Toplantı No	: 2023/054
Gündem No	: 19
Karar Tarihi	: 01.11.2023
Karar No	: 2023/UY.II-1377

BAŞVURU SAHİBİ:

Baraj Grup İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. – Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri 11.Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/415659 İhale Kayıt Numaralı “Çömlekköy Barajı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri 11.Bölge Müdürlüğü tarafından 06.06.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Çömlekköy Barajı” ihalesine ilişkin olarak Baraj Grup İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş.-Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 20.09.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.09.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.10.2023 tarih ve 111014 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.10.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/1132 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale komisyonu tarafından “6kV 1575 Kw Frekans Konvektörü” analiz girdisi için fiyat teklifinin dayanağı “Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı” nın ekinde mükellefe ait temsile yetkili olunduğuna dair Ticaret Sicil Tasdiknamesinin veya Ticaret Sicil Gazetesinin aslı ya da suretinin dosyada bulunmadığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamasının reddedildiği, Ek-O.6 tutanağına ek belge olarak; “Mükellef Adına Tutanağı İmzalayanın İmza Beyannamesi ile Mükellefe Ait Temsile Yetkili Olunduğunu Gösterir Ticaret Sicil Tasdiknamesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin Aslı ya da Sureti” nin eklenmesinin gerektiği,

Taraflarınca sunulan Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın ekinde “ABB Elektrik San. A.Ş.”ye ait Kartal 1. Noterliğince onaylı imza sirkülerinin sunulduğu, anılan imza sirkülerinin ekinde şirket adına hareket etmek üzere adlarına vekâlet çıkarılan kişiler ile “Başar Vural” ile “Hüsnü Serdar Tunçbilek”in şirketi temsile yetkili kişiler olduklarının Kartal 1. Noterliğinin 15.10.2021 tarih ve 14932 yevmiye numaralı işlemi ile tespit edildiği ve aynı noterlik işleminde Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin 19.06.2023 tarih ve 10855 sayılı nüshasından bahsi geçen kişilerin temsile yetkili kişiler olduğunun da belirtildiği,

Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklifi ve dayanağı Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı incelendiğinde anılan belgelerin Nejat Ege tarafından imzalandığı, söz konusu kişinin ise şirket adına imza atma yetkisine sahip olduğunun da imza sirküleri ve eklerinden anlaşılabileceği, noterlik belgeleri sahteliği ispat edilinceye kadar geçerliği sabit olan belgeler olduğu, imza sirkülerinin müstenidatı olarak eklenen belgede şirketi temsile yetkili kişilerin Ticaret Sicil Gazetesi’nde yapılan incelemelerden tespit edildiği, dolayısıyla imza sirküleri ile eki belgelerden şirketi temsile yetkili kişilerin açık bir şekilde tespit edilebildiği anlaşıldığından idarenin aşırı düşük teklif açıklamasının reddi gerekçesinin hukuka aykırı olduğu,

2) İhale komisyon kararında aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “Düşey Milli Pompaların (elektrik motorları dahil)temini ve montajı (Q:827lt/sn, Hm:125 MSS, Npompa:1400 k, n:1000 d/d)” iş kalemi için açıklama yapılmasının istenildiği, anılan iş kaleminin analiz girdi tanımının “Q:827 lt/sn, Hm:125 MSS, Npompa:1400 kW, n:1000 d/d Kademeli Düşey Milli Pompa(Elektronik Motorları Dahil) + Yedek Parçaları (1 adet FAN, 1 takım Mil Burcu, 1 takım Rulmanlı Yatak, 1 adet Yıpranma Halkası) + Montaj” şeklinde olduğu, iş kaleminin analiz girdilerinden olan “VTP32PH 3 Model Düşey Milli Su Yağlamalı Pompa ve Müştemilatı” için firmaları tarafından maliyete dayalı olarak aşırı düşük teklif açıklaması yapıldığı, analiz girdisinde yer alan “düşey milli pompa”nın hazır halde alınıp satılabilen bir ürün olmadığı için işin Teknik Şartname’sine uygun olarak üretilmesi gerektiği, dolayısıyla “Çömlekköy Barajı” inşaatı yapım işinin Teknik Şartnamesi’ndeki teknik kriterler esas alınarak üretilmesi öngörülen düşey milli pompanın maliyetinin, mamul mal girdileri ile öngörülen işçilik bedellerine göre hesaplandığı,

Ek-O.5 Maliyet Tespit Tutanağı’nda yer alan düzenlemeler ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1 ve 45.1.13.11’inci maddelerinde yer alan açıklamalardan Ek-O.5 tutanağında isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemindeki maliyetlerine göre açıklama yapması gerektiğinin ifade edildiği,

26.10.2021 tarih ve 31640 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7338 Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 120’nci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca dördüncü geçici vergilendirme döneminin kaldırıldığı, bu değişiklikle Kasım ayında verilen üçüncü geçici vergi beyannamesiyle geçici vergi döneminin sona erdiği, madde kapsamında yapılan düzenlemeyle cari vergilendirme döneminin ilk dokuz ayı, üçer aylık dönemler itibarıyla geçici vergi dönemleri olarak belirlendiği, cari vergilendirme dönemi içerisindeki üç, altı ve dokuz aylık periyodlar üçer aylık dönemler itibarıyla geçici vergi dönemleri olarak kabul edildiği, ilgili takvim yılı veya hesap döneminin son üç aylık döneminin ise geçici vergi dönemi kapsamından çıkarıldığı, ayrıca Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 2023 yılına ait vergi takvimi incelendiğinde; 2023 yılında ilk 9 ay için 3 aylık döneme ilişkin geçici vergi beyannamesi verildiği, 4’üncü dönemin yasal düzenlemeye uygun olarak geçici vergi beyanname döneminden çıkarıldığı için yıllık 3 dönem geçici vergi beyanname dönemi olarak uygulandığı,

Kamu İhale Genel Tebliği’nde aşırı düşük teklif sorgulama ve açıklamalarına ilişkin düzenlemelerin tamamının ihaleden önceki “son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine” atıf yaptığı, ihale tarihine göre son geçici vergi beyanname dönemi Ocak-Şubat- Mart iken, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin Temmuz-Ağustos-Eylül aylarından oluştuğu; Ekim, Kasım ve Aralık dönemi vergi beyanname dönemi olmaktan çıkarıldığından bu ayların ister ihaleden önceki geçici vergi beyanname dönemi, isterse de bir önceki vergi beyanname dönemine dâhil edilsin, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında alınan ve kullanılan maliyet tespit tutanağının mevzuata uygun olarak isteklinin maliyetini açıkladığı belge olarak kabul edilmesi gerektiği,

Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenleme ile geçici vergi beyanname döneminin değiştirildiği, Kamu İhale Mevzuatı açısından ise arada kalan aylarla ilgili bir düzenleme yapılmadığı, dolayısıyla 1.Geçici vergi beyanname döneminden bir önceki beyanname dönemini otomatik olarak 3. Geçici vergi beyanname dönemi oluşturduğu, diğer bir ifadeyle 3. Geçici vergi beyanname döneminin fiilen 6 aylık bir dönemi kapsar hale geldiği, bu durumda, taraflarınca açıklama yapılmasına imkân tanınan, ihaleden önceki geçici vergi beyanname dönemi ile bir önceki geçici vergi beyanname dönemi arasında kalan ayların istekli lehine yorumlanması ve bu ara aylarda yapılan alış ve satışlar üzerinden yapılan açıklamanın da Tebliğ’e uygun olarak maliyet açıklaması olarak kabul edilmesi gerektiği,

Ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre malın 152 nolu hesapta yer alması yeterli olup, illaki malın o ayda alınmasının şart olmadığı, yarı mamul ürünlerin 152 nolu hesapta yer alması durumunda mamul malın üretim için gerekli maliyet hesabında dikkate alınması için gerekli ve yeterli olduğu,

Yasal düzenlemeye uygun olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nde gerekli düzeltmenin yapılmamış olması yasal düzenleme karşısında Tebliğe öncelik sağlamayacağından ihalenin tarafları üzerinde bırakılmasının gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

…

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

…

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür…” açıklamaları yer almaktadır.

Anılan Tebliğ’in ekleri arasında “Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı”nın “Ek” kısmında “1) Mükellef Adına Tutanağı İmzalayanın İmza Beyannamesi ile Mükellefe Ait Temsile Yetkili Olunduğunu Gösterir Ticaret Sicil Tasdiknamesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin Aslı ya da Sureti

2) Meslek Mensubuna Ait Faaliyet Belgesinin Aslı ya da Sureti” açıklamalarının yer aldığı görülmüştür.

İdari Şartname’nin “ İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Çömlekköy Barajı

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2022A01-182263 (-Çömlekköy Barajı ve Sulaması )

d) Kodu: 2022A01-182263

e) Miktarı:

Edirne Çömlekköy Barajı temelden yüksekliği 57,00 m, talvegten yüksekliği 53,00 m, 22,25 hm³ hacmine sahip eğik kil çekirdekli kaya dolgu tipinde Baraj

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Edirne ili Lalapaşa İlçesi Çömlekköy köyü” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale dokümanında yer alan düzenlemelerden şikâyete konu ihalenin Talvegden 53 m yükseklikte, kret uzunluğu 655 m ve ‘’Eğik Kil Çekirdekli Kaya Dolgu’’ tipinde baraj ve yardımcı tesisleri, çevirme seddesi, regülatör, iletim hatları, regülasyon havuzu-iletim hattı bağlantısı, pompa istasyonu yapılması, bu tesislere ait elektrik ve mekanik işlerinin yapılması ile ilgili “Çömlekköy Barajı” yapım işi ihalesi olduğu, anılan ihalenin birim fiyat teklif alınmak suretiyle elektronik ortamda ve açık ihale usulü ile 06.06.2023 tarihinde gerçekleştirildiği, 11.09.2023 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin S.T.Y. İnş. Turizm Tic. ve San. A.Ş. üzerinde bırakıldığı ve İnelsan İnş. Elek. San. ve Tic. A.Ş.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.

Yine anılan ihale komisyon kararı ile başvuru sahibinin de dahil olduğu 10 isteklinin teklifinin aşırı düşük olduğu, ilgili isteklilere 07.08.2023 tarih ve 3 sayılı “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazının tebliğ edildiği, anılan yazıda aşırı düşük teklif açıklamalarının 15.08.2023 tarihine kadar sunulmasının istenildiği, fakat başvuru sahibinin 10.08.2023 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamaları içerisinde yer alan analiz formatına itiraz ettiği ve bu durum üzerine idarece düzeltme yapılarak aşırı düşük savunması istenilen tüm isteklilere 11.08.2023 tarih ve 3 sayılı “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazının gönderildiği ve anılan yazıda isteklilerin 18.09.2023 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklamalarını sunmaları istenmiş olup, başvuru sahibi Baraj Grup İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. – Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı dışında diğer isteklilerin belirlenen süre içinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığı tespit edilmiştir.

İhale işlem dosyası içeriğinde; Baraj Grup İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş.- Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından 18.08.2023 tarihli ve “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması hakkında” konulu yazısı ve eklerinde; imza beyanları ve/veya imza sirküleri, Ticaret Sicil Tasdiknameleri, Türkiye Ticaret Sicil Gazeteleri, İş deneyim belgeleri, bilanço ve iş hacmi bilgileri (fatura ve iş ortaklığı sözleşmeleri) ve aşırı düşük savunmaya esas analizler ve proforma faturalara yer verildiği görülmüştür.

Anılan isteklinin 18.08.2023 tarihli yazı ekinde sunulan aşırı düşük açıklamaları incelendiğinde; “Açıklama istenilen analiz girdileri listesi”nde “düz siyah sac”, “6 kV 1575 KW Frekans Konvertör” ve “Q:827 lt/sn, Hm:125 MSS, Npompa:1400 kW, n:1000 d/d Kademeli Düşey Milli Pompa(Elektronik Motorları Dahil) + Yedek Parçaları (1 adet FAN, 1 takım Mil Burcu, 1 takım Rulmanlı Yatak, 1 adet Yıpranma Halkası) + Montaj” analiz girdilerinin yer aldığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında başvuru sahibi istekli tarafından söz konusu analiz girdileri için fiyat teklifine dayalı açıklama yapıldığı, “düz siyah sac” ve “6 kV 1575 KW Frekans Konvertör” analiz girdileri için satış tutarı tespit tutanağı Ek-O.6 dayanak alınarak, “Q:827 lt/sn, Hm:125 MSS, Npompa:1400 kW, n:1000 d/d Kademeli Düşey Milli Pompa(Elektronik Motorları Dahil) + Yedek Parçaları (1 adet FAN, 1 takım Mil Burcu, 1 takım Rulmanlı Yatak, 1 adet Yıpranma Halkası) + Montaj” analiz girdisi için ise maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) dayanak alınarak fiyat teklifinin sunulduğu anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından “6 kV 1575 KW Frekans Konvertör” analiz girdisi için aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında; üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, fiyat teklifi için satış tutarı tespit tutanağı (Ek-0.6) düzenlendiği, ilgili tutanağın eki olarak “Mükellef adına tutanağı imzalayanın imza beyannamesi ile mükellefe ait temsile yetkili olunduğunu gösterir ticaret sicil tasdiknamesi veya türkiye ticaret sicili gazetesinin aslıya da sureti”nin sunulması gerektiği, fakat ek olarak sunulduğu beyan edilen mükellefe ait temsile yetkili olunduğunu gösterir Ticaret Sicil Tasdiknamesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin aslı ya da suretinin dosya içerisinde bulunmadığı, bu durumunda şeklen uygun olmadığı gerekçesiyle idarenin aşırı düşük teklif açıklamasını reddettiği,

Anılan isteklinin “6 kV 1575 KW Frekans Konvertör” analiz girdisi için “ABB Elektrik Sanayi A.Ş.”nden alınan 17.08.2023 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, sunulan fiyat teklifinin ilgili meslek mensubu tarafından kaşelenerek imzalandığı, fiyat teklifinin üzerinde satışlar üzerinden açıklama yapılması durumunda mevzuat uyarınca bulunması gereken ifadenin bulunduğu, fiyat teklifinin ekinde, fiyat teklifine dayanak olan satış tutarı tespit tutanağının yer aldığı, anılan tutanağın 2022 vergi beyanname döneminin 4.dönemine ilişkin olarak düzenlendiği, tutanağın ekinde Kartal 1. Noterliği tarafından 09.08.2023 tarih ve 17955 numaralı imza sirkülerinin sunulduğu, anılan imza sirküleri içeriğinde “Yukarıda adresi yazılı ABB Elektrik Sanayi Anonim Şirketi (“şirket”) unvanlı Şirket’in Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin 19.06.2023 tarih, 10855 sayı, 427. Sayfasında, İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü’nden 19.06.2023 tarihinde tescil ve ilan olan Kartal 1.Noterliği’nden 08.06.2023 tarih ve 11605 yevmiye no ile onaylı 01.06.2023 tarihli ve 2023/01 sayılı yönetim kurulu kararı aşağıdaki gibidir…” ifadelerinin yer aldığı ve söz konusu imza sirkülerinde “Başar Vural” ile “Hüsnü Serdar Tunçbilek’in ABB Elektrik San. A.Ş.nin temsile yetkili kişiler olduğunun ifade edildiği,

Ayrıca, Kartal 1.Noterliği’nden alınan 06.01.2023 tarih ve 00405 numaralı vekaletname sunulduğu, anılan vekaletnamede “Şirketimiz adına herhangi bir taahhüt veya parasal yükümlülük altına girmemek kaydı ile;…Nejat Ege…MÜNFERİDEN vekil nasb ve tayin edilmiştir.” ifadelerinin yer aldığı, yine Üsküdar 24.Noterliği’nce düzenlenen 31.07.2019 tarih ve 13064 sayılı imza beyannamesinin sunulduğu görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde aşırı düşük teklif açıklamasında istekliler tarafından sunulacak belge ve değerlendirme kriterlerine ilişkin olarak açıklamaların yer aldığı, anılan Tebliğ’in ekleri arasında bulunan “Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı”nın “Ek” kısmında “1) Mükellef Adına Tutanağı İmzalayanın İmza Beyannamesi ile Mükellefe Ait Temsile Yetkili Olunduğunu Gösterir Ticaret Sicil Tasdiknamesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin Aslı ya da Sureti” ifadesine yer verildiği, imza sirkülerinin ise şirket adına imza atabilecek olan yetkilileri ve onların imza örneklerini noter onaylı bir şekilde gösteren bir belge olduğu,

Aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan başvuru sahibinin “6 kV 1575 KW Frekans Konvertör” analiz girdisi için “ABB Elektrik Sanayi A.Ş.”den alınan 17.08.2023 tarihli fiyat teklifi sunulduğu, fiyat teklifinin ekinde, fiyat teklifine dayanak olan satış tutarı tespit tutanağının yer aldığı, anılan tutanağın ekinde; Kartal 1. Noterliği tarafından 09.08.2023 tarih ve 17955 numaralı imza sirkülerinin sunulduğu, söz konusu imza sirkülerinde ABB Elektrik Sanayi Anonim Şirketi adına temsile yetkili kişilerin Başar Vural ve Hüsnü Serdar Tunçbilek olarak görüldüğü, fiyat teklifinin ABB Elektrik Sanayi A.Ş. adına vekalet yetkisi verilen ve imza beyannamesi sunulan Nejat Ege tarafından imzalandığı,

Ayrıca Kartal 1.Noterliği’nden 06.01.2023 tarih ve 00405 numaralı vekaletnamede “Şirketimiz adına herhangi bir taahhüt veya parasal yükümlülük altına girmemek kaydı ile;…Nejat Ege…MÜNFERİDEN vekil nasb ve tayin edilmiştir.” ifadelerinin yer aldığı, aktarılan ifadeden Nejat Ege’nin şirket adına münferiden yetkili olduğu, anılan kişinin aşırı düşük açıklamaları kapsamında fiyat teklifini imzalamaya yetkili kişi olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin “Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklifi ve dayanağı Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı incelendiğinde anılan belgelerin Nejat EGE tarafından imzalandığı, söz konusu kişinin ise şirket adına imza atma yetkisine sahip olduğunun da imza sirküleri ve eklerinden anlaşılabileceği, noterlik belgeleri sahteliği ispat edilinceye kadar geçerliği sabit olan belgeler olduğu, imza sirkülerinin müstenidatı olarak eklenen belgede şirketi temsile yetkili kişilerin Ticaret Sicil Gazetesinde yapılan incelemelerden tespit edildiği, dolayısıyla imza sirküleri ile eki belgelerden şirketi temsile yetkili kişilerin açık bir şekilde tespit edilebildiği anlaşıldığından İdarenin aşırı düşük teklif açıklamasının reddi gerekçesinin hukuka aykırı olduğu” iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesinde “(Değişik birinci fıkra:14/10/2021-7338/9 md.) Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümleri uyarınca ilgili hesap döneminin ilk dokuz ayı için belirlenen üçer aylık dönem kazançları üzerinden 103 üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi öderler. Şu kadar ki; 42’nci madde kapsamına giren kazançlar ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanların bu işlerden sağladıkları kazançlar geçici vergi matrahına dâhil edilmez. Geçici vergi matrahının hesaplanmasında Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunda düzenlenen indirim ve istisnalar dikkate alınır. Dönem sonundaki mal mevcutları, istenirse sadece kayıtlar üzerinden de tespit edilerek, geçici vergi matrahının hesabında dikkate alınabilir.

(Ek fıkra : 11/8/1999-4444/2 md.) (Mülga ikinci fıkra:14/10/2021-7338/9 md.)

Hesaplanan geçici vergi, üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın ondördüncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve onyedinci günü akşamına kadar ödenir. Aynı dönem içinde tevkif edilmiş bulunan gelir vergisi (42’nci maddede belirtilen kazançlardan yapılan tevkifat hariç) hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.

Yapılan incelemeler sonucunda, geçmiş dönemlere ait geçici verginin % 10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, eksik beyan edilen bu kısım için re’sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Mahsup süresi geçtikten sonra, kesinleşen geçici vergiler terkin edilir, ancak gecikme faizi ve ceza tahsil edilir.

Bir önceki takvim yılında üçer aylık dönemler halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen geçici vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutar, mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı, o yılın sonuna kadar yazılı olarak telep edilmesi halinde mükellefe red ve iade edilir.

İşin bırakılması halinde, işin bırakıldığı dönemi izleyen dönemlerde geçici vergi ödenmez.

Geçici vergi uygulamasına ilişkin usuller Maliye Bakanlığınca tespit edilir.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükümde değişiklik öngören 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yürürlüğüne ilişkin 63’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde “Bu Kanunun; … c) 9 uncu maddesi 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde, … yürürlüğe girer.” hükmü bulunmaktadır.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Kurumlar vergisi ve geçici vergi oranı” başlıklı 32’nci maddesinde “…(2) Kurumlar vergisi mükelleflerince, (dar mükellefiyete tâbi kurumlarda ticarî ve ziraî kazançlarla sınırlı olarak) câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergisi oranında geçici vergi ödenir. Tam mükellef kurumlar için geçerli olan esaslar, dar mükellef kurumlara da aynen uygulanır…” hükmünü içermektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

…

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

…

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

…

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklamaları yer almaktadır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesinde “Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümleri uyarınca ilgili hesap döneminin ilk dokuz ayı için belirlenen üçer aylık dönem kazançları üzerinden 103 üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi öderler.” hükmünün yer aldığı, anılan hükmün 26.10.2021 tarih ve 31640 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile mevcut halini aldığı, aktarılan hükümden geçici vergi beyanname döneminin değiştiği, ilk 9 ay için 3’er aylık periyotlar şeklinde belirlendiği görülmüş olup, yürürlük maddesine göre 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe konulduğu, buna göre 2022 yılına ilişkin olarak 2022/1, 2022/2 ve 2022/3 olmak üzere üçer aylık geçici vergi beyanname döneminin öngörüldüğü ve 2022/4 geçici vergi beyanname döneminin kaldırıldığı anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.11’inci maddesinde yer alan açıklamalara göre Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesinin zorunlu olduğu, son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde ise açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ihalelerde ihale tarihinin esas alınacağı, Tebliğ’de öngörülen geçici vergi beyanname dönemlerinin tespitinde beyanname dönemlerini belirleyen ilgili mevzuata dayalı olarak işlem tesis edilmesi gerektiği, şikayete konu olan ihalenin ihale tarihinin 06.06.2023 olduğu göz önüne alındığında son geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılının birinci geçici vergi beyanname dönemi, bir önceki vergi beyanname döneminin ise 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle 2022 yılının 3’üncü vergi beyanname dönemi olarak kabul edilmesi gerektiği görülmüştür.

Baraj Grup İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. – Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 18.08.2023 tarihli yazı ekinde sunulan aşırı düşük açıklamaları incelendiğinde; “Açıklama istenilen analiz girdileri listesi”nde “Q:827 lt/sn, Hm:125 MSS, Npompa:1400 kW, n:1000 d/d Kademeli Düşey Milli Pompa(Elektronik Motorları Dahil) + Yedek Parçaları (1 adet FAN, 1 takım Mil Burcu, 1 takım Rulmanlı Yatak, 1 adet Yıpranma Halkası) + Montaj” analiz girdisinin yer aldığı, anılan analiz girdisi için ilgili İş Ortaklığı tarafından fiyat teklifi sunulduğu, fiyat teklifinin dayanağı olarak sunulan maliyet tespit tutanağının (Ek-O.5) üzerinde, 2022 yılının 4. geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlendiğinin belirtildiği, ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında ise; 12.09.2022, 05.10.2022, 07.10.2022, 27.10.2022, 07.10.2022, 23.09.2022, 02.11.2023 tarihli 7 adet fatura bilgisine yer verildiği görülmüştür.

İdarenin İş Ortaklığının açıklamasının reddine ilişkin gerekçede, anılan tutanakta 2022 yılı 4’üncü geçici vergi beyanname dönemine göre işlem yapıldığı, işin ihale tarihine göre son geçici vergi beyanname döneminden bir önceki beyanname döneminin Ekim-Kasım-Aralık 2022 olduğu, buna rağmen fatura bilgileri tablosunda 12.09.2022 ve 23.09.2022 tarihlerine ait fatura kullanılmasının mevzuata aykırı olduğu belirtilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat ile yapılan tespitler bir arada değerlendirildiğinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesi uyarınca; ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümleri uyarınca ilgili hesap döneminin ilk dokuz ayı için belirlenen üçer aylık dönem kazançları üzerinden 103 üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi ödeyecekleri, hesaplanan geçici verginin, üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın ondördüncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edileceği ve onyedinci günü akşamına kadar ödeneceği, 7338 sayılı Kanun’un yürürlük hükmü uyarınca da 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere 4’üncü geçici vergi beyanname dönemi uygulamasına son verildiği,

Başvuru sahibinin iddiası ve aşırı düşük teklif açıklamaları bu yönden değerlendirildiğinde, Tebliğ’de belirtilen son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde 193 sayılı Kanun’un 120’nci maddesi hükmünün esas alınması suretiyle ihale tarihinin 06.06.2023 olması hasebiyle Ek-O.5 maliyet tespit tutanağının son geçici vergi beyanname döneminin 2023/1 ve bir önceki geçici vergi beyanname döneminin 2022/3 döneminin esas alınarak düzenlenmesi durumunda mevzuata uygunluğunun kabulü gerektiği, başvuru sahibi tarafından sunulan Ek-O.5 maliyet tespit tutanağı üzerinde gösterilen 2022/4 geçici vergi beyanname döneminin kaldırıldığı, tutanakta ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında gösterilen 12.09.2022, 05.10.2022, 07.10.2022, 27.10.2022, 07.10.2022, 23.09.2022, 02.11.2023 tarihli 7 adet faturadan Eylül ayına ait olanların 2022/3’üncü, diğer faturaların ise yürürlükten kaldırılan 2022/4’üncü geçici vergi beyanname dönemine isabet ettiği, Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle kaldırılan 2022/4’üncü döneme ait faturaların ihale tarihine daha yakın tarihli işlem gören faturalar olduğu, bir önceki geçici vergi beyanname dönemi olan 2022/3’üncü döneme dayalı açıklama yapılmasının mümkün olduğu mevcut durumda 2022/4’üncü döneme ait işlemlerin de evleviyetle kabul edilmesi gerektiği, bu haliyle anılan iş ortaklığının 2022/3’üncü geçici vergi beyanname dönemi ve sonraki aylara ait faturaları esas alarak gerçekleştirdiği açıklamalarının mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından, idarenin açıklamaları bu gerekçeyle, reddinin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 109.370,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 109.370,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibinin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddialarının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca başvuru sahibi Baraj Grup İnş. Taah. Tic. Ve San. A.Ş. – Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın teklifinin değerlendirmeye alınması gerektiği yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.

Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin alınan Kurul kararına katılmakla birlikte, 2’nci iddiasına ilişkin alınan karar incelendiğinde;

Başvuruya konu ihale Devlet Su İşleri 11. Bölge Müdürlüğü tarafından 06.06.2023 tarihinde yapılan “Çömlekköy Barajı” yapım işi ihalesi olup 93 adet ihale dokümanı indirilen ihaleye 36 isteklinin teklif verdiği, 9 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesiyle, başvuru sahibinin teklifinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer tekliflerin geçerli kabul edildiği ve ihalenin S.T.Y. inş. Turizm Tic. ve San. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, İNELSAN İnş. Elek. San. ve Tic. A.Ş.nin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi Baraj Grup İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. – Karaca İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde “Açıklama istenilen analiz girdileri listesi”nde “Q:827 lt/sn, Hm:125 MSS, Npompa:1400 kW, n:1000 d/d Kademeli Düşey Milli Pompa(Elektronik Motorları Dahil) + Yedek Parçaları (1 adet FAN, 1 takım Mil Burcu, 1 takım Rulmanlı Yatak, 1 adet Yıpranma Halkası) + Montaj” analiz girdisinin yer aldığı, anılan analiz girdisi için ilgili iş ortaklığı tarafından fiyat teklifi sunulduğu, fiyat teklifinin dayanağı olarak sunulan maliyet tespit tutanağının (Ek-O.5) üzerinde, 2022 yılının 4. geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlendiğinin belirtildiği, ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında ise; 12.09.2022, 05.10.2022, 07.10.2022, 27.10.2022, 07.10.2022, 23.09.2022, 02.11.2022 tarihli 7 adet fatura bilgisine yer verildiği görülmüştür.

İdare başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasını, anılan tutanakta 2022 yılı 4’üncü geçici vergi beyanname dönemine göre işlem yapıldığı, işin ihale tarihine göre son geçici vergi beyanname döneminden bir önceki beyanname döneminin Ekim-Kasım-Aralık 2022 olduğu, buna rağmen fatura bilgileri tablosunda 12.09.2022 ve 23.09.2022 tarihlerine ait fatura kullanılmasının mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle uygun bulmamıştır.

Kararda da yer verildiği üzere, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamasını üçüncü kişilerden fiyat teklifi alarak yapabilecekleri, 45.1.13.1. maddesinde ise “Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Anılan Tebliğ açıklamasının yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte olan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesine göre vergi dönemi 4 gelir dilimine ayrılmış ve her gelir dilimi kazancı için dönemi izleyen ikinci ayın ondördüncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyanda bulunulması ve geçici verginin onyedinci günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesi 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile “Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümleri uyarınca ilgili hesap döneminin ilk dokuz ayı için belirlenen üçer aylık dönem kazançları üzerinden 103 üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi öderler.” şeklinde değiştirilmiş ve değişiklik 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere 26.10.2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

7338 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesinde yapılan değişiklikle, madde gerekçesinde belirtildiği gibi, cari vergilendirme dönemi içerisindeki üç, altı ve dokuz aylık periyodlar üçer aylık dönemler itibarıyla geçici vergi dönemleri kabul edilmektedir. İlgili takvim yılı veya hesap döneminin son üç aylık dönemi ise geçici vergi dönemi kapsamında sayılmayarak geçici vergi beyannamesi verilme zorunluluğu kaldırılmıştır.

Anılan Kanun’un mükerrer 120’nci maddesinde yapılan değişiklik yapan madde gerekçesinde belirtildiği üzere hesap döneminin son üç aylık dönemi “geçici vergi dönemi” kapsamından çıkarılmakla birlikte “ilgili takvim yılı veya hesap dönemimin son üç ayı” olarak kabul edilmektedir. Buna göre yıl itibarı ilgili hesap dönemi üç adet üçer aylık geçici vergi dönemi ile bir adet üç aylık vergi döneminden oluşmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1. maddesinde yer alan açıklamadan, aşırı düşük teklif açıklamasında kullanılan tutanakların “son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine” ilişkin olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Buradaki iki dönemden kasıt son dönem (3 ay) ve bir önceki dönem (3 ay) olmak üzere en çok toplam (6) aylık bir dönem olduğu ve böylece aşırı düşük tekliflerin mümkün olduğunca ihale tarihine yakın dönem fiyatlarıyla açıklanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Kurul çoğunluğunca, anılan Tebliğ’de belirtilen son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde 193 sayılı Kanun’un 120’nci maddesi hükmünün esas alınması suretiyle ihale tarihinin 06.06.2023 olması hasebiyle Ek-O.5 maliyet tespit tutanağının son geçici vergi beyanname döneminin 2023/1 ve bir önceki geçici vergi beyanname döneminin 2022/3 döneminin esas alınarak düzenlenmesi durumunda mevzuata uygunluğunun kabulü gerektiği, başvuru sahibi tarafından sunulan Ek-O.5 maliyet tespit tutanağı üzerinde gösterilen 2022/4 geçici vergi beyanname döneminin kaldırıldığı, tutanakta ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında gösterilen 12.09.2022, 05.10.2022, 07.10.2022, 27.10.2022, 07.10.2022, 23.09.2022, 02.11.2022 tarihli 7 adet faturadan Eylül ayına ait olanların 2022/3’üncü, diğer faturaların ise yürürlükten kaldırılan 2022/4’üncü geçici vergi beyanname dönemine isabet ettiği, Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle kaldırılan 2022/4’üncü döneme ait faturaların ihale tarihine daha yakın tarihli işlem gören faturalar olduğu, bir önceki geçici vergi beyanname dönemi olan 2022/3’üncü döneme dayalı açıklama yapılmasının mümkün olduğu, mevcut durumda 2022/4’üncü döneme ait işlemlerin de evleviyetle kabul edilmesi gerektiği, bu haliyle anılan iş ortaklığının 2022/3’üncü geçici vergi beyanname dönemi ve sonraki aylara ait faturaları esas alarak gerçekleştirdiği açıklamalarının mevzuata uygun olduğu gerekçesiyle idarece başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmayarak teklifinin reddedilmesi yerinde bulunmamıştır.

Başvuruya konu ihalenin 06.06.2023 tarihinde yapıldığı dikkate alındığında, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1. maddesinde yer alan açıklamaya göre başvuruya konu ihalede son geçici vergi beyan dönemi 2023 yılının ilk geçici vergi beyan dönemini kapsayan Ocak, Şubat ve Mart ayına ait kazanç dönemidir. Her ne kadar 7338 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesinde yapılan değişiklikle yılın dördüncü kazanç dönemi için geçici vergi beyanı verilme zorunluğu kaldırılmakla birlikte bu dönem vergi mevzuatımız gereği ilgili takvim yılı veya hesap dönemimin son üç ayı olarak kabul edildiğinden ve anılan Tebliğin 45.1.13.1. maddesinde yer alan açıklamasından iki dönemden kastın son dönem (3 ay) ve bir önceki dönem (3 ay) olmak üzere en çok toplam (6) aylık bir dönem anlaşılması gerektiği, böylece aşırı düşük teklif açıklamalarının mümkün olduğunca ihale tarihine yakın dönem fiyatlarıyla açıklanması gerektiği, buna göre de başvuruya konu ihalenin 06.06.2023 tarihinde yapıldığı dikkate alındığında bir önceki geçici vergi beyan döneminden 2022 yılı dördüncü vergi döneminin anlaşılması gerektiği değerlendirilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1. maddesinde yer açıklamaya göre teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, fiyat teklifinin dayanağı olarak teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenmesi ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulması gerekmektedir. Maliyet tespit tutanağında ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturaların son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde düzenlenmiş olması gerekmektedir. Buna göre hem 2022 yılı son üç aylık gelir dönemini hem de bir önceki geçici vergi beyan döneminde (2022 yılı Temmuz, Ağustos, Eylül) düzenlenmiş ve bir anlamda iki gelir dönemini içeren faturalar ile maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, 7338 sayılı Kanunla değişik 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici vergi” başlıklı mükerrer 120’nci maddesi hükmü ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1. maddesinde yer alan açıklama ve ihalenin 06.06.2023 tarihinde yapıldığı hususu bir arada değerlendirildiğinde, başvuruya konu ihalede “son geçici vergi beyanname dönemi’nden” 2023 yılı ilk üç aylık dönemin (Ocak, Şubat, Mart), “bir önceki geçici vergi beyanname dönemi”nden 2022 yılı son üç aylık döneminin (Ekim, Kasım, Aralık) anlaşılması gerektiği, buna göre başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında teklif fiyatının tevsiki kapsamında sunulan Maliyet tespit tutanağında (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde esas alınan faturaların ya 2023 yılı ilk üç aylık döneminde (Ocak, Şubat, Mart) ya da 2022 yılı son üç aylık döneminde (Ekim, Kasım, Aralık) düzenlenmiş olması gerektiği, başvuru sahibinin sunduğu maliyet tespit tutanağında (Ek-O.5) faturalara ilişkin bilgiler kısmında 12.09.2022, 05.10.2022, 07.10.2022, 27.10.2022, 07.10.2022, 23.09.2022, 02.11.2022 tarihli 7 adet faturaya yer verildiği, bu durumda ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin tespitinde 2022 yılı son üç aylık döneminde (Ekim, Kasım, Aralık) düzenlenen faturaların (05.10.2022, 07.10.2022, 27.10.2022, 07.10.2022, 02.11.2022 tarihli) dikkate alınması gerektiği, 2022 yılı Eylül ayında düzenlenen faturaların (12.09.2022, 23.09.2022 tarihli) dikkate alınamayacağı, bu nedenlerle idarece başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının, işin ihale tarihine göre son geçici vergi beyanname döneminden bir önceki beyanname döneminin Ekim-Kasım-Aralık 2022 olduğu, Maliyet tespit tutanağının (Ek-O.5) fatura bilgileri tablosunda 12.09.2022 ve 23.09.2022 tarihlerine ait fatura kullanılmasının mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle uygun bulmayarak teklifinin reddedilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; uyuşmazlığa konu ihalede, başvuru sahibinin ikinci iddasına ilişkin olarak yukarıda yapılan değerlendirme ve tespitler doğrultusunda “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle kurulun başvuru sahibinin teklifinin değerlendirmeye alınması yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki kararına katılmıyoruz.

Toplantı No	: 2023/054
Gündem No	: 19
Karar Tarihi	: 01.11.2023
Karar No	: 2023/UY.II-1377