|
BAŞVURU SAHİBİ:
Temat Teknik Ekonomik ve Mali Araştırmalar Tic. A.Ş. – Gözlem Mühendislik Müteahhitlik Planlama ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü Antalya,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/674094 İhale Kayıt Numaralı “Karayoları 13 Bölge Müdürlüğü Bölge Sınırları Dahilinde Devam Eden Yapım Çalışmalarının Kontrollük ve Danışmanlık Hizmet Alım İşi” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü Antalya tarafından 18.05.2021 tarihinde belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayoları 13 Bölge Müdürlüğü Bölge Sınırları Dahilinde Devam Eden Yapım Çalışmalarının Kontrollük ve Danışmanlık Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Temat Teknik Ekonomik ve Mali Araştırmalar Tic. A.Ş. – Gözlem Mühendislik Müteahhitlik Planlama ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığı tarafından 31.08.2021 tarih ve 39853 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.08.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1429 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 25.08.2021 tarihli “İptal edilen ihale” konulu kararla ihale konusu metrajların değişebilecek olması gerekçe gösterilerek şikâyete konu ihalenin iptal edildiği, sekiz ayı aşkın bir süre sonunda hem ihaleye katılan isteklilerin hem de konuyla ilgili kamu görevlilerinin önemli zaman, emek ve sermaye harcaması yaparak ihalenin sözleşmeye bağlanmasının önünde hukuki hiçbir engelin kalmadığı noktada hukuken isabetli olmayan gerekçelerle ihalenin iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğu,
Sözleşme ve eki Teknik Şartname hükümlerinin iş değişikliğine, personel artırımı veya azaltılmasına, iş artışı veya eksilişine diğer bir ifadeyle idarenin değişen her türlü ihtiyacına cevap verir nitelikte olduğu, idarenin sorumluluğunda olan bölgede meydana gelen yangınlar nedeniyle idarenin mevcut işlerinde olası program değişikliklerine göre şikâyete konu danışmanlık hizmeti kapsamında tekrar değişiklik yapılmasının mümkün olduğu, ihale komisyonu kararında yer verilen ifadelere göre ihtiyacın ortadan kalkmasının söz konusu olmadığı, aksine ihtiyacın artabileceği gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verildiği, idarenin yangın nedeniyle daha da önem kazanan ihtiyacını büyük oranda ve ivedilikle karşılayabilecek olan ve sözleşme imzalama aşamasına gelinmiş olan şikâyete konu ihalenin iptal edilmesinin hukukilikten uzak olduğu, söz konusu yangınların ihale konusu danışmanlık hizmetinin alınmasını engellemek yerine yangın ile ilgili olası acil tedbirler çerçevesinde ihalenin sonuçlandırılarak kontrol teşkilatının hazır hale getirilmesi idarenin lehine ve kamunun yararına olacağı, iş artışı veya eksilişinin mümkün olduğu halde ihtiyacın artacağı veya değişeceği gibi gerekçelerle iptal edilen ihalelerde iptal kararının hukuka uygun olmayacağı yönünde istikrar kazanmış yüksek yargı kararlarının olduğu,
İptal gerekçelerinden sayılan Korona Virüs (Covid-19) salgının ihalenin ilan tarihinde de yoğun bir şekilde mevcut olduğu, söz konusu salgına karşı her türlü önlemin alındığı ve kötüye doğru bir gidişin söz konusu olmadığı,
İptal kararında yer alan “…idare ile yüklenici arasında muhtemel kaçınılmayacak sorunlar ortaya çıkacaktır…” ifadeleri ile tahmin ve ihtimale dayalı gerekçe ile şikâyete konu ihalenin iptali için sebep oluşturmaya çalışıldığı,
Daha önce ülkemizde yaşanan sel, yangın, deprem vb. olağan dışı hadiselerin hiçbirisinde yapım işleri kontrollük hizmetlerinin temin edildiği müşavirlik hizmetlerine ilişkin bir aksamaya veya iptale neden olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “… İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,
Aynı Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.
İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,
Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.
Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.İhale konusu danışmanlık hizmetinin;
a) Adı: KARAYOLARI 13 BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ BÖLGE SINIRLARI DAHİLİNDE DEVAM EDEN YAPIM ÇALIŞMALARININ KONTROLLÜK VE DANIŞMANLIK HİZMET ALIM İŞİ
b) Varsa kodu: 2019E04-107129 (2019E040390 – Yapım İhalelerinin Müşv. ve Kont. Hizmet Alımı)
c) Miktarı (fiziki)ve türü:
95 Adet Personel ve 1080 Takvim Günü Süre İle Yol Yapım İşlerinin Denetimi İçin Kontrollük ve Danışmanlık Hizmet Alım İşi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer: İhale dokümanı ekinde verilen teknik şartname ve teşkilat şemasında belirtilmiştir…” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “37.1. İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce İdare, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ikinci en yüksek toplam puana sahip isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. Her iki isteklinin de yasaklı olduğunun anlaşılması durumunda ihale yetkilisince ihale kararı onaylanamaz ve ihale iptal edilir.
37.2. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
37.3. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İsteklilere bildirilen kesinleşen ihale kararının ekinde, 36.2. maddesi uyarınca alınan ihale komisyonu kararı ile birlikte bildirilir.
38.2. İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.
38.3. İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren on gün geçmedikçe sözleşme imzalanmayacaktır.” düzenlemesi,
İhaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 51’inci maddesinde “51.1. Öngörülemeyen durumlar nedeniyle iş artışının zorunlu olması halinde, işin;
a) Sözleşmeye konu iş içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,
şartlarıyla, sözleşme bedelinin % 20 ‘sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde ilave iş aynı yükleniciye yaptırılabilir.
51.2. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Bu durumda, yüklenicinin sözleşme bedeli tamamlanıncaya kadar işi ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmesi zorunludur.
51.3. Bu ihalede 4735 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi çevresinde iş eksilişi yapılabilir. İhale konusu işin sözleşme bedelinin % 80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağının anlaşılması halinde ise, yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderler ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80’i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5’i ödenir.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde; başvuruya konu ihalede ön yeterlik değerlendirmesi için 10 adayın başvuruda bulunduğu, ihale komisyonunca yapılan ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda 9 adayın yeterli bulunduğu, bunun üzerine yeterli bulunan isteklilerin ihaleye davet edildiği, yeterli bulunan 9 adaydan 8 isteklinin ihaleye teklif verdiği, yapılan teklif değerlendirmesi neticesinde 29.06.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile Tümaş Türk Müh. Müş. ve Müteah. A.Ş.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, başvuru sahibi Temat Teknik Ekonomik ve Mali Araştırmalar Tic. A.Ş. – Gözlem Müh. Müteah. Plan. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.
a
Anılan ihale komisyonu kararı üzerine 08.07.2021 tarihinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlenen başvuru sahibi Temat Teknik Ekonomik ve Mali Araştırmalar Tic. A.Ş. – Gözlem Müh. Müteah. Plan. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlen Tümaş Türk Müh. Müş. ve Müteah. A.Ş. tarafından sunulan iş durum belgesinin devir işlemi gerçekleştirilen bir işten elde edildiği yönünde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idare tarafından şikâyete cevaba ilişkin kararın 16.07.2021 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilerek düzeltici işlem kararı alındığı, 16.07.2021 tarihinde EKAP üzerinden bildirilen ikinci ihale komisyonu kararında daha önce ekonomik açından en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Tümaş Türk Müh. Müş. ve Müteah. A.Ş. tarafından sunulan iş durum belgesinin geçersiz olması nedeniyle düzeltici işlem kararı alındığı ve ekonomik açından en avantajlı teklif sahibinin ise başvuru sahibi Temat Teknik Ekonomik ve Mali Araştırmalar Tic. A.Ş. – Gözlem Müh. Müteah. Plan. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı olarak belirlendiği,
Akabinde Tümaş Türk Müh. Müş. ve Müteah. A.Ş. tarafından 26.07.2021 tarihinde doğrudan Kamu İhale Kurumu’na itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu ve 11.08.2021 tarih ve 2021/UH.I-1523 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” karar verildiği tespit edilmiştir.
16.07.2021 tarihli ihale komisyonu kararında, başvuru sahibi Temat Teknik Ekonomik ve Mali Araştırmalar Tic. A.Ş. – Gözlem Müh. Müteah. Plan. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Proyapı Müh. Müş. A.Ş.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği ancak ihale yetkilisi tarafından 25.08.2021 tarihinde “ihale sürecinde yaşanan ve tüm dünyayı etkisi altına alan ve etkisini halen sürdüren Korona Virüs (Covid-19) salgını ve Bölge Müdürlüğümüz sorumluluk alanında Ağustos 2021 ayı içerisinde yoğun yangınlar yaşanmıştır. Özellikle bu yangınlar Taşağıl-Manavgat-Güzelbağ ve İbradı-Akseki-Gündoğmuş ilçeleri arasında kalan geniş alanda etkili olmuştur. Bu esnada bölgede bulunan yapım ve bakım şantiyelerinde ciddi oranda iş kaybı ve aksamalar oluşmuştur. Aynı zamanda tüm şantiye araç ve personelleri yangının söndürülmesinde görevlendirilmiştir.
Oluşan tüm bu olumsuzluklardan dolayı Bölge Müdürlüğümüz sorumluluk alanında bulunan yol yapım şantiyelerinde çalışma (iş) programlarında önceden öngörülmeyen önemli değişikliklerin ortaya çıkması, planlanan ihalelerin ileri zamanlarda yeniden değerlendirilecek olması, kontrollük hizmetleri için açık tutulacak şantiye sayılarının yeniden değerlendirilmesi gereği ve ileride telafisi imkansız sonuçlarla karşılaşılmaması için ihalenin yeniden değerlendirilmek üzere beklemeye alınması zorunluluk arz etmiştir.
Koşulların beklenmedik şekilde değişimi, devam eden söz konusu danışmanlık ihalesinde başlangıçta öngörülen çalışma programı ve ihale kapsamında çalıştırılması hedeflenen personel sayılarında büyük değişiklikler yapılmasını zorunlu hale getirmiştir.
İhalenin bu şekli ile sonuçlandırılması durumunda ihale kapsamındaki iş miktarları ve buna bağlı olarak işin süresinde meydana gelecek değişiklikler nedeniyle idare ile yüklenici arasında muhtemel kaçınılamayacak sorunlar ortaya çıkacaktır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ve değerlendirmeler sonucunda; süreci devam eden “Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü Bölge Sınırları Dahilinde Devam Eden Yapım Çalışmalarının Kontrollük ve Danışmanlık Hizmet Alını” ihalesinin iptal edilmesi gerektiği” gerekçeleriyle ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.
Şikâyete konu ihale davet tarihinin 29.03.2021, ihale tarihinin 05.05.2021 olduğu Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından ilk tespit edilen COVID-19 vakasının 11.03.2020 tarihinde olduğu, Antalya’nın Manavgat ilçesinde meydana gelen orman yangınlarının ilk olarak 28.07.2021 tarihinde başladığı Antalya Valiliği tarafından ilan edilmiştir.
Kamu ihale mevzuatında yer alan düzenlemelerden, idarelerin yapmış oldukları ihaleleri iptal etme yetkisinin bulunduğu, ancak ihalenin iptali noktasında idarelerin sahip olduğu takdir yetkisinin sınırsız olmadığı; şöyle ki, idarelerin sahip olduğu takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. İhalenin iptal edilmesine ilişkin işlemlerin gerçekleştirilmesinde takdir yetkisinin, gerekçe belirtilmek suretiyle kullanımı bu işlemin hukuka uygunluğu noktasında önem arz etmekte olup, anılan Kanun’da ihalenin iptal edilmesi durumunda isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılması gerektiğine işaret edilmiştir.
Yapılan incelemede, idarenin 24.06.2021 tarihlerinde ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirmesinin yapıldığı, akabinde başvuru sahibi tarafından yapılan şikâyet başvurusu neticesinden 16.07.2021 tarihinde ikinci bir ihale komisyonu kararının alınarak ihale yetkili tarafından onaylandığı ancak 24.08.2021 tarihinde ihalenin iptal edildiği görülmüş olup, idarenin bahse konu oturumlarda pandemi nedeniyle yapılacak revize ihtiyacını dikkate almaksızın, teklif değerlendirmelerini sürdürdüğü ve değerlendirmeler sonucunda ihalenin iptaline karar verdiği anlaşılmıştır.
Pandemi (Covid-19) nedeniyle ortaya çıkan olağanüstü durumun ihale tarihinden önce yaklaşık bir yıldır mevcut olduğu, ihale tarihinin 18.05.2021 olduğu, ihalenin iptal edildiği ihale komisyonu kararının ise 24.08.2021 tarihinde alındığı göz önüne alındığında, ihalenin yapıldığı ve iptal edildiği tarihler arasında bir ay gibi kısa bir süre olduğu ve bu süreçte ülkemizde pandemi nedeniyle yeni ve/veya öngörülemez bir durumun yaşanmadığı ve idarece böyle bir açıklamada da bulunulmadığı, idarenin ihaleye çıkarken söz konusu belirsizliğe yol açabilecek hususları öngörebileceği dikkate alındığında idarenin işleminin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan şikâyete konu ihalenin iptal gerekçesi olarak gösterilen Antalya ilinde meydana gelen yangının ihale konusu işte muhtemel ihtiyaç değişikliklerinin neler olduğu hususlarının somut ve açık bir şekilde ortaya konulmadığı gibi bu hususlara ilişkin olarak alınan ihalenin iptal kararı ekinde herhangi bir bilgi ve belgeye de yer verilmediği, ihtiyaç değişikliğini gerektiren hususların ve anılan ihtiyaçların nicelik ve niteliğinin neler olabileceği, yaklaşık maliyete etkisi ve bu değişikliğin iş artışı veya iş eksilişi yoluyla karşılanıp karşılanamayacağı yönünde bir hesaplamada bulunulmadığı anlaşılmıştır. Bu sebeple idarenin gerekçesinin somut dayanaktan yoksun olduğu anlaşıldığından ihalenin bu gerekçeyle iptal edilmesinin de yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
|