İhalelerde verilen geçerli tekliflerin birbirlerine çok yakın olması (Danıştay kararı 1)

Kamu ihaleleri açısından rekabet ilkesi, idarenin en ehil sözleşmeciyi en uygun bedele bulabilmesini, diğer bir ifadeyle, en kaliteli mal ve hizmeti en uygun bedelle alabilmesini amaçlamaktadır.

Kamu İhale Kurumu rekabet ilkesini ; ‘’İdarenin ihtiyaç çerçevesi içerisinde isteklilerin birbirleri ile serbestçe yarışabilmeleri yani belli kıstaslar çerçevesinde belli bilgilere sahip olunmasının amaçlandığı’’ şeklinde tanımlamıştır.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ‘’Temel İlkeler’ başlıklı 5.maddesinde ‘’İdareler, bu kanuna göre yapılacak ihalelerde; …rekabeti,… sağlamakla yükümlüdür.’’ hükmüne yer vermiş olup ilgili  madde gerekçesinde de; katılımcıların kendi özgür iradeleri ile teklif sunabilecekleri ortamın yaratılmasının önemli olduğu ve aşırı düşük tekliflerinde ‘yıkıcı rekabet’ olarak tanımlanması sebebiyle yapılmaması gereği özellikle vurgulanmıştır.

Rekabetin sağlanmadığı veya sağlanamadığı bir ihale sürecinde, en yetkin sözleşmecinin en uygun bedelde bulunabilmesi olanağı yoktur. İhalelerde, mümkün olduğu kadar çok isteklinin katılmasını ve bu isteklilerin hiçbir etki ve baskı altında kalmaksızın özgür iradeleri ile tekliflerini yapabilmeleri, rekabetin diğer amaçlarındandır.

Rekabet ilkesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun da tanımlar başlığı altında genel bir kavram olarak belirtilmiş olup, olağan ticari hayatta ki uygulamaları Danıştay kararları ışığında netleşmekte ve rekabet ilkesine aykırılık oluşturan hususlar bu kararlarla tespit edilmiş olmaktadır.

Danıştay kararlarından yola çıkarak ihalelerde rekabet ilkesinin ihlaline neden olan durumları şu başlıklar altında açıklayacağız;

İhalelerde verilen geçerli tekliflerin birbirlerine çok yakın olması;

İhalelerde geçerli tekliflerin sunulması aşaması özellikle ihaleye katılan firmalar tarafından dikkatle takip edilmesi gereken bir husus olup, haksız rekabet oluşturma amacıyla birlikte hareket eden firmaların, harici kalan firmayı ihale dışı bırakmak amacıyla en çok başvurduğu yöntemlerden birisidir.

‘’..ihalede geçerli olan tekliflerin birbirine çok yakın olması, yaklaşık maliyetin 89.469,67 TL olduğu ihalede en düşük teklifin 77.000,00TL olduğu, en düşük teklifin yaklaşık maliyetten %14 düşük olduğu birlikte değerlendirildiğinde ihaleyi yapan idarece ihalede rekabet ve kamu yararı oluşmadığından bahisle ihalenin iptal edilmesi hukuka uygundur.’’ (Danıştay 13.D 2012/864 K. 26.04.2012 K.T.)