ihalenin karara bağlanması sonrasında ön mali kontrol birimi tarafından yapılan bildirim neticesinde, idarece ihalenin ilk oturumuna ilişkin kamera kayıtları üzerinden tespit ve değerlendirmelerin yapıldığı, bahse konu durumun soruşturulmak üzere Bakanlık Teftiş Kurulu’na bildirildiği ve soruşturmanın devam ettiği dikkate alındığında, ihalenin ilk oturumuna ilişkin kamera kayıtları esas alınarak sınır değer hesabının değiştirilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı hk

Ilıcak Proje Taah. İnş. Temizlik İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. – Cedsa İnşaat Tur. Enerji Tarım ve Hayv. Pazarlama İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Gençlik ve Spor Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/381674 İhale Kayıt Numaralı “Antalya 750 Kişilik Öğrenci Yurdu Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Gençlik ve Spor Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından 13.09.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Antalya 750 Kişilik Öğrenci Yurdu Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Ilıcak Proje Taah. İnş. Temizlik İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. – Cedsa İnşaat Tur. Enerji Tarım ve Hayv. Pazarlama İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı 06.01.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 16.01.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 24.01.2020 tarih ve 4276 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.01.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. 17.06.2020 tarihli ve 2020/MK-136 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/173-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) OK-SA İnş. Nak. Tur. San ve Tic. A.Ş.-Lima Yapı End. İth. İhr. ve Ltd. Şti. ortak girişiminin teklifinin, ihale dokümanı edinmediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı ve sınır değer tespitinde dikkate alınmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.1.5’inci maddesinde yer alan düzenleme karşısında işlemin uygun olmadığı ve sınır değerin anılan teklif dahil edilerek yeniden hesaplanması ve ihale üzerinde bırakılan istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği,

2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan teklif mektubunun mevzuata ve standart forma uygun olarak düzenlenmediği,

3) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan geçici teminat mektubunun İdari Şartname düzenlemelerine uygun olmadığı,

4) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin asli ve şekli unsurlar bakımından İdari Şartname düzenlemelerini karşılamadığı, iş deneyimine konu işin ortak girişim tarafından gerçekleştirildiği ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin belgede hisse oranına isabet eden tutarın teklif bedelinin %70’ini karşılamadığı, belgenin benzer iş kapsamında olmadığı, benzer iş kapsamında bulunmayan işleri kapsadığı, ihale konusu işin yeni bina yapım işi olduğu, bu nedenle iş deneyim belgesinin onarım ve ikmal işlerine ilişkin olmaması gerektiği, sözleşmenin onayının eksik ve hatalı olduğu iddia edilmektedir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

20.12.2019 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Baltaş Çatı Kaplama San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı,

Başvuru sahibinin 06.01.2020 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 16.01.2019 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının aynı tarihte başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 24.01.2020 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, Kurulun 12.02.2020 tarihli ve 2020/UY.I-327 sayılı kararı ile “Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine” karar verildiği, karara karşı açılan davada Ankara 3.İdare Mahkemesinin 06.05.2020 tarihli E:2020/563, K:2020/807 sayılı kararında “…itirazen şikâyet başvuru dilekçesinde iddia edilen hususların her biri yönünden yapılan incelemede;

…

2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan teklif mektubunun mevzuata ve standart forma uygun olarak düzenlenmediği iddiası yönünden yapılan incelemede; her ne kadar Kamu İhale Kurulu’nca kararında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan anahtar teslim götürü bedel teklif mektubunun yukarıda Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 54’üncü maddesinin 1.,2.,3. ve 5. maddesinde belirtilen ve yukarıda aktarılan diğer düzenlemeler ile KIK015.2/Y kod numaralı standart forma uygun olduğu anlaşıldığından bahisle davacının bu husustaki iddiası yerinde bulunmadığı yönünde karar verilmiş ise de; 03/01/2009 tarih ve 27099 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in ”Kurum Tarafından İnceleme” başlıklı 18. maddesinde, itirazen şikâyet başvurularının, ilan veya ön yeterlik/ihale dokümanına yapılan başvurular, başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlarla sınırlı olarak ihale veya ön yeterlik dokümanının verilmesi, başvuruların veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasıyla ilgili olarak ise, başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden inceleneceği, eşit muamele ilkesi yönünden yapılacak incelemede; dayanağı bakımından, itiraz edilen işlemin diğer aday veya isteklilere ilişkin olarak da Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine bakılacağının düzenlendiği, buna göre Kamu İhale Kurumu itirazen şikâyet üzerine yapacağı incelemede itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediğini, bu konuda herhangi bir talep olmasa dahi inceleyeceği, eşit muamele ilkesinin; ihale dokümanın hazırlanması aşamasından başlayarak, tekliflerin alınması, değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve sözleşmenin imzalanması aşamalarının tamamını kapsayacak biçimde değerlendirilmesi gerektiği, bu kapsamda, ihale dokümanında, bir kısım isteklilere avantaj sağlayan veya diğer bir kısım isteklilerin ihaleye katılmalarını engelleyen ya da teklif maliyetlerini artıran düzenlemelere yer verilemeyeceği açık olup, isteklilerden istenecek belgeler ile bu belgelerin taşıması gereken yeterlik kriterleri ve ihale konusu isi tanımlayan teknik şartname kuralları isin gereğine uygun biçimde, objektif ölçütlere göre tespit edileceği, tekliflerin alınması, açılması, değerlendirilmesi ve ihalenin karara bağlanması sürecinde de, aynı durumda olan tüm isteklilere eşit imkan ve fırsatların sağlanması, Kanunda öngörülen idari yaptırımların eşit ve adil biçimde uygulanması, yapılan değerlendirmelerin ve kullanılan takdirlerin objektif ölçütlere dayanması gerekmektedir. Hem 4734 sayılı Kanunun 56. maddesi hem de İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18. maddesi uyarınca Kamu İhale Kurumu kendisine yapılan itirazen şikâyet başvurularıyla ilgili olarak, şikâyet konuları dışında, itiraz edilen işlemler bakımından idarece eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden de inceleme yapmak zorunda olduğu gözetildiğinde; dava konusu edilen kurul kararında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan teklif mektubunun mevzuata ve standart forma uygun olarak düzenlenmediği iddiası yönünden yapılan incelemede; ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan anahtar teslim götürü bedel teklif mektubu yönünden bir değerlendirme yapıldığı halde, diğer geçerli teklif sahibi istekliler tarafından sunulan teklif mektupları yönünden değerlendirme yapılmadığı anlaşıldığından, bu yönüyle Kamu İhale Kurulu kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” gerekçesiyle başvuru sahibinin 2’inci iddiasının yerinde olmadığına ilişkin kısım yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verildiği görülmüştür.

Mahkeme kararının uygulanmasını teminen Kurulca verilen 17.06.2020 tarihli ve 2020/MK-136 sayılı kararda “1- Kamu İhale Kurulunun 12.02.2020 tarihli ve 2020/UY.I-327 sayılı kararının ikinci iddia konusu kısmının iptaline,

2- Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda bahse konu iddianın yeniden incelenmesine” yönünde karar verilmiş, bu kapsamda yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir. Buna ek olarak, başvuru sahibi iş ortaklığı vekili Av. Mehmet Gedikbaş tarafından 12.06.2020 tarihinde Kuruma hitaben bir dilekçe sunulduğu ve dilekçenin inceleme konusu hususa ilişkin olduğu anlaşılmış, 25441 evrak kayıt numaralı bahse konu dilekçeye ilişkin olarak başkaca bir işlem tesis edilmemiştir.

Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 30’uncu maddesinde “…Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur…” hükmü,

Aynı Kanun’un 36’ncı maddesinde “…İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.” hükmü,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde de “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükümlere dayanılarak Kurum tarafından düzenlenen Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde yapım işleri ihalelerinde sınır değerin tespitinin, Kanunun 36’ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun sunulan tekliflere dayandırıldığı görülmektedir.

Özetle, teklif mektuplarındaki bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olup olmaması, ihalede sınır değerin tespitinde dikkate alınmakta ve sınır değerin altında kalan ve aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacak tekliflerin belirlenmesinde doğrudan etkili olmaktadır.

İş bu karara esas teşkil eden 17.06.2020 tarihli ve 2020/MK-136 sayılı karar sonrasında 18.06.2020 tarihli ve 8610 sayılı Kurum yazısı ile İdareden ihale işlem dosyası talep edilmiş, 22.06.2020 Kurum kayıt tarihli ve 630607 sayılı İdare yazısı ekinde yer alan ihale işlem dosyasının tetkikinden, Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. A.Ş. tarafından sunulan teklif mektubundaki teklif bedelinin rakam ve yazı ile birbirine uygun olmadığı, diğer isteklilerin teklif mektuplarının yukarıda yazılı mevzuat düzenlemelerine uygun olduğu anlaşılmıştır.

Bununla beraber, idarece gönderilen bahse konu idare yazısında “2019/381674 İKN’li Antalya 750 Kişilik Öğrenci Yurdu Yapım İşi ile ilgili bilgi ve belgeler ekte gönderilmekte olup;

2019/381674 İKN’li Antalya 750 Kişilik Öğrenci Yurdu Yapım İşi ihalesine ait komisyon kararı onaylandıktan sonra ve itiraz süreçleri tamamlandıktan sonra İdaremizin 24.02.2020 tarih ve 29119 sayılı yazısı ile ilgili kanun maddesi gereği Bakanlığımız Strateji Geliştirme Başkanlığına Ön Mali Kontrol sürecinin tamamlanması için gönderilmiştir.

Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın 03.03.2020 tarih ve 344126 sayılı yazısının değerlendirilmesi neticesinde özetle; Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. AŞ’nin teklifi değerlendirmeye alınmadan yapılan yeni sınır değer hesabı ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi Baştaş Çatı Kaplama San. ve Tic. Ltd. Şti..’nin teklif ettiği 27.124.000,00 TL’nin sınır değerin altında kalarak aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığı ve sözleşme imzalanmasının uygun görülmediği tespitinin yapıldığı anlaşılmıştır.

Bu durum üzerine İdaremizin yapmış olduğu söz konusu ihaleye ilişkin kamera kayıtları incelenmiştir. İnceleme neticesinde Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. AŞ’nin teklif mektubunda herhangi bir rakam ve yazı uyumsuzluğu olmadığı kamera kayıtlarından net bir şekilde anlaşılmıştır. Kamera kayıtlarında görülen ve ihalenin değerlendirilmesinde dikkate alınan rakam ve yazı uyumsuzluğu bulunmayan söz konusu firmaya ait teklif mektubunun kayıp olduğu ve kimliği belirsiz birtakım kişilerce değiştirildiği düşünülmektedir.

Söz konusu durum İdaremizce Teftiş Kuruluna incelenmek üzere intikal ettirilmiş olup, inceleme devam etmektedir. İdaremiz ihale komisyonunca Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. AŞ’nin teklif mektubunda herhangi bir yanlışlık olmadığı kamera kayıtlarından net bir şekilde anlaşıldığından söz konusu firmanın teklifi değerlendirmeye alınarak işlem tesis edilmiş ve ihale Baltaş Çatı Kaplama San ve Tic. Ltd. Şti’nin üzerinde bırakılarak 13.03.2020 tarihinde sözleşme imzalanmış ve firma imalat sürecine başlamıştır.” ifadelerine yer verilerek yazı ekine ihale günü çekilen kamera görüntülerinden Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. A.Ş.ye ait teklif mektubunun fotoğrafları ve ihale işlem dosyasının eklendiği görülmüştür.

İhale sürecine ilişkin olarak idarece gönderilen belgeler ve yukarıda yer verilen yazı dikkate alındığında, Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. AŞ’ye ait teklif mektubunda rakam ve yazı uyumsuzluğu bulunduğunun ön mali kontrol birimi tarafından tespit edildiği, akabinde ihalenin ilk oturumuna ait kamera kayıtları üzerinden inceleme yapıldığı ve sınır değer hesabında dikkate alınan bahse konu teklif mektubunda rakam ve yazı uyumsuzluğu bulunmadığının tespiti ve bu durumun ilk oturumda gerçekleştirilen işlemi etkilemeyeceği değerlendirmesi ile ihale işlemlerine devam edildiği, bahse konu istekliye ait teklif mektubunun ne şekilde değiştirildiği konusunda ise idarece Bakanlık Teftiş Kurulu’na bildirim yapıldığı, soruşturmanın halihazırda sürdüğü anlaşılmaktadır.

İlgili mevzuatta, ihalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve teminatı uygun olan isteklilerin tekliflerinin sınır değer hesabında kullanılacağı, teklif mektubunda rakam ve yazı uyumsuzluğu bulunan tekliflerin ise dikkate alınmayacağı hükme bağlanmıştır.

Somut olayda, ihalenin karara bağlanması sonrasında ön mali kontrol birimi tarafından yapılan bildirim neticesinde, idarece ihalenin ilk oturumuna ilişkin kamera kayıtları üzerinden tespit ve değerlendirmelerin yapıldığı, bahse konu durumun soruşturulmak üzere Bakanlık Teftiş Kurulu’na bildirildiği ve soruşturmanın devam ettiği dikkate alındığında, ihalenin ilk oturumuna ilişkin kamera kayıtları esas alınarak sınır değer hesabının değiştirilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı ve bu aşamadan sonra gerçekleştirilen işlemlere yönelik gerekli idari soruşturmanın başlatıldığı anlaşıldığından, Tekin Makine İnş. Oto. San. İç ve Dış Tic. A.Ş.’nin ilk oturumunda sunduğu yazı ve rakam uyumsuzluğu bulunmayan teklif mektubu esas alınarak yapılan hesaplama ile ihale işlemlerine devam edilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, Bakanlık Teftiş Kurulu tarafından yürütülmekte olan soruşturma sonucunda konusu suç teşkil eden bir fiilin tespiti halinde, idarece Cumhuriyet Başsavcılığı’na bildirimde bulunulması gerektiği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,Oybirliği ile karar verildi.