ihalede ilk hesaplanan yaklaşık maliyet  ile güncellenen yaklaşık maliyet esas alınarak sınır değer hesaplaması yapıldığında, sınır değerin altındaki ve üstündeki isteklilerin değişmediği, ayrıca yaklaşık maliyetin güncellenen hali ile yeterlik kriterleri ve ilan sürelerinde de değişiklik oluşmadığı, bu nedenle ihaleye katılıma bir etkisinin olmadığı, netice itibarıyla güncellenen yaklaşık maliyet ile isteklilerin teklif sıralaması ve ihale sürecinde bir değişiklik oluşmadığı

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır…” hükmü,

 

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

Esas alınır.

(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

(5) Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

 

Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde;

a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.

b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez.

…

(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur.

(4) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, endeks üzerinden güncellenir.

(5) Asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet güncellenir.” hükmü,

 

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru Süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikâyetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.” hükmü,

 

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1)Süreler;

…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikâyete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

ç) Şikâyet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,

…

İzleyen günden itibaren başlar.

(2) Tatil günleri sürelere dâhildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikâyet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde ““…16.3. Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler

16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.

16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir…” açıklaması yer almaktadır.

 

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 36 AYLIK MALZEME DAHİL YEMEK PİŞİRME, DAĞITIM VE SONRASI HİZMET ALIMI

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu: 970.03.05.01.50

e) Miktarı:

20 PERSONEL İLE 36 AYLIK MALZEME DAHİL YEMEK PİŞİRME, DAĞITIM VE SONRASI HİZMETLERİ

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: ANKARA MAMAK DEVLET HASTANESİ YEMEKHANESİ” düzenlemesi yer almaktadır.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyası üzerinde gerçekleştirilen incelemede, başvuruya konu ihalede yaklaşık maliyetin diğer idarelerce (Ankara ili içerisinde yer alan 6 hastane) gerçekleştirilen aynı veya benzer işlerdeki fiyatların aritmetik ortalamaları esas alınmak suretiyle 37.840.567,86 TL olarak belirlendiği,

 

15.11.2023 tarihinde gerçekleştirilen “36 Aylık Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri İşi Hizmet Alımı” ihalesine 16 istekli tarafından teklif sunulduğu, 23.11.2023 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Azık Yemek San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, Maraş Damak Yemekçilik Gıda Temizlik İnşaat Taşımacılık Hayvancılık San. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.

 

Öte yandan 23.11.2023 tarihli ihale komisyonu kararında yer aldığı üzere; 15.11.2023 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye sunulan tekliflerin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, bunun üzerine ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığını, yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını ve verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığına yönelik olarak yaklaşık maliyet komisyonundan görüş talep edildiği, daha sonra ilgili komisyon tarafından gerekli incelemelerin yapılması sonucunda yaklaşık maliyetinin hesaplanması sırasında esas alınan birim fiyatların 2021-2022-2023 yıllarına ait olduğu, ancak hesaplamanın birim fiyatlar güncellemeye tabi tutulmadan yapıldığı, bu doğrultuda söz konusu birim fiyatların TÜİK verileri ile güncellenmesi sonucunda, güncel piyasa rayiç fiyatlarını yansıtan 53.261.571,76 TL tutarında yaklaşık maliyete ulaşıldığı ve güncel yaklaşık maliyet verileri ile ihalenin sonuçlandırılmasının ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sıralamasında ve ihale sürecinde herhangi bir değişikliğe sebep olmadığı, ihalede rekabet koşullarının sağlandığı ve ilgili bütçe kaleminde yeterli ödeneğin bulunduğu gerekçeleriyle ihalenin karara bağlandığı anlaşılmıştır.

 

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, anılan kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilecekleri, şikayet başvurusunun, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılacağı, ilanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresinin ilk ilan tarihinden, ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın edinildiği tarihte başlayacağı,

 

Bu itibarla, başvuru sahibi isteklinin yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığına ilişkin iddiasına yönelik olarak, şikayete konu işlemin farkına varıldığı ya da farkına varılmış olması gereken tarihin yaklaşık maliyetin idarece isteklilere duyurulduğu tarih olan ihale tarihi (15.11.2023) olduğu ve başvuru sahibi tarafından şikayete yol açan durumun farkına varıldığı 15.11.2023 tarihini izleyen on gün içinde idareye şikayet başvurusunda bulunulması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 04.12.2023 tarihinde idareye başvuruda bulunulduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibi isteklinin bahse konu iddiasının bu kısmının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

 

Diğer taraftan, başvurun sahibinin yaklaşık maliyetin güncellenmesine ilişkin iddiası incelendiğinde; yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden yaklaşık maliyetin hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlar ve asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyetin güncelleneceği anlaşılmaktadır. Bu itibarla başvuruya konu ihalede yaklaşık maliyetin sehven hesaplandığı gerekçesiyle ihale tarihinden sonra güncellenmesi uygun olmamakla birlikte yapılan incelemede TÜİK verileri ile güncellenen yaklaşık maliyete esas iş kalemi miktarları ile ihale dokümanında isteklilere verilen birim fiyat teklif cetvelinde yer alan miktarların birbiri ile uyumlu olduğu, idare tarafından yaklaşık maliyet hesaplamasına yeni bir iş kalemi eklenmediği, yalnızca ilk yaklaşık maliyet hesabında esas alınan, diğer idarelerce gerçekleştirilen ihalelerdeki birim fiyatların TÜİK tarafından yayınlanan 2023 Eylül ayı TÜFE endeksi üzerinden güncellemesinin gerçekleştirildiği, öte yandan ilk hesaplanan yaklaşık maliyet (37.840.567,86 TL) ile güncellenen yaklaşık maliyet (53.261.571,76 TL) esas alınarak sınır değer hesaplaması yapıldığında, sınır değerin altındaki ve üstündeki isteklilerin değişmediği, ayrıca yaklaşık maliyetin güncellenen hali ile yeterlik kriterleri ve ilan sürelerinde de değişiklik oluşmadığı, bu nedenle ihaleye katılıma bir etkisinin olmadığı, netice itibarıyla güncellenen yaklaşık maliyet ile isteklilerin teklif sıralaması ve ihale sürecinde bir değişiklik oluşmadığı anlaşıldığından yukarıda aktarılan aykırılığın esasa etkili olmadığı sonucuna varılmıştır.

Toplantı No	: 2023/062
Gündem No	: 21
Karar Tarihi	: 27.12.2023
Karar No	: 2023/UH.II-1605