İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen * girdiler için İhale Tebliğin maddesi gereğince fiyat teklifleri ile birlikte fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden EK-O numaralı tespit tutanakların açıklama içerisinde sunulması gerekmesine rağmen istekli tarafından açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerine ait bahse konu tutanakları sunmaması

BAŞVURU SAHİBİ:

Amanos Klor Arıtma Sistemleri Danışmanlık Pazarlama Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/720293 İhale Kayıt Numaralı “Balıkesir İli Genelinde İçmesuyu Depolarının Temizlenmesi Hizmet Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 17.02.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Balıkesir İli Genelinde İçmesuyu Depolarının Temizlenmesi Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Amanos Klor Arıtma Sistemleri Danışmanlık Pazarlama Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 19.03.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 24.03.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 05.04.2021 tarih ve 17828 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.04.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/638 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, başvuruya konu ihaleye teklif verildiği, 12.03.2021 tarihinde tebliğ edilen ihale komisyonu kararına göre, ihalenin aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunan Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, sınır değerin altında olan kendi tekliflerinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin hem yeterlik beyanında, hem de sunmuş olduğu aşırı düşük teklif savunma dosyasında eksiklik ve hatalar bulunduğundan aşağıda belirtilen iddialar kapsamında teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve ihalenin uhdelerinde bırakılması gerektiği, şöyle ki;

1) İhale üzerinde bırakılan Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ticaret sicil gazetelerinde ortaklara ait T.C. kimlik numaraları yer almadığından anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

2) İhale üzerinde bırakılan Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının aşağıda belirtilen gerekçeler dolayısıyla uygun bulunamaması gerektiği, şöyle ki;

2.1. Aşırı düşük teklif açıklamasında kullanılan fiyat tekliflerinin ilgili sektörlerde faaliyet göstermeyen firmalardan alındığı, fiyat teklifleri içerisinde mevzuat gereği yazılması gereken ibareye yer verilmediği ve fiyat tekliflerinin meslek mensubu tarafından imzalanıp onaylanmadığı, fiyat tekliflerine esas teşkil eden Ek-O.5 ve Ek-O.6 sayılı tutanakların düzenlenmediği ve aşırı düşük teklif açıklamalarında bu tutanakların sunulmadığı, ayrıca fiyat teklifi ve tutanaklar kapsamında sunulması gereken fiyat teklifi düzenleyen firmaya ait imza sirküleri ile meslek mensubunun faaliyet belgesinin sunulmadığı, bununla birlikte aşırı düşük teklif açıklamalarında sunulan demirbaş listesinin ve bu listedeki araçların amortismanlarının hatalı ve eksik olarak hesaplandığı ve bu belgenin meslek mensubu tarafından mevzuata uygun şekilde onaylanmadığı, bu gerekçelerle ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilerek anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

2.2. Aşırı düşük teklif açıklamasında işçilik maliyetlerinin düşük hesaplandığı, Teknik Şartname’de belirtilenden daha az personel üzerinden açıklama yapıldığı, işçilik hesaplamaların KİK İşçilik Hesaplama Modülü üzerinden yapılmadığı, mühendis statüsünde çalıştırılacak personele verilecek ücretin 2021 yılı taban brüt ücretin (5.750,00TL) altında açıklandığı, bu gerekçelerle anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

2.3. Aşırı düşük teklif açıklamasında gerek jeneratör gerekse de kullanılacak araçlar için akaryakıt maliyeti hesaplamasına ilişkin herhangi bir belgeye dayanılarak açıklama yapılmadığı, jeneratör ve araçların akaryakıt tüketim değerlerinin mevzuata uygun tevsik edilmediği, akaryakıt fiyatlarında ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasındaki EPDK tarafından ilan edilen fiyatların kullanılmadığı, bu gerekçelerle anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “(1) İhalelere katılacak aday veya istekliler tarafından,

a) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesinin,

b) Tüzel kişi olması halinde, bu Yönetmelik ekinde yer alan Tüzel Kişilerde Ortaklık Bilgilerine ve Yönetimdeki Görevlilere İlişkin Son Durumu Gösterir Belge ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin, teklif kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca aday veya isteklilerin ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetlerini mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürmesi gerekmekte olup, ihale üzerinde kalan isteklinin sözleşme imzalanmadan önce, bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak sunması gerekmektedir. …” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Elektronik ihale” başlıklı 59/A maddesinde “… (5) e-teklifler EKAP üzerinden, yalnızca teklif mektubu ve ekleri doldurularak hazırlanır ve e-imza ile imzalanarak ihale tarih ve saatine kadar gönderilir. Ortak girişimlerde e-teklifin ortakların tamamı tarafından e-imza ile imzalanması zorunludur. Kısmi teklife açık ihalelerde teklif mektubu eklerinin her bir kısım için ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise yeterlik bilgileri tablosunun her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir…

(9) İhale dokümanında belirtilen geçici teminat mektubu, katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin değerlendirme, istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgelerden; EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilebilenler için sorgulama sonucunda elde edilen bilgiler; belirtilen yöntemle temin veya teyit edilemeyenler için ise yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler esas alınarak yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ihalede öngörülen şartları sağlamadığı anlaşılan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

(10) Geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen tekliflerin sahiplerine, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektupları ile beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin tevsik edici belgeleri ve bunların eklerini, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmaları için makul bir süre verilir. Verilen süre içerisinde beyan edilen bilgi ve belgeleri doğrulayan belgeleri sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Geçici teminat mektubu ve sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlamayan isteklilerin teklifleri ise değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin “e-tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 24’üncü maddesinde “… (3) İhale dokümanında belirtilen katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile ilgili değerlendirme, e-teklif kapsamında yüklü olan belgelerin ve EKAP üzerinden ilgili kurum ve kuruluşların sistemlerinden sorgulama suretiyle elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi suretiyle yapılır.

(4)Yeterlik kriterlerinin istekliler tarafından karşılanıp karşılanmadığına ilişkin değerlendirme ihale dokümanında yer alan hükümler çerçevesinde yapılır. Yeterlik kriterlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve bu husus gerekçesi de açıkça belirtilmek suretiyle EKAP’a kaydedilir.”  hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tüzel kişilerin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 10/A maddesinde “ 10/A.1. İhaleye katılabilmek için başvuru veya teklif dosyasında sunulması gereken, tüzel kişi aday ve isteklilerin teklif vermeye yetkili olduğu hususunda son durumu gösterir belgelere ilişkin mevzuatta geçen “tüzel kişi ortakları” ifadesinden, bu ortakların ilgisine göre ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç); “tüzel kişilerin yönetimindeki görevliler” ifadesinden ise, teklif veya başvuru mektubu ya da sözleşme imzalamaya ve sözleşmenin yürütülmesi konusunda yetkili olanlar da dahil olmak üzere; tüzel kişiliği temsile ve yönetime yetkili kişilerin ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası anlaşılır. Ancak, bu bilgileri göstermek üzere teklif ekinde sunulan belgelerde T.C. kimlik numaralarının beyan edilmemesi veya beyan edilen T.C. kimlik numaralarının teyit edilememesi durumunda teklif bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılmaz.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Balıkesir İli Genelinde İçmesuyu Depolarının Temizlenmesi Hizmet Alımı İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

1.241 Adet İçmesuyu Deposunun Temizlenmesi Hizmet Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Balıkesir İl Geneli” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilginlerin e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir.:

a) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;

1) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,

2) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri(anonim şirketler tarafından her durumda bu bilgileri gösterir pay defteri),…”  düzenlemesi yer almaktadır.

E-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen başvuruya konu ihalenin 09.03.2021 tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde başvuruya konu ihaleye 8 teklif sunulduğu, 2 istekli tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmesi gereken kısımlar beyan edilmediğinden ve geçici teminat mektupları uygun olmadığından söz konusu isteklilerin tekliflerinin geçersiz teklif olarak belirlendiği, geçerli teklifler üzerinden yapılan sınır değer tespitinde sınır değerin 1.209.072,30 TL olarak belirlendiği, idare tarafından ihaleye katılan ve sınır değerin altında geçerli teklif sunan başvuru sahibi istekli dahil 3 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan; Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti., başvuru sahibi Amanos Klor Arıtma Sistemleri Danışmanlık Pazarlama Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Belde İlaçlama ve Sağlık Ürünleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının idare tarafından uygun bulunduğu, ihalenin Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Amanos Klor Arıtma Sistemleri Danışmanlık Pazarlama Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından yeterlik bilgileri tablosunun ilgili kısmında, “İhaleye Katılmak İçin Gereken Belgeler ve Yeterlik Kriterleri” satırının “Teklif Vermeye Yetkili Olunduğuna İlişkin Bilgiler” başlıklı sütununun;

-“İmza sirküleri kısmında”, “Noterlik Adı”nın “Malatya 3. Noteri”  “İmza Sirkülerinin Tarihi ve Yevmiye Numarası”nın “02.03.2020, 05293” şeklinde,

– “Ticaret Sicili Bilgileri” kısmında “Ortaklara Ait Bilgiler (Halka Arz Edilen Hisseler Hariç) [Ortakların: Gerçek Kişi Olması Durumunda Ad-Soyad/TC Kimlik Numarası/ Ortaklık Oranı/ Varsa İşletme Adı ve Ticaret Unvanı; Tüzel Kişi Olması Durumunda Ticaret Unvanı/Vergi Kimlik Numarası/Ortaklık Oranı/Varsa İşletme Adı]”  başlıklı bölümünün “Turan Özdoğan, 59*********, 100” şeklinde,  

– “Yöneticilere Ait Bilgiler (Ad-Soyad/TC Kimlik Numarası ve Görevi)” başlıklı bölümlerinin “Turan Özdoğan, 59*********, Müdür” şeklinde,

– “Ticaret Sicil Gazetesi/Gazetelerinin Tarihi, Sayısı ve Sicil Müdürlüğü” başlıklı bölümlerinin “03.04.2018,9550, Malatya Ticaret Sicil Müdürlüğü” şeklinde doldurulduğu görülmüştür.

İdare tarafından Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.ne EKAP üzerinden gönderilen 04.03.2021 tarihli “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazıyla beyan edilen bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan belgelerin sunulması istenilmiştir.

İdarenin söz konusu talebine ilişkin Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından, yeterlik bilgileri tablosunda bilgileri beyan edilen imza sirkülerinin ve ticaret sicil gazetesinin idareye sunulduğu görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen tüzel kişiliğin ortaklarının ad ve soyad, ortaklık oranları ve tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlilere ilişkin bilgiler ile anılan istekli tarafından bu bilgilerin teyit edilmesine ilişkin sunulan belgelerin İdari Şartname’nin 7.1. maddesinde belirtilen yeterlik kriterlerine uygun olduğu anlaşılmıştır.

30.09.2020 tarihli ve 31260 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 10/A.1 numaralı maddesinde yer alan “sözleşmeyi imzalayanlar da dahil olmak üzere tüzel kişilikteki yönetim, temsil ve ilzama yetkili kişiler anlaşılır.” ibaresinin “sözleşme imzalamaya ve sözleşmenin yürütülmesi konusunda yetkili olanlar da dahil olmak üzere; tüzel kişiliği temsile ve yönetime yetkili kişilerin ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası anlaşılır. Ancak, bu bilgileri göstermek üzere teklif ekinde sunulan belgelerde T.C. kimlik numaralarının beyan edilmemesi veya beyan edilen T.C. kimlik numaralarının teyit edilememesi durumunda teklif bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılmaz.” olarak değiştirildiği görülmüştür. Söz konusu değişiklik gereği istekliler tarafından teklifleri ekinde sunulan belgelerde T.C. kimlik numaralarının beyan edilmemesi veya beyan edilen T.C. kimlik numaralarının teyit edilememesi durumunda isteklilerin tekliflerinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılamayacağı açıklandığından, başvuru sahibi isteklinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettiği ticaret sicil gazetelerinde ortaklara ait T.C. kimlik numaraları yer almadığından söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8’inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir…

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur…

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının% 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi,  Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır…” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 120 (YüzYirmi) gündür

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalede aşırı düşük teklif sınır değerinin 1.209.072,30 TL olduğu, idare tarafından sınır değerin altında teklif sunan 3 istekliye gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli maliyet bileşenlerinin aşağıda yer verilen tablodaki gibi belirlendiği görülmüştür:

İhale dokümanı içerisinde isteklilere verilmiş olan birim fiyat teklif cetveli standart formu incelendiğinde, muhtelif kapasitelerdeki depoların temizliğine ilişkin toplam 8 adet satır açıldığı, isteklilerin her bir iş kalemi için öngördükleri birim fiyatların miktarlar ile çarpılması sonucunda toplam tekliflerini oluşturacakları, sözleşmenin birim fiyat üzerinden imzalanacağı ve ödemelerin de bu birim fiyatlar üzerinden yapılması gerektiği anlaşılmış olup idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısında; ihale konusu işte çalıştırılacak yakıt dahil 5 adet jeneratörün, yakıt ve tüm masraflar dahil 5 adet arazi aracının, yakıt hariç tüm masraflar dahil 1 adet binek tipi arazi aracının ve ihale konusu işte çalıştırılacak 10 işçi ile 1 mühendisin işçilik maliyetlerinin önemli bileşen olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından başvuruya konu ihaleye 1.044.444,44TL teklif verildiği, anılan istekli tarafından idarenin aşırı düşük teklif açıklama talebine ilişkin olarak 23.02.2021 tarihli yazı ile cevap verildiği görülmüştür.

Söz konusu aşırı düşük teklif açıklamalarında;

– “Asgari işçilik maliyeti” başlığı altında; ihale konusu işte çalıştırılacak 1 mühendisin asgari işçilik birim maliyetinin TMMOB işçilik hesaplama modülü kullanılarak 5.750,00TL, toplam işçilik maliyetinin ise 23.000,00TL olarak öngörüldüğü, ihale konusu işte çalıştırılacak 10 işçinin asgari işçilik birim maliyetinin KİK İşçilik Hesaplama Modülü kullanılarak 4.382,44TL, toplam işçilik maliyetinin ise 175.297,60TL olarak öngörüldüğü, idare tarafından önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmemesine rağmen, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş sağlığı ve güvenliği uzmanının işçilik maliyetinin toplam 4.940,00TL tutarında fiyat teklifi kullanılarak açıklandığı, bu kapsamda toplam asgari işçilik maliyetinin 203.237,60TL olarak belirlendiği,

-“Araçlar” başlığı altında, ihale konusu işte çalıştırılacak 6 adet aracın toplam maliyetinin 472.959,48TL olarak öngörüldüğü,

-“Makina amortisman gideri ve giyim giderleri” başlığı altında, önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen jeneratörün temin bedeli (38.500,00TL), jeneratörün yakıt bedeli  (33.750,00TL) ve jeneratörün bakım bedelinin (8.250,00TL) yanı sıra, önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmeyen ve fiyat teklifleri ile açıklanan; ekipman, iş elbisesi, sarf ve temizlik malzemesi vb. giderler için toplam 285.015,00TL bedel öngörüldüğü,

-“Firma karı ve görünmeyen giderler” başlığı altında 83.232,36TL bedel öngörüldüğü anlaşılmıştır.

Diğer taraftan ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarında; ihale üzerinde bırakılan istekli ile meslek mensubu tarafından düzenlendiği anlaşılan, herhangi bir fiyat teklifine ek yapılmayan ve üzerinde düzenlenme tarihi ve sayısı bulunmayan Ek-O.5 Maliyet Tespit Tutanağı ile Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağının sunulduğu, Ek-O.5 Maliyet Tespit Tutanağında ihale konusu işte çalıştırılacak personelin işçilik maliyetine ilişkin toplam 203.237,60TL tutarında işçilik maliyeti hesaplamalarına yer verildiği, Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağında ihale konusu işte çalıştırılacak araçlar ile ekipman, iş elbisesi, sarf ve temizlik malzemesi vb. giderler içim toplam 757.974,48 TL tutarında maliyet hesaplamalarına yer verildiği görülmüş olup, söz konusu tutanakların ihale üzerinde bırakılan istekli ile meslek mensubu tarafından onaylanıp imzalandığı anlaşılmıştır.

İhale dokümanında ihale konusu işte çalıştırılacak 10 işçi ve 1 mühendisin işçilik maliyetlerine ilişkin herhangi bir ücret düzenlemesinin yapılmadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu işte çalıştırılacak ve idarece gönderilen sorgulama yazısında önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen 10 işçi ve 1 mühendisin işçilik maliyetine ilişkin olarak yapılan açıklamalarda öngörülen ücretlerin, 2021 yılına ait belirlenen brüt asgari ücretin altında olmadığı görülmüş olup, bu haliyle işçilik maliyetlerine ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır. Bunun yanı sıra anılan istekli tarafından idarece gönderilen sorgulama yazısında önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmeyen iş sağlığı ve güvenliği giderlerine ilişkin fiyat teklifi esas alınarak açıklama yapıldığı görülmekle birlikte, söz konusu giderler önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmediğinden isteklinin bu konuya ilişkin yaptığı açıklamalar hakkında bir değerlendirme yapılmamıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından idarece önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen ve ihalede 4 ay süreyle kullanılacak 6 adet araca ilişkin; araç kiralama giderleri, periyodik bakım giderleri, lastik giderleri, sigorta ve kasko giderleri için fiyat teklifi kullanılarak açıklama yapıldığı, söz konusu araçların MTV, araç muayene ve egzoz emisyonu muayenesi giderleri için açıklama kapsamında sunulan belgeler üzerinden açıklama yapıldığı görülmüştür.  

İhale konusu işte 4 ay süreyle kullanılacak ve akaryakıt giderleri dahil edilen 5 adet aracın akaryakıt giderlerine ilişkin 6,79TL tutarın KDV hariç tutarı (5,75TL) esas alınarak açıklama yapıldığı, araçların akaryakıt tüketim değerlerine ilişkin olarak teklif edilen aracın teknik özelliklerinin yer aldığı belgedeki şehir içi akaryakıt tüketim değerinin (8,9lt) üstünde bir değer esas (9,3lt) alınarak günlük ortalama 150 km mesafe üzerinden açıklama yapıldığı görülmüştür.

İhale konusu işte kullanılacak 5 adet jeneratörün kiralanması ve bakımına ilişkin fiyat teklifi kullanılarak açıklama yapıldığı, jeneratörün akaryakıt giderine ilişkin ise 7,37TL tutarının KDV hariç tutarı (6,25TL)  esas alınarak açıklama yapıldığı, jeneratörün akaryakıt tüketim değerlerine ilişkin olarak teklif edilen jeneratörün teknik özelliklerinin yer aldığı belgedeki saatlik akaryakıt tüketim değeri (3lt) esas alınarak günlük 3 saat üzerinden açıklama yapıldığı görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen 6 adet araca ve 5 adet jeneratöre ilişkin girdiler için, ancak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesi gereğince fiyat teklifleri ile birlikte fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden EK-O.5 veya EK-O.6 numaralı tespit tutanakların açıklama içerisinde sunulması gerekmesine rağmen, istekli tarafından açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerine ait bahse konu tutanaklardan hiçbirinin sunulmadığı, ayrıca kullanılan fiyat tekliflerinin birçoğunda anılan Tebliğ maddesinde zorunlu tutulan ibareye yer verilmediği görülmüştür. Dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamalarında kullanılan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen açıklamalara uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Yapılan incelemeler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında kullanılan fiyat tekliflerinin ve bu fiyat tekliflerine ilişkin yapılması gereken belgelendirmenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen açıklamalara uygun olmadığı anlaşıldığından, idarece anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmayarak teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan Tusa Elektrik Elektronik Müh. İnş. Tem. Doğ. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmayarak teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.