ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarına ilişkin birim fiyat teklif cetvelinin bahse konu kalemlerinin miktarlarının yanlış hesaplanarak düzenlendiği, bu durumun ihalenin anılan kısımlarına teklif hazırlayan istekliler arasında çelişkiye neden olduğu, dolayısıyla idarece yapılan somut hatanın Kanun’un temel ilkelerinden olan saydamlık, rekabet, eşit muamele ve güvenirlik ilkelerini zedelediği anlaşıldığından mevcut olayda idarenin ihaleyi iptal etme yönünde takdir yetkisini mevzuata uygun bir şekilde kullandığı

BAŞVURU SAHİBİ:

Akmanlar Taşımacılık Anonim Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Yüksekova İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2022/702268 İhale Kayıt Numaralı “Hakkari İli Yüksekova İlçesi  Merkez ve Merkeze Bağlı Köy ve Köy Altı Yerleşim Birimlerindeki 5615 İlköğretim Öğrencisinin 22 Taşıma Merkezli Okula 140 Hat ( 491) Araç İle 180 İş Günü Taşımalı Eğitim İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Yüksekova İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 15.08.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hakkari İli Yüksekova İlçesi Merkez ve Merkeze Bağlı Köy ve Köy Altı Yerleşim Birimlerindeki 5615 İlköğretim Öğrencisinin 22 Taşıma Merkezli Okula 140 Hat ( 491) Araç İle 180 İş Günü Taşımalı Eğitim İşi” ihalesine ilişkin olarak Akmanlar Taşımacılık Anonim Şirketi tarafından 22.08.2022 tarih ve 44211 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.08.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/880 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; idarenin 18.08.2022 tarihinde EKAP üzerinden taraflarına tebliğ ettiği “İhale Kararının İptali” konulu yazıda; istekli Bayram Temizer Taşımacılık Yemek Hayvancılık İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin ihalenin iptali için şikayet başvurusunda bulunduğu, başvuruya yönelik idarece yapılan incelemede ihalenin birim fiyat teklif cetvelinin 1’inci kısmının 6 ve 15’inci sırası ile 2’nci kısmının 36’ncı sırasında yer alan araç sayısı ile gün sayısının uyuşmadığı, bu uyuşmazlığın ihalenin tüm safahatını etkilediği, bu nedenle ihale komisyonu kararı ile ihalenin iptal edildiği, bu hususa ilişkin 10 gün içinde idareye şikayet başvurusunda bulunulabileceğinin ifade edildiği, 19.08.2022 tarihinde yapılan tebligatta ise aynı karar ve gerekçeye yer verildiği ve 5 gün içinde idareye şikayet başvurusunda bulunulabileceğinin belirtildiği, söz konusu duruma ilişkin şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptali kararına karşı 5 gün içinde doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması gerektiği, ancak idarenin hukuka aykırı bir şekilde Kurum yerine kendini itiraz merci olarak gösterdiği,

Birim fiyat teklif cetvelinde yapılan maddi hatanın ihale tarih ve saatinden önce zeyilname ile düzeltilmesinin mümkün olduğu, zeyilname yapılması mümkün olmadığı hallerde ise ihale tarih ve saatinden önce ihalenin iptal edilmesi gerektiği, ancak ihale tarihinden sonraki ihale iptallerinin Kanun’un 39’uncu maddesi kapsamında yapılacağı, bahse konu maddenin, tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla yüksek olması veya mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması ya da Kanun’un temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi hususlar içerdiği, dolayısıyla idarece dayanak gösterilen iptal gerekçesi ile iptale dayanak olan madde hükmünün gerekçesinin uyuşmadığı,

Bahse konusu maddi hatanın, 3 kısımdan oluşan ihaleye ilişkin düzenlenen birim fiyat teklif cetvelinin 1’inci kısmının 6 numaralı güzergahındaki çalışacak araç sayısı (4) ile toplam iş gününün (180) çarpımı neticesinde ortaya çıkması gereken miktarın 720 yerine 4 olarak, aynı kısmın 15 numaralı güzergahındaki çalışacak araç sayısı (18) ile toplam iş gününün (180) çarpımı neticesinde ortaya çıkması gereken miktarın 3.240 yerine 4.860 olarak, 2’nci kısmın 36 numaralı güzergahındaki çalışacak araç sayısı (2) ile toplam iş gününün (180) çarpımı neticesinde ortaya çıkması gereken miktarın 360 yerine 540 olarak belirlenmesinden kaynaklı olduğu, ihalenin 3’üncü kısmında ise herhangi bir hatanın bulunmadığı, kendilerince ve diğer isteklilerce söz konusu hataların düzeltilerek tekliflerini hazırladıkları, bu nedenle ihalenin iptal gerekçesinin esasa etki etmediği,

İhalenin iptaline gerekçe gösterilen Bayram Temizer Taşımacılık Yemek Hayvancılık İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin idareye yaptığı şikayet başvurusunun ihale dokümanına itiraz süresi geçtikten sonra yapıldığı ve İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinde sayılan şekil unsurlarını karşılamadığı kanaatinde oldukları, bu nedenle idarenin başvurunun reddine karar vermesi gerekirken esastan incelemesinin mevzuata aykırı olduğu,

Gelinen aşama itibarıyla ihale sürecinin yeniden başlatılmasının idare açısından birçok yeni mali yükümlülükler doğuracağı, ihalenin iptalinin kamu yararı yerine kamu zararı doğuracağı, ihalenin iptali işleminin amaç unsurunun bulunmadığı gerekçesiyle iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde  “…İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 64’üncü maddesinde “(1) İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez…” hükmü,

İdari Şarname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: HAKKARİ İLİ YÜKSEKOVA İLÇESİ MERKEZ VE MERKEZE BAĞLI KÖY VE KÖY ALTI YERLEŞİM BİRİMLERİNDEKİ 5615 İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİSİNİN 22 TAŞIMA MERKEZLİ OKULA 140 HAT ( 491) ARAÇ İLE 180 İŞ GÜNÜ TAŞIMALI EĞİTİM İŞİ

b) Miktarı ve türü:

YOK

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: YÜKSEKOVA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ TOPLANTI SALONU

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Kısmi teklife ilişkin açıklamalar

20.2.1.

“Bu hizmet ihalesinde kısmi teklif verilebilir. Teklif mektuplarında, teklifin ihale konusu alımın tamamını mı yoksa bir kısmını mı kapsadığı hususu açıkça belirtilecektir. İstekliler bu Şartname’de ve birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde ayrı bir kısım olarak belirlenen taşıma merkezi okullara bağlı güzergâhların tamamına teklif vereceklerdir. Teklif değerlendirmesi her bir kısım için ayrı ayrı yapılacaktır. Birden fazla kısımda ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen istekli ile uhdesinde kalan kısımlar için tek bir sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu ihalenin iptal edilme gerekçesi olan birim fiyat teklif cetvelinin 1’inci kısmının 6 ve 15’inci kalemi ile 2’nci kısmının 36’ncı kalemi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

1.KISIM TEMEL EĞİTİM

2.KISIM TEMEL EĞİTİM

Yüksekova İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ve 3 kısımdan oluşan “Hakkari İli Yüksekova İlçesi Merkez ve Merkeze Bağlı Köy ve Köy Altı Yerleşim Birimlerindeki 5615 İlköğretim Öğrencisinin 22 Taşıma Merkezli Okula 140 Hat ( 491) Araç İle 180 İş Günü Taşımalı Eğitim İşi” ihalesine ilişkin 17.08.2022 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararından; ihale dokümanı indirenlerin sayısının 12 olduğu, ihalenin her bir kısmına 5’er teklif sunulduğu, istekli Bayram Temizer Taşımacılık Yemek Hayvancılık İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin ihalenin iptali için şikayet başvurusunda bulunduğu, başvuruya yönelik idarece yapılan incelemede ihalenin birim fiyat teklif cetvelinde hesap hatalarının bulunduğu, anılan cetvelin 1’inci kısmının 6 ve 15’inci kalemleri ile 2’nci kısmının 36’ncı kaleminde yer alan araç sayısı ile gün sayısının uyuşmadığı, bu uyuşmazlığın ihalenin tüm safahatını etkilediği, bu nedenle ihalenin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

İptal kararının alınış şekli ve zamanı dikkate alındığında, iptal kararının, Kanun’un 39’uncu maddesine dayanılarak, ihale komisyonu tarafından alındığı ve ihale yetkilisince onaylandığı görülmektedir.

İdarenin isteklilere gönderdiği ihale komisyonu kararında her ne kadar itiraz merciinin yanlış gösterildiği anlaşılsa da başvuru sahibinin süresinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu ve bahse konu itirazen şikayet üzerine esasının incelenmesine geçilmesi nedeniyle herhangi bir hak kaybına sebep olmadığı anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesinde, idare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptali kararına karşı yapılacak itirazen şikâyet başvurularının idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı olarak inceleneceği hüküm altına alınmıştır.

İhale komisyonu tarafından ihalenin iptal edilme gerekçesi kapsamında yapılan incelemede, ihale dokümanı içerisinde yer alan birim fiyat teklif cetveli standart formundaki 1’inci kısmının 6 numaralı güzergahındaki “Ovaiçi Köyünden Asfalt/Stabilize/Toprak Yoldan 11,32   Km Mesafedeki Esendere Beldesi İlk/Orta Okuluna 52 Öğrencinin 4 Araçla 180 İş Günü Taşıma İşi” çalışacak araç sayısı (4) ile toplam iş gününün (180) çarpımı neticesinde ortaya çıkması gereken gün miktarının 720 olması gerekirken 4 olarak belirlendiği (716 gün eksik), aynı kısmın 15 numaralı güzergahındaki “İnanlı Köyü ve Hastane Civarından Asfalt/Stabilize/Toprak Yoldan    Km Mesafedeki Halit Okay İlk ve Ortaokuluna 227 Öğrencinin 18  Araçla 180 İş Günü Taşıma İşi” çalışacak araç sayısı (18) ile toplam iş gününün (180) çarpımı neticesinde ortaya çıkması gereken gün miktarın 3.240 olması gerekirken 4.860 olarak belirlendiği (1620 gün fazla), 2’nci kısmın 36 numaralı güzergahındaki “Yeniköy Köyünden Asfalt/Stabilize/Toprak Yoldan 6,41 Km Mesafedeki Değerli Borsa İstanbul İlk/ Ortaokuluna 23 Öğrencinin 2 Araçla 180 İş Günü Taşıma İşi” çalışacak araç sayısı (2) ile toplam iş gününün (180) çarpımı neticesinde ortaya çıkması gereken miktarın 360 olması gerekirken 540 olarak belirlendiği (180 gün fazla), ihalenin 3’üncü kısmında ise herhangi bir maddi hatanın bulunmadığı görülmektedir.

İhalenin 3 kısmına da teklif sunan Yorulmaz Pazarlama İmalat Gıda İnşaat Nakliyat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin idareye sunduğu birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, idarece maddi hata yapılan söz konusu kalemlerdeki aynı miktarlar üzerinden teklifini hazırladığı, diğer 4 isteklinin ise idarece yapılan miktar hatalarını düzelterek tekliflerini oluşturdukları görülmektedir.

Ayrıca her ne kadar başvuru sahibi tarafından Bayram Temizer Taşımacılık Yemek Hayvancılık İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin idareye yaptığı şikayet başvurusunun ihale dokümanına itiraz süresi geçtikten sonra yapıldığı iddia edilse de idarece ihale süreci içerisinde hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle işlem tesis edilmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre ihalenin iptali hususunda gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanındığı, ancak bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin mevzuat çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kullanılması, tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin dikkate alınarak Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde karar verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu mevzuat hükümleri ile yapılan inceleme ve tespitler birlikte değerlendirildiğinde, idarece ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarına ilişkin birim fiyat teklif cetvelinin bahse konu kalemlerinin miktarlarının yanlış hesaplanarak düzenlendiği, bu durumun ihalenin anılan kısımlarına teklif hazırlayan istekliler arasında çelişkiye neden olduğu, dolayısıyla idarece yapılan somut hatanın Kanun’un temel ilkelerinden olan saydamlık, rekabet, eşit muamele ve güvenirlik ilkelerini zedelediği anlaşıldığından mevcut olayda idarenin ihaleyi iptal etme yönünde takdir yetkisini mevzuata uygun bir şekilde kullandığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan ihalenin 3’üncü kısmına ilişkin birim fiyat teklif cetvelinde herhangi bir maddi hatanın veya bir çelişkinin bulunduğuna ilişkin somut bir veri ile anılan kısmın iptaline gerekçe gösterilen herhangi bir hususun bulunmadığı anlaşıldığından mevzuatın ihalenin iptaline yönelik idareye verdiği takdir yetkisinin ihalenin 3’üncü kısmı için hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun kullanılmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) 4734 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarına yönelik itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

2) İdarenin ihalenin 3’üncü kısmının iptali kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.