BAŞVURU SAHİBİ:

Yaşar Haf. İnş. Taah. Nak. Oto. Tur. Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Mardin Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2022/155201 İhale Kayıt Numaralı “Mardin İli Derik ve Mazıdağı İlçelerinde Muhtelif Mahallelerde 1 Kat ve 2 Kat Sathi Kaplama (Her Şey Dahil) Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Mardin Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından 30.03.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Mardin İli Derik ve Mazıdağı İlçelerinde Muhtelif Mahallelerde 1 Kat ve 2 Kat Sathi Kaplama (Her Şey Dahil) Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Yaşar Haf. İnş. Taah. Nak. Oto. Tur. Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 26.04.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.04.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 09.05.2022 tarih ve 22032 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.05.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Kamu İhale Kurulunun 10.07.2023 tarihli ve 2023/MK-150 sayılı kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/491-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak belirlendiği, birim fiyat teklif mektubunun eki olan birim fiyat teklif cetvelinin 1’inci sırasında yer alan “Ø 12″ (300 mm.) Cidar=8,8 mm. Tecritli, Düz Uçlu Çelik Boru” iş kaleminin tarifinin Teknik Şartnamede yapıldığı, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda söz konusu iş kaleminden aldıkları puanın düşük olduğu, bu itibarla bahse konu iş kalemine ilişkin idareden bilgi talep edildiği, idare tarafından yaklaşık maliyette şikâyete konu iş kaleminin birim fiyatının 325TL/m olarak hesaplandığının bildirildiği,

İhalenin yapıldığı tarihte şikâyete konu iş kalemine uyan herhangi bir kurumun güncel birim fiyatının bulunmadığı, idare tarafından bahse konu iş kaleminin toplam tutarını Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce en son 2010 yılında yayımlanan 08.719/KH-12.8 poz numaralı ve birim fiyatı 80,40TL/m olan rayici kullanarak hesapladığı, 2010 Ocak ayı baz endeksinin 163,98, güncelleneceği 2022 Ocak ayı endeksinin 1022,25 olduğu, bu endeks değerleri kullanılarak yapılan güncelleme sonucunda bahse konu iş kaleminin birim fiyatının 501,21 TL/m. olması gerektiği, idare tarafından iş kaleminin birim fiyatının 325TL/m olarak yaklaşık maliyette yanlış hesapladığı, ayrıca 08.719/KH-12.8 poz numaralı iş kalemi maliyetinde yer almayan, ancak Teknik Şartnamede yapılan düzenlemeyle şikayete konu iş kaleminin maliyetine yükleme, boşaltma, istif ve taşıma vb. maliyetlerin dahil edildiği,   

Şikâyete konu iş kaleminde yer alan çelik borunun benzerinin, Çevre Şehircilik Bakanlığı 2022 birim fiyatlarında 10.450.2301 poz numara ile yayımlandığı, bahse konu Bakanlık tarafından yayımlanan birim fiyattaki borunun 1 metre birim ağırlığının 39,69 kg/m ve şikâyete konu çelik borunun 1 metre birim ağırlığının 68,38 kg/m olduğu, iki boru arasında 1 metredeki ağırlık farkının (68,38-39,69) = 28,69 kg/m olduğu, şikâyete konu iş kaleminin yapımı aşamasında daha fazla çelik miktarı kullanılmasına rağmen, Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın 2022 birim fiyatlarında yayımlanan çelik borunun fabrika teslim birim fiyatının 520 TL/m olarak idarece kullanılan birim fiyattan daha yüksek hesaplandığı,  

Ayrıca, şikayete konu iş kalemine Teknik Şartnamede belirlenen giderlerin eklenmesi durumunda, idarece yapılan puanlama sistemine etki edeceği ve isteklilerin alacağı puanların değişeceği, nitekim Kamu İhale Kurumunun 06.04.2022 tarih ve 2022/UY.I-452 sayılı kararında yaklaşık maliyetin eksik hesaplanması ile ilgili başvuruyu değerlendirirken; yaklaşık maliyete eklenmesi gereken masrafların eklenmesi ve yaklaşık maliyetin yeniden belirlenerek bu yaklaşık maliyete göre düzenleyici işlem yapılmasına karar verildiği,

İhalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin şikâyete konu iş kaleminden tam puan aldığı, idarenin yaptığı yukarıda açıklanan iş kaleminin birim fiyatının hesaplanmasında yapılan hatalardan dolayı, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin bu pozdan tam puan almasının imkânsız olduğu, bu durumun düşündürücü ve manidar olduğu,

Şikâyete konu iş kaleminin yaklaşık maliyette eksik hesaplandığı ve fiyat dışı unsur puanlamasının yaklaşık maliyetteki iş kalemleriyle bağlantılı olmasından dolayı puan kaybettikleri,  bu durumun da 4734 sayılı Kamu ihale Kanunu’nun 5’inci maddesinde düzenlenen temel ilkelere aykırı olduğu,

İhalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir, düzenlemesinin yer aldığı, ihale dokümanında bu konuda hesaplama ile ilgili gerekli bilgilere yer verildiği, şikayete konu iş kalemine yüksek puan verilmesinin ve bazı isteklilerin tam puan almasının yapılan ihalede bazı kuşkuların oluşmasına yol açtığı,

Şikâyete konu iş kaleminin toplam yaklaşık maliyet içindeki oranının % 0,2 olmasına rağmen bu iş kalemine 6 puan verildiği, fiyat dışı unsur toplam puanının 60 olduğu, bahse konu iş kalemine verilen puanın toplam puanın yüzde 10’una denk geldiği, bu imalatın çok sıradan ve karmaşık olmadığı ve herkesin yapabileceği bir iş kalemi olmasına rağmen verilen puanın yaklaşık maliyetteki ağırlık oranına ters olacak biçimde yüksek puan verilmesinin kuşku uyandırdığı,

Sonuç olarak şikâyete konu iş kaleminin yaklaşık maliyette eksik ve yanlış hesaplandığı, ağırlık ortalamasının çok üstünde puan verildiği ve yaklaşık maliyetin eksik hesaplanmasına rağmen ekonomik açıdan en avantajlı isteklinin tam puan alması planlanmış bir durum olmasa da tesadüfi bir durum olmayacak kadar karmaşık olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin yaklaşık maliyete ilişkin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İhale süreci içerisinde başvuru konusu ihaleye ilişkin alınan 26.05.2022 tarihli ve 2022/UY.I-654 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” karar verildiği,

Anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada Danıştay Onüçüncü Dairesinin 28.03.2023 tarihli ve E:2023/253,  K:2023/1433 sayılı kararı üzerine alınan 10.07.2023 tarihli ve 2023/MK-150 sayılı Kurul kararı ile “başvuru sahibinin yaklaşık maliyete yönelik iddialarının esasının incelenmesine” karar verildiği anlaşılmıştır.

Bu kapsamda yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Anılan Kanun’un “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

            Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “…f) Yaklaşık maliyet: İhale onay belgesi düzenlenmeden önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak, katma değer vergisi (KDV) hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale konusu işin öngörülen bedelini…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

…

(4) İhale konusu işin bünyesine girecek veya yardımcı olarak kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

(5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı teklifler ile birlikte açıklanır.

(6) Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, yaklaşık maliyet de bu kapsamda hesaplatılabilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir:

a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.

c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.

ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar.

e) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti” başlıklı 10’uncu maddesinde “(1) İdarelerce, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde;

a) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar,

b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler,

c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler,

d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri, esas alınır.

(2) İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(3) İşin bütünü, iş grubu, iş kalemi ve malzeme rayici bazında yapılacak piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; iş, imalat ve/veya malzemenin yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından ve satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verilir, fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar Katma Değer Vergisi hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaları dikkate alınmaz.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde “(1) İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.

(2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir.

(3) Yaklaşık maliyet, güncelliğini kaybetmesi halinde, ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenir.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “

2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Mardin İli Derik ve Mazıdağı İlçelerinde Muhtelif Mahallelerde 1.Kat ve 2.Kat Sathi Kaplama (Her şey Dahil) Yapım İşi

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde):

d) Kodu:

e) Miktarı: Çapı 600 mm, muflu betonarme boru döşenmesi (Sülfata dayanıklı çimentodan yapılmış, 500 dozlu, buhar kürlü, entegre contalı boru bedeli, baş bağlama bedeli ve sızdırmazlık testi bedeli dâhil) 1000 Metre

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Mardin İli Derik ve Mazıdağı ilçeleri” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” 35’inci maddesinde “…Fiyat Dışı Unsur Tanımı: İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Puanlaması (TFNP) 60 tam puan üstünden yapılacaktır. Geçerli teklif veren isteklilere ait iş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanına konu iş kalemleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Söz konusu her bir iş kalemi için; istekli tarafından teklif edilen o iş kalemi tutarının, isteklinin toplam teklif bedeline oranı; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının % 90 – % 110 aralığında (% 90 ve % 110 dahil) kalması durumunda her bir iş kalemi için tabloda belirtilen puanlar verilecektir. İsteklilerin teklifleri % 90 – % 110 aralığı dışında kalıyorsa iş kalemleri için puan alamayacaklardır. İş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanı, her bir iş kalemi için verilen puanların toplamıdır…”

Teknik Şartname’nin 1’inci sayfasında“

“ düzenlemesi,

İdarece yaklaşık maliyet kapsamında hazırlanan 1 sıra numaralı “ø 12″ (300 mm) CİDAR=8.8 MM TECRİTLİ, DÜZ UÇLU ÇELİK BORU” tanımlı iş kalemi incelendiğinde, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yayımlanan 08.719/KH-12.8 poz numaralı rayicin kullanıldığı, 2010 yılından sonra yayımlanmayan rayicin poz tarifi, yapım şartları ve ölçüsünün “Yükleme, boşaltma, istif ve taşıma hariç boru bedeli, su temini işçilik ve her türlü gider dahil olmak üzere, fabrikada basınç deneyi yapılmış tecritli düz uçlu (kaynak ağzı açılmış) spiral çelik borunun işyerinde hazırlanması metre tul bedeli: (04.914/kh’dan)” olarak tanımlandığı, 01.01.2010 tarihli birim fiyatının 80,40 TL/m olduğu tespit edilmiştir.

İhale konusu işin yaklaşık maliyetin hesaplanması için 15.02.2022 tarihinde komisyon oluşturulduğu, 21.02.2022 tarihinde ihale yetkilisince İhale Onay Belgesinin imzalanarak ihaleye çıkılmasına onay verildiği, 25.02.2022 tarihinde ihale ilanının yapıldığı görülmüştür.

Şikayete konu 08.719/KH-12.8 poz numaralı ø 12″ (300 mm) cidar=8.8mm tecritli, düz uçlu çelik boru iş kalemine ilişkin birim fiyatın güncellenmiş tutarının 325,03 TL/m olarak hesaplandığı, güncellenmiş birim fiyat tutarının nasıl hesaplandığına ilişkin bilgi ve belgelerin ihale işlem dosyasında yer almadığı görüldüğünden Kurum yazısı ile idareden söz konusu birim fiyatın nasıl güncellendiğine ilişkin bilgi ve belge talep edildiği,

İdare tarafından Kurumumuza gönderilen yazıda “İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar, Mardin Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığı Tarafından 2021/418115 ihale Kayıt Numarası Mardin İli Kızıltepe, Derik ve Mazıdağı İlçelerinde Muhtelif Mahallelerde 1 Kat ve 2 Kat Sathi Kaplama ve Binder Tabakası Yapım işi (Her Şey Dahil) işinde kullanılan ø 12″ (300 MM) CİDAR=8.8 MM TECRİTLİ, DÜZ UÇLU ÇELİK BORU pozu kullanılmıştır. Poz numarası 1 olan ø 12″ (300 MM) CİDAR=8.8 MM TECRİTLİ, DÜZ UÇLU ÇELİK BORU Köy Hizmetlerin Güncel olmayan ve en son 2010 yılında fiyatlandırılan İdaremizin bu pozu güncellediği tarih baz endeks 164,94 güncelleneceği endeks 2021 Mayıs ayı endeksi olup, bu ayın endeksinin 666,79 olduğu ve güncellenen bu pozun 1 Metre Fiyatı = 80,40 x (666,94/164,94) = 325,03 TL’dir.” açıklamasına yer verildiği görülmüştür.

İdarelerce ihale konusu işin en uygun fiyatla temin edilmesi yaklaşık maliyetin doğru bir şekilde hesaplanmasına bağlı olup yaklaşık maliyetin doğru tespit edilmesi ihale sürecinin aksamadan yürütülmesini sağlamaktadır. İhalelerde istekliler tarafından teklifleri kapsamında idareye sunmaları gereken yeterlik kriterlerinin belirlenmesinde, ilan sürelerinin değişmesinde, ihalelere yerli istekli katılıp katılmayacağına ilişkin düzenlemeler ve ihale konusu işin yaklaşık maliyetine göre ihaleye teklif sunan isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olup olmadığının tespit edilmesinde ve fiyat dışı unsurlar bağlamında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin belirlenmesinde yaklaşık maliyet önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla yaklaşık maliyetin doğru hesaplanması ihale sürecinin sağlıklı yürütülmesinde doğrudan etki etmektedir.

İdari Şartname düzenlemelerine göre ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyat dışı unsur puanlaması yapılacağı, iş kalemleri bazında isteklilerin teklif fiyatları ile aynı iş kalemleri için yaklaşık maliyette belirlenen fiyatların uyumunun puanlama kriteri olarak belirlendiği, puanlamaya konu iş kalemlerinde puan alınabilmesi için istekliler tarafından teklif edilen fiyatların aynı iş kalemi için idarece yaklaşık maliyette kullanılan fiyatın %90’ı ile % 110’u arasında olması gerektiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından ihale konusu işe ilişkin ihale onay belgesi onayının 21.02.2022 tarihinde verildiği dikkate alındığında, bu tarih itibarı ile güncel Yİ-ÜFE endeksinin 2022 yılı Ocak ayı endeksinin kullanılacağı, bu aya ilişkin endeksin 1129,03 olduğu, idare tarafından kullanılan endeksin ise 2021 yılı Mayıs ayı endeksi (666,79) olduğu,

İddiaya konu iş kalemi için idarece kullanılan 08.719/KH-12.8 poz numaralı rayicin 2010 yılına ait olduğu, idare tarafından yaklaşık maliyete esas olmak üzere kullandığı birim fiyatın güncel olmadığı, ihale ilan tarihinin 2022 yılı Şubat ayı olduğu, güncelleme için 2022 yılı Ocak ayı Yİ-ÜFE endeksinin (1129,03) kullanılması gerektiği, bu endekse göre iddia konusu iş kalemi fiyatı güncellendiğinde birim fiyatın 550,36 TL/m olması gerektiği anlaşılmıştır.

İlgili iş kalemi için 550,36 TL/m birim fiyatı kullanılarak hesaplanan iş kalemi toplam tutarı (550.360,00 TL) ve yaklaşık maliyet toplam tutarı (156.803.522,07 TL) göz önünde bulundurulmak suretiyle ihale sürecine etkisinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

İhale komisyonunun 18.04.2022 tarihli kararına göre fiyat dışı unsur puanlamasında, ihale üzerine bırakılan istekli Sbs Asf. İnş. Mad. Nak. Tur. Hay. San. ve Tic. A.Ş.- İnova Asf. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 99,42 puan aldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Yaşar Haf. İnş. Taah. Nak. Oto. Tur. Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise 93,79 puan aldığı anlaşılmıştır.

Yaklaşık maliyetteki söz konusu değişikliğin istekliler tarafından teklifleri kapsamında idareye sunmaları gereken yeterlik kriterlerinin belirlenmesinde, ilan sürelerinin değişmesinde, ihalelere yerli istekli katılıp katılmayacağına ilişkin düzenlemeler açısından etkisi bulunmadığı, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine göre ihaleye teklif sunan isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olup olmadığının tespit edilmesi için belirlenen sınır değeri değiştirmekle birlikte söz konusu değişikliğin de sınır değerin üstündeki ve altındaki isteklileri değiştirmediği görülmektedir.

Bununla birlikte, yukarıdaki tespitlere göre yeniden hesaplanan iddia konusu iş kalemi tutarı ve toplam yaklaşık maliyete göre fiyat dışı unsur puanlamasının değiştiği, yeni hesaplanan tutarlara göre Sbs Asf. İnş. Mad. Nak. Tur. Hay. San. ve Tic. A.Ş.- İnova Asf. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 93,42 puan, Yaşar Haf. İnş. Taah. Nak. Oto. Tur. Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 99,79 puan alacağı anlaşılmaktadır.

Yaklaşık maliyetteki söz konusu hatanın ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi bağlamında iş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanlarını etkilediği, ihale üzerinde bırakılan istekli dahil ihaleye katılan isteklilerin fiyat dışı unsur puanlaması dolayısıyla toplam teklif puanlarının değiştiği, söz konusu değişikliklerin de isteklilerin teklif sıralamasını değiştirdiği, ortaya çıkan bu hususun da ihale sonucunu etkilediği, netice itibariyle ihale sürecinin sağlıklı şekilde tamamlanamayacağı anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.