ihalede  tazminat isteminin idarece alınan ihale kararlarının yargı yerince iptal edilmesi

Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2023/1018 E.  ,  2023/1434 K.

“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2023/1018
Karar No:2023/1434

YETKİLİ YARGI YERİNİN BELİRLENMESİ KARARI
Dava, davacı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile … Yapı Mühendislik İnşaat Harita Toprak Danışmanlık Müşavirlik Taahhüt Ticaret A.Ş. (iş ortaklığı) vekili Av. … tarafından, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü’nce 28/07/2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hatay-Tahtaköprü Barajı Yükseltilmesi İnşaatı” ihalesi uhdesinde kalan iş ortaklığının, aşırı düşük teklif açıklamalarının haksız şekilde kabul edilmeyip tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı ve bu işlemler nedeniyle açılan davalarda verilen kararların gereği gibi uygulanmayıp etkisizleştirildiği iddiasıyla uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararlara karşılık olarak fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik 300.000,00-TL maddi ve 300.000,00-TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne karşı açılmıştır.
Ankara 17. İdare Mahkemesi’nin 17/03/2022 tarih ve E:2021/36, K:2022/492 sayılı kararıyla; zararı doğurduğu ileri sürülen anılan işlemlerin Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü’nce tesis edildiği ve işlemleri tesis eden Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü’nün Adana’da bulunduğu, bu durumda, 2577 sayılı Kanun’un 36. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca zararı doğuran idarî uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili yer idare mahkemesi olan Adana İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine, dava dosyasının Adana İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verilmiştir.
Adana 3. İdare Mahkemesi’nin 03/03/2023 tarih ve E:2022/942, K:2023/186 sayılı kararıyla ise; yargı kararları ile hukuka aykırı olduğu tespit edilen işlemler nedeniyle davacı iş ortaklığının zarara uğradığını ileri sürdüğü sürecin, anılan ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen dava dışı … İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. ile … İnşaat San. Tic. A.Ş + … Mim. Müh. Müş. Turizm San. ve Tic. A.Ş. iş ortaklığının davalı idareye yaptığı şikâyet başvurusunun reddi üzerine Kamu İhale Kurulu’na (Kurul) yapılan itirazen şikâyet başvurusunun kabulü ile davacı iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin 04/01/2017 tarih ve 2017/UY.III-57 sayılı Kurul kararı ile başladığı, zarara neden olan sürecin Kurul kararı ile başlamış olması ve sürecin devamında da Kurul kararlarının etkili olduğu dikkate alındığında, Kurul’un bulunduğu yer idare mahkemesi olan Ankara İdare Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine, 2577 sayılı Kanun’un 43. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince yetkili mahkemenin belirlenmesi için dosyanın Danıştay’a gönderilmesine karar verilmiştir.
Aktarılan kararlar üzerine ortaya çıkan yetki uyuşmazlığına ilişkin dosya, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 27. maddesi ve 2577 sayılı Kanun’un 43. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca incelenerek işin gereği görüşüldü:
2577 sayılı Kanun’un 32. maddesinin 1. fıkrasında, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, bu Kanun’da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde yetkili idare mahkemesinin, idarî işlemi veya idarî sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu; 36. maddesinin 1. fıkrasında ise, idari sözleşmelerden doğanlar dışında kalan tam yargı davalarında yetkili mahkemenin sırasıyla; “a) Zararı doğuran idarî uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili, b) Zarar, bayındırlık ve ulaştırma gibi bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise, hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer, c) Diğer hâllerde davacının ikametgâhının bulunduğu yer” idare mahkemesi olduğu kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü (Adana) tarafından 28/07/2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hatay-Tahtaköprü Barajı Yükseltilmesi İnşaatı” ihalesinde 09/11/2016 tarihinde alınan 1 No.lu İhale Komisyonu kararıyla davacı iş ortaklığı ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmiş, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen dava dışı iş ortaklığının itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kurul’un 04/01/2017 tarih ve 2017/UY.III-56 ve 2017/UY.III-57 sayılı kararları uyarınca davacı iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.
Davacılar tarafından 04/01/2017 tarih ve 2017/UY.III-57 sayılı Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 15. İdare Mahkemesi’nin 06/04/2017 tarih ve E:2017/395, K:2017/977 sayılı kararı ile davanın reddine hükmedilmiş, anılan kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 14/09/2017 tarih ve E:2017/1086, K:2017/2553 sayılı kararı ile temyiz istemi kabul edilerek Mahkeme kararının bozulmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, sonrasında mahkeme kararı uyarınca alınan 30/01/2018 tarih ve 2018//UY.II-314 sayılı kararı ile “iş ortaklığı olan davacı şirketlerin teklifinin değerlendirmeye alınması ve teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden yeniden mevzuata uygun olarak aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi gerektiği” belirtilerek düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiş, Kurul kararı uyarınca davalı idare tarafından davacı iş ortaklığının teklifi değerlendirmeye alınarak sınır değer 44.488.187,27-TL olarak yeniden belirlenmiş, sınır değerin altında teklif veren, teklif geçerlik ve geçici teminat mektubu geçerlik sürelerinin uzatılmasını kabul eden tek istekli olan davacı iş ortaklığından aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmiştir.
Davacı iş ortaklığı tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamaları … tarih ve … No.lu İhale Komisyonu kararı ile yeterli görülmeyerek ve teklifi değerlendirme dışı bırakılmış, bu işleme karşı yapılan şikâyet başvurusu davalı idare tarafından reddedilmiş, itirazen şikâyet başvurusu da 09/05/2018 tarih ve 2018/UY.II-920 sayılı Kurul kararı ile reddedilmiştir. Bu işleme karşı açılan davada Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin 17/10/2018 tarih ve E:2018/1317, K:2018/2125 sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 26/06/2019 tarih ve E:2019/1038, K:2019/2256 sayılı kararı ile davacı iş ortaklığının temyiz istemi kabul edilerek Mahkeme kararının bozulmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar üzerine 08/08/2019 tarih ve 2019/MK-254 sayılı Kurul kararı ile “davacı şirketlerin teklifinin değerlendirmeye alınması ve yeniden mevzuata uygun olarak aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi gerektiği” yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiş, yapılan değerlendirmeler neticesinde “Hatay-Tahtaköprü Barajı Yükseltilmesi İnşaatı” işi ihalesi davacı iş ortaklığının uhdesinde bırakılmış ve 31/08/2020 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.
Bakılan dava, davacı şirketler tarafından süregelen hukuka aykırı eylem ve işlemler nedeniyle uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararlara karşılık olarak fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik 300.000,00-TL maddi tazminat ile 300.000,00-TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Her ne kadar Adana 3. İdare Mahkemesi’nce “yargı kararları ile hukuka aykırı olduğu tespit edilen işlemler nedeniyle davacı iş ortaklığının zarara uğradığını ileri sürdüğü sürecin Kamu İhale Kurulu kararı ile başlamış olması ve sürecin devamında da Kamu İhale Kurulu kararlarının etkili olduğu gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine karar verilmişse de, ihaleyi yapan idarenin ihale işlemlerinde öncelikle sorumluluğunun bulunduğu, idarenin hukuka uygun bir kararının Kamu İhale Kurulu’nun düzeltici işlemiyle yeniden değerlendirilmesinin istenmesi durumunda dahi idarenin yeni bir irade ortaya koymak suretiyle değerlendirme yaptığı, davacılar tarafından, “süregelen hukuka aykırı işlemler ile yargı kararlarının etkisizleştirilmesi ve ihalenin gecikmeli olarak yaklaşık 4 yıl sonra uhdesinde bırakıldığından bahisle uğramış olduğu zararların tazmini” talebiyle açılan davanın, idarece alınan ihale kararlarının yargı yerince iptal edilmesi neticesinde ihaleyi yapan idarece sürecin ağırdan alındığına dayandırıldığı, bu çerçevede ihaleyi yapan idareye yönelik iddialarla uyuşmazlığın çıkarılmış olduğu, nitekim davacı şirketler tarafından, 27/10/2020 tarihli dilekçeyle yapılan tazminat istemine yönelik başvurunun Kamu İhale Kurumu’na değil, ihaleyi yapan Devlet Su İşleri Genel Müdürülüğü’ne hitaben yapıldığı görülmüştür.
Bu itibarla, 2577 sayılı Kanun’un 32/1 ve 36/1-a maddeleri uyarınca tazminat isteminin, idarece alınan ihale kararlarının yargı yerince iptal edilmesi neticesinde ihaleyi yapan idarece sürecin ağırdan alındığına dayandırıldığı anlaşıldığından, davanın görüm ve çözümünde, ihaleyi gerçekleştiren idarenin bulunduğu ve “zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili” idare mahkemesi olan Adana İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde Adana İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğuna, dava dosyasının Adana 3. İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, kararın Ankara 17. İdare Mahkemesi’ne ve taraflara tebliğine, 28/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.