ihalede sunulan A1 yetki belgesinin gerçek ve tüzel kişilere verilebileceği adi ortaklıkların A1 yetki belgesine sahip olamama sebebinin ilgili mevzuat düzenlemelerinden kaynaklandığı, idarenin de bu düzenlemeye uyarı mahiyetinde ihale dokümanında yer verdiği,bu çerçevede anılan düzenlemelerin teklif verilmesini engelleyici mahiyette olmadığı değerlendirilmesi

ihalede sunulan A1 yetki belgesinin gerçek ve tüzel kişilere verilebileceği adi ortaklıkların A1 yetki belgesine sahip olamama sebebinin ilgili mevzuat düzenlemelerinden kaynaklandığı, idarenin de bu düzenlemeye uyarı mahiyetinde ihale dokümanında yer verdiği,bu çerçevede anılan düzenlemelerin teklif verilmesini engelleyici mahiyette olmadığı değerlendirilmesi


4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “Bu Kanunun amacı; karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.” hükmü,

 

Anılan Kanun’un 3’üncü maddesinde“…Taşımacı: Taşımacı yetki belgesine sahip olan ve kendi nam ve hesabına taşımayı bir ücret karşılığı üstlenen gerçek veya tüzel kişiyi… ifade eder.” hükmü,

 

Aynı Kanun’un “Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti” başlıklı 5’inci maddesinde “Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur. Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yetki belgesi alınabilmesi için taşıma işleri işletmecilerinin meslekî saygınlık, malî yeterlilik ve meslekî yeterliliğe sahip olması gerekmektedir…” hükmü,

 

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…üüü) Yetki belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi… ifade eder.” hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in  “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde  “(1) A türü yetki belgesi: Otomobille ticari tarifeli veya tarifesiz olarak,  yurt içi veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) A1 Yetki Belgesi: Yurtiçi tarifeli veya tarifesiz yapacaklara,

…verilir.”  hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in  “Mevzuata uygun taşımacılık, yetki belgelerinin devredilemeyeceği ve genel yasaklar” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve sözleşmelere, Kanuna, bu Yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesi esastır…” hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları” başlıklı 14’üncü maddesinde “(1) A türü yetki belgeleri için başvuranlardan:

a) A1 yetki belgesi için başvuranların, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş en az 4 adet özmal otomobil ile 20.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.

b) A2 yetki belgesi için başvuranların, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş en az 5 adet özmal otomobil ile 40.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.

c) A1 ve A2 yetki belgesi için başvuranların, kullanım hakkına sahip olunan ve taşımacılık faaliyetinin yürütüleceği merkezi adresi veya varsa şubesinin bulunduğu imarlı yapı/bina/tesisin, bu işe elverişli (…) bir taşınmaz olması şarttır.

ç) A1 yetki belgesine başvuranlardan, kamu kurum ve kuruluşlarına da hizmet vermek isteyenlerin ayrıca kamu kurum/kuruluşuyla yapılmış asgari 4 taşıt için geçerli taşıma hizmet alımı sözleşmesine sahip olması ile Bakanlığa sunulan sözleşmede/sözleşmelerde belirtilen taşıt sayısının toplamda 4 taşıtın altına düşmemesi şarttır. Bu bent çerçevesinde yetki belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı taşıtların hizmet verecekleri kamu kurum/kuruluşları haricinde taşımacılıkta kullanılması yasaktır. Bu bentte belirtilen taşıtlara ilişkin yasağa uymayan yetki belgesi sahiplerine 50 uyarma verilir.

e ) Kamu kurumu/kuruluşu haricindekilere hizmet vermek üzere A1 yetki belgesi almak için başvuran gerçek veya tüzel kişilere yetki belgesi ücreti A1 yetki belgesi için belirlenmiş güncel ücretin 12 katı olarak uygulanır.” hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgelerinin verilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde  “…(9) Adi ortaklıklara yetki belgesi verilmez …” hükmü  

 

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1…ı) İhaleye katılacak olan istekliler; İhale konusu hizmetin yerine getirilmesinde, T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükmü gereğince;

1) İstekli, kendi adına kayıtlı olan, yurt içinde ticari amaçla eşya taşımacılığı yapabileceğini gösteren “K” türü ve/veya muadil yetki belgesini teklifi ile birlikte verecektir.

2) İstekli, kendi adına kayıtlı olan, yurt içinde ticari ve tarifesiz olarak yolcu taşımacılığı yapabileceğini gösteren “D2” ve/veya “B2” ve/veya muadil yetki belgesini teklifi ile birlikte verecektir.

Yukarıda belirtilen belgelerle ilgili olarak yeterlik bilgileri tablosunda istenilen bilgiler yeterlik bilgileri tablosunda eksiksiz olarak beyan edilecektir…” düzenlemesi,

 

İdari Şartname’nin “İş Ortaklığı” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. Birden fazla gerçek veya tüzel kişi iş ortaklığı oluşturmak suretiyle ihaleye teklif verebilir…” düzenlemesi,

 

İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “… İhale komisyonu kararı sonrasında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, kendi adına kayıtlı olan A1 yetki belgesini sözleşme imzalanmadan önce İdaremize vermesi zorunludur. A1 Yetki Belgesine sahip değil ise, Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğünün 22/03/2016 tarih ve 21733 sayılı Oluru gereğince; kendi adına kayıtlı A1 Yetki Belgesini sözleşme imzaladıktan sonra 20 (yirmi) gün içerisinde İdaremize teslim edecek olup, A1 Yetki Belgesi ilgili kurumdan alınıp İdaremize teslim edilmeden işe başlatılmayacaktır.

Yukarıda belirtilen süre içerisinde A1 Yetki Belgesinin ilgili Kurum tarafından verilmemesi halinde yüklenici A1 Yetki Belgesi için ilgili Kuruma başvuru yaptığına dair belgeleri İdaremize sunması halinde İdaremizce ek olarak 20 (yirmi) günlük bir süre tanınacaktır. Yüklenici A1 Yetki Belgesini sözleşme imzaladıktan sonra yukarıda belirtilen süreler içerisinde İdaremize teslim etmemesi durumunda sözleşme fesih işlemleri başlatılacak olup, kesin teminat gelir kaydedilecek ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 20. ve 26. maddeleri uygulanacaktır. Yüklenici kendi adına kayıtlı olan, otomobil cinsi taşıtlar için A1 yetki belgesine işlenmiş taşıt kartlarını işe başlamadan önce İdareye teslim etmek zorundadır. Yüklenici kendi adına kayıtlı olan, pick-up cinsi taşıtlar için K türü ve/veya muadil yetki belgesine işlenmiş taşıt kartlarını işe başlamadan önce İdareye teslim etmek zorundadır. Yüklenici kendi adına kayıtlı olan minibüs cinsi taşıtlar için D2 ve/veya B2 ve/veya muadil yetki belgesine işlenmiş taşıt kartlarını işe başlamadan önce İdareye teslim etmek zorundadır. Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin; Yetki Belgelerinin Verilmesi başlıklı 16. maddesinin 9. bendinde; “Adi ortaklıklara yetki belgesi verilmez” hükmü bulunmaktadır. Hizmetin yerine getirilmesinde “Yetki Belgesi” yükümlülüğünün yerine getirilmediği takdirde, sözleşme fesih işlemleri başlatılacak olup kesin teminatı gelir kaydedilecek ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 20. ve 26. maddeleri uygulanacaktır. Bu nedenle; ihaleye teklif verecek olan istekliler bu madde hükümlerini dikkate alarak ihaleye teklif vereceklerdir…” düzenlemesi yer almaktadır.

Bahse konu işin; DSİ 21. Bölge Müdürlüğü’nün hizmetleri için 1 yıl süre ile 78 adet araç ve 83 şoförlü taşıma hizmeti alımı işi olduğu, araçların DSİ 21. Bölge Müdürlüğü’nün sorumluluk sahası (Aydın, Denizli ve Muğla) dâhilinde ve haricinde tüm hizmetlerde kullanılacağı düzenlemesinin ihale dokümanı kapsamında yer aldığı görülmüştür.

 

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınmasının zorunlu olduğu, A1 türü yetki belgesinin otomobille tarifeli veya tarifesiz olarak yurt içi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verileceği, kamu kurum ve kuruluşlarına hizmet verebilmek amacıyla A1 yetki belgesine başvuranların kamu kurum/kuruluşuyla yapılmış taşıma hizmet alımı sözleşmesini Bakanlığa sunmalarının gerektiği anlaşılmaktadır.

 

İhale dokümanı düzenlemelerinden ihale üzerinde bırakılan isteklinin sözleşme imzalamadan önce A1 yetki belgesini sunması gerektiği, ancak söz konusu istekli A1 yetki belgesine sahip değilse A1 yetki belgesini ilgili kurumdan alıp sözleşme imzaladıktan sonra 20 (yirmi) gün içerisinde idareye teslim etmesi gerektiği, ancak A1 yetki belgesinin ilgili Kurum tarafından verilmemesi halinde yüklenicinin A1 yetki belgesi için ilgili Kuruma başvuru yaptığına dair belgeleri idareye sunması halinde idarece 20 (yirmi) günlük bir ek sürenin daha verileceği, yüklenicinin A1 yetki belgesini sözleşme imzaladıktan sonra yukarıda belirtilen süreler içerisinde idareye teslim etmemesi durumunda sözleşmenin fesih işlemlerinin başlatılacağı, kesin teminatın gelir kaydedileceği ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 20’nci ve 26’ncı maddeleri uyarınca işlem yapılacağı, diğer taraftan Yürürlükteki Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin; “Yetki Belgelerinin Verilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinin 9’uncu bendinde; “Adi ortaklıklara yetki belgesi verilmez” hükmünün de İdari Şartname’nin 48’nci maddesinde düzenlendiği anlaşılmaktadır.

 

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yetki belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur.” hükmü gereğince yapılan incelemede, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca A1 yetki belgesine sahip olunmadan otomobil cinsi taşıtların çalıştırılamayacağı, kamu kurum ve kuruluşlarına hizmet verebilmek amacıyla A1 yetki belgesine başvuranların ise kamu kurum/kuruluşuyla yapılmış taşıma hizmet alımı sözleşmesini Bakanlığa sunmalarının gerektiği dikkate alındığında, idarece A1 yetki belgesine sahip olmayan yüklenicilere ayrıca söz konusu belgeyi temin etmeleri için de süre verildiği bu bağlamda başvuru sahibinin iddiasının aksine bu durumun katılımı daraltıcı değil rekabeti arttırıcı nitelikte olduğu,

 

Diğer taraftan, ilgili Yönetmelik hükümleri uyarınca, iddiaya konu söz konusu A1 yetki belgesinin gerçek ve tüzel kişilere verilebileceği, adi ortaklıkların A1 yetki belgesine sahip olamama sebebinin ilgili mevzuat düzenlemelerinden kaynaklandığı, idarenin de bu düzenlemeye uyarı mahiyetinde ihale dokümanında yer verdiği, bu çerçevede anılan düzenlemelerin teklif verilmesini engelleyici mahiyette olmadığı değerlendirildiğinden, başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Toplantı No 2023/028
Gündem No 21
Karar Tarihi 10.05.2023
Karar No 2023/UH.II-743