ihalenin Şirket üzerinde bırakıldığı, anılan isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olduğu ve yaptığı açıklamada, idarenin talep yazısındaki her bir iş kalemi için açıklama sunmadığı; sunulan belgelerde akaryakıt, depolama, malzeme, montaj, iş sağlığı, sözleşme giderleri gibi giderler için açıklamada bulunmadığı; üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliğindeki usule uygun olmadığı, bu nedenlerle de teklifin reddedilmesi gerekirken idare tarafından tesis edilen işlemin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu iddaları hk KİK itirazen şikayet kararı

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun aşırı düşük teklifler başlıklı 38’inci maddesine göre ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37’nci maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların verilen hizmetin ekonomik olması, teklif sahibinin hizmetin temini işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen hizmet işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendirileceği; Kamu İhale Kurumunun bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama ölçütleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Aynı yönde düzenlemeler Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde de bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamasını düzenleyen 79.1 ve devamındaki maddelerde, Kanun’un Kamu İhale Kurumuna verdiği yetki çerçevesinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve bu teklif bedellerinin açıklanmasına ilişkin somut düzenlemeler yapılmıştır. Anılan düzenlemeler gereğince isteklilerin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatlar, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen fiyatlar, ticaret borsası fiyatları, toptancı hal fiyatları, özel veya münhasır hak sahibi kuruluşların uyguladığı fiyatlar, isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin fiyatlar ve isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın almasıyla oluşan emsal bedel kullanılarak tekliflerini açıklayabilecekleri kurala bağlanmıştır.

Aktarılan mevzuattan hareketle, 4734 sayılı Kanun kapsamında yürütülen ihalelerde, aşırı düşük olarak tespit edilen teklifin, kural olarak reddedileceği, ancak bu işlemden önce yapılacak sorgulama sonucunda, isteklinin, ihale konusu hizmet alımına ilişkin, ekonomik bir yönteme sahip olması, seçilen teknik çözüm sayesinde avantajlı koşullarının bulunması ve teklif edilen hizmet alımının özgünlüğü gibi üç ana konunun tamamı ya da herhangi bir çerçevesinde açıklama sunacağı, bu konudaki ispat külfetinin isteklide olduğu, açıklamaya ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki usullerin esas alınacağı, açıklama yapılırken ilgilinin maliyet bileşenlerine ilişkin bilgi ve belgelere dayanan bir yöntem kullanılacağı, konuyla ilgili düzenlemeler çerçevesinde yapılmayan açıklamaların geçerli kabul edilmesine hukuki olanak bulunmadığı anlaşılmaktadır.

İncelenen ihale, asansör ve yürüyen merdiven bakım onarımı ile arıza giderme hizmet alımı işi olup, 7/11/2019 tarihinde yapılan ihaleye altı istekli katılmış, bu isteklilerden beşinin teklifi geçerli olarak tespit edilmiş, Kamu İhale Genel Tebliği gereği tespit edilen aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif bedeli sunan iki istekliden altı farklı hizmet kalemi için aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmiş, isteklilerden birisi açıklama sunmamış, diğer istekli açıklamalarını idareye sunmuş ve ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmede sunulan açıklamaların kamu ihale mevzuatında yer alan kurallara uygun olduğu değerlendirilmiştir. Başvuru sahibi ise idarenin talep yazısındaki her bir iş kalemi için açıklama sunmadığı; sunulan belgelerde akaryakıt, depolama, malzeme, montaj, iş sağlığı, sözleşme giderleri gibi giderler için açıklamada bulunmadığı; üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki usule uygun olmadığı,  bu nedenlerle de teklifin reddedilmesi gerekirken idare tarafından tesis edilen işlemin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu, bu nedenlerle de teklifin reddedilmesi gerekirken idare tarafından tesis edilen işlemin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu iddiası ve gerekçeleriyle itirazen şikayet başvurusunda bulunmuştur.

İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, asansör bakım onarım, arıza giderme, yürüyen merdiven bant bakımı, onarımı faaliyetleri kapsamında yer alan tüm faaliyetlerin yürütülmesine ilişkin personel maliyeti; ihale dokümanında ayrıntıları verilen şartlar çerçevesinde yürüyen merdiven ve bant ağır bakım maliyetleri; tabya, kuyu, kapak revizyonları maliyeti, asansör halat, kasnak değişimi maliyeti için açıklama talep edilmiştir.

İhaleye ilişkin birim fiyat teklif cetveli ise yürüyen merdiven / bant yedek parça dahil bakım – onarım arıza giderme işleri; asansör yedek parça dahil bakım – onarım arıza giderme işleri; yürüyen merdiven / bant ağır bakımı; yürüyen merdiven / bant tabya ve kuyu kapak revizyonu; yürüyen merdiven / bant şaft revizyonu; asansör halat kasnak değişimi kalemlerinden oluşmaktadır.

Aşırı düşük teklif açıklamasına esas kabul edilen bileşenlerin altı iş kaleminden oluştuğu, her bir iş kaleminin altında teknik şartname düzenlemeleri gereği birçok alt bileşenin bulunduğu, ancak aşırı düşük teklif sorgulama yazısında 3, 4, 5 ve 6 numaralı iş kalemlerine ilişkin herhangi bir alt bileşen belirtilmediği, bir isteklinin de aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı ihalede, bu şartlar altında eşit şartlarda açıklama yapılmasının ve sağlıklı değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan gerekçeyle de aşırı düşük teklif sorgulama işleminin kamu ihale mevzuatına uygun biçimde yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.