|
BAŞVURU SAHİBİ:
Ataray Mimarlık Müh. İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Gökalp Proje Müş. A.Ş. İş Ortaklığı
İHALEYİ YAPAN İDARE:
T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Kontrol Dairesi lığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/406580 İhale Kayıt Numaralı “Karaman Lojistik Merkezi ve OSB Demiryolu Bağlantısı İnşaatı” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Kontrol Dairesi lığı tarafından 03.10.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karaman Lojistik Merkezi ve OSB Demiryolu Bağlantısı İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Ataray Mimarlık Müh. İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Gökalp Proje Müş. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından 16.11.2020 tarih ve 51187 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.11.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/1779 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; idarenin keyfi olarak ihaleyi iptal kararı verdiği, bu hususta daha önce verilen ihalenin iptal kararının Danıştay Onüçüncü Dairesinin ve Kamu İhale Kurulu’nun kararlarında dava konusu ihalenin iptali kararının iptaline karar verilmiş olmasına rağmen idarece yeniden aynı ve hukuka aykırı gerekçelerle ihalenin iptali kararını vermesinin mevzuata aykırı olduğu, hangi verilere dayandığı belli olmayan ve herhangi bir bağlayıcılığı olmayan bir raporun iptal gerekçesi olarak sayılmasının mümkün olmadığı, çünkü Cumhurlığı 2020 Yatırım Programına bakıldığında Karaman Lojistik Merkezi işinin yatırım programında yer aldığı 2019-2022 arası inşaat süresi olduğu ve toplamda 172.815.000,00 TL ödenek ayrıldığının görüldüğü, bu yönden bağlayıcı olanın söz konusu program olduğu iddiasına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin ilk fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Aynı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “… İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,
“İhalelere yönelik başvurular başlıklı “54’üncü maddesinde “…Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,
…karar verilir” hükmü,
“İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır. Şikayet üzerine yapılan incelemede tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, gerekli düzeltme yapılarak 29 uncu maddede belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenir. Ancak belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde 26 ncı maddeye göre işlem tesis edilir.
İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz…” hükmü,
“Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.
Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “İtirazen şikayet başvuruları” başlıklı 14’üncü maddesinde de “(1) İdareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.
(2) Aynı kişi tarafından idareye yapılan ve ilk başvuru ile aynı mahiyette olan daha sonraki şikayet başvurularına idarece verilen cevaplar başvuru süresini yeniden başlatmaz.
(3) Şikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler bu hususa ilişkin başvuruyu itirazen şikayet başvurusu olarak doğrudan Kuruma yaparlar.” hükmü bulunmaktadır.
Başvuru sahibi olan Ataray Mimarlık Müh. İnş. San. ve Tic. A.Ş-Gökalp Proje Müş. A.Ş İş Ortaklığı tarafından idarece kendilerine 09.11.2020 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “Bütün tekliflerin reddedilmesi sebebiyle ihalenin iptali” konulu yazıda “İhale komisyonunun kararı üzerine Karaman Lojistik merkezi ve OSB Demiryolu Bağlantısı İnşaatı işine ait bütün teklifler reddedilerek ihale iptal edilmiştir. Proje ile ilgili fizibilite raporu 2017 yılına ve kullanılan birim fiyatlar da 2015 yılına ait olduğundan fizibilite raporunun güncellenmesini müteakip değerlendirme yapılabileceği, TÜBİTAK-TÜSSİDE Raporunda Karaman Lojistik merkezi yatırımının askıya alınması gerektiğinin belirtilmesi nedenleriyle talep sahibi Daire tarafından iptali bildirildiğinden” şeklinde iptal gerekçesine yer verilmesi üzerine Kuruma 16.11.2020 tarihinde itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuştur.
4734 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen hükümleri gereğince isteklilerin tekliflerinin değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinin ihale komisyonunun yetki ve sorumluluğunda olduğu, ihale komisyonunun gerekçeli kararının belirlenmesinden sonra ihale yetkilisinin karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylamak veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal etme yetkisine sahip bulunduğu, öte yandan ihale komisyonu kararı onaylandıktan sonra ihale yetkilisinin ihalenin iptaline karar verebileceği, bununla birlikte söz konusu yetki sınırsız olmadığından anılan Kanun’da yer verilen temel ilkelerin gözetilmesi suretiyle karar alınması gerektiği anlaşılmıştır.
Yine yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden idare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvurularının idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı olarak inceleneceği, ihale komisyonu kararı üzerine idarece bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptaline karar verilebileceği ve bu durumda idarenin herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği, ihaleyi yapan idarelere ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisi tanınmış olduğu anlaşılmakla birlikte, bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda usule ve amaca uygun olarak kullanılmasının gerektiği, ihalenin iptal edilmesine ilişkin kararın ve gerekçelerinin isteklilere bildirileceği, şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabileceği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamaları ile tespitler çerçevesinde başvuru sahibinin ihalenin iptaline ilişkin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda;
T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan 2017/406580 ihale kayıt numaralı “Karaman Lojistik Merkezi ve Osb Demiryolu Bağlantısı İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak 16.09.2019 tarihinde EKAP üzerinden bildirimi yapılan ihale komisyonu kararı ile iptal edildiği, ihalenin iptali kararının mevzuata uygun olmadığı iddiasıyla başvuru sahibi Ataray Mimarlık Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.-Gökalp Proje Müş. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu ve Kurulca alınan 09.10.2019 tarihli ve 2019/UY.I-1312 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verildiği,
Bunun üzerine anılan istekli tarafından yukarıda belirtilen Kurul kararının iptali istemiyle dava açılmış olup, Danıştay Onüçüncü Dairesince alınan 09.07.2020 tarihli ve E:2020/703, K: 2020/1899 sayılı kararda“…T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 03/10/2017 tarihinde Karaman Lojistik Merkezi ve OSB Demiryolu Bağlantısı İnşaatı Yapım İşi’ne ilişkin olarak ihaleye çıkıldığı, idareye yapılan şikâyet ve Kurul’a yapılan itirazen şikâyet başvuruları neticesinde ihalenin sonuçlandırılmasının ihale tarihine göre yaklaşık iki yıl uzadığı, ayrıca yaklaşık maliyet hesaplanırken D101 (Güzergâh ve Ariyet Kazıları) iş kalemindeki KN01 (Kazının Depoya Nakli) girdisi 12 km olarak alınmışken, isteklilerden talep edilen aşırı düşük teklif açıklamalarında aynı mesafenin 2 km olarak alındığı gerekçeleriyle ihalenin idare tarafından iptal edildiği, buna karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusu sonucunda Kurul tarafından tesis edilen dava konusu 09/10/2019 tarih ve 2019/UY.I-1312 sayılı işlemle KN01 girdisine ilişkin belirtilen sebebin ihalenin iptali için bir gerekçe teşkil edemeyeceği, fakat yaklaşık maliyetin güncelliğini yitirmesi gerekçesi ile idare tarafından ihalenin iptal edilebileceğine karar verildiği anlaşılmıştır.
İdarenin ihalenin iptaline ilişkin gösterdiği yaklaşık maliyetin, artan imalat girdileri sonucunda yükseldiği gerekçesi geçmiş tarihte yapılmış ve teklif alınmış ihale bedelleri karşısında idarenin kullanacağı kamu kaynağı yönünden olumsuz değil, aksine olumlu bir gösterge olduğu, ihalenin daha sonra yeniden gerçekleştirilmesi hâlinde tamamlanan ihale sonucundan daha yüksek maliyetle karşılanabileceği, nitekim dava dosyasında sunulan 2020 yılı Yatırım Programı’nda Karaman Lojistik Merkezi için 172.815.000-TL bütçe ayrıldığı, yeni bir ihale gerçekleştirilmesi hâlinde ise her durumda ihalenin mevcut ihaleden daha geç sonuçlanacağı, mevcut ihaleye ilişkin herhangi bir hukuka aykırılık öne sürülmediği, öte yandan, hem anılan yatırım planı hem de ihalenin iptaline karar verilen ihale komisyon kararında idarenin ihale konusu işi gerçekleştirme iradesinin devam ettiği, bir başka ifadeyle, idarenin ihale konusu işi yapmaktan vazgeçmediği görülmektedir.
Bunun yanında, davacı tarafından Dairemizin 21/04/2020 tarihli ara kararına verilen cevaptan, idarenin işi yapma iradesinin devam ettiği, hem İdari Şartname’de hem de Sözleşme Tasarısı’nda fiyat farkı uygulamasının yer aldığı, dolayısıyla imalat girdi fiyatlarındaki artış nedeniyle davacının mağdur olmayacağı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davalı idare tarafından ihalenin iptal edilmesine ilişkin makul ve meşru sebepler sunulmadığından ihalenin karara bağlanması aşamasında hukuken geçerli kabul edilebilecek somut gerekçeler ortaya konulmadan tesis edilen ihalenin iptali işlemine karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği,
Anılan Mahkeme kararının uygulanmasını teminen alınan 12.08.2020 tarih ve 2020/ MK-196 sayılı Kurul kararı ile de “1- Kamu İhale Kurulunun 09.10.2019 tarihli ve 2019/UY.I-1312 sayılı kararının iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, ihalenin iptali kararının iptaline,” karar verildiği anlaşılmıştır.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde,
Kamu İhale Kurulu’nun 12.08.2020 tarih ve 2020/MK-196 sayılı kararının 19.08.2020 tarihinde idareye bildirildiği,
Bunun üzerine TCDD Genel Müdürlüğü Demiryolu Modernizasyon Dairesi lığı’ndan ihaleyi yapan birim olan Satınalma ve Stok Kontrol Dairesi lığı’na gönderilen 30.09.2020 tarih ve 276913 sayılı yazıda; “ 03.10.2017 tarihinde ihalesi yapılan 2017/406580 ihale kayıt numaralı “Karaman Lojistik Merkezi ve OSB Demiryolu Bağlantısı İnşaatı” ihalesi ihale komisyon kararına göre iptal edilmiş, ilgi (a) yazınızda belirtildiği üzere Kamu İhale Kurulu 2020/MK-196 nolu karara göre söz konusu ihalenin iptali kararının iptaline karar verilerek konu ile ilgili Daire lığımız görüşü sorulmuştur. Daire lığımız talep sahibi işletmeci Daire lığı olarak Trafik ve İstasyon Yönetimi Daire lığından konuya ilişkin güncel görüşlerinin tarafımıza bildirilmesini ilgi(b) yazı ile talep etmiş olup ilgi (c) yazıda söz konusu lojistik merkezi için hazırlanmış fizibilite raporunun 2017 yılına kullanılan birim fiyatların da 2015 yılına ait olduğu, böylelikle fizibilite raporunun güncellenmesini müteakip değerlendirme yapılabileceğinden bahisle söz konusu ihalenin iptali yönünde görüş bildirmiştir. Haziran 2020 tarihli Tübitak-Tüsside tarafından hazırlanan “TCDD Lojistik Etkinliğin Artırılmasına Yönelik Sistem Analizi ve İşletme Modeli Araştırma Projesi” Final raporunda da yük üretim ve çekim noktalarının istenilen seviyede olmadığı ve Karaman Lojistik Merkezi yatırımının askıya alınması gerektiği belirtilmiş olup, Daire lığımız Trafik ve İstasyon Yönetimi Daire lığı görüşüne iştirak ederek Teşekkülümüz imkan, ödenek ve öncelikleri çerçevesinde ihalenin iptalinin uygun olacağını değerlendirmektedir.” şeklinde ifadelere yer verilmek suretiyle ihalenin iptal edilmesinin uygun olacağı yönünde görüş bildirildiği,
Akabinde ihale komisyonunun 05.11.2020 tarihli kararında da söz konusu görüş de dikkate alınarak ihalede proje ile ilgili fizibilite raporunun 2017 yılına ve kullanılan birim fiyatların da 2015 yılına ait olduğundan fizibilite raporunun güncellenmesini müteakip değerlendirme yapılabileceği, TÜBİTAK-TÜSSİDE raporunda “Karaman Lojistik Merkezi” yatırımının askıya alınması gerektiğinin belirtilmesi nedenleriyle talep sahibi birim tarafından iptali bildirilen söz konusu iş için açılan ihalenin iptaline ve bu hususun yönetim kurulunun onayına sunulmasına karar verildiği,
Yönetim kurulunun 06.11.2020 tarih ve 23/192 sayılı kararı ile de ihalenin iptali hakkında düzenlenen ihale komisyonu kararının onaylanmasına karar verildiği,
İdarece ihalenin iptali kararının isteklilere 09.11.2020 tarihinde EKAP üzerinden bildirildiği görülmüştür.
Tüm bu açıklamalar doğrultusunda, Danıştay Onüçüncü Dairesinin 09.07.2020 tarihli ve E:2020/703, K: 2020/1899 sayılı kararında 2020 yılı yatırım programında Karaman Lojistik Merkezi için 172.815.000-TL bütçe ayrılması, yeni bir ihale gerçekleştirilmesi hâlinde her durumda ihalenin mevcut ihaleden daha geç sonuçlanacak olması hem anılan yatırım planı hem de ihalenin iptaline karar verilen ihale komisyon kararında idarenin ihale konusu işi gerçekleştirme iradesinin devam etmesi, hem İdari Şartname’de hem de Sözleşme Tasarısı’nda fiyat farkı uygulamasının yer alması dolayısıyla imalat girdi fiyatlarındaki artış nedeniyle davacının mağdur olmayacağı vb. gerekçelerle ihalenin iptali kararının uygun bulunmadığı ve idarece daha önce yapılan ihale iptal işleminin Danıştay Onüçüncü Dairesinin kararı ile bu kararın uygulanmasını teminen alınan Kurulun 12.08.2020 tarih ve 2020/ MK-196 sayılı Kurul kararı ile ortadan kaldırıldığı,
İdarece alınan ihalenin iptali kararında daha önce verilmiş olan ihalenin iptaline gerekçe olarak kullanılan hususlardan farklı bir gerekçeye yer verildiği, bu gerekçenin 2020 yılı Haziran ayında Tübitak-Tüsside tarafından hazırlanan “TCDD Lojistik Etkinliğin Artırılmasına Yönelik Sistem Analizi ve İşletme Modeli Araştırma Projesi” final raporuna ilişkin olduğu, söz konusu rapordaki “…yük üretim ve çekim noktalarının istenilen seviyede olmaması sebebiyle Karaman Lojistik Merkezi yatırımının askıya alınması yönünde telkinde bulunulması” hususunun dikkate alındığının ihtiyaç sahibi idare birimi tarafından bildirildiği ve ihaleyi yapan idare biriminin de ilgili birimin görüşüne katılarak “…Teşekkülümüz imkan, ödenek ve öncelikleri çerçevesinde ihalenin iptalinin uygun olacağı…” şeklinde ifade edildiği,
İdarelerin ihtiyaçlarını karşılama noktasında sahip olduğu ödenek çerçevesinde hareket etmesi gerektiği ve yatırım önceliklerini belirleyebileceği, dolayısıyla ihaleye konu kamu yatırımın askıya alınmasına yönelik raporun göz önünde bulundurularak idarenin ödeneği ve öncelikleri doğrultusunda ihalenin iptaline karar verilmiş olmasının Kanun’un 39’uncu maddesinde ihalenin iptali hususunda idareye tanınan takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca söz konusu yetki kullanılırken kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı hareket edilmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
|