam tutarının davacı tarafça 91.129,83-TL olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.

Davacının tüm dosya kapsamında sunulan belgelerden ve mahallinde yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporlarından ve bozma sonrası heyetten alınan rapordan da anlaşılacağı üzere davaya konu fazla imalatları yaptığı anlaşılmaktadır. İmalatların yapıldığı tespit edildikten sonra, bu imalatların teknik şartnamenin üç ve onbeşinci maddeleri dikkate alındığında götürü bedele dahil olup olmayacakları, fen ve teknik bakımdan proje kapsamındaki işlerden sayılıp sayılmayacağının da belirlenmesi gerekmektedir. Buna göre son alınan bilirkişi raporunda da diğer raporlarda da belirtildiği gibi, çevre duvarı-padok bağlantı yolları-çevre aydınlatma ve alt yapı bağlantılarından oluştuğu ve bu işlerin ihale kapsamı dışında yapıldığı tespit olunmuştur. Fazladan yapılan bu imalatların dayanağı olan vaziyet planı ihaleden sonra işin yapımı esnasında davacı yükleniciye verildiğinden bu işlerin anahtar teslimi götürü bedel üzerinden yapılacak işlerin projeleleri arasında bulunmadığı anlaşıldığından teknik şartnamenin üç ve onbeşinci maddeleri gereği mahal listesinde belirtilmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulanan ve fenni bakımdan anahtar teslimi götürü bedel sözleşme içerisinde yapılması gerekli olan iş ve imalatlardan olmadığı ve davacı müteahhide fazladan yaptırıldığı saptanmış bulunmaktadır.

Yine dosya kapsamında davacı yüklenici tarafından söz konusu pojenin yapım işinde; geçici kabul tutanağında ilave topraklama hattın çekilmesi gerektiğinin belirtildiği buna yönelik davacı tarafça imalat yapıldığı, tip projede detayları verilen mevcut elektrik işlerine ilave olarak davacı tarafça kaçak akım şartelinin konulduğu, motor bağlantı ve topraklama tesisatlarının da sayı ve kapasitesinin sistemin çalışmasını sağlamak amacıyla arttırılarak yapıldığı, soğuk su tesisatlarına ilave olarak sıcak su tesisatları da yapıldığı, bina zemininde bulunan kanalların boru çaplarının arızaları engellemek amacıyla arttırıldığı, paket arıtma tesisinin kapasitesinin arttırıldığı, kesim sonrası hizmet edecek olan beton üzeri seramik kaplama tezgahların daha hijyenik olan paslanmaz çelik tezgah olarak yapıldığı, bu sayılan imalatların bedellerinin teknik şartnamenin üç ve onbeşinci maddesi uyarınca davacı tarafça davalıdan istenilmediği anlaşılmaktadır. Yani davacı taraf fen ve teknik olarak taraf proje kapsamında sayılabilecek ancak proje dışında olan bir takım imalatları gerçekleştirmiş buna ilişkin bir bedel de talep etmemiştir.

Yine davacı tarafından dava konusu edilen ve imalatı gerçekleştirilenlerden 09/10/2018 tarihli bilirkişi raporuyla kalemler halinde belirlenen işlerin yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerine göre değerlerinin belirlendiği görülmektedir. Bu belirlemenin BK’nun 481 ve devamı maddelerine göre usulüne uygun bir hesaplama olduğu ve buna bağlı olarak davacının fazladan yapılan imalatlarla ilgili olarak davalıdan 88.418,49 TL tutarında alacaklı olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda mahkememizce verilen 22/11/2018 tarih ve 2018/…. Esas 2018/…. sayılı kararı Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 21/09/2020 tarih ve 2020/…. Esas 2020/…. Karar sayılı ilamıyla BOZULMAKLA, yargıtay ilamında; Taraflar arasında düzenlenen 14.08.2006 tarihli sözleşme ile davacı yüklenici Gelibolu mezbaha inşaatı ve paket arıtma yapım işini üstlenmiştir. Davacı yüklenici dava dilekçesinde; sözleşme ve ihale kapsamında bulunmayan mezbaha binası ile açık ve kapalı padok bağlantı yolları ile kule-toplama üniteleri, çevre duvarı, mezbaha binası ile arıtma tesisini bağlayan alt yapı tesisatı ve saha düzenlemesi işlerini yaptığını, yine mezbahanın çalışması için elektrik tesisatı ve panolarının değiştirilerek yeniden yapıldığını, bunların ihale dokümanında yapılacak işler listesinde bulunmadığını ileri sürerek, ilâve işler bedelinin 91.129,83 TL olduğunu belirtip 18 kalemden oluşan “Gelibolu Mezbahane ilave işler icmali” başlıklı listeyi dava dilekçesine ekli olarak ibraz etmiş olup, bu talepleri ile bağlıdır.

6100 sayılı HMK’nun 26. maddesi gereğince tarafların talebiyle bağlı olunmadığına ilişkin kanun hükümleri saklı olmak üzere; hâkim, duruma göre talep sonucundan daha azına karar verebilir ise de tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Bilirkişiler inşaat mühendisi…., makine mühendisi … ve elektrik mühendisi …tarafından düzenlenen 09.10.2018 tarihli raporda ilâve iş bedeli; inşaat işleri 67.454,49 TL ve çevre aydınlatma işleri 2.883,00 TL olmak üzere toplam 70.337,49 TL olarak hesaplanmış, bakiye hakediş alacağı da ilâve edilerek davacının talep edebileceği alacak miktarı 88.418,49 TL olarak belirlenmiş, mahkemece sözü edilen rapor hükme esas alınmış ise de, ilâve işlerin gösterildiği cetvelin (9) nolu bendinde 23.176 poz numaralı çeşitli demir işleri yapılması ve yerine konulması kaleminde davacı vekili 9.748,18 TL talep etmesine rağmen talep aşılarak 12.787,50 TL’ye karar verilmesi doğru olmadığı gibi, davacı tarafından 18 kalemden oluşan “Gelibolu Mezbahane ilave işler icmali” listesinde talep konusu edilmeyen çevre aydınlatma işleri ile bakiye hakediş alacağının da hesaba dahil edilmesi hatalı olduğu belirtilmiştir.

Yargıtay ilamına uyularak bu doğrultuda; davacının talebi ile HMK’nın 26. maddesi hükmü gereği bağlı olunduğu dikkate alınarak davacı tarafından talep konusu edilen ve bilirkişi raporu ile fazla iş bedeli olarak hesaplanan 64.415,17-TL’ye (67.454,49 TL-12.787,50 TL+9.748,18 TL) hükmetmek gerekmiş ve davanın kısmen kabul kısmen reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm fıkrası tesis edilmiştir.

H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;

Davacının davasının KISMEN KABULÜ, KISMEN REDDİ ile; 64.415,17-TL alacağın dava tarihi olan 30/12/2011 tarihinden itibaren işleyecek ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine

Fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,

Harçlar Yasası gereğince alınması gerekli 4.400,20-TL harçtan başlangıçta alınan 1.353,30 TL peşin harçtan mahsubu ile bakiye 3.046,90-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,

Davacı tarafça yapılan 1.371,70-TL harç ile, 5.634,30-TL yargılama giderinin kabul ve ret oranına göre 3.982,60-TL’sinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,

Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 9.173,97-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,

Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 4.080,00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,

Kesinleşme süreci tamamlana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa iadesine,

Dair Davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde Yargıtay Temyiz Yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 08/04/2021

İş bu kararın gerekçesi 08/04/2021 tarihinde yazılmıştır.