ihalelerde kasko bedelinin %2’sini aşmayacak kalemler kapsamında belirtilen binek ve pick-up araçlara ek olarak çift kabin kamyonet kaleminin de sayılması gereklimidir

Beyha Gıda İnşaat Yapı Malz. Otom. ve Nakliye San. Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Ankara Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/685964 İhale Kayıt Numaralı “Kaldırım Yapım ve Bakım Onarım Şube Müdürlüğümüzce Kullanılmak Üzere Araç ve İş Makinesi Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Ankara Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından 31.01.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kaldırım Yapım ve Bakım Onarım Şube Müdürlüğümüzce Kullanılmak Üzere Araç ve İş Makinesi Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Beyha Gıda İnşaat Yapı Malz. Otom. ve Nakliye San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 03.03.2020 tarih ve 11401 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/433 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 02.03.2020 tarihinde kendilerine tebliğ edilen yazıyla ihalenin iptal edildiğinin bildirildiği, idarenin iptal gerekçesi olarak, Kamu İhale Kurulu’nun 2020/UH.1-258 sayılı Kararı’nda 4×2 kamyonetlerin aylık kiralama bedelinin ilgili aracın kasko sigorta değerinin %2’sini aşamayacak araç tipleri arasında sayıldığı ve aynı tip araçların bu ihale kapsamında da bulunduğunun ifade edildiği, ancak bu gerekçeyle ihalenin iptal edilmesinin hukuka uygun olmadığı, şöyle ki;  İdari Şartname’nin 47.1’inci ve Teknik Şartname’nin 7’nci maddesinde aylık kira bedeli, aracın kasko sigorta değerinin %2’sini aşmaması gereken araç tiplerinin binek araç ve pick-up tipi araçlar olarak belirtildiği ve çift kabin kamyonet tipi aracın bu kritere tabi araçlar içerisinde sayılmadığı, ayrıca Teknik Şartname’nin 9.1’inci maddesinde çift kabin kamyonetin kasasında idarenin vereceği jeneratörlerin sabitlenmesi ve ilgili ekipmanların dış koşullara karşı korunması amaçlı sandık veya kafes vb. ile yüklenici tarafından muhafaza altına alınacağının düzenlendiği, yani idarece ilgili aracın üstüne fabrika çıkışında olmayan özel bir yapı istenildiği, araçta istenilen üst yapının ayrı bir maliyet oluşturacağı, bu nedenle meydana gelecek bu yeni aracın kasko sigorta değer listesinde bulunmadığı, aracın kasasında özel bir yapı oluşturulacağı için bu aracın Karayolları Trafik Yönetmeliği ve Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik’in ilgili hükümlerine göre özel amaçlı taşıt olarak değerlendirilmesi gerektiği, bu sebeple, söz konusu aracın panelvan olarak değerlendirilemeyeceği; ihalede 4734 sayılı Kanun’da belirtilen temel ilkelerin sağlanmış olduğu, bu nedenle iptal kararının iptal edilerek ihalenin uhdelerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri; aynı maddenin onbirinci fıkrasında ise başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak ihale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline karar verileceği hükme bağlanmıştır.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “Kaldırım Yapım ve Bakım Onarım Şube Müdürlüğümüzce Kullanılmak Üzere Araç ve İş Makinesi Kiralama Hizmet Alımı” ihalesinin, idareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine ihale yetkilisinin kararıyla iptal edildiği anlaşılmıştır.

Başvuruya konu ihalede 22 adet ihale dokümanı temin edildiği, 31.01.2020 tarihinde yapılan ihaleye 6 isteklinin katıldığı, 07.02.2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin başvuru sahibi Beyha Gıda İnşaat Yapı Malz. Oto. ve Nak. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı ve Özdemireller Haf. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.-Kumsal Petrol Maden Taah. İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’na ait teklifin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, ihale kararının 07.02.2020 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylandığı ve kesinleşen ihale kararının aynı tarihte tüm isteklilere EKAP üzerinden tebliğ edildiği,

Özdemireller Haf. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.-Kumsal Petrol Maden Taah. İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından 17.02.2020 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunulması üzerine ihale yetkilisinin 27.02.2020 tarihli kararıyla ihalenin iptal edildiği, iptal gerekçesinin “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54’üncü maddesi ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 11/c maddesi uyarınca şikayet konusu işlemlerde ihalenin iptalini veya düzeltici işlem belirlenmesini gerektirecek hukuka aykırılık tespit edilememişse de yapılan incelemede; Belediyemiz Kent Estetiği Daire Başkanlığının 2019/560072 ihale kayıt numaralı Araç Kiralama Hizmet Alımı İşi ile ilgili Kamu İhale Kurulu’nun 05.02.2020 tarihli 2020/UH.I-258 no’lu kararında, 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararınca 4×2 kamyonetlerin kira bedeli, kasko değerinin %2’sini aşamayacak kalemler arasında sayılmış olup aynı tip araçlar bu ihale kapsamında da olduğundan mevzuata aykırılık teşkil eden ihale kararının düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden ve kamu zararına sebep olacağından ihalenin iptal edilmesine karar verilmiştir.” şeklinde ifade edildiği görülmüştür.

05.01.1961 tarih ve 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun “Kanunun şümulü” başlıklı 1’inci maddesinde “a) Genel bütçeye dahil dairelerle katma ve özel bütçeli idareler ve bunlara bağlı sabit ve döner sermayeli müesseseler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri,

 b) İktisadi Devlet Teşekkülleri ve özel kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan her çeşit banka ve teşekküller,

 c) Yukardaki (a) ve (b) fıkralarında yazılı daire, idare, banka, teşekkül ve müesseselerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları teşekkül ve müesseseler,

 d) Kamuya yararlı derneklerden Cumhurbaşkanlığınca lüzumlu görülenler tarafından kullanılacak taşıtlar bu Kanun hükümlerine tabidir.” hükmü,

“Tarifler” başlıklı 3’üncü maddesinde “a) Kurum: 1 inci madde hükmüne giren bütün daire, teşekkül ve müesseseleri,

b) Taşıt: Motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarını,

c) Arazi binek: Bütün tekerlekleri muharrik binek taşıtlarını,

d) Kaptı kaçtı: Asgari iki sıra oturma yeri bulunan kapalı ve insan taşımaya mahsus taşıtları,

e) Arazi kaptıkaçtı: Bütün tekerlekleri muharrik olan kaptıkaçtıları,

f) Pikap: Şoför mahallinde şoför dahil 3 kişiye kadar oturacak yeri ile arkasında azami 1750 kilograma kadar yük taşımak için yeri bulunan motorlu taşıtları,

g) Arazi pikap: Bütün tekerlekleri muharrik olan pikapları,

h) Panel: Yük taşıma yeri tamamen kapalı olan pikapları,

ifade eder.” hükmü yer almaktadır.

237 sayılı Taşıt Kanunu’na tabi olan kurumlarda kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı suretiyle karşılanmasına ilişkin esas ve usullerin belirlenmesi amacıyla, 01.04.2006 tarih ve 26126 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller” yürürlüğe konulmuştur.

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Temel amaç” başlıklı 5’inci maddesinde “Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.” hükmüne yer verilmiş, “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde, temel amaç çerçevesinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmesinin genel esasları belirlenmiştir. 02.10.2014 tarih ve 29137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Esas ve Usuller’in 6’ncı maddesine “Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır. …” hükmü eklenmiştir.

Buna göre 237 sayılı Taşıt Kanunu’na tabi olan kurumlarda kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı suretiyle karşılanması, bu hususta da idarelerin Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’de belirlenen genel esaslar çerçevesinde hizmet alımlarını gerçekleştirmeleri gerekmektedir.

Başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde “… Firmalar teklif zarfında, Bakanlar Kurulunun 2014/6814 sayılı kararı gereğince aylık kira bedeli; Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan 2020 yılı “Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesi”ndeki, Marka Kodu, Tip Kodu, Marka Adı, Tip Adı, Model ve Kasko Değerini, “Taşıt Teklif Formu”na uygun olarak bilgilerini sunmak zorundadır. Bu formları sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kasko bedelinin %2’sini aşmayacak kalemler Binek Araçlar ve Pick-up araçlardır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname’nin ekinde ve Birim Fiyat Teklif Cetveli’nde 11 kalem olarak düzenlenen kiralama konusu araçlar aşağıdaki gibidir:

Teknik Şartname’nin “Yapılacak İşler ve Uygulanacak Esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “… Firmalar teklif zarfında, “Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği” tarafından yayımlanan 2020 yılı  “Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesi”ndeki,  Marka Kodu,  Tip Kodu, Marka Adı, Tip Adı, Model ve Kasko Değerini, “Taşıt Teklif Formu”na uygun olarak bilgilerini sunmak zorundadır. Bu formları sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kasko bedelinin %2’sini aşmayacak kalemler Binek Aracı ve Pick-up araçlardır.” düzenlemesine,

Anılan Şartname’nin “Çift Kabin Kamyonetler (Uzun Kasa)” başlıklı 9.1’inci maddesinde “Araçlar minimum 2017 model, kabul tarihi itibariyle maksimum 50.000 km aşmamış olacak ve yolcu taşıma kapasitesi (şoför dâhil) 6+1 olacaktır. Yakıt kapasitesi en az 60 litre dizel yakıt alacak şekilde imal edilmiş olmalıdır.

Araçların motor hacmi minimum 1990 cm3 silindir hacminde, motor gücü minimum en az 114 kw ve dizel olacaktır. Araç maksimum 3500 kg taşıma kapasitesinde olacaktır.

Araç için;

Toplam Uzunluk (Kasa hariç – dâhil) en az 6020 mm – 6200 mm,

Toplam Genişlik (Aynalar hariç) en az 2090 mm,

Dingil (Ön ile Arka teker arası mesafe) en az 3900 mm,

Arka kasa yan kapaklar ve tabanı çelik malzemeden yapılmış olacaktır.

Arka kasa uzunluğu en az 2800 mm,

Arka kasa genişliği en az 2200 mm olacaktır.

Araçlar aylık azami 7000 (Yedibin) km yol yapacak şekilde çalıştırılacak olup, bakım ve tamir buna göre hesaplanacaktır. Araçların her türlü bakımı yükleniciye aittir. Araçların kaza ve bakımdan dolayı tamirde kaldığı süre zarfında, aynı evsaf ve özellikte idareye araç tahsisi yapılacaktır. Araçların kasasında idarenin vereceği jeneratörlerin sabitlenmesi ve jeneratörler ile darbeli matkap, taş kesme makinesi vb. ekipmanlar dış koşullara karşı koruma amaçlı sandık veya kafes vb. ile yüklenici tarafından muhafaza altına alınacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

İhale dokümanının yukarıda aktarılan düzenlemelerinden, ihale konusu kiralama işi kapsamında 53 adet çift kabin kamyonet istenildiği, 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince aylık kira bedeli, kasko değerinin %2’sini aşmayacak kalemlerin İdari ve Teknik Şartname’de binek ve pick-up araçlar olarak belirlendiği, idarece ihalenin iptal gerekçesi olarak belirtilen çift kabin kamyonet araçlarının ise bu kapsamda sayılmadığı anlaşılmaktadır.

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’de, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick up tipi taşıtların hizmet alımı yöntemiyle ediniminde; şoför giderleri hariç yapılan araç kiralamalarında, aylık kiralama bedelinin (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağı anlaşılmıştır.

237 sayılı Kanun’da ve Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’de çift kabin kamyonet aracının hangi tip taşıt kapsamında değerlendirileceğine yönelik herhangi bir hükme yer verilmediği görülmekle birlikte, idarece “Belediyemiz Kent Estetiği Daire Başkanlığının 2019/560072 ihale kayıt numaralı Araç Kiralama Hizmet Alımı İşi ile ilgili Kamu İhale Kurulu’nun 05.02.2020 tarihli 2020/UH.I-258 no’lu kararında, 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararınca 4×2 kamyonetlerin kira bedeli, kasko değerinin %2’sini aşamayacak kalemler arasında sayılmış olup aynı tip araçlar bu ihale kapsamında da olduğu…” belirtilmek suretiyle çift kabin kamyonetin panelvan sınıfı içerisinde değerlendirildiği, dolayısıyla söz konusu araca ilişkin olarak Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Karar’da belirtilen şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmaması gerektiği anlaşılmıştır.

Teknik Şartname’nin 9.1’inci maddesinde yer alan “Araçların kasasında idarenin vereceği jeneratörlerin sabitlenmesi ve jeneratörler ile darbeli matkap, taş kesme makinesi vb. ekipmanlar dış koşullara karşı koruma amaçlı sandık veya kafes vb. ile yüklenici tarafından muhafaza altına alınacaktır.” şeklindeki düzenleme ile, kiralanacak olan 53 adet çift kabin kamyonet aracının kasasında jeneratörlerin sabitlenmesi ve ekipmanların muhafazası için sandık, kafes vb. eklentilerin istenilmiş olduğu görülmekle birlikte, Esas ve Usuller kapsamında araçların kasko değerinin belirlenmesinde Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan Kasko Değer Listesi’nin esas alınması gerektiği anlaşılmış olup, anılan Liste’de yer alan kasko sigortası değerinin, model yılı, marka ve tip kriterleri esas alınmak suretiyle aracın temel yapısına göre belirlendiği, başka bir ifadeyle, ihale konusu taşıtların ediniminde dikkate alınması gereken kasko değerinin sabit olduğu, dolayısıyla idarece araçta istenilen eklentilerin, aracın kasko sigorta değerine etkisinin bulunmadığı anlaşılmıştır.

Netice itibarı ile, ihale dokümanında Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller uyarınca kasko bedelinin %2’sini aşmayacak kalemler kapsamında belirtilen binek ve pick-up araçlara ek olarak, çift kabin kamyonet kaleminin de sayılması gerektiği, buna göre şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşamayacağı anlaşılmış olup, bu hususta İdari Şartname’de bir düzenleme yapılmamış olmasının tekliflerin oluşturulması aşamasında isteklileri tereddüde düşürebileceği gibi kamu zararına da yol açabileceği anlaşıldığından idarece ihalenin iptali işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.