İhalede teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak yapacakları açıklamada sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin sunulması gerektiği isteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin 3 ncü kişilerden alınan fiyat teklifleri çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, ürettiği aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları idarece istenmesi durumunda yardımcı analizler olduğu sayılan belgelerden uygun olanların açıklamalar kapsamında sunulacağı sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesinin belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabileceği

BAŞVURU SAHİBİ:

Sedat ŞAHİN,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri 21. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/756952 İhale Kayıt Numaralı “Buldan Sulaması 2 Kısım” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri 21. Bölge Müdürlüğü tarafından 07.06.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Buldan Sulaması 2 Kısım” ihalesine ilişkin olarak Sedat Şahin’in 31.08.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.09.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.09.2021 tarih ve 43051 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.09.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1548 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, tekliflerinin sınır değerin altında kaldığı, 09.07.2021 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen aşırı düşük teklif açıklanması talebine ilişkin hazırlanan aşırı düşük teklif açıklamasının 29.07.2021 tarihinde idareye sunulduğu,

19.08.2021 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen ihale komisyonu kararında, idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmadığı ve tekliflerinin reddedildiği, bunun üzerine 31.08.2021 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunulduğu, başvuru üzerine idarece şikayete verilen cevapta bahse konu olan ve aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmeme gerekçesi olarak belirtilen iki adet husustan bir adedinin uygun görüldüğü, ancak diğer konunun uygun görülmeyerek şikayet başvurusunun kabul edilmediği,

Aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin kabul edilmeyen hususun TIMEX firmasından alınan “Otomatik Geri Yıkamalı Tambur Filtre Nakliye ve Montaj (800 mikron filtrasyon dereceli, 2,2 m tambur çapında, 1350/lt/saat/adet), Nakliye ve Montaj ve Mekanik Izgara Nakliye ve Montaj (redüktör gücü 3 kW IP56, motor: 380 V 50 Hz)” kalemine ait Ek.O-5 ve/veya Ek.O-6  tutanağının sunulmadığı gerekçesiyle olduğu,

Kamu İhale Tebliğinin 45.1.13’inci maddesi çerçevesinde yapılan açıklamada; TIMEX firmasından alınan fiyat teklifinde yer alan ürünün; proje bazlı, proje özelinde üretilen ve özel imalat süreci gerektiren bir ürün olduğu, sürekli imalatı yapılan, malzemesi temin edilen, stokta bulunan bir ürün olmadığının belirtildiği, projeye özel spesifik olarak yapılan, tambur çapı, beher filtre min. filtrasyon alan, filtrasyon derecesi, redüktör elektrik motoru, motor verimliliği gibi parametrelerden dolayı başka bir projede kullanılmayacak farklı bir imalat olduğunun belirtilerek, TIMEX firmasının benzer malzeme imalatını en son 2019 yılında yaptığını ve o malzemenin bile teknik özelliklerinin bu projede kullanılacak olandan farklı olduğunun firmalarına bildirildiği, yine şikayet dilekçesi ekinde yer alan TIMEX firmasının teklif yazısında ve proforma faturada da firmanın proje bazlı üretim yaptığını beyan ettiği,  

Proje bazlı işlerde, bileşenlerin açıklanmasının ve sağlıklı bir değerlendirme yapılmasının zorluğundan kaynaklı olarak, yapılacak açıklamalarda proje bazlı işlere ilişkin olarak sadece fiyat teklifi sunulabildiği, çünkü TIMEX firmasınca ilgili Ek.O-5 ve/veya Ek.O-6 tutanaklarında istenilen son geçici vergi beyanname döneminde bu proje bazlı özel imalatın yapılmadığı, dolayısıyla ilgili meslek mensubunun standart formları (Ek-O.5, Ek-O.6) tanzim etmesinin mümkün olmadığı,

Ayrıca BLDN-SNT-058 birim fiyat kaleminin analizinde yer alan Otomatik Geri Yıkamalı Tambur Filtre, Nakliye ve Montaj ve Mekanik ızgara Nakliye ve Montaj iş kalemi ile ilgili idare tarafından detaylı alt analiz verilmediği, dolayısıyla mecburen piyasadan fiyat teklifi alınması yoluna gidildiği,

41.241.000,00-TL tutarındaki tekliflerinin sadece %6’sını oluşturan söz konusu iş kaleminin aşırı düşük teklif açıklamasında; sadece bu iş kalemi ile ilgili firmalarından da kaynaklı olmayan bir nedenle tekliflerinin reddedilmesinin uygun olmadığı, açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine uygun yapıldığı, tekliflerinin geçerli olduğu, dolayısıyla idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının ve şikayet başvurusunun uygun görülmediğine ilişkin tesis edilen işlemin yerinde olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

            b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

           gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. (Ek cümle: 30.09.2020-31260 R.G./12. md.) Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir…” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: BULDAN SULAMASI 2. KISIM

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 1991A01-167 (1991A010310 – Büyük Menderes-Cindere)

d) Kodu:

e) Miktarı:

İşin kapsamında 1522 ha alanın sulanması amacı ile muhtelif çaplarda 195 metre çelik, 17 666 metre CTP, 36 657 metre PE100 boru ile yaklaşık 600 adet sanat yapısı, 1 adet tamburlu filtre imalatı yapılacaktır.” düzenlemeleri,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemeleri yer almaktadır.

EKAP üzerinden 02.09.2021 ve 09.09.2021 tarihinde başvuru sahibine gönderilen aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin yazılarda; “BLDN-SNT-058” iş kaleminin analizi aşağıdaki gibidir:

İncelemeye konu ihalenin Devlet Su İşleri 21. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan “Buldan Sulaması 2 Kısım” olduğu, 07.06.2021 tarihinde açık ihale usulü ile elektronik ortamda gerçekleştirilen ihaleye 11 isteklinin katıldığı, başvuru sahibinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmaması gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır.

İdarece EKAP üzerinden 19.08.2021 tarihinde gönderilen ihale komisyonu kararında “…Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 60. maddesine göre EKAP üzerinden sınır değer 42.286.671,38 TL olarak hesap edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.1.5 maddesinde yer alan “…Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36’ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır…” hükmünce geçerli tekliflerden sınır değerin altında teklif veren Sedat ŞAHİN’den İdari Şartnamenin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “…Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir…” hükmü doğrultusunda aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiştir.

Buna göre;

Sedat ŞAHİN’nin aşırı düşük teklif sorgulamasında BLDN-BR-014, BLDN-BR-018, BLDN-BR-020, BLDN-BR-027, BLDN-BR-025 birim fiyat kalemlerinin analizinde yer alan “6 atm basınç dayanımlı Ø280 mm, Ø450mm, Ø560 mm anma çaplı ve 8 atm basınç dayanımlı Ø225, Ø180 anma çaplı PE100 borular” için NETBOR firmasından teklif alındığı ve alınan fiyat teklifinin ekinde EK-O.6 satış tutarı tespit tutanağının düzenlendiği görülmüştür. Ancak Kamu ihale genel tebliğinin 45.1.13.1 maddesinin üçüncü fıkrasında “Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.” hükmünce teklif fiyatının üzerinde meslek mensubuna ait“… satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim” ibaresinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca BLDN-SNT-058 birim fiyat kaleminin analizinde yer alan “Otomatik Geri Yıkamalı Tambur Filtre, Nakliye ve Montaj”  ve “Mekanik Izgara Nakliye Ve Montaj” için TİMEX firmasından teklif alındığı, Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1 maddesinin birinci paragrafında “Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.” hükmünce alınan teklif fiyatın ekinde EK-O.5 veya EK-O.6 tutanağının sunulmadığı tespit edildiğinden isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır…” ifadelerine yer verilmiştir.

Başvuru sahibi tarafından idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine, idarece verilen cevap yazısında “…Bölge Müdürlüğümüzce ihalesi yapılan “Buldan Sulaması 2. Kısım” işine ait İhale Komisyon Kararı 19.08.2021 tarihinde onaylanarak aynı gün EKAP üzerinden tüm isteklilere tebliğ edilmiştir. İdari Şartnamenin, Aşırı düşük teklif başlıklı 33. maddesi doğrultusunda sınır değer altında kalan istekli Sedat ŞAHİN’den aşırı düşük savunması istenmiş ancak açıklamaları yeterli görülmediğinden teklifi reddedilmiştir.

Şikâyet başvuru dilekçesinde; BLDN-BR-014, BLDN-BR-018, BLDN-BR-020, BLDN-BR-027 ve BLDN-BR-025 kalemleri için NETBOR firmasından alınan satış tespit tutanağında “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %o80 ‘inin altında olmadığını beyan ederim. ” ibaresinin bulunmamasının ilgili mevzuata göre zorunlu kılınmasına rağmen Danıştay 13. Dairesinin 27.11.2014 tarih ve E:2014/3429, K:2014/3808 sayılı müzekkeresi gereğince Kamu İhale Kurumu tarafından alınan 2015/MK-149 sayılı karar gereğince teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması sebebiyle teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına sebep oluşturmayacağı sonucuna varmıştır.

Ancak, istekli Sedat ŞAHİN’in şikâyet başvuru dilekçesinde; Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13 sayılı maddesinin alt bendinde yer alan “… Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir… ” ibaresi esas alınarak Ek-O.5 veya Ek- 0.6 formunun sunulmaması mevzuata aykırılık oluşturmaktadır. Bahse konu imalat kalemi projeye özel üretildiğinden satış tutan tespit tutanağının (Ek-O.6) düzenlenemeyeceği, ancak üretici firma tarafından verilen teklifin dayanağını oluşturan malzeme ve işçilik bedellerinin ortaya konulduğu maliyet tespit tutanağının (Ek-0.5) hazırlanması gerektiği Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13. maddesinden açıkça belirtilmiştir. Bahse konu imalat için istekli tarafından; FTS Filtrasyon Arıtım Sistemleri San. ve Tic. A.Ş. firmasından alınan proforma faturadaki maliyet tutarı, belli miktarda malzeme, işçilik vb. girdiler dikkate alınarak düzenlenmiş olmalı, dolayısıyla imalata ait maliyetin girdileri konusunda belirsizlik olmamalıdır. Girdi miktarları ve tutarları belli olmayan bir imalat için proforma fatura düzenlenemeyecektir. Keza maliyet tespit tutanağının istenmesinin temel maksadı, teklifi oluşturan girdiler ve bu girdilere ait birim fiyatların ortaya konarak bahse konu imalat kaleminin yapılabilirliğini ortaya koymaktır.

Yukarıda değinilen gerekçeler göz önüne alındığında; “Buldan Sulaması 2. Kısım” ihalesine, istekli Sedat ŞAHİN tarafından yapılan şikâyet başvurusu reddedilmiştir.

…İlgili mevzuat gereği aşırı düşük savunması istenirken istekli; seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajlarını açıklaması gerekmektedir.

…Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerinin ortaya konulması, o iş kaleminin yapılabilirlik esasının vazgeçilmezi niteliğinde olup savunması istenilen imalatın maliyet tespit tutanağının (Ek-O.5) bulunmaması bu teklifi dayanaksız kılmaktadır.” ifadelerine yer verilmiş olup, başvuru sahibinin teklifinin reddedilme gerekçelerinden biri kabul edilerek şikayet başvurusu kısmen uygun görülmüş, ancak sonuç itibarıyla şikayet başvurusu idarece itirazen şikayet başvurusuna konu husus bakımından yerinde görülmemiştir.

Başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “…BLDN-SNT-058 poz nolu Filtre İstasyonu Mekanik İşlerinin Yapılması işinde istemiş olduğunuz Ö.B.F.TF/001 OTOMATİK GERİ YIKAMALI TAMBUR FİLTRE, NAKLİYE VE MONTAJ ve Ö.B.F.TF/004  MEKANİK IZGARA NAKLİYE VE MONTAJ: iş kalemleri için Kamu İhale Genel Tebliği “45.1.13 maddesine göre Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir.” paragrafına uygun olarak üretici firma Timex firmasından teklif alınmıştır…” ifadelerine yer verilmiş olup, söz konusu girdinin fiyat teklifi alınarak açıklama yapıldığının belirtildiği, fiyat teklifi dışında açıklamaya elverişli başka bir belge sunularak açıklama yapıldığının belirtilmediği, bu nedenle açıklamanın fiyat teklifi kapsamındaki mevzuat hüküm ve açıklamalarıyla değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Söz konusu açıklama kapsamında; “Ö.B.F.TF/001 OTOMATİK GERİ YIKAMALI TAMBUR FİLTRE, NAKLİYE VE MONTAJ: Tambur Çapı: 2,2 m, Beher Filtre Min. Filtrasyon Alanı: 20 m2 Filtre Adeti: 3 Adet Toplam Filtre Yüzey Alanı İhtiyacı: 60 m2 Kontrol Mekanizması: Su seviyesine dayalı ΔP + Zaman Kontrolü Gövde Malzemesi İç/Dış: SS 304L İnce Filtre: Paslanmaz Çelik 304L Weave Wire Elek // 3 Katmanlı Filtrasyon Derecesi: 800 Mikron, Conta: Sentetik Kauçuk, Teflon Kontrol Panosu: Aluminyum, Prinç, Paslanmaz Çelik, PVC Atılan pis su miktarı (max): 1350 litre/saat/adet Temizleme Mekanizması: Geri Yıkama Pompası + Spray Nozul Temizleme Kollektörü: Paslanmaz Çelik 304L Redüktör Elektrik Motoru: 2,2 Kw Motor Koruma Sınıfı: IP56 Motor Verimlilik Sınıfı: IE3” analiz girdisine ilişkin fiyat teklifinin alındığı, söz konusu fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği gereğince yer alması gereken ibarelerin yer almadığı, fiyat teklifinin dayanağı olan tutanakların sunulmadığı, özetle fiyat teklifinin bahsi geçen Tebliğ’e uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan kanun hükümlerinden, teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edileceği, bu teklifler reddedilmeden önce, belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği, ihale komisyonu tarafından; imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması; seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar; teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaların dikkate alınarak, aşırı düşük tekliflerin değerlendirileceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği,

Aktarılan Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarından; teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin sunulması gerektiği, isteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, idarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b.nin olduğu, sayılan belgelerden uygun olanların açıklamalar kapsamında sunulacağı, sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesinin belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabileceği,

  Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenleneceği, tutanakların fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenleneceği ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacağı, fiyat teklifinde aktarılan Tebliğ maddelerinde yer alan uygun ibarenin yazılması, meslek mensubunca kaşelenip imzalanması gerektiği anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri, açıklamalar ve tespitler bir arada değerlendirildiğinde; Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde sayılan belgelerden herhangi biri açıklama yapılabileceği,  sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabileceği, başvuru sahibi tarafından fiyat teklifi alınmak suretiyle söz konusu iş kaleminin açıklanmaya çalışıldığı, fiyat teklifi ile açıklama yapılan hallerde Kamu İhale Genel Tebliğinin açıklamalarına uygun şekilde fiyat tekliflerinin düzenlenmesi gerektiği, başvuru sahibi tarafından sunulan fiyat teklifinin mevzuatta belirtilen şartları sağlamadığı, fiyat teklifinin dayanağı olan tutanakların sunulmadığı, fiyat teklifinde yer alması gereken gerekli ibarelerin yer almadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.