ihalede Sınır değerin altında teklif bedeli sunmuş isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgu yazılarının Tebliğe uygun olarak hazırlanmadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında yer alan belgelerin Tebliğde yer alan şekil şartlarını taşımadığı, açıklamanın belgelerden ziyade beyanlara dayandırıldığı, açıklama içerisindeki iş kalemlerinin maliyetlerinin dokümana uygun olarak hesaplanıp belgelendirilmediği

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde “…79.2.1.Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

…79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./21. md.) Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin 2.1’inci maddesinde “İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: CÜ YEDİ ADET BİNA DEPREM PERFORMANS ANALİZİ HAZIRLANMASI İŞİ ( GÜÇLENDİRME VE ONARIM PROJESİ )” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde “25.3.Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi yer almakta olup, Teknik Şartnameler içerisinde ihale konusu işin ne şekilde yapılacağına ilişkin teknik bilgilere ve projelere yer verildiği görülmüştür.

İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde; 03.04.2023 tarihinde yapılan ihaleye 12 isteklinin katıldığı, idare tarafından yapılan yeterlik değerlendirilmesi neticesinde, isteklilerin tekliflerinin yeterli bulunduğu, idare tarafından hesaplanan sınır değerin altında teklif bedeli sunan 11 istekliden teklif bileşenlerine ilişkin olarak açıklama talep edildiği, başvuru sahibi tarafından yapılan anılan aşırı düşük teklif sorgulama yazısının mevzuata uygun olmadığına ilişkin şikâyet başvurusu üzerine, idarece başvurunun uygun bulunarak aşırı düşük teklif sorgu yazıları yeniden düzenlenerek 13.04.2023 tarihinde yeniden teklifi aşırı düşük bulunan 11 istekliye gönderildiği, süresi içerisinde yalnızca Mert Dursun ve İds Proje Mühendislik Mimarlık Müşavirlik İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından açıklamaların sunulduğu, diğer 9 isteklinin teklifinin reddedildiği, süresi içerisinde sunulan açıklamaların idare tarafından uygun görüldüğü anlaşılmış olup Mert Dursun üzerinde ihalenin bırakıldığı, İds Proje Mühendislik Mimarlık Müşavirlik İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Başvuru sahibi tarafından idarenin anılan kararına yönelik olarak 08.05.2023 tarihinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu, söz konusu başvuru üzerine yapılan inceleme neticesinde Kamu İhale Kurulu’nun 31.05.2023 tarihli ve 2023/UH.I-824 sayılı kararı ile aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının idare tarafından Tebliğ’in 79.2.1’inci maddesine uygun olarak yeniden düzenlemesine ve aşırı düşük teklif değerlendirilmesi işleminin yenilenmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem kararı verildiği, idare tarafından söz konusu Kurul kararı doğrultusunda düzenlemiş oldukları 08.06.2023 tarihli aşırı düşük teklif sorgu yazılarının teklifi aşırı düşük bulunan isteklilere  gönderildiği, süresi içerisinde yalnızca Akalın Grup Proje Mühendislik Mimarlık İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketi ile Hakkari Test Yapı Laboratuvar Beton İnşaat Mühendislik Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından açıklama sunulduğu, Hakkari Test Yapı Laboratuvar Beton İnşaat Mühendislik Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin aşırı düşük teklif açıklamasının ihale komisyonu tarafından uygun görülmeyerek reddedildiği, açıklaması uygun görülen Akalın Grup Proje Mühendislik Mimarlık İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketinin ise ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmış olup ihale komisyonu tarafından ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi belirlenmediği tespit edilmiştir.

İdarenin 08.06.2023 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısı incelendiğinde, ihale konusu iş kapsamındaki binalar dahilinde karot ve laboratuvar giderlerinin, sondaj işlem maliyetlerinin ve mühendislik işçilik maliyetlerinin önemli teklif bileşeni olarak belirlendiği ve isteklilerin bu bileşenler doğrultusunda aşırı düşük teklif açıklamalarını hazırlamaları gerektiği sonucuna ulaşılmış olup, idare tarafından aşırı düşük teklif sorgu yazısında açıklaması istenilen önemli teklif bileşenleri ayrı ayrı belirtildiğinden söz konusu yazının Tebliğ’in 79.2.1’inci maddesine uygun olarak düzenlendiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, “Teklife esas maliyet analizi” başlıklı icmal içeriğinde teklifin ne şekilde oluşturulduğuna ilişkin ana kalemlere ve maliyet hesaplamalarına yer verildiği, anılan icmal içerisinde, mimari, mekanik ve elektrik proje çalışmaları için proforma fatura ile belgelendirme yapıldığından bahsedildiği, karot alınması ve zemin etüdü için de proforma faturanın sunulduğunun belirtildiği anlaşılmış olup statik proje çalışmaları, metraj ve keşif hesaplarına ilişkin hizmetlerin kendileri tarafından yapılmak suretiyle belgelendirildiğinden bahsedildiği tespit edilmiştir.

Açıklama içerisinde sunulan fiyat teklifi (proforma fatura) incelendiğinde, Ankara Modern Mimarlık Müh. Dan. İnş. ve San. Tic. Ltd. Şti. tarafından hazırlandığı SMMM tarafından kaşelenip onaylandığı, belge üzerinde herhangi tarih bulunmadığı, teklif içerisinde “SCÜ Yedi adet binanın deprem performans analizi hazırlanması (güçlendirme ve onarım) işi hizmet alımı mimari projeleri” iş kalemine 160.000,00 TL bedel teklif edildiği, açıklamalar kısmında “2023/229287 ihale kayıt numaralı “SCÜ Yedi adet binanın deprem performans analizi hazırlanması (güçlendirme ve onarım) işi için teknik şartname ilgili kısımlarını okuduk inceledik bizimle ilgili kısımları için teklifimiz oluşturulmuştur.”  ifadesine yer verildiği, ekinde Ek-O.5 ve Ek.O.6 sayılı maliyet/satış tespit tutanaklarının ve ilgili faturaların sunulduğu anlaşılmıştır.

Öncelikle, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde üçüncü kişilerden alınacak olan fiyat tekliflerinin taşıması gereken şekil kriterlerine yer verildiği, fiyat teklifi içeriğinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresine veya “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresine yer verilmesi gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan fiyat teklifi içerisinde iki ibarenin de yer almadığı, anılan fiyat teklifinin anılan Tebliğ’in ilgili maddesinde yer alan şekil şartlarını taşımadığı ve aşırı düşük teklif açıklamasında kullanılmasının mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Ek olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından kendi bünyesinde yapacağını belirttiği ve belgelendirmeyi bu doğrultuda yapacağını beyan ettiği statik proje çalışmaları, metraj ve keşif bedelleri için kendi adına düzenlenmiş olan Ek.O.5 ve Ek.O.6 nolu maliyet ve satış tespit tutanaklarını sunduğu, söz konusu Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesi gereğince söz konusu tespit tutanaklarının yalnızca piyasada faaliyet gösteren üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda kullanılabileceğinden, isteklinin kendi sağlayacağı hizmetlerin bedelinin tevsiki için kullanılmasının mümkün olamayacağı sonucuna ulaşıldığından isteklinin anılan giderlere ilişkin belgelendirmesinin de mevzuata uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına dayanak teşkil eden belgelerin anılan Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesine uygun olmadığı anlaşıldığından söz konusu isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Toplantı No	: 2023/037
Gündem No	: 12
Karar Tarihi	: 19.07.2023
Karar No	: 2023/UH.I-993