BAŞVURU SAHİBİ:

Cem-Pa İnşaat Tem. Petrol Özel Güv. Sist. Yemek İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.- Abm Yol İnş. Turizm Petr. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 16.Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/183818 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 16 Bölge Müdürlüğü 161 (Sivas) Şube Şefliği, 162 (Zara) Şube Şefliği ve Bölge Dahili Yollarda Konkasörle Kırılmış Asfalt Mıcırı Temini, Nakli, Temel Yapılması ile Sathi Kaplama Yapılması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 16. Bölge Müdürlüğü tarafından 06.05.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 16 Bölge Müdürlüğü 161 (Sivas) Şube Şefliği, 162 (Zara) Şube Şefliği ve Bölge Dahili Yollarda Konkasörle Kırılmış Asfalt Mıcırı Temini, Nakli, Temel Yapılması ile Sathi Kaplama Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Cem-Pa İnşaat Tem. Petrol Özel Güv. Sist. Yemek İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.- Abm Yol İnş. Turizm Petr. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın 01.07.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.07.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 10.07.2020 tarih ve 30833 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.07.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1112 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) 07.006/KIRMA TAŞ NAKLİ poz numaralı iş kalemine verdikleri teklif tutarının toplam tekliflerine oranının %32,258 olduğu, ihale dokümanında teklif oranları hesaplanmasına ilişkin olarak yuvarlama yapılacağına ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığı ancak virgülden sonra iki haneye yuvarlama yapılması sebebiyle bu iş kalemine ilişkin fiyat dışı unsur puanlarının hesaplanmadığı, bu sebeple taraflarının fiyat dışı unsur puanlarına 14,02 puanın da eklenerek toplam puanlarının 99,96 olarak hesaplanması gerektiği,

2) Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan tüm isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata aykırı olduğu, bu sebeple tekliflerinin reddedilmesi gerektiği, şöyle ki;

2.1) 07.006/KIRMA TAŞ NAKLİ poz no’lu “Kırmataş Türevlerinin İş Başına Nakli” iş kaleminin analizinde kar hesaplamadıkları veya iş sonunda maddi değeri olmayacak oranda kar hesaplandığı,

2.2) Açıklama kapsamında sunulan analizlerin, ihale dokümanı kapsamında yer alan ve açıklaması istenilen iş kalemlerine ilişkin analiz formatına uygun olmadığı, analiz girdi miktarlarının değiştirildiği,

2.3) Açıklama kapsamında sunulan analizlerde aritmetik hata olduğu,

2.4) Açıklanması gereken analiz girdilerinde kamu kurum ve kuruluşlarının kar ve genel giderler hariç fiyatının veya rayiç bedelinin altında birim fiyat öngörüldüğü, açıklama kapsamında kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyat listelerinde yer almayan ancak geçmiş yıllarda birim fiyatı yayınlanmış pozlara ilişkin olarak önceki yıllardaki birim fiyat analizinin kullanılmasının uygun olmadığı, söz konusu analiz girdileri için teklif edilen fiyatların Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13 maddesine uygun olarak belgelendirilmediği,

2.5) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanmış rayiçlerle ilgili listeye yer verilmediği,

2.6) Açıklamalar kapsamında sunulan analiz girdilerinde yer alan işçilik bedellerinin 2020 yılı asgari ücretin altında olduğu,

2.7) Açıklanması istenilen iş kalemlerine yönelik olarak analiz formatlarında nakliyelere ilişkin poz numarası ve nakliye formülüne yer verildiği, isteklilerin açıklamaları kapsamında nakliye formülünü kullanmaları gerektiği, fiyat teklifleri ile açıklama yapmalarının mevzuata aykırı olduğu, ayrıca formül ile açıkladıkları nakliye birim fiyatlarının m3/ton dönüşümlerinin hatalı olduğu, K taşıma katsayısının olması gerekenden daha düşük hesaplandığı iddialarına yer verilmiştir.

A. Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Uyuşmazlığa konu ihalenin Karayolları 16. Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Karayolları 16 Bölge Müdürlüğü 161 (Sivas) Şube Şefliği, 162 (Zara) Şube Şefliği ve Bölge Dahili Yollarda Konkasörle Kırılmış Asfalt Mıcırı Temini, Nakli, Temel Yapılması İle Sathi Kaplama Yapılması İşi” olduğu, ihalenin 06.05.2020 tarihinde 46 isteklinin katılımıyla gerçekleştirildiği, yapılan sınır değer hesaplaması sonucunda 15 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, 9 isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Demgün İnşaat Hafriyat Madencilik Tarım Nakliye Petrol Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi üzerinde bırakıldığı, Eskikale İnşaat Nakliyat Petrol Madencilik ve Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi-Ezekar Yapı İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığı’nın ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “… Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir. …” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 61’inci maddesinde “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 62’nci maddesinde “(1) İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.

(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.

(3) Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde belirlenemez.

(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci maddesinde “… 16.5.1. Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.

16.5.2. Kısmi teklife izin verilip verilmediğine bakılmaksızın, birim fiyat üzerinden teklif alınan tüm ihalelerde istekliler, hizmet alımı ihalelerinde işçi sayısı üzerinden teklif alınan işçilik kalemleri hariç, birim fiyatları ve birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarları, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde verebileceklerdir. Ancak, toplam teklif tutarı virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

Kısmi teklifin tek kalemden oluşması durumunda birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutar, en fazla virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde verilebilecektir. Kısmi teklifin birden çok kalemden oluşması halinde ise bu kalem tutarlarının toplanması sonucu bulunan kısım toplam tutarı en fazla virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde verilebilecektir.  Bir başka ifadeyle kısmi teklifin birden çok kalemden oluşması halinde her bir kalemin birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarı, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde verilebilecek, ancak kısım toplam tutarı en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

Yuvarlama işlemine ilişkin örnek:

16.5.2.1. İşçilik ücreti, yol ve yemek bedeli ile bunlar üzerinden alınan prim tutarları gibi işçilik kalemlerini oluşturan maliyet unsurlarına ilişkin hesaplama yöntemi, sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında kanunla ve idari düzenlemelerle belirlenmiş olup, bu çerçevede 1 TL (Bir Türk Lirası)’nin altındaki tutarlar iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılmaktadır. Sosyal güvenlik mevzuatındaki düzenlemelerin emredici nitelikte olması nedeniyle isteklilerin ilgili mevzuatı gereğince yapacakları işçilik hesaplamalarında da anılan yöntemin uygulanması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu sebeple, hizmet alımı ihalelerinde birim fiyat teklif cetvelinde yer alan ve işçi sayısı üzerinden teklif alınan işçilik kalemlerinin birim fiyatları ile birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarları, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

16.5.3.Elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS Excel, Numbers, Libre Office Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıkları, toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyecek ve bu farklılıklar isteklinin teklif cetvelinde yazılı birim fiyatlar esas alınarak ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilecektir. Yapılan bu düzeltme sonucu bulunan tutar, sınır değer hesabı hariç, isteklinin teklif ve yeterlik değerlendirmesine esas nihai teklif fiyatı olarak kabul edilecektir.” açıklaması,

Aynı Tebliğ’in “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu maddesinde “39.1.  Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir.

39.2.  Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklife açık ihalelerde ise isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.” açıklaması,

“Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi ile ilgili hususlar” başlıklı 53.3’üncü maddesinde “53.3.1. Kanunun 40’ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir.

53.3.2. Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere halel getirmeyecek bir biçimde idari şartnamede açık ve net olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

53.3.3. İdari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların parasal değerlerinin veya nispi ağırlıklarının belirlenmesi gerekmektedir.

53.3.4. Fiyat dışı unsur olarak yalnızca niceliksel unsurların belirlenmesi zorunlu olmayıp bu kapsamda niteliksel belirlemeler de yapılabilir. Bu bağlamda, ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilecektir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.

           35.1.2. Fiyat dışı unsurların değerlendirilmesine ilişkin bilgi ve belgeler yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilecektir.

          35.2 Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde ilgili uygulama yönetmeliğinde düzenlenen usule göre ihale sonuçlandırılacaktır.

         35.2.1. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; Teklif fiyatı daha düşük olan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenecektir. Fiyat tekliflerinin de eşit olması durumunda 35.1.1. maddesinde yer alan fiyat dışı unsurların öncelik sıralaması esas alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenecektir.” düzenlemeleri yer almaktadır.

  Başvuru sahibi Cem-Pa İnşaat Tem. Petrol Özel Güv. Sist. Yemek İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.-Abm Yol İnş. Turizm Petr. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın Teklif Cetveli incelendiğinde 07.006/KIRMATAŞNAKLİ “Kırmataş Türevlerinin İş Başına Nakli (Granüler Temel, PMT, Mıcır, Plent Malzemesi ve Şube Plentlerinden BSK malzemesi vb.)(M=40 km), F=1,25xK(0,0007xM+0,01)” iş kalemi için 14,45 TL birim fiyat teklif ettikleri, bu iş kalemi için öngörülen toplam birim fiyatın toplam teklife oranının ((780.000,00 ton*14,45 TL)/34.940.169,88 TL=0,32258) %32,258 olduğu anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede ihale dokümanında fiyat dışı unsur puanlarının % hesaplamalarında virgülden sonra yuvarlama yapılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı ve kaldı ki İdari Şartname’de tüm iş kalemleri için öngörülen azami oranın virgülden sonra 3 hane olarak belirlendiği dikkate alındığında başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu ve azami oran hesabında iş kalemi için teklif edilen tutarın toplam teklif tutarına oranının virgülden sonra iki haneye yuvarlama yapılmaksızın hesaplanması ve bu iş kalemi için istekliye 14,02 puan daha eklenmek suretiyle fiyat dışı unsur puanlamalarının yapılması gerektiği sonucuna varılmakla birlikte aynı ihaleye ilişkin olarak Örensan İnşaat Elektrik Nakliye İş Makinaları Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi-Adz Enerji Dan. Akar. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının başvurusuna binaen EPDK ile yapılan yazışma neticesinde başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında motorin analiz girdisi için öngörülen fiyatın dayanağının bulunmadığı anlaşıldığından bu istekli için puanlamanın yenilenmesine gerek bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Yapım yönteminin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

…

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

…

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

…

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.

…

45.1.13.14.İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,” düzenlemesi yer almaktadır.

İsteklilere EKAP üzerinden gönderilen 13.05.2020 tarihli yazı ile açıklama istendiği ve yazı ekinde açıklama istenen ve istenmeyen analiz girdilerinin belirlendiği listelerin gönderildiği anlaşılmıştır.

Demgün İnşaat Hafriyat Madencilik Tarım Nakliye Petrol Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, Eskikale İnşaat Nakliyat Petrol Madencilik ve Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi-Ezekar Yapı İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Erg Asfalt Yol İnşaat Nakliyat Sanayi Ticaret Limited Şirketi-Menteş İth. İhr.  San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

2.1) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin açıklanması istenen “Kırmataş Türevlerinin İş Başına Nakli” iş kalemine ilişkin olarak kar oranlarını belirleyerek analiz formatlarında gösterdiği, ayrıca istekliler tarafından analizlere ilişkin olarak genel giderler dahil açıklama sunulduğu ve isteklilerin iş kalemlerinde öngördükleri kâr oranlarını belirlemede serbest oldukları,

2.2 Açıklama kapsamında sunulan analizlerin, ihale dokümanı kapsamında yer alan ve açıklaması istenilen iş kalemlerine ilişkin analiz formatına uygun olduğu, analiz girdi miktarlarının değiştirilmediği,

2.3 Aşırı düşük teklif açıklaması ekinde sunulan hesap cetvelinde ve analizlerde yapılan inceleme sonucunda aritmetik hatanın tespit edilmediği,

2.4 Açıklanması gereken analiz girdilerinde kamu kurum ve kuruluşlarının kar ve genel giderler hariç fiyatının veya rayiç bedelinin altında birim fiyat öngörülmediği, açıklama kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyatlarının kullanıldığı görülmekle birlikte aynı ihaleye ilişkin olarak Örensan İnşaat Elektrik Nakliye İş Makinaları Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi-Adz Enerji Dan. Akar. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının başvurusuna binaen EPDK ile yapılan yazışma neticesinde Demgün İnşaat Hafriyat Madencilik Tarım Nakliye Petrol Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Eskikale İnşaat Nakliyat Petrol Madencilik ve Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi-Ezekar Yapı İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Erg Asfalt Yol İnşaat Nakliyat Sanayi Ticaret Limited Şirketi-Menteş İth. İhr.  San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında motorin analiz girdisi için öngördükleri fiyatın dayanağının bulunmadığı,

2.5 Demgün İnşaat Hafriyat Madencilik Tarım Nakliye Petrol Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ve Erg Asfalt Yol İnşaat Nakliyat Sanayi Ticaret Limited Şirketi-Menteş İth. İhr.  San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanmış rayiçlerle ilgili listeye yer verdikleri,

Eskikale İnşaat Nakliyat Petrol Madencilik ve Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi-Ezekar Yapı İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanmış rayiçlerle ilgili listeye yer vermedikleri ancak kullandıkları kamu kurum ve kuruluş birim fiyatlarına ilişkin poz numaralarını da belirtmek suretiyle açıklama sundukları ve poz numaraları üzerinden ilgili birim fiyat ve rayiçlere ulaşma imkânı bulunduğu dikkate alındığında bu durumun isteklilerin açıklamalarının reddedilmesini gerektirecek bir aykırılık olmadığı,

2.6 Açıklamalar kapsamında sunulan analiz girdilerinde yer alan işçilik bedellerinin 2020 yılı asgari ücretin altında olmadığı,

2.7 Açıklanması istenilen iş kalemlerine yönelik olarak analiz formatlarında nakliyelere ilişkin poz numarası ve nakliye formülüne yer verildiği, isteklilerin açıklamaları kapsamında nakliye formülünü kullandıkları, nakliye içeren analiz girdileri için fiyat teklifi ile açıklama yapılmadığı, formül ile açıklanan nakliye birim fiyatları için m3/ton dönüşümünün yapılmasına gerek bulunmadığı zira idarenin açıklamayı ton olarak istediği ve isteklilerin de açıklamayı ton olarak sunduğu, K taşıma katsayısının olması gerekenden daha düşük hesaplanmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu istekliler bakımından iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Tekyol Taahhüt İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Emir Yıldız İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı, Suryol İnşaat Madencilik Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi-Kılıç Kardeşler Made İnş. Müh. Proj. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve Örensan İnşaat Elektrik Nakliye İş Makinaları Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi-Adz Enerji İnşaat Danışmanlık Akaryakıt Nakliye Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında,

2.1) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin açıklanması istenen “Kırmataş Türevlerinin İş Başına Nakli” iş kalemine ilişkin olarak kar oranlarını belirleyerek analiz formatlarında gösterdiği, ayrıca istekliler tarafından analizlere ilişkin olarak genel giderler dahil açıklama sunulduğu ve isteklilerin iş kalemlerinde öngördükleri kâr oranlarını belirlemede serbest oldukları,

2.2 Açıklama kapsamında sunulan analizlerin, ihale dokümanı kapsamında yer alan ve açıklaması istenilen iş kalemlerine ilişkin analiz formatına uygun olduğu, analiz girdi miktarlarının değiştirilmediği,

2.3 Aşırı düşük teklif açıklaması ekinde sunulan hesap cetvelinde ve analizlerde yapılan inceleme sonucunda aritmetik hatanın tespit edilmediği,

2.4 Açıklanması gereken analiz girdilerinde kamu kurum ve kuruluşlarının kar ve genel giderler hariç fiyatının veya rayiç bedelinin altında birim fiyat öngörülmediği, açıklama kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyatlarının kullanıldığı, söz konusu analiz girdileri için teklif edilen fiyatların Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13 maddesine uygun olarak belgelendirildiği,

2.5 Tekyol Taahhüt İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Emir Yıldız İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Örensan İnşaat Elektrik Nakliye İş Makinaları Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi-Adz Enerji İnşaat Danışmanlık Akaryakıt Nakliye Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanmış rayiçlerle ilgili listeye yer verdikleri,

Suryol İnşaat Madencilik Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi-Kılıç Kardeşler Made İnş. Müh. Proj. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanmış rayiçlerle ilgili listeye yer vermedikleri ancak kullandıkları kamu kurum ve kuruluş birim fiyatlarına ilişkin poz numaralarını da belirtmek suretiyle açıklama sundukları ve poz numaraları üzerinden ilgili birim fiyat ve rayiçlere ulaşma imkânı bulunduğu dikkate alındığında bu durumun isteklilerin açıklamalarının reddedilmesini gerektirecek bir aykırılık olmadığı,

2.6 Açıklamalar kapsamında sunulan analiz girdilerinde yer alan işçilik bedellerinin 2020 yılı asgari ücretin altında olmadığı,

2.7 Açıklanması istenilen iş kalemlerine yönelik olarak analiz formatlarında nakliyelere ilişkin poz numarası ve nakliye formülüne yer verildiği, isteklilerin açıklamaları kapsamında nakliye formülünü kullandıkları, nakliye içeren analiz girdileri için fiyat teklifi ile açıklama yapılmadığı, formül ile açıklanan nakliye birim fiyatları için m3/ton dönüşümünün yapılmasına gerek bulunmadığı zira idarenin açıklamayı ton olarak istediği ve isteklilerin de açıklamayı ton olarak sunduğu, K taşıma katsayısının olması gerekenden daha düşük hesaplanmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu istekliler bakımından iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

B. İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

İhaleye ilişkin olarak Örensan İnşaat Elektrik Nakliye İş Makinaları Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi-Adz Enerji Dan. Akar. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının başvurusuna binaen EPDK ile yapılan yazışma neticesinde Cem-Pa İnşaat Tem. Pet. Öz. Güv. Sis. Yemit. İh. San. Tic. Ltd.Şti.-Abm Yol İnşaat Turizm Petrol Nakliyat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında motorin analiz girdisi için öngördükleri fiyatın dayanağının bulunmadığı anlaşıldığından bu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının da reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Demgün İnşaat Hafriyat Madencilik Tarım Nakliye Petrol Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Eskikale İnşaat Nakliyat Petrol Madencilik ve Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi-Ezekar Yapı İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığı, Cem-Pa İnşaat Tem. Pet. Öz. Güv. Sis. Yemit. İh. San. Tic. Ltd.Şti.-Abm Yol İnşaat Turizm Petrol Nakliyat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı ile Erg Asfalt Yol İnşaat Nakliyat Sanayi Ticaret Limited Şirketi-Menteş İth. İhr.  San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamalarının motorin analiz girdisi için öngördükleri fiyatın dayanağının bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.