|
BAŞVURU SAHİBİ:
Güvenyol İnşaat Petrol Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/349002 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 2Bölge Müdürlüğü 21(Ödemiş) ve 25(Uşak) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım İle Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 28.07.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 2Bölge Müdürlüğü 21(Ödemiş) ve 25(Uşak) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım İle Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Güvenyol İnşaat Petrol Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin 30.09.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.10.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.10.2021 tarih ve 48147 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.10.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1703 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif açıklamalarının, kamyon için fiyat teklifi alınan firmanın teklife konu alanda faaliyet göstermediği (ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığı) gerekçesiyle reddedildiği, ancak fiyat teklifi alınan firmaya ait 26 Mart 2014 tarih 8536 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde şirketin faaliyet alanları içerisinde vasıta alım satımının olduğunun görüleceği, ayrıca ikinci el motorlu kara taşıtları yetki belgesinin 30 Temmuz 2021 Tarihli ve 31553 Sayılı Resmi Gazetede İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte 31.07.2022 tarihine kadar ertelendiğinin tespit edildiği, kaldı ki Kamu İhale Genel Tebliği’nde böyle bir belge koşulunun aranmadığı, bu itibarla aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli görülmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri (Değişik: 6/2/2014-6518/47 md.) değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
(Değişik: 6/2/2014-6518/47 md.) gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir….” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.13. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 17. md.; Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 29. md.) Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
…
45.1.13.1. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 30.md.) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.
…
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.13.17. (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.
İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;
a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,
b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar,
kullanılabilecektir…” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir…” düzenlemesi yer almaktadır.
Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 28.07.2021 tarihinde gerçekleştirilen “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü 21(Ödemiş) ve 25(Uşak) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım İle Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” ihalesine 31 isteklinin katıldığı, ihale komisyonunca teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunduğu tespit edilen 29 isteklinin teklifinin dikkate alınmasıyla sınır değerin 51.318.928,16 TL olarak hesaplandığı, teklif fiyatı sınır değerin altında olan 11 istekliden (başvuru sahibi dâhil) aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, açıklama sunmayan 8 istekli ile açıklamaları yeterli görülmeyen 2 isteklinin (biri başvuru sahibi) teklifinin reddedildiği ve 17.09.2021 tarihli komisyon kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan ve fiyat dışı unsur puanlaması sonucunda en yüksek puanı alan Avos Grup İnş. Taah. Turz. San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
17.09.2021 tarihli ihale komisyonu kararında başvuru sahibi Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamaları “…aşırı düşük teklif sorgulamasına verdiği cevapta, KGM/KAMBEK poz nolu Kar ve Buz mücadelesi için refüj mahallinde kamyon temini iş kalemlerinde yer alan açıklama istenecek girdilerden Kamyon (min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli) ile ilgili olarak fiyat teklifi ve fiyat teklifine dayanak olarak sunulan Ek-0.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı sunulduğu, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerde fiyat teklifi alınan üçüncü kişi firmanın 2021 yılı Geçici Vergi Beyanname 2. Döneminde sadece 2 adet satış yaptığı ve bu satışların aşırı düşük sorgulamaya cevap veren istekli Güvenyol İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne yapıldığı, normalde isteklinin kendi malı olan iş makinesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım İşlerinde Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45. Maddesine göre resmi rayici bulunmayan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamaların ancak üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile yapılabileceği hususu da dikkate alınarak fiyat teklifi alındığı ve fiyat teklifine dayanak olan Satış Tutarı Tespit Tutanağının (Ek-0.6) açıklama dosyasında sunulduğu, ancak dosyada yer alan 24.06.2021 tarihli Noter Araç Satış sözleşmeleri ve eki ruhsatlar incelendiğinde ruhsatlarda araç tescil tarihinin 24.06.2021 olarak güncellendiği, ancak ruhsat sahibi olarak satıcı firmanın ticari unvanının görüldüğü, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1 maddesinde yer alan düzenleme gereğince üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması zorunlu olmasına rağmen Noter Araç Satış Sözleşmesinde satıcı firmanın “İkinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığı, …” vb. ifadelerinin yer aldığı, bu durumda teklifi verenin fiyat teklifine konu alanda faaliyet göstermediği görüldüğünden isteklinin aşırı düşük açıklaması uygun bulunmayarak teklifi reddedilmiştir.” şeklinde ifade edilen gerekçeyle yeterli görülmediği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede başvuru sahibi tarafından, idarece teklifinin reddedilmesine gerekçe gösterilen açıklama istenilen “KGM/KAMBEK Kar ve Buz mücadelesi için refüj mahallinde kamyon temini” iş kaleminin “Kamyon (min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli)” analiz girdisine ilişkin yapılan açıklama incelendiğinde;
Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından, “Kamyon (min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli)” için Güvenyol İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş; 26.08.2021 tarihli, birim fiyat ve toplam tutar içeren (98.000,00 TL), ayrıca “Bu fiyat teklifindeki bitim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (26/08/2021) tarih ve (88) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim” şerhini taşıyan SMMM kaşe ve imzalı fiyat teklifinin,
Fiyat teklifinin dayanağı olarak ağırlıklı ortalama birim satış tutarı olan “120.000,00 TL”nin tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin;
“Fatura Tarihi: 24.06.2021
Fatura Seri ve Sıra No.: UMT2021000000099
Faturayı Düzenleyenin veya Alıcının Adı ve Soyadı/Ticaret Unvanı ve T.C./Vergi Kimlik No.su: Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., VKN:45********
Faturaya Konu Malın veya İşin Nevi:
1) Plaka: 06 JUP **, Marka: Man, Motor No:51547392304738, Şaşi No:WMA56SZZ7HM745210, Model:2017, Kahramankazan 1.Noterliği 24.06.2021 tarih ve 08208 Yevmiye Nolu Satış Sözleşmesine İstinaden
2) Plaka: 06 JUA **, Marka: Man, Motor No: 51545231044520, Şaşi No: WMA56SZZ5HP080631, Kahramankazan 1.Noterliği 24.06.2021 tarih ve 08207 Yevmiye Nolu Satış Sözleşmesine İstinaden
Miktar: 1 ADET (her iki araç içinde)
Birim Fiyat: 120.000,00 TL (her iki araç içinde)
Fatura Tutarı: 120.000,00 TL (her iki araç içinde)” şeklinde belirtildiği, 26.08.2021 tarih ve 88 sayılı Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağının,
Ayrıca, tescil tarihi: 24.06.2021, ticaret unvanı: Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. bilgilerini içeren 06 JUA ** ile 06 JUP ** plakalı kamyonlara ait 2 adet ruhsatın ve
06 JUA ** ile 06 JUP ** plakalı kamyonlara ait, satıcının Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş., alıcının ise Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. (VKN:45********) olduğu, Kahramankazan 1.Noterliği tarafından 24.06.2021 tarihinde düzenlenen ve “Satıcı, yukarıda nitelikleri ve bedeli yazılı aracı halıhazir durumu ile satarak bedelini nakden alındığını ve aracı teslim ettiğini, İKİNCİ EL MOTORLU ARAÇ TİCARETİ İLE UĞRAŞMADIĞINI BU SEBEPLE GÜVENLİ ÖDEME SİSTEMİNİN KULLANILMADIĞINI VE YETKİ BELGESİ İBRAZ ETMEDİĞİNİ
Alıcı bu aracı hâlihazır durumu ile görüp beğenerek ve bedelini nakden ödeyerek teslim aldığını, plaka değişikliği beyan edilmediğini, aracı aynı plaka ile aldığını ve aracın tescil belgesini teslim aldığını, sigortasını yasal süre içerisinde yaptıracağını, taraflar satıcının yetki belgesinin bulunmadığını, güvenli ödeme sistemini kullanılmadığını, taraflar ekspertiz raporunun bulunmadığını, satışın yapılmasını ve bu nedenle noteri sorumlu tutmayacaklarını, aracın kilometresini bildirmeyeceklerini beyan ve kabul ederler. Perşembe günü (24/06/2021)” ifadeleri ile onaylanan Araç Satış Sözleşmelerinin,
Sunulduğu anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi istekli tarafından min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli kamyon analiz girdisini açıklamak için sunulan belgeler incelendiğinde; sunulan ruhsatlardan fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından 06 JUA ** ile 06 JUP ** plakalı kamyonların 24.06.2021 tarihinde alındığı ve aynı gün olan 24.06.2021 tarihinde, 24.06.2021 tarihli fatura ile başvuru sahibi Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye her biri 120.000,00 TL bedel ile satıldığı, ancak açıklama dosyasında Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tescil tarihi 24.06.2021 olan 06 JUA ** ile 06 JUP ** plakalı kamyonlara ait ruhsatların yer almadığı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda gerek Kahramankazan 1.Noterliğinde 24.06.2021 tarihinde gerçekleştirilen araç satış sözleşmeleri, gerekse fiyat teklifinin dayanağı olan Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağındaki fatura bilgileri tablosunda yer alan bilgilerden, başvuru sahibinin 06 JUA ** ile 06 JUP ** plakalı kamyonları satın aldığı, diğer bir deyişle söz konusu iş makinalarının isteklinin kendi malı olduğu değerlendirilmiştir.
Tebliğ’in yukarıdaki açıklamaları uyarınca tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklama yönteminin kural olarak resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli olarak belirlendiği, ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama yapılmasına da olanak sağlandığı anlaşılmaktadır.
Bahse konu min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli kamyonun resmi rayici bulunmadığı anlaşılmıştır.
Bu çerçevede resmi rayici bulunmayan analiz girdisi kamyon için, isteklinin satın alma bedeli üzerinden ya da fiyat teklifi ile açıklama yapabileceği değerlendirilmiştir.
Başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklama dosyasında kamyon analiz girdisini açıklamak üzere; hem fiyat teklifi (teklif fiyatı: 98.000,00 TL) hem de kendi malı (satın alma bedeli: 120.000,00 TL) olduğuna ilişkin belgelerin sunulduğu görülmekle birlikte anılan isteklinin analizlerde kamyon için 98.000,00 TL fiyat öngördüğü dikkate alındığında söz konusu girdiyi fiyat teklifi ile açıkladığı sonucuna varılmıştır.
Bilindiği üzere Tebliğ’in 45.1.13.1’üncü maddesi uyarınca üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin, teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmektedir.
Bu kapsamda başvuru sahibi Güvenyol İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından açıklama istenilen “Kamyon (min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli)” analiz girdisi için fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin teklife konu alanda faaliyet gösterip göstermediğinin incelenmesi gerektiği değerlendirilmiş olup,
Türkiye ticaret sicil gazetesinin resmi internet sitesi üzerinden yapılan incelemede; kendisinden fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin limited şirketten tür değiştirerek anonim şirkete geçişinin tesciline ilişkin yayımlanan 04.12.2019 tarih ve 9965 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde, şirketin amaç ve konusunun belirtildiği 3’üncü maddesinin “B-Nakliye” başlığı altında “g- Kara, hava ve deniz yolu ile yurt içi ve yurt dışı yolcu, kargo ve yük taşımacılığı yapmak, bunlar için gerekli araç makine ve vasıtaları almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek, pazarlamak ve her türlü ithalat ve ihracatını yapmak.” ifadelerinin yer aldığı tespit edilmiştir.
Açıklama dosyasında yer alan ve Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından şirkete ait araçların Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye satışının gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan Araç Satış Sözleşmelerinde ise, anılan şirketin kurucusu, %100 ortağı ve yönetim kurulu üyesi olan Kaya Aytaç tarafından “ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığını … ve yetki belgesi ibraz etmediğini” şeklinde ifade edilen “ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığı” yönündeki beyanın yer aldığı görülmüştür.
Bu çerçevede kendisinden fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. yetkilisinin ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadıkları beyanının, bahse konu ticaret sicil gazetesindeki şirketin kara yolu ile yük taşımacılığı yapmak, bunlar için gerekli araç makine ve vasıtaları almak, satmak, faaliyet konusu ile uyumlu olmadığı değerlendirilmiştir.
Diğer yandan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliği’nin “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(1) (Değişik:RG-15/8/2020-31214) Bu Yönetmelik; gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetlerini, yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin yükümlülükleri ile toplu iş yeri ve taşıt pazarlarında aranan şartları, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinde ödeme yöntemlerini ve Bakanlık, yetkili idare ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar.” hükmü,
“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(Değişik:RG-15/8/2020-31214) (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
…
ç) İkinci el motorlu kara taşıtı: 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan ve tescilli olan motosiklet, otomobil, arazi taşıtı, otobüs, kamyonet, kamyon ve lastik tekerlekli traktör niteliğindeki taşıtları,
d) İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti: Doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen ikinci el motorlu kara taşıtının satışı ve pazarlanmasıyla ilgili faaliyetler bütününü,
…
l) Yetki belgesi: İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilebilmesi için ticari işletmeler ile esnaf ve sanatkâr işletmeleri adına düzenlenen belgeyi,…” hükmü,
“Yetki belgesi” başlıklı 5’inci maddesinde “(Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-15/8/2020-31214) (1) İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti, yetki belgesine sahip işletmeler tarafından yapılır. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilir.” hükmü,
“Türkiye Noterler Birliğinin ve noterlerin yükümlülükleri” başlıklı 21’inci maddesinde “(Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-15/8/2020-31214) (1) İkinci el motorlu kara taşıtı alım satımında noterler;
a) Yetki belgesi numarasının beyan edilmesi halinde, işletmenin yetki belgesi bilgilerini Bakanlığın,
b) Ekspertiz raporu ibraz edilmesi halinde, ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi bilgilerini TSE’nin, elektronik sistemlerinden kontrol eder.
(2) İkinci el motorlu kara taşıtı satış sözleşmesinde asgari olarak aşağıdaki bilgilere yer verilir ve bu bilgiler Bakanlığın taleplerine uygun olarak Türkiye Noterler Birliği tarafından Bilgi Sistemine aktarılır:
a) Taşıtın markası, cinsi, tipi ve model yılı.
b) Alıcı ve satıcının adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası veya ticaret unvanı ve vergi numarası ile iletişim bilgileri.
c) İşletmenin yetki belgesi numarası veya yetki belgesi numarasının beyan edilmediği ya da yetki belgesinin bulunmadığı hususu.
ç) Ekspertiz raporunun düzenlendiği tarihte hizmet yeterlilik belgesinin geçerli olup olmadığı hususu.
d) Ekspertiz raporunun tarih ve sayısı ile ekspertiz raporunda yer alan TSE hizmet yeterlilik belgesi numarası ve kilometre bilgisi.
e) Ekspertiz raporu ibraz edilmemesi durumunda, bu belgenin ibraz edilmediği hususu ile satış anında taşıtın kilometresine ilişkin alıcı ve satıcı taraf beyanı.
f) Vekâleten yapılan alım satımlarda, noterlikte alım satım işlemini gerçekleştiren kişilerin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası ile iletişim bilgileri.
g) Bakanlıkça gerekli görülen diğer bilgiler.” hükmü yer almaktadır.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik 13.02.2018 tarih ve 30331 Sayı ile Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup 15.08.2020 tarih ve 31214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile mevcut haline kavuşmuştur.
15.08.2020 tarih ve 31214 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Yönetmelik ile Karayolları Trafik Kanunu’nun 3’üncü maddesinde tanımlanan ve tescilli olan motosiklet, otomobil, arazi taşıtı, otobüs, kamyonet, kamyon ve lastik tekerlekli traktör niteliğindeki taşıtların ikinci el motorlu kara taşıtı olarak tanımlandığı, gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretini, ancak yetki belgesine sahip olmaları durumunda yapılabilecekleri, bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışının, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti olarak kabul edileceği hüküm altına alınmıştır.
Gelinen noktada 15.08.2020 tarihinden sonra bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapacak gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların yetki belgesi alması gerektiği, aksi halde ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetini gerçekleştiremeyeceği değerlendirilmiştir.
Öte yandan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Anonim Şirket” başlıklı Dördüncü Kısmının “Anonim Şirket” başlıklı Birinci Bölümünün “Amaç ve konu” başlıklı 331’inci maddesinde “(1) Anonim şirketler, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir.” hükmü,
“B) Kuruluş
I – Kurucu işlem” başlıklı 335’inci maddesinde “(1) Şirket, kurucuların, kanuna uygun olarak düzenlenmiş bulunan, sermayenin tamamını ödemeyi, şartsız taahhüt ettikleri, imzalarının noterce onaylandığı veya ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzaladığı esas sözleşmede, anonim şirket kurma iradelerini açıklamalarıyla kurulur.(Ek cümle: 15/7/2016-6728/67 md.) Şirketin kuruluşunda, esas sözleşmeyi ihtiva eden kâğıtlardan değerli kâğıt bedeli alınmaz…” hükmü,
“II – Kuruluş belgeleri” başlıklı 336’ncı maddesinde “(1) Esas sözleşme, (…) değerleme raporları, ayın ve işletme devralınmasına ilişkin olanlar da dâhil olmak üzere, kurulmakta olan şirketle, kurucular ve diğer kişilerle yapılan ve kuruluşla ilgili olan sözleşmeler (…) kuruluş belgeleridir. Bunlar, sicil dosyasına konulur ve birer nüshaları şirket tarafından beş yıl süreyle saklanır.” hükmü,
“IV – Esas sözleşme
1. İçerik” başlıklı 339’uncu maddesinde “(1) Esas sözleşmenin yazılı şekilde yapılması ve bütün kurucuların imzalarının noterce onaylanması veya esas sözleşmenin ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanması şarttır.
(2) Esas sözleşmeye aşağıdaki hususlar yazılır:
a) Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer.
b) Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu.
c) Şirketin sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları.
d) Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları; belirli paylara tanınan imtiyazlar; devir sınırlamaları.
e) Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlar; bunların değerleri; bunlara karşılık verilecek payların miktarı, bir işletme ve ayın devir alınması söz konusu olduğu takdirde, bunların bedeli ve şirketin kurulması için kurucular tarafından şirket hesabına satın alınan malların ve hakların bedelleriyle, şirketin kurulmasında hizmetleri görülenlere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutarı.
f) Kurucularla yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere şirket kârından sağlanacak menfaatler.
g) Yönetim kurulu üyelerinin sayıları, bunlardan şirket adına imza koymaya yetkili olanlar.
h) Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları; oy hakları.
ı) Şirket bir süre ile sınırlandırılmışsa, bu süre.
i) Şirkete ait ilanların nasıl yapılacağı.
j) Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları.
k) Şirketin hesap dönemi.
(3) İlk yönetim kurulu üyeleri esas sözleşme ile atanır.” hükmü,
“XV – Şirketin tescili ve ilanı” başlıklı 354’üncü maddesinde “(1) Şirket esas sözleşmesinin tamamı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının izniyle kurulacak olan anonim şirketlerde izin alınmasını, diğer şirketlerde 335 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca şirketin kuruluşunu izleyen otuz gün içinde şirketin merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunur. Tescil ve ilan olunan esas sözleşmeye, aşağıda sayılanlar dışında, 36 ncı maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanmaz. Bu hususlar şunlardır:
a) Esas sözleşmenin tarihi.
b) Şirketin ticaret unvanı ve merkezi.
c) Şirketin, varsa süresi.
d) Şirketin sermayesi, ödenmesinin şekil ve şartları ile payların itibarî değerleri, varsa imtiyazlar.
e) Pay senetlerinin türleri, hamiline veya nama yazılı oldukları.
f) Şirketin nasıl temsil olunacağı.
g) Yönetim kurulu üyeleriyle şirketi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları, unvanları, yerleşme yerleri ve vatandaşlıkları.
h) Şirketin yapacağı ilanların şekli; esas sözleşmede buna ilişkin hüküm bulunduğu takdirde, yönetim kurulu kararlarının pay sahiplerine nasıl bildirileceği.
(2) Şubeler, merkezin sicil kaydına gönderme yapılarak bulundukları yer ticaret siciline tescil olunurlar.
(3) (Değişik: 26/6/2012-6335/14 md.) 343 üncü madde uyarınca verilen bilirkişi raporu ticaret sicili müdürlüğüne tevdi edilir yer almaktadır.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere ilişkin hükümleri bir arada değerlendirildiğinde; anonim şirketlerin, kurucuların, kanuna uygun olarak düzenlenmiş bulunan, sermayenin tamamını ödemeyi, şartsız taahhüt ettikleri, imzalarının noterce onaylandığı veya ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzaladığı esas sözleşmede, anonim şirket kurma iradelerini açıklamalarıyla, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabileceği, kuruluş belgeleri arasında yer alan esas sözleşmede ise esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusunun yazılmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
Bu çerçevede başvuru sahibi tarafından kendisinden fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin, tür değişikliği nedeniyle şirketin esas sözleşmesinin yayımlandığı 04 Aralık 2019 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi’nde; şirketin faaliyet konuları arasında “kara yolu ile yük taşımacılığı yapmak için gerekli araç makine ve vasıtaları almak satmak” ibaresinin yer aldığı, bu nedenle anılan şirketin söz konusu işler ile iştigal etmesinin önünde yasal bir engelin bulunmadığı, ilgili mevzuat uyarınca ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetini gerçekleştirmek için alınması gereken yetki belgesinin bulunmamasının söz konusu iş ile iştigal etmediği sonucunu doğurmayacağı, başvuru sahibinin bu gerekçe ile aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesinin yerinde olmadığı değerlendirilmiştir.
Diğer taraftan başvuru sahibi istekli tarafından itirazen şikayet dilekçesinde ikinci el motorlu kara taşıtları yetki belgesinin 30 Temmuz 2021 Tarihli ve 31553 Sayılı Resmî Gazetede İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte 31.07.2022 tarihine kadar ertelendiği iddia edilmekle birlikte;
30 Temmuz 2021 tarih ve 31553 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 1’inci maddesinde “14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin geçici 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “31/7/2021” ibaresi “31/7/2022” şeklinde değiştirilmiştir.” hükmü yer almaktadır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliği’nin Geçici 6’ncı maddesinde; Yönetmeliğin ekindeki “Sıhhî Müesseseler İçin Sınıflarına ve Özelliklerine Göre Aranacak Nitelikler” kısmının “O-Taşınmaz Ticareti” bölümü hükümlerin 31.07.2022 tarihine kadar uygun hale getirileceğinin düzenlendiği, anılan Yönetmelik’in “O-Taşınmaz Ticareti Yapılan İş Yerleri” başlıklı maddesinde ise “Taşınmaz ticaretinde ortak hükümlere ilave olarak aşağıdaki şartlar aranır:
1- Faaliyet alanı, ilgili mevzuatı uyarınca bağımsız bölüm niteliğine sahip olacaktır.
2- Faaliyet alanı, en az yirmi metrekare olacaktır. Ancak birden fazla tacir veya esnaf ve sanatkârın faaliyet gösterdiği iş yerinde faaliyet alanı her bir tacir veya esnaf ve sanatkâr için beş metrekare artırılarak hesaplanacaktır.
3- İçinde idari büro ve kabul yeri ile dosyalama işleminin fiziksel olarak yapılması durumunda arşiv bölümü bulunacaktır.
4- İkamet amacıyla kullanılmayacaktır.
5- Taşınmaz ticaretinden başka ticari faaliyette bulunulmayacaktır.
6- Faaliyet sınıfı için aranması gereken genel şartlar ile bu bölümün ilgili maddelerindeki özel şartlar, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmeden önce yerinde kontrol edilecektir.” hükmü yer almaktadır.
Bu itibarla aktarılan Yönetmelik maddesinin taşınmaz ticareti yapılan iş yerlerinin fiziki şartlarına yönelik hükümler ihtiva ettiği, ikinci el motorlu kara taşıtları yetki belgesine sahip olma zorunluluğunun 30 Temmuz 2021 Tarihli ve 31553 Sayılı Resmî Gazetede İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte 31.07.2022 tarihine kadar ertelendiğine yönelik bir hükmün bulunmadığı değerlendirildiğinden, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibi Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İnceleme konusu ihalede,
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan, ihale komisyonunca tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının yerinde olmadığı yönündeki iddialarının incelenmesi neticesinde, başvuru sahibinin iddialarının yerinde olduğu gerekçesiyle, Kurul çoğunluğunca “düzeltici işlem belirlenmesine,” karar verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu ihalenin “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü 21(Ödemiş) ve 25(Uşak) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım İle Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi ” olduğu, 17.09.2021 tarihli ihale komisyonu kararından, başvuru sahibi Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin , Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1 maddesinde yer alan düzenleme gereğince üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması zorunlu olmasına rağmen Noter Araç Satış Sözleşmesinde satıcı firmanın “İkinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığı, …” vb. ifadelerinin yer aldığı, bu itibarla teklifi verenin fiyat teklifine konu alanda faaliyet göstermediği gerekçesiyle aşırı düşük açıklamasının uygun bulunmadığı ve değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi istekli tarafından min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli kamyon analiz girdisini açıklamak için sunulan belgeler incelendiğinde; sunulan ruhsatlardan fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından 06 JUA 42 ile 06 JUP 73 plakalı kamyonların 24.06.2021 tarihinde alındığı ve aynı gün olan 24.06.2021 tarihinde, 24.06.2021 tarihli fatura ile başvuru sahibi Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye her biri 120.000,00 TL bedel ile satıldığı, ancak açıklama dosyasında Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tescil tarihi 24.06.2021 olan 06 JUA 42 ile 06 JUP 73 plakalı kamyonlara ait ruhsatların yer almadığı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda gerek Kahramankazan 1.Noterliğinde 24.06.2021 tarihinde gerçekleştirilen araç satış sözleşmeleri, gerekse fiyat teklifinin dayanağı olan Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağındaki fatura bilgileri tablosunda yer alan bilgilerden, başvuru sahibinin 06 JUA 42 ile 06 JUP 73 plakalı kamyonları satın aldığı, diğer bir deyişle söz konusu iş makinalarının isteklinin kendi malı olduğu değerlendirilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği açıklamaları gereğince, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklama yönteminin kural olarak resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli olarak belirlendiği, ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama yapılmasına da olanak sağlanmaktadır.
Bahse konu min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli kamyonun resmi rayici bulunmadığı anlaşılmıştır.Bu çerçevede resmi rayici bulunmayan analiz girdisi kamyon için, isteklinin satın alma bedeli üzerinden ya da fiyat teklifi ile açıklama yapabileceği değerlendirilmiştir.Başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklama dosyasında kamyon analiz girdisini açıklamak üzere; hem fiyat teklifi (teklif fiyatı: 98.000,00 TL) hem de kendi malı (satın alma bedeli: 120.000,00 TL) olduğuna ilişkin belgelerin sunulduğu görülmekle birlikte anılan isteklinin analizlerde kamyon için 98.000,00 TL fiyat öngördüğü dikkate alındığında söz konusu girdiyi fiyat teklifi ile açıkladığı sonucuna varılmıştır. Bilindiği üzere Tebliğ’in 45.1.13.1’üncü maddesi uyarınca üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin, teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmektedir. Bu kapsamda başvuru sahibi Güvenyol İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından açıklama istenilen “Kamyon (min 290 HP gücünde, min 10 ton kapasiteli)” analiz girdisi için fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin teklife konu alanda faaliyet gösterip göstermediğinin incelenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, Türkiye ticaret sicil gazetesinin resmi internet sitesi üzerinden yapılan incelemede; kendisinden fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin limited şirketten tür değiştirerek anonim şirkete geçişinin tesciline ilişkin yayımlanan 04.12.2019 tarih ve 9965 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde, şirketin amaç ve konusunun belirtildiği 3’üncü maddesinin “B-Nakliye” başlığı altında “g- Kara, hava ve deniz yolu ile yurt içi ve yurt dışı yolcu, kargo ve yük taşımacılığı yapmak, bunlar için gerekli araç makine ve vasıtaları almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek, pazarlamak ve her türlü ithalat ve ihracatını yapmak.” ifadelerinin yer aldığı tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin açıklamalarında yer alan ve Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından şirkete ait araçların Güvenyol İnş. Petrol Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye satışının gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan Araç Satış Sözleşmelerinde ise, anılan şirketin kurucusu, %100 ortağı ve yönetim kurulu üyesi olan Kaya Aytaç tarafından “ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığını … ve yetki belgesi ibraz etmediğini” şeklinde ifade edilen “ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığı” yönündeki beyanın yer aldığı, bu çerçevede kendisinden fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş. yetkilisinin ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadıkları beyanın, bahse konu ticaret sicil gazetesindeki şirketin kara yolu ile yük taşımacılığı yapmak, bunlar için gerekli araç makine ve vasıtaları almak, satmak, faaliyet konusu ile çeliştiği değerlendirilmiştir.
Diğer yandan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliği’nin “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(1) (Değişik:RG-15/8/2020-31214) Bu Yönetmelik; gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetlerini, yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin yükümlülükleri ile toplu iş yeri ve taşıt pazarlarında aranan şartları, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinde ödeme yöntemlerini ve Bakanlık, yetkili idare ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar.” hükmü,
“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(Değişik:RG-15/8/2020-31214) (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
…
ç) İkinci el motorlu kara taşıtı: 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan ve tescilli olan motosiklet, otomobil, arazi taşıtı, otobüs, kamyonet, kamyon ve lastik tekerlekli traktör niteliğindeki taşıtları,
d) İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti: Doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen ikinci el motorlu kara taşıtının satışı ve pazarlanmasıyla ilgili faaliyetler bütününü,
…
l) Yetki belgesi: İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilebilmesi için ticari işletmeler ile esnaf ve sanatkâr işletmeleri adına düzenlenen belgeyi,…” hükmü,
“Yetki belgesi” başlıklı 5’inci maddesinde “(Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-15/8/2020-31214) (1) İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti, yetki belgesine sahip işletmeler tarafından yapılır. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilir.” hükmü,
“Türkiye Noterler Birliğinin ve noterlerin yükümlülükleri” başlıklı 21’inci maddesinde “(Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-15/8/2020-31214) (1) İkinci el motorlu kara taşıtı alım satımında noterler;
a) Yetki belgesi numarasının beyan edilmesi halinde, işletmenin yetki belgesi bilgilerini Bakanlığın,
b) Ekspertiz raporu ibraz edilmesi halinde, ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi bilgilerini TSE’nin, elektronik sistemlerinden kontrol eder.
(2) İkinci el motorlu kara taşıtı satış sözleşmesinde asgari olarak aşağıdaki bilgilere yer verilir ve bu bilgiler Bakanlığın taleplerine uygun olarak Türkiye Noterler Birliği tarafından Bilgi Sistemine aktarılır:
a) Taşıtın markası, cinsi, tipi ve model yılı.
b) Alıcı ve satıcının adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası veya ticaret unvanı ve vergi numarası ile iletişim bilgileri.
c) İşletmenin yetki belgesi numarası veya yetki belgesi numarasının beyan edilmediği ya da yetki belgesinin bulunmadığı hususu.
ç) Ekspertiz raporunun düzenlendiği tarihte hizmet yeterlilik belgesinin geçerli olup olmadığı hususu.
d) Ekspertiz raporunun tarih ve sayısı ile ekspertiz raporunda yer alan TSE hizmet yeterlilik belgesi numarası ve kilometre bilgisi.
e) Ekspertiz raporu ibraz edilmemesi durumunda, bu belgenin ibraz edilmediği hususu ile satış anında taşıtın kilometresine ilişkin alıcı ve satıcı taraf beyanı.
f) Vekâleten yapılan alım satımlarda, noterlikte alım satım işlemini gerçekleştiren kişilerin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası ile iletişim bilgileri.
g) Bakanlıkça gerekli görülen diğer bilgiler.” hükmü yer almaktadır.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik 13.02.2018 tarih ve 30331 Sayı ile Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup 15.08.2020 tarih ve 31214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile mevcut haline kavuşmuştur.
15.08.2020 tarih ve 31214 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Yönetmelik ile Karayolları Trafik Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan ve tescilli olan motosiklet, otomobil, arazi taşıtı, otobüs, kamyonet, kamyon ve lastik tekerlekli traktör niteliğindeki taşıtların ikinci el motorlu kara taşıtı olarak tanımlandığı, gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretini, ancak yetki belgesine sahip olmaları durumunda yapılabilecekleri, bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışının, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti olarak kabul edileceği hüküm altına alınmıştır.
Gelinen noktada 15.08.2020 tarihinden sonra bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapacak gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların yetki belgesi alması gerektiği, aksi halde ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetini gerçekleştiremeyeceği değerlendirilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, başvuru sahibi tarafından kendisinden fiyat teklifi alınan Umutyol Asfalt İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin, tür değişikliğini nedeniyle şirketin kuruluşunun yayımlandığı 04 Aralık 2019 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi’nde; şirketin faaliyet konuları arasında kara yolu ile yük taşımacılığı yapmak için gerekli araç makine ve vasıtaları almak satmak yer alsa da; 15.08.2020 tarih ve 31214 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Yönetmelik sonrasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetini gerçekleştirmek için alınması zorunlu olan yetki belgesinin bulunmadığının şirketin kurucusu, %100 ortağı ve yönetim kurulu üyesi Kaya Aytaç tarafından “ikinci el motorlu araç ticareti ile uğraşmadığını … ve yetki belgesi ibraz etmediğini” beyanı ile açıkça ifade edildiği, bu itibarla anılan şirketin Ticaret Sicil Gazetesinde yer alan kara yolu ile yük taşımacılığı yapmak için gerekli araç makine ve vasıtaları almak, satmak faaliyetinin yetki belgesi olmaması nedeniyle gerçekleştiremeyeceği, bu itibarla söz konusu faaliyet konusu ile mevcut durumda iştigal etmesinin fiilen mümkün olmadığı ve idarece bu yönde gerçekleştirilen işlemin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan başvuru sahibi istekli tarafından itirazen şikayet dilekçesinde ikinci el motorlu kara taşıtları yetki belgesinin 30 Temmuz 2021 Tarihli ve 31553 Sayılı Resmî Gazetede İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte 31.07.2022 tarihine kadar ertelendiği iddia edilmekle birlikte;
30 Temmuz 2021 tarih ve 31553 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1’nci maddesinde “14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin geçici 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “31/7/2021” ibaresi “31/7/2022” şeklinde değiştirilmiştir.” hükmü yer almaktadır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliği’nin Geçici 6’ncı maddesinde; Yönetmeliğin ekindeki “Sıhhî Müesseseler İçin Sınıflarına ve Özelliklerine Göre Aranacak Nitelikler” kısmının “O-Taşınmaz Ticareti” bölümü hükümlerin 31.07.2022 tarihine kadar uygun hale getirileceğinin düzenlendiği, anılan Yönetmelik’in “O-Taşınmaz Ticareti Yapılan İş Yerleri” başlıklı maddesinde ise “Taşınmaz ticaretinde ortak hükümlere ilave olarak aşağıdaki şartlar aranır:
1- Faaliyet alanı, ilgili mevzuatı uyarınca bağımsız bölüm niteliğine sahip olacaktır.
2- Faaliyet alanı, en az yirmi metrekare olacaktır. Ancak birden fazla tacir veya esnaf ve sanatkârın faaliyet gösterdiği iş yerinde faaliyet alanı her bir tacir veya esnaf ve sanatkâr için beş metrekare artırılarak hesaplanacaktır.
3- İçinde idari büro ve kabul yeri ile dosyalama işleminin fiziksel olarak yapılması durumunda arşiv bölümü bulunacaktır.
4- İkamet amacıyla kullanılmayacaktır.
5- Taşınmaz ticaretinden başka ticari faaliyette bulunulmayacaktır.
6- Faaliyet sınıfı için aranması gereken genel şartlar ile bu bölümün ilgili maddelerindeki özel şartlar, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmeden önce yerinde kontrol edilecektir.” hükmü yer almaktadır.
Bu itibarla aktarılan Yönetmelik maddesinin taşınmaz ticareti yapılan iş yerlerinin fiziki şartlarına yönelik hükümler ihtiva ettiği, ikinci el motorlu kara taşıtları yetki belgesine sahip olma zorunluluğunun 30 Temmuz 2021 Tarihli ve 31553 Sayılı Resmî Gazetede İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte 31.07.2022 tarihine kadar ertelendiğine yönelik bir hükmün bulunmadığı değerlendirildiğinden, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede, “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmesi yönündeki düşüncemle, Kurul çoğunluğunca verilen “düzeltici işlem belirlenmesine ” niteliğindeki karara katılmıyorum.
|