işin tamamı için % 20 iş artışına onay verilmiş olduğu, niteliği itibarı ile götürü olarak belirlenen ve asıl işten ayrılması mümkün olmayan 6, 7 ve 8’inci sıradaki iş kalemlerinin iş artışının dışında kaldığının söylenemeyeceği, bu nedenle yapılan uygulamada mevzuata aykırılık bulunmaması
Kamu İdaresi Türü Belediyeler ve Bağlı İdarelerkararı
Yılı 2012
Dairesi 6
Karar No 451
İlam No 495
Tutanak Tarihi 6.4.2017
Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Götürü Teklif Alınan İş Kalemleri İçin Teklif Cetvelinde Yer Alan Bedellerden Fazla Ödeme Yapılması.
14.08.2014 tarih ve … sayılı İlamın 3’üncü maddesinin (D) bendi ile tazmin hükmolunan konu ile ilgili olarak Temyiz Kurulunun 12.04.2016 tarihli ve …tutanak numaralı bozma kararı üzerine 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü gereğince konunun görüşülmesine karar verildi.
Anılan İlamın 3’üncü maddesinin (D) bendi ile …. A.Ş.’nin uhdesinde bulunan …-TL birim fiyat sözleşme bedelli “…Yapılması” hizmet alım işinde götürü teklif alınan iş kalemleri için teklif cetvelinde yer alan bedellerden fazla ödeme yapıldığı ve bu suretle de kamu zararına neden olunduğu gerekçesiyle …-TL’nin tazminine karar verilmişti.
Bu tazmin hükmüne karşı sorumlularca Sayıştay Temyiz Kuruluna yapılan temyiz başvurusu üzerine anılan Kurul 12.04.2016 tarih ve … tutanak sayılı İlamıyla,
Söz konusu Hizmet Alım İşi ile ilgili olarak imzalanan sözleşmenin 6’ncı maddesinde, sözleşmenin birim fiyat sözleşme olduğu, İdarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için; yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı üzerinden akdedildiğinin belirtildiği,
Birim fiyatlı sözleşmede; 8 adet iş kalemi olup, 5 adet iş kaleminin adet/birim fiyat esasına göre belirlendiği, 6, 7 ve 8’inci sıradaki iş kalemlerin ise hizmetin niteliği açısından adet belirtilmeksizin götürü olarak belirlendiği, 6, 7 ve 8’inci sıradaki götürü bedel iş kalemlerini hizmetin niteliği açısından ilk beş adet birim fiyat iş kalemlerinden ayrıştırabilmenin imkansız olduğu, fonksiyonları dikkate alınıldığında teknik ve ekonomik bütünlüğün mevcut olduğu, dolayısıyla işin tamamı için % 20 iş artışına onay verilmiş olduğu, niteliği itibarı ile götürü olarak belirlenen ve asıl işten ayrılması mümkün olmayan 6, 7 ve 8’inci sıradaki iş kalemlerinin iş artışının dışında kaldığının söylenemeyeceği, bu nedenle yapılan uygulamada mevzuata aykırılık bulunmadığı,
gerekçesiyle belirtilen hususların dikkate alınarak yeniden hüküm tesisini teminen söz konusu İlam hükmünü bozarak dosyanın Dairemize gönderilmesine karar vermiştir.
Temyiz Kurulunun anılan kararı üzerine Dairemize gönderilen söz konusu dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Söz konusu Hizmet Alım İşinde götürü teklif alınan iş kalemleri için de iş artışına gidildiği ve bu suretle de bu iş kalemleri için teklif cetvelinde yer alan bedelden fazla ödeme yapıldığı görülmüştür.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 24’üncü maddesinde, “Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;
- a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
- b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 ‘sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.” denilerek sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işlerin şartları açıklanmıştır.
Anılan hizmet alım işinde 24 aylık süre için 5 adet iş kaleminin birim fiyatının adet/birim fiyat esasına göre, 6, 7 ve 8’nci iş kalemlerinin birim fiyatlarının ise götürü teklif alınmak suretiyle belirlenmiştir.
Her ne kadar sorumluların savunmalarından, sözleşmenin uygulanma aşamasında abonelik sayılarının artışı nedeniyle sözleşme konusu işte artış meydana geldiği, bu nedenle de iş artışına gidildiği belirtilmiş ise de; iş artışının sadece sayaç okuma bölümünde meydana geldiği, söz konusu iş artışının işin götürü bedelle ihale edilen 6, 7 ve 8’inci sıralarında belirtilen imalatlara bir etkisi bulunmamaktadır.
Yine sorumlular tüm işin aynı ihale ve sözleşmeye konu olması nedeniyle, meydana gelen iş artışının götürü bedel usulüyle yaptırılacak imalatlara da uygulanmasının hukuki bir zorunluluk olduğunu bu nedenle iş artışına gidildiğini beyan etmektelerse de, aynı ihale kapsamında yapılmış olsa bile iş artışı hangi bölüm veya imalatlarda yapılmış ise onlar ile sınırlı olması gerekmektedir. Okunacak sayaç sayısının artması nedeniyle ilk beş kalemde meydana gelen iş artışının, niteliği itibarı ile götürü teklif alınan 6, 7 ve 8’inci sıradaki iş kalemlerine etkisi bulunmamaktadır.
Açıklanan gerekçelerle, götürü teklif alınan iş kalemleri için iş artışına gidilmesi mümkün olamayacağından, asıl İlamın 3’üncü maddesinin (D) bendi ile verilen tazmin kararından ısrar edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, bahse konu İş kapsamında götürü teklif alınan iş kalemleri için iş artışına gidilmesi sonucunda neden olunan ve ayrıntılı hesabı aşağıdaki tabloda gösterilen kamu zararı tutarı …-TL’nin Harcama Yetkilisi (Abone İşler Daire Bşk.) ve Gerçekleştirme Görevlisi (Şube Müd.)…’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleriyle ödettirilmesine oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy:
Üye …. ve Üye ….’un karşı oy gerekçeleri:
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Sözleşme türleri” başlıklı 6’ncı maddesinin (c) bendinde birim fiyat sözleşme; “Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden düzenlenen sözleşme” şeklinde tanımlanmıştır.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 24’üncü maddesinde “Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;
- a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
- b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 ‘sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.” denilerek sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işlerin şartları açıklanmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 26.1’inci maddesinde de;
“4735 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinde birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımları sözleşmelerinde;
- a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
- b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,
Şartlarıyla sözleşme bedelinin % 20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabileceği belirtildiğinden; sözleşme bedelinin % 20’sine kadar iş artışı, birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanan mal ve hizmet alımları için söz konusu olabilecektir. Dolayısıyla götürü bedel üzerinden sözleşmeye bağlanan mal ve hizmet alımlarında iş artışı söz konusu olmayacaktır….” denilerek birim fiyat sözleşme ile yapılan hizmet alımlarında, sözleşme bedelinin % 20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye ilave işlerin yaptırılabileceği, götürü bedel üzerinden sözleşmeye bağlanan hizmet alımlarında ise iş artışına gidilemeyeceği belirtilmiştir.
Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesinde, …İdaresi Genel Müdürlüğü Abone İşleri Daire Başkanlığı ile … A.Ş. arasında “…Yapılması” hizmet alım işi ile ilgili olarak imzalanan Sözleşme’nin 6’ncı maddesinde, sözleşmenin birim fiyat sözleşme olduğu, İdarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için; yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı üzerinden akdedildiği anlaşılmaktadır.
Bu Birim Fiyat Sözleşme’de; 8 adet iş kalemi olup, 5 adet iş kaleminin adet/birim fiyat esasına göre belirlendiği, 6, 7 ve 8’inci sıradaki iş kalemlerinin ise hizmetin niteliği açısından adet belirtilmeksizin götürü olarak belirlendiği anlaşılmaktadır. 6, 7 ve 8’inci sıradaki götürü bedel iş kalemlerini, hizmetin niteliği açısından ilk beş adet birim fiyat iş kalemlerinden ayrıştırabilmek imkansız olup, fonksiyonları dikkate alındığında teknik ve ekonomik bütünlük mevcuttur. Ayrıca işin tamamı için % 20 iş artışına onay verilmiştir. dolayısıyla, niteliği itibarı ile götürü olarak belirlenen ve asıl işten ayrılması mümkün olmayan 6, 7 ve 8’inci sıradaki iş kalemlerinin, iş artışının dışında kaldığı söylenemez. Bu nedenle, iş artışının yukarıda bahsedilen Kanun ve Tebliğ hükümlerine uygun olduğu değerlendirildiğinden yapılan uygulamada mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Belirtilen gerekçelerle, mevzuata uygun olan …-TL tutarındaki ödeme hakkında ilişilecek husus bulunmadığına karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.