|
BAŞVURU SAHİBİ:
Bite Bilişim Teknolojileri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2023/760134 İhale Kayıt Numaralı “Hava Trafik Kontrol Merkezinin Çevre Güvenlik Sistemi, CCTV Sistemi ve Kartlı Geçiş Kontrol Sisteminin (CACS) Yenilenmesi İşi” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 07.09.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hava Trafik Kontrol Merkezinin Çevre Güvenlik Sistemi, CCTV Sistemi ve Kartlı Geçiş Kontrol Sisteminin (CACS) Yenilenmesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Bite Bilişim Teknolojileri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından 12.02.2024 tarih ve 131594 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.02.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2024/218 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
“…İhalenin gerçekleştirildiği tarihten sonra İdaremizce Elektro Güvenlik Sistemlerinden olan Kartlı Geçiş Sistemlerinden olan Kartlı Geçiş Kontrol Sistemi üzerinden yapılan çalışmalarımızda; Havalimanlarımıza yüksek güvenlikli sürdürülebilir kullanım ömrü uzun yerli ve milli sistemlerin temin ve tesis edilmesi amacıyla teknolojik gelişmelerin takip edilerek çözüm önerilerinin ve Ar-Ge projelerinin değerlendirilmesi, merkezden yönetilebilecek, Havalimanları arasında entegrasyon sağlayacağı, artan kapasite taleplerini ve Kuruluşumuzun özel ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir çözüme gidilmesinin gerekli olması, bu doğrultuda; TUBİTAK ile yapılan resmi yazışmalarda Kuruluşumuzun ihtiyaçlarını karşılayabilecek, yerli ve milli, yüksek güvenlikli AKİS Kart teknolojisine sahip “Havalimanları Merkezi Güvenlik Sistemi” projesinin değerlendirilmeye alınması, anılan proje kapsamında Hava Trafik Kontrol Merkezinde de Akis Kart teknolojisine uyumlu sistem donanımlarının kullanılmasının gerekmesi, ihalesine çıkılan bu iş kapsamında yer alan Kartlı Geçiş Kontrol Sisteminin tüm havalimanlarında kurulumu öngörülen Havalimanları Merkezi Güvenlik Sistemi projesine uyum sağlayacak olması…. Ayrıca; ihale konusu işin ödeneğinin, 2023 yılı yatırım programından karşılanabilecek olmasına rağmen kesinleşen ihale komisyon kararı bildirildikten sonra şikayet ve itirazen şikayet başvurularında bulunulması nedeniyle ihale süreci uzadığından ihale ödeneğinin 2024 yılında kullanılamayacağı ve 2024 yılı bütçe imkanları göz önünde bulundurulduğunda ihale konusu iş için ödenek aktarımının mümkün olmaması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi komisyonumuzca uygun bulunmuştur…” gerekçesiyle ihalenin yeniden iptaline karar verildiği,
Öncelikle idare tarafından alınan iptal kararında ihale konusu işe artık ihtiyaçları olmadığını değil, Akis Kart sistemine uyumlu bir sisteme ihtiyaçları olduğunun belirtildiği, Akis Kart’a geçme kararının sadece ihalenin iptali için bir gerekçe olduğu, zira hali hazırda yapımı devam eden inşaat projelerinde kartlı geçiş sistemlerinin henüz kurulmadığı ve irade oluşması halinde kanunen Akis Kart sistemine geçilebilecek olmasına rağmen idare tarafından bu yönde bir iradenin bildirilmediği, anılan havalimanlarına itirazlarına konu kartlı geçiş sistemlerinin kurulmakta olduğu,
“…Ancak ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir.” hükmünün yer aldığı, kurumların ihale bütçelerini düzenlerken itiraz ve itirazen şikayet sürelerini hesaplamadan işlem yapmasının hukuken korunabilir olmadığı, tüm bu sebeplerle idare tarafından verilen kararın iptal edilmesi ve tekliflerinin değerlendirmeye alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
hükmü,
Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.
Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.
En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
hükmü,
Anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “… İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir. …” hükmü,
a) %25’i kadar bir artışı gerektirmesi halinde, kamu teşebbüsü yönetim kurulu,
b) %25’in üzerinde bir artışı gerektirmesi halinde, Bakanlık veya ilgisine göre Özelleştirme İdaresi Başkanlığı,
yetkilidir. …” hükmü,
Aynı Cumhurbaşkanı Kararı’nın “İşletme bütçesi” başlıklı 16’ncı maddesinde “…(3) Gerek duyulması halinde ilgili kurumların görüşünü alarak işletme bütçelerinde, programda ve performans hedeflerinde değişiklik yapmaya ve gerekli tedbirleri almaya Bakanlık yetkilidir. Bu kapsamda kamu teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları, faiz dışı fazla tablosunda yer alan ve işletme bütçesine esas teşkil eden faaliyet veya dönem kârında %20’yi aşan bir azalma veya borçlanma gereğinde %20’yi aşan bir artış olmasının beklenmesi durumunda işletme bütçesi değişiklik taleplerini detaylı gerekçe ve mali büyüklükleri içerecek şekilde Bakanlığa iletir. Bu durumlar dışında kalan değişikliklerde işletme bütçesinde değişiklik yapmaya kamu teşebbüsü yönetim kurulu yetkilidir…” hükmü,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 63’üncü maddesinde “(1) İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
…” hükmü yer almaktadır.
a) Adı: Hava Trafik Kontrol Merkezinin Çevre Güvenlik Sistemi, CCTV Sistemi ve Kartlı Geçiş Kontrol Sisteminin (CACS) Yenilenmesi İşi
b) Türü: Mal alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
d) Kodu:
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Hava Trafik Kontrol Merkezi Başmüdürlüğü/ANKARA” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Bunun üzerine isteklilerden Karel Elektronik San. ve Tic. A.Ş. tarafından Kuruma yapılan itirazen şikâyet başvurusu sonucunda anılan isteklinin teklifinin değerlendirmeye alınması yönünde 13.12.2023 tarihli ve 2023/UM.II-1552 sayılı ile başvuru sahibi Bite Bilişim Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş. tarafından Kuruma yapılan itirazen şikâyet başvurusu sonucunda anılan isteklinin teklifinin değerlendirmeye alınması yönünde 25.01.2024 tarihli ve 2024/UM.II-183 sayılı düzeltici işlem belirlenmesi kararlarının alındığı,
ifadelerine yer verilerek ihalenin farklı bir gerekçe ile iptal edildiği tespit edilmiştir.
Başvuruya konu ihaleye ait doküman düzenlemelerinden ihale konusu işte Hava Trafik Kontrol Merkezi hizmet binasında mevcut çevre güvenlik sistemi, CCTV sistemi ve kartlı geçiş kontrol sisteminin (CACS) günümüz teknolojik şartlarına uygun olarak yenilenmesinin amaçlandığı, bu sistemde çevre güvenlik sistemi, kapalı devre TV sistemi (CCTV) ve kartlı geçiş kontrol sisteminin (CACS) birbirine entegre şekilde çalışacağı, Teknik Şartname’nin, söz konusu sistemin ve çevre elemanlarının, kendisinden beklenen performansta çalışmasını teminen gerekli olabilecek her türlü cihaz, malzeme, ekipman, software vb.nin temin ve tesisini kapsadığı anlaşılmaktadır. Öte yandan itirazen şikâyete konu ihaleye ait ihale onay belgesinden, söz konusu mal alımı ihalesine Havacılık Acil Yardım Güvenlik Dairesi Başkanlığının ihtiyacı üzerine çıkıldığı ve talep birimi kısmında da adı geçen daire başkanlığının bulunduğu tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 39’uncu maddesinde, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ihalenin iptal edilmesi halinde bu durumun bütün isteklilere derhal bildirileceği, idarenin bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği ancak talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerinin talep eden isteklilere bildirileceği hüküm altına alınmış olup bu çerçevede ihaleyi yapan idarelere ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisinin tanındığı ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda usule ve amaca uygun olarak kullanılması ve bu hususların değerlendirilmesinde somut olaya ilişkin koşulların dikkate alınarak Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde karar verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
ihale kapsamında alıma konu olan kartlı geçiş kontrol sisteminin ihale tarihinden sonra değerlendirmeye alınan havalimanları merkezi güvenlik sistemi projesine uyum sağlamadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesi kararının idareye ihaleyi iptal etme konusunda tanınan takdir yetkisinin sınırları kapsamında kabul edilemeyeceği, buna ek olarak ihale konusu işin çevre güvenlik sistemi, kapalı devre TV sistemi (CCTV) ve kartlı geçiş kontrol sistemlerini kapsadığı, iptale gerekçe gösterilen kartlı geçiş sisteminin ihaleye konu alımın tamamını da ihtiva etmediği göz önünde bulundurulduğunda idarece ihalenin anılan gerekçe ile iptal edilmesi işleminde mevzuata uygunluk bulunmadığı,
Öte yandan ihale sürecinin 2024 yılına sarktığı ve 2024 yılı bütçe imkânları göz önünde bulundurulduğunda ihale konusu iş için ödenek aktarımının mümkün olmadığı gerekçesi incelendiğinde, yukarıda yer verilen 7723 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda yer alan “…Gerek duyulması halinde ilgili kurumların görüşünü alarak işletme bütçelerinde, programda ve performans hedeflerinde değişiklik yapmaya ve gerekli tedbirleri almaya Bakanlık yetkilidir. Bu kapsamda kamu teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları, faiz dışı fazla tablosunda yer alan ve işletme bütçesine esas teşkil eden faaliyet veya dönem kârında %20’yi aşan bir azalma veya borçlanma gereğinde %20’yi aşan bir artış olmasının beklenmesi durumunda işletme bütçesi değişiklik taleplerini detaylı gerekçe ve mali büyüklükleri içerecek şekilde Bakanlığa iletir. Bu durumlar dışında kalan değişikliklerde işletme bütçesinde değişiklik yapmaya kamu teşebbüsü yönetim kurulu yetkilidir…” hükmünden de anlaşılacağı üzere kamu iktisadi teşebbüsü statüsündeki kurumlarda işletme bütçesinde değişiklik yapmaya kamu teşebbüsü yönetim kurulunun yetkili olduğu, başvuruya konu ihaleyi gerçekleştiren idarenin de kamu iktisadi teşebbüsü statüsünde olduğu, dolayısıyla ihaleye tahsis edilen bütçenin 2024 yılına göre uyarlanması konusundaki yetki ve sorumluluğun, genel bütçeli idarelerden farklı olarak kamu teşebbüsü yönetim kurulunda olduğu, buna ek olarak ödenek yetersizliğine ilişkin idarece detaylı ve açıklayıcı bir tespitin yapılmadığı da göz önünde bulundurulduğunda ihale komisyonu kararında yer verilen “…2024 yılı bütçe imkanları göz önünde bulundurulduğunda ihale konusu iş için ödenek aktarımının mümkün olmaması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi komisyonumuzca uygun bulunmuştur…” gerekçesinin ihalenin iptali için geçerli bir gerekçe oluşturmayacağı ve başvuru sahibinin iddialarının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Başvuru sahibi tarafından 118.286,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 118.286,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.
1) İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|