inşaat bünyesine giren yuvarlak her çapta demir ve nervürlü çelik (her şey dahil” iş kalemine ilişkin analizde; işçilikle ilgili analiz girdileri olan 01.019 soğuk demirci ustası, 01. 501 düz işçi ve 01.219 soğuk demirci usta yardımcısının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri ile açıklama yapıldığı belirtilmiş olmasına rağmen sadece 01.501 düz işçinin birim fiyatlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri kullanılarak açıklama yapıldığı, ancak diğer işçilik kalemlerinin tamamı için 5,75 TL/saat birim fiyatı ile açıklama yapıldığı, söz konusu açıklamada kullanılan 5,75 TL/saat birim fiyatının ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığının düz işçi için belirlediği 2015 yılı rayici olduğu anlaşılmış olup 01.019 soğuk demirci ustası ve 01.219 soğuk demirci usta yardımcısı için analizlerde kullanılan birim fiyatların Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri olmadığı ve söz konusu rayiçlerin 5,75 TL/saat birim fiyatından daha yüksek olduğu anlaşıldığından diğer taraftan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde yer alan “45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” şeklindeki açıklamaya göre isteklilerin analizlerde kullanacağı işçilik fiyatlarında asgari ücret esas alınarak birim fiyat belirlenmesi durumunda da ihale tarihi olan 2016 yılındaki saatlik asgari ücretin altında fiyat teklifi sunmamaları gerektiğinden ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından SH-18 poz no’lu “inşaat bünyesine giren yuvarlak her çapta demir ve nervürlü çelik (her şey dahil” iş kalemi için yapılan açıklamanın bu haliyle mevzuatın yukarıya aktarılan düzenlemesine uygun olmadığı anlaşılmıştır.

İhaleyi Yapan Daire: 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

Başvuruya Konu İhale: 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol  ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet  ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Hasfalt İnşaat Madencilik Pet.Ener.Nak.San. ve Tic.A.Ş – Alpyol İnşaat Enerji Madencilik Sanayi ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,

Kültür Mah. Turgut Özal Bulvarı Güneş İş Merkezi No: 1/8 BATMAN

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları Genel Müdürlüğü 9. Bölge Müdürlüğü,

Büyükalp Cad. 21100 Yenişehir/DİYARBAKIR

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2016/1403 İhale Kayıt Numaralı “Oyalı Ayr – Cizre (GAP) Yolu Saklan Deresi Km: 326+190-327+290 Heyelan Bölgesi Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı Yapılması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları Genel Müdürlüğü 9. Bölge Müdürlüğü tarafından 17.02.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Oyalı Ayr – Cizre (GAP) Yolu Saklan Deresi Km: 326+190-327+290 Heyelan Bölgesi Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Hasfalt İnşaat Madencilik Pet.Ener.Nak.San. ve Tic.A.Ş – Alpyol İnşaat Enerji Madencilik Sanayi ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 17.06.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.06.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 01.07.2016 tarih ve 39070 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan30.06.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/1578 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1- Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusu sonucu aynı poz no’lu iş kalemlerinin birleştirilerek yeniden aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması kararından sonra idarenin sınır değerin altında kalan isteklilere gönderdiği analiz formatında SH-1 poz no’lu iş kaleminde bitümlü sıcak karışımlar için gerekli agreganın konkasör yerinden plent sahasına nakli (M=3000 mt) ve bitümlü malzemenin rafineriden plent yerine nakli (M=165KM) iş kalemlerinin birleştirilmeden isteklilere verildiği, ayrıca BSK plent karışımlarından oluşan KGM/4107-T, KGM/4106-T, KGM/4104-T ve KGM/4101 pozlarının miktarlarının düşük tutulduğu, idarece bu miktarlar düşük tutularak isteklilere avantaj sağlandığı, firmalarının mağdur edildiği,

2- İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklamaların mevzuata uygun olmadığı, bu anlamda;

a) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından SH-17 ve SH-18 no’lu iş kalemleri için fiyat teklifi ile açıklama sunulmadığı belirtildiğinden, ihale tenzilatı veya indirimi %39,05 olmasına rağmen SH-17 no’lu iş kalemi için fiyat teklifi alınmadan sadece Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayici kullanılarak açıklama yapılmasının imkânsız olduğu, SH-17 no’lu iş kaleminin analizinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın rayici kullanıldığında oluşan toplam fiyat ile İdari Şartname’de belirtilen kalite ve teknik değer nitelik puanlamasında tam puan alınması arasında çelişki olduğu, ayrıca söz konusu iş kalemlerinde miktar girdilerinin düşük olduğu, söz gelimi nakliye mesafesinin düşük tutulması ve zayiat bedellerinin nakliyelere eklenmediği,

b) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklamalarda kullanılan mazot fiyatının EPDK tarafından yayımlanan ilan tarihi ile ihale tarihi arasında belirlenen fiyatların olmadığı, açıklamalarda mazot fiyatının biriminin litre olarak alındığı, ancak analizlerde mazot birimi kilogram olarak istenildiğinden, mazot miktarının litreden kilograma dönüşmesinde her hangi bir kanıtlayıcı belge kullanılmadığı,

c) 01.02.2016 tarihi itibari ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2016 yılı rayiçleri açıklanmış olmasına rağmen ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından 2015 yılı rayiçleri ile açıklamaların sunulduğu, söz konusu fiyatların da Bakanlıkça açıklanan karsız fiyatların altında olduğu, bu nedenle teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

d) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından SH-16 no’lu iş kaleminde yer alan hazır beton harcı için fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı, ancak beton harcının fiyatının sınıfı belirtilmeksizin alındığı, buna göre aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklamanın bu haliyle Kamu İhale Genel Tebliğine aykırı olduğu,

e) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan formata uygun olmadığı, fiyat tekliflerinin mevzuatta belirtilen usullere uygun düzenlenmediği, sunulan proforma faturalarda ve fiyat tekliflerinde girdilere ilişkin gerekli ayrıntılı açıklamanın yapılmadığı, bu kapsamda söz konusu belgelerde asgari toplam personel sayısının belirtilmediği, asgari işçilik maliyetinin belli olmadığı, proforma faturalarda YMM ve SMMM imzalarının bulunmadığı, fiyat tekliflerinin hangi beyanname dönemine ait olduğunun belirtilmediği, fiyat teklifini düzenleyen meslek mensuplarından EK-O.5 ve EK-O.6 tutanaklarının istenilmediği, aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilebilmesi için bu tutanaklarının kontrol edilmesinin gerektiği,

f) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından idarece açıklama istenilmeyen iş kalemleri için hiçbir bedel öngörülmediği,

g) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizlerdeki nakliyeye ilişkin fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliğine uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibi Hasfalt İnş. Mad. Pet. Enrj. Nak. San. ve Tic. A.Ş – Alpyol İnş. Enrj. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 13.04.2016 tarihli Kuruma itirazen şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu’nun 04.05.2016 tarihli ve 2016/UY.I-1202 sayılı kararında “…Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece açıklama istenilecek/istenilmeyecek analiz girdilerinin mevzuata uygun olarak belirlenerek teklifleri sınır değerin altında kalan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulamasının tekrar yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” gerekçesi ile düzeltici işlem kararı alınmıştır.

Kamu İhale Kurulunun 04.05.2016 tarihli ve 2016/UY.I-1202 sayılı kararı üzerine idarece 24.05.2016 tarihli yazı ile teklifleri sınır değerin altında kalan 7 istekliye tekrar aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmıştır.

İdarenin 24.05.2016 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde yer alan açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerin, Kamu İhale Kurulunun 04.05.2016 tarihli ve 2016/UY.I-1202 sayılı kararında yer alan düzeltici işlem kararı doğrultusunda açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin, tutarlarının kümülatif toplamının  kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşan girdi ve üzerindeki diğer girdiler de belirlenerek açıklama istenildiği, ayrıca açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerde yer alan aynı isim ve poz numarası ile belirtilen analiz girdilerinin miktarlar itibariyle ayrı ayrı gösterilerek açıklamanın tekrarlandığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin SH-1 poz no’lu iş kaleminde bitümlü sıcak karışımlar için gerekli agreganın konkasör yerinden plent sahasına nakli (M=3000 mt) ve bitümlü malzemenin rafineriden plent yerine nakli (M=165KM) iş kalemlerinin birleştirilmeden isteklilere verildiği yönündeki iddiası ile ilgili yapılan incelemede;

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “… 45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir…” şeklinde,

Anılan Tebliğ’in “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde ise “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır.” şeklinde açıklamalar yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıya aktarılan hükmü ile idarelerce sıralı iş kalemleri listesi ile açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerinin belirlenme yöntemlerine yer verilmiştir.

Buna göre açıklama istenilen iş kalemlerinden “26 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m² Bitümlü Sıcak Karışım yapılması (Ocak taşı ile bitümlü temel 12 cm, ocak taşı ile binder 10 cm, toplama bazalt taşı ile TMA 4 cm” adı altında düzenlenen SH-1 no’lu analizde yer alan “bitümlü sıcak karışımlar için gerekli agreganın konkasör yerinden plent sahasına nakli (M=3000 mt)” analiz girdisinin 07.005/K poz numarası ile “bitümlü malzemenin rafineriden plent yerine nakli (M=165KM)” analiz girdisinin ise 07.006/K poz numarası ile ayrı ayrı düzenlendiği, her iki analiz girdisinin ayrı poz numaraları içermesi sebebiyle miktarlarının da ayrı ayrı gösterilmesi gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin söz konusu analiz girdilerinin birleştirilmeden isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulaması istendiği yönündeki iddiası yerinde bulunmamıştır.

Diğer taraftan; başvuru sahibinin “26 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m² Bitümlü Sıcak Karışım yapılması (Ocak taşı ile bitümlü temel 12 cm, ocak taşı ile binder 10 cm, toplama bazalt taşı ile TMA 4 cm” adı altında düzenlenen SH-1 no’lu analizde yer alan KGM/4107-T, KGM/4106-T, KGM/4104-T ve KGM/4101 pozlarının miktarlarının düşük tutulduğu yönündeki iddiası ise idarenin gerek 01.03.2016 tarihli gerekse 24.05.2016 tarihli aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin analiz formatında söz konusu iş kalemleri ile ilgili olarak herhangi bir miktar değişikliği yapılmadığı, her iki sorgulamada da söz konusu analiz girdilerinin miktarlarının KGM/4107-T için 0,022944 ton, KGM/4106-T için 0.027072 ton, KGM/4104-T için 0,032448 ton ve KGM/4101 için de 0,026496 ton olarak belirlendiği anlaşıldığından başvuru sahibinin bu konudaki iddiası yerinde bulunmamıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklamaların mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddiaları üzerinden yapılan incelemede;

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.5.İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.” şeklinde açıklama bulunmaktadır.

Mevzuatın yukarıya aktarılan düzenlemesi gereğince isteklilerce kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatlar ile teklif vermeleri durumunda söz konusu iş kalemleri/grupları için yukarıda belirtildiği şekilde düzenlenen liste ile açıklama yapmaları halinde bu kapsamda başka bir belge sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

İdarece 24.05.2016 tarihli yazı ile istenilen aşırı düşük teklif sorgulamasına ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından 31.05..2016 tarihli yazı ve ekindeki belgelerle açıklama sunulmuştur. Bu kapsamda SH-17 ve SH-18 no’lu iş kalemlerinin açıklanması için idareye sunulan analizlerde, idarece düzenlenen analiz formatında yer alan analiz girdileri, miktarları ve birimleri kullanılarak söz konusu formata uygun olarak açıklamanın yapıldığı, SH-17 ve SH-18 no’lu iş kalemlerine ilişkin analizlerde idarece açıklama istenilmeyen analiz girdileri için herhangi bir açıklamanın sunulmadığı anlaşılmıştır. Söz konusu analizlerde açıklama istenilen analiz girdileri için de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçleri ve fiyat teklifleri ile açıklama yapıldığı belirtilmiştir.

SH-17 poz no’lu “ocak taşı ile istifli taş dolgu yapılması” iş kalemine ilişkin analizde; işçilikle ilgili analiz girdileri olan 01.409 formen, 01.408 yağcı, 01.404 operatör makinist, 01.501 düz işçi, 01.013 duvarcı ustası, 01.213 duvarcı usta yardımcısının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri ile açıklama yapıldığı belirtilmiş olmasına rağmen sadece 01.501 düz işçi ve 01.213 duvarcı usta yardımcısının birim fiyatlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri kullanılarak açıklama yapıldığı, ancak diğer işçilik kalemlerinin tamamı için 5,75 TL/saat birim fiyatı ile açıklama yapıldığı, söz konusu açıklamada kullanılan 5,75 TL/saat birim fiyatının ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığının düz işçi için belirlediği 2015 yılı rayici olduğu anlaşılmış olup 01.409 formen, 01.408 yağcı, 01.404 operatör makinist, ve 01.013 duvarcı ustası için analizlerde kullanılan birim fiyatların Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri olmadığı ve söz konusu rayiçlerin de 5,75 TL/saat birim fiyatından daha yüksek olduğu anlaşıldığından diğer taraftan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde yer alan “45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” şeklindeki açıklamaya göre isteklilerin analizlerde kullanacağı işçilik fiyatlarında asgari ücret esas alınarak birim fiyat belirlenmesi durumunda da ihale tarihi olan 2016 yılındaki saatlik asgari ücretin altında fiyat teklifi sunmamaları gerektiğinden ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından SH-17 poz no’lu “ocak taşı ile istifli taş dolgu yapılması” iş kalemi için yapılan açıklamanın bu haliyle mevzuatın yukarıya aktarılan düzenlemesine uygun olmadığı anlaşılmıştır.

SH-17 poz no’lu “ocak taşı ile istifli taş dolgu yapılması” iş kalemine ilişkin analizde fiyat teklifi ile açıklama yapılan analiz girdileri olan 04.103 amonyum nitrat, fuel oil karışımı (kapsüle duyarsız) ve 07.006/K taş nakli (Mort 10 km) için yapılan açıklamaların da Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde yer alan “45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.” şeklindeki açıklamaya göre üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (16/02/2016) tarih ve (001) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ve “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (16/02/2016) tarih ve (002) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibareleri ile serbest muhasebeci mali müşavir tarafından onaylı fiyat teklifi ile açıklama yapılmış olup her ne kadar bu kapsamda düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanakları da öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecekse de bu kapsamda söz konusu tutanakların da idareye mevzuata uygun olarak sunulduğu anlaşıldığından söz konusu açıklamanın bu haliyle mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.

SH-17 poz no’lu “ocak taşı ile istifli taş dolgu yapılması” iş kalemine ilişkin analizde yer alan 04.109 motorin analiz girdisinin ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde yer alan “45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)” şeklindeki açıklamaya uygun olarak EPDK tarafından ilan edilen Şırnak ilindeki 04.02.2016 ve 05.02.2016 tarihindeki KDV hariç motorin birim fiyatı ile açıklama yapıldığı anlaşılmıştır.

SH-18 poz no’lu “inşaat bünyesine giren yuvarlak her çapta demir ve nervürlü çelik (her şey dahil” iş kalemine ilişkin analizde; işçilikle ilgili analiz girdileri olan 01.019 soğuk demirci ustası, 01. 501 düz işçi ve 01.219 soğuk demirci usta yardımcısının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri ile açıklama yapıldığı belirtilmiş olmasına rağmen sadece 01.501 düz işçinin birim fiyatlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri kullanılarak açıklama yapıldığı, ancak diğer işçilik kalemlerinin tamamı için 5,75 TL/saat birim fiyatı ile açıklama yapıldığı, söz konusu açıklamada kullanılan 5,75 TL/saat birim fiyatının ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığının düz işçi için belirlediği 2015 yılı rayici olduğu anlaşılmış olup 01.019 soğuk demirci ustası ve 01.219 soğuk demirci usta yardımcısı için analizlerde kullanılan birim fiyatların Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayiçleri olmadığı ve söz konusu rayiçlerin 5,75 TL/saat birim fiyatından daha yüksek olduğu anlaşıldığından diğer taraftan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde yer alan “45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” şeklindeki açıklamaya göre isteklilerin analizlerde kullanacağı işçilik fiyatlarında asgari ücret esas alınarak birim fiyat belirlenmesi durumunda da ihale tarihi olan 2016 yılındaki saatlik asgari ücretin altında fiyat teklifi sunmamaları gerektiğinden ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından SH-18 poz no’lu “inşaat bünyesine giren yuvarlak her çapta demir ve nervürlü çelik (her şey dahil” iş kalemi için yapılan açıklamanın bu haliyle mevzuatın yukarıya aktarılan düzenlemesine uygun olmadığı anlaşılmıştır.

SH-18 poz no’lu “inşaat bünyesine giren yuvarlak her çapta demir ve nervürlü çelik (her şey dahil” iş kalemine ilişkin analizde analiz girdileri olan 04.253  ve 04.254 “ince nervürlü beton çelik çubuğu (zayiatlar dahil)” için yapılan açıklamanın da Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde yer alan ve yukarıya aktarılan 45.1.13 ve 45.1.13.3’üncü maddesinde yer alan “İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.” şeklindeki açıklamaya göre Demko grubunun 12.02.2016 tarihli ilan edilen birim fiyatı ile uyumlu açıklama sunduğu, ayrıca Arslan Yapı Market Demir Çelik İnş. Pet. Ürünl. Oto San. Tic. Ltd. Şti.den de söz konusu ürünlerle ilgili fiyat teklif aldığı, 04.253  ve 04.254 analiz girdileri için analizde kullanılan birim fiyatların alınan fiyat teklifi ile de uyumlu olduğu, fiyat tekliflerinin dayanağı olarak sunulan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının da mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından yapılan açıklamanın bu haliyle mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.

SH-18 poz no’lu “inşaat bünyesine giren yuvarlak her çapta demir ve nervürlü çelik (her şey dahil” iş kalemine ilişkin analizde analiz girdisi olan 07.006/K nakliye pozu için yapılan açıklamanın da Cizre-İskenderun arası mesafenin 666 km esas alınarak ortalama 690 km üzerinden demir nakline ilişkin analiz formülüne göre hesap edildiği, söz konusu analiz girdisine ilişkin açıklamanın da bu haliyle mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin 01.02.2016 tarihi itibari ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2016 yılı rayiçleri açıklanmış olmasına rağmen ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından 2015 yılı rayiçleri ile açıklamaların sunulduğu, söz konusu fiyatların da Bakanlıkça açıklanan karsız fiyatların altında olduğu, bu nedenle teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki iddiası ile ilgili olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinin 45.1.5’inci alt maddesinde yer alan “İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.” şeklindeki açıklamaya göre ihale ilanının da 25.01.2016 tarihinde yayımlanmış olması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2016 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin 17.02.2016 tarihinde yayımlandığı hususu göz önünde bulundurulduğunda 2015 yılı birim fiyatları kullanılarak yapılan açıklamanın mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin bu konudaki iddiası yerinde bulunmamıştır.

Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından SH-16 no’lu iş kaleminde yer alan hazır beton harcı için fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı, ancak beton harcının fiyatının sınıfı belirtilmeksizin alındığı, buna göre aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklamanın bu haliyle Kamu İhale Genel Tebliğine aykırı olduğu yönündeki iddiası ise “köprülerde veya heyelanlı bölgelerde 120 cm çapında her boyda yerinde dökme kazık yapılması (25/30) hazır beton harcı ile (her şey dahil”) adı altında düzenlenen SH-16 pozunda beton harcının sınıfı belirtildiğinden anılan istekli tarafından alınan fiyat teklifi ile yapılan açıklamada her ne kadar beton sınıfı belirtilmemişse de alınan fiyat teklifinin de söz konusu sınıfa ait olması gerekmektedir. Sözleşmenin yürütülmesi sırasında idarece söz konusu sınıfta beton harcının kullanılıp kullanılmadığı ile söz konusu teklif edilen birim fiyatın hakedişte kullanılıp kullanılmadığı hususunda gerekli denetimin yapılabilme imkanı da bulunduğundan başvuru sahibinin bu konudaki iddiası yerinde bulunmamıştır.

Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından idarece açıklama istenilmeyen iş kalemleri için hiçbir bedel öngörülmediği yönündeki iddiası ise anılan istekli tarafından yapılan açıklamalarda açıklama istenilmeyen iş kalemleri için bir bedel öngörüldüğü anlaşıldığından başvuru sahibinin bu konudaki iddiası yerinde bulunmamıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Senver Karakoç- Mustafa Kaya İş Ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.