istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında stok tespit tutanağı veya fiyat tarifeleri ile açıklamada bulunulmadığı analiz girdilerinde fiyat teklifi ile açıklananlar haricindeki birim fiyatların tamamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan birim fiyatların kullanılması

Toplantı No : 2020/003
Gündem No : 34
Karar Tarihi : 23.01.2020
Karar No : 2020/UY.I-152
BAŞVURU SAHİBİ:
Serkan KIYATSIL,

İHALEYİ YAPAN İDARE:
Türkiye Vagon Sanayi A.Ş. (TÜVASAŞ) Satınalma Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/478170 İhale Kayıt Numaralı “Son Giydirme Vagon Atölyesi Yapımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Türkiye Vagon Sanayi A.Ş. (TÜVASAŞ) Satınalma Daire Başkanlığı tarafından 31.10.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Son Giydirme Vagon Atölyesi Yapımı” ihalesine ilişkin olarak Serkan Kıyatsıl’ın 16.12.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 18.12.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 27.12.2019 tarih ve 57219 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 27.12.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/1715 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin olarak;

a) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu, tevsik edici belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nde düzenlenen koşullara uygun olmadığı, hesap cetvelindeki iş kalemleri miktarları ile idarece belirlenen miktarlar arasında çok büyük farkların olduğu, isteklinin teklif ettiği fiyatla ihale konusu işin yapılabilirliğinin mümkün olmadığı,

b) Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddesine istinaden sorgulama yapılan isteklilerden, yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan sıralı iş kalemleri/grupları listelerine göre açıklamanın ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun olmadığı,

c) Analizlerde yer alan işçilik fiyatları için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen işçilik rayiçlerinin kullanılmadığı, kullanılmış ise, ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik ücretin altında olduğu,

d) Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar, fiyat teklifleri, çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş fiyat tarifeleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanaklarının sunulmadığı veya Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmadığı,

Aşırı düşük sorgulamasında proforma fatura üzerinden maliyete dayalı ya da satışlar üzerinden açıklama yapıldığı, yetkili meslek mensubu tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olarak beyan edilip, kaşelenip, imzalanıp mühür altına alınmadığı, isteklinin teklif ettiği fiyatla sözleşmeyi yerine getiremeyeceği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
Örnek:
Yaklaşık maliyeti 100.000 TL olan bir ihalede; ihale komisyonu, (38.1) maddesine göre idarece oluşturulan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ni kullanarak yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 den küçük olan (0,6888) 8, 9 ve 10 nolu iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan 4 nolu iş kalemi/grubunu açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları olarak belirleyecektir.

Sıralı iş kalemleri/grupları listesi
İş kalemi/
grubu No İş kalemi/
grubu adı Tutarı Tutar/YM Kümülatif toplam
8 ……. 32.000 0,3200 0,3200
9 ……. 20.000 0,2000 0,5200
10 ……. 16.880 0,1688 0,6888
4 ……. 15.000 0,1500 0,8388
6 ……. 9.600 0,0960 0,9348
7 ……. 2.400 0,0240 0,9588
3 ……. 2.250 0,0225 0,9813
5 ……. 1.000 0,0100 0,9913
2 ……. 750 0,0075 0,9988
1 ……. 120 0,0012 1,0000
Toplam 100.000 100,0000
Sorgulama yapılacak olan “4” nolu iş kalemi/grubunun kar ve genel gider hariç birim fiyatının18,49 TL olduğu varsayıldığında, ihale komisyonu tarafından, tutarı 18,49 TL’nin % 3’ü olan (18,49×0,03=0,55) 0,55 TL’ye eşit veya altında kalan analiz girdileri “vida ve plastik dupel, agraf 12 cm, agraf vidası, derz bandı, ses yalıtım bandı, borazan vida, derz dolgu alçısı harcı” olarak tespit edilecektir.
Ancak söz konusu girdilerin tutarları toplamı olan 2,81 TL’nin, 4 nolu iş kaleminin kar ve genel gider hariç analiz toplamının (birim fiyatının) % 15’i olan (18,49×0,15=2,77) 2,77 TL’den fazla olması nedeniyle sıralı analiz girdileri tablosuna göre 2,77 TL’lik tutarın aşılmasına neden olan “vida ve plastik dubel” açıklama yapılması gerekli olmayan analiz girdileri içinden çıkarılacak ve “agraf 12 cm, agraf vidası, derz bandı, ses yalıtım bandı, borazan vida, derz dolgu alçısı harcı” açıklama yapılmasına gerek olmayan analiz girdileri olarak ihale komisyonunca tespit edilecektir.

İş kalemi / grubu analizi
İş kalemi / grubu
No: 4 Yangına dayanıklı alçı duvar levhaları ile metal iskeletli giydirme duvar yapılması (………… Duvar Levhası ile) Ölçü Birimi
m2
Poz No Girdiler Ö Br. Miktarı B.Fiyatı Tutarı*
…… Vida ve plastik dubel Ad XXX XXX 0,54
….. Levha xx mm (yangına dayanıklı) m2 XXX XXX 5,00
….. Tc 60 Profilli-0,6mm m XXX XXX 3,50
….. TU 28 Profilli-0,5 mm m XXX XXX 0,80
….. Agraf 12 cm Ad XXX XXX 0,51
….. Agraf vidası Kt XXX XXX 0,31
….. Derz Bandı (Cam el.) m XXX XXX 0,34
….. Ses yalıtım bandı 5 cm m XXX XXX 0,33
….. Borazan vida Kt XXX XXX 0,35
….. Derz dolgu alçısı harcı m3 XXX XXX 0,43
….. Düz İşçi(taş.) Sa XXX XXX 0,68
….. Alçı levha ustası Sa XXX XXX 3,25
….. Alçı levha usta yar. Sa XXX XXX 2,45
Kar ve genel giderler hariç toplam 18,49
Kar ve genel giderler (% 25) 4,62
Toplam Tutar 23,11

Sıralı analiz girdileri tablosu
Girdiler Ö.B Miktarı B. Fiyatı Tutarı Kümülatif Toplam
Agraf vidası Kt XXX XXX 0,31 0,31 Açıklama yapılması
istenilmeyecektir
Ses yalıtım bandı 5 cm m XXX XXX 0,33 0,64 Açıklama yapılması
istenilmeyecektir
Derz Bandı (Cam el.) m XXX XXX 0,34 0,98 Açıklama yapılması
istenilmeyecektir
Borazan vida Kt XXX XXX 0,35 1,33 Açıklama yapılması
istenilmeyecektir
Derz dolgu alçısı harcı m3 XXX XXX 0,43 1,76 Açıklama yapılması
istenilmeyecektir
Agraf 12 cm Ad XXX XXX 0,51 2,27 Açıklama yapılması
istenilmeyecektir
Vida ve plastik dubel Ad XXX XXX 0,54 2,81
Düz İşçi(taş.) Sa XXX XXX 0,68
TU 28 Profilli-0,5 mm m XXX XXX 0,80
Alçı levha usta yar. Sa XXX XXX 2,45
Alçı levha ustası Sa XXX XXX 3,25
Tc 60 Profilli-0,6mm m XXX XXX 3,50
Levha xx mm (yangına dayanıklı) m2 XXX XXX 5,00

(Not = Örnekteki iş kalemine ait analizdeki girdiler ve tutarları gerçek verileri yansıtmamaktadır, (45.1.2.1) ve (45.1.2.2) maddesi için oluşturulmuş sayısal örnektir.)
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.
45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
…
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:SON GİYDİRME VAGON ATÖLYESİ YAPIMI
b) Yatırım proje no’su/kodu:GRUP KREDİ NO: 1034-3428-522
c) Miktarı ve türü:
1 ADET – SON GİYDİRME VAGON ATÖLYESİ YAPIM İŞİ
ç) Yapılacağı yer: TÜVASAŞ / ADAPAZARI” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

10.12.2019 tarihli ihale komisyonu kararından sınır değerin altında 3 istekli tarafından teklif verildiği ve söz konusu isteklilerden aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu, sınır değerin altında teklif veren isteklilerden Yiğit Ağa İnşaat Elektrik Nakliye Hayvancılık Temizlik Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamasına cevap verilmediği, Adagrup İnşaat Taahhüt Petrol Ürünleri Turizm Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı ve aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunan Baltaş Çatı Kaplama San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin (a) fıkrasında yer alan iddiasına ilişkin olarak yapılan inceleme;

Açıklama istenen 18 iş kaleminde isteklinin lehine %10’u aşan metraj farkı bulunmadığı, istekliye ait metrajlardan 5 iş kaleminde idarenin metrajları ile eşit olduğu, 11 iş kaleminde idare metrajından fazla, 2 iş kaleminde ise idare metrajından %0,09 ve %0,24 oranında düşük olduğu görülmüştür.

İhale konusu yapım işi, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edilmiş olup, bu tür ihalelerde idarece iş kapsamındaki imalat miktarları istekli olabileceklere verilmemekte, bunun yerine katılımcıların ihale dokümanı kapsamında verilen uygulama projeleri ve mahal listelerini kullanarak imalat miktarlarını hesaplamaları gerekmektedir. İhale konusu iş kapsamında yer alan imalatlara ait miktarların (metrajların) hesaplanması işi, işe ait projeler üzerinden birçok ölçüm/sayım yapılmasını ve bu ölçümler neticesinde elde edilen rakamlarla matematiksel işlem yapılmasını gerektirmektedir. Bu nedenle, iki farklı kişinin aynı iş kalemine dair metraj hesaplaması çoğu zaman birbiri ile örtüşmemektedir. Bu durum, ölçme yönteminden ve hassasiyetinden veya ölçme sonrası yapılan matematiksel işlemler neticesinde elde edilen miktarlar üzerinde yapılan yuvarlamalardan ya da makul karşılanabilir hesap hatalarından kaynaklanabilir. Bununla birlikte, metraj hesaplamalarındaki farklılıkların da makul ve kabul edilebilir mertebelerde olması, işin yapılabilirliğini menfi yönde etkilememesi gerekmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde istekli lehine %10’u aşan metraj farkı bulunmadığı belirlendiğinden, başvuru sahibinin (a) fıkrasında yer alan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (b) fıkrasında yer alan iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede;

Aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısı ekinde isteklilere verilen analiz formatları ile ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analiz formatlarının uyumlu olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (c) fıkrasında yer alan iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede;

Sunulan analizlerde yer alan işçilik girdilerinin incelenmesi neticesinde ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen 2019 yılı işçilik rayiçlerinin kullanıldığı anlaşıldığından (01.019 Soğuk demirci ustası 15.70 TL, 01.501 Düz işçi 11.50 TL vb.) başvuru sahibinin (c) fıkrasında yer alan iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin (d) fıkrasında yer alan iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede;

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında 8 adet fiyat teklifi sunulduğu, sunulan fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olduğu, meslek mensubu tarafından yer verilmesi gereken ibareler ile imza ve kaşelerin bulunduğu görülmüştür.

Diğer yandan anılan Tebliğ’in 45.1.13.1.’inci maddesi doğrultusunda istekliler tarafından maliyet satış tutarı tespit tutanaklarının sunulmasının zorunlu olmadığı, ancak gerek görülmesi durumunda idare veya Kurum tarafından istenebileceği açıklanmış olup, söz konusu tutanakların sunulma zorunluluğu bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının bu yönüyle de yerinde olmadığı,

Ayrıca ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında stok tespit tutanağı veya fiyat tarifeleri ile açıklamada bulunulmadığı, analiz girdilerinde fiyat teklifi ile açıklananlar haricindeki birim fiyatların tamamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan birim fiyatların kullanıldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin (d) fıkrasında yer alan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.