istekli tarafından fiyat tekliflerinin ekinde satış tutarı tespit tutanaklarının sunulmadığı (Ek-O.6) görülmekle birlikte; Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca söz konusu tutanakların teklifle beraber sunulma zorunluluğu bulunmadığı, ancak idarenin gerekli görmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan isteneceği yönündeki düzenleme dikkate alındığında, idarece fiyat teklifi sunulmasının yeterli görülerek söz konusu tutanakların meslek mensubundan istenilmemesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı…” yönündeki gerekçeyle reddedilmiş ise de, davacı şirket tarafından itirazen şikayet başvurusuna konu edilen ve ihtilaf oluşturan söz konusu iddianın davalı idarece maliyet tespit tutanakları ve satış tutarı tespit tutanakları meslek mensubundan istenilerek ve bu konuda gerekli araştırma yapılarak incelenmesinin gerektiği, dolayısıyla, davacı şirketin bu iddiasının söz konusu tutanaklar temin edilmeksizin ve gerekli inceleme yapılmaksızın şekli bir inceleme sonucunda reddedildiği anlaşıldığından, davaya konu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.” gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.

Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti.

VEKİLİ:

Av. Faruk KÜÇÜK

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/1 İhale Kayıt Numaralı “Zonguldak-Amasra-Kurucaşile Yolu Çakraz (T2-T3) ve Amasra Tünelinin Enerji, Havalandırma, Tünel ve Yaklaşımları Aydınlatılma, Haberleşme, Yangın, Telekontrol, Trafik Kontrol, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin Elektrik ve Elektromekanik İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü tarafından 12.02.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Zonguldak-Amasra-Kurucaşile Yolu Çakraz (T2-T3) ve Amasra Tünelinin Enerji, Havalandırma, Tünel ve Yaklaşımları Aydınlatılma, Haberleşme, Yangın, Telekontrol, Trafik Kontrol, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin Elektrik ve Elektromekanik İşi” ihalesine ilişkin olarak Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin19.04.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.04.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.05.2018 tarih ve 26219sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.05.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/748-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu analizlerin idarece gönderilen analiz formatına uygun olmadığı, açıklama istenen iş kalemlerinin elektrik tesisatı işlerine ilişkin malzeme ve montajdan oluşan iş kalemlerinden olduğu, idarece tesisat pozlarında analiz formatlarının malzeme-montaj bedellerinin ayrı ayrı olacak şekilde düzenlenmesine rağmen ihale üzerinde bırakılan isteklinin buna uymayarak, kendi lehine fiyat avantajı sağlayacak şekilde analiz formatlarını değiştirdiği,

Açıklanması istenen iş kalemlerine ve analiz girdilerine ilişkin fiyatların belgelendirilmesiyle ilgili işlemlerin Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesine aykırı olduğu, fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olarak düzenlenmediği, alınan fiyat tekliflerinin birimlerinin idarece gönderilen analizlerdeki birimlerden farklılık gösterdiği, alınan proformaların işin ehli firmalardan alınmadığı gibi idarece istenen kalemleri karşılamadığı,

İhale üzerinde bırakılan isteklinin, yaklaşık maliyet dikkate alındığında yapmış olduğu tenzilat oranının %49,93 olması nedeniyle bu işe uygun savunma vermesinin ancak alınan fiyat tekliflerinin güncel piyasa fiyatlarının çok altında ve hayatın olağan akışına uygun olmayan, işin teknik açıdan yapılmasını imkânsız kılan fiyatlar olması halinde mümkün olacağı, gerçeği yansıtmayan fiyat teklifleriyle açıklandığının belli olmasına rağmen, idarece isteklinin almış olduğu fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.5 ve Ek-O.6) istenmesi gerektiği, bu durumu izah etmelerine ve taleplerine rağmen istenilmemesinin mevzuata aykırı olduğu,

Fiyat teklifi veren firmaların ilgili alanda faaliyet gösteren firmalar olmadığı, verilen fiyat tekliflerinin kaşeleme işlemlerinin Tebliğ’e uygun olarak ilgili meslek mensubu olan (SMMM veya YMM) tarafından tarih/sayı verilmek suretiyle yapılmadığı,

Açıklanması gereken iş kalemleri/gruplarının miktarlarının projeye göre ve idarece hazırlanan metraj esas alındığında makul kabul edilmeyecek düzeyde düşürüldüğü ve kendilerine avantaj sağlandığı, ayrıca anılan şirketin bu teklif rakamını elde edebilmesi için hesaplamalarında hata olup olmadığına bakılması, metrajları değiştirip değiştirmediğinin ve bu bağlamda teklif cetvelinin ve analizlerinin aritmetik hata açısından da incelenmesi gerektiği,

Proforma faturaların üzerinde yazılması gereken beyanların eksik olduğu, meslek mensubu tarafından imzalanmadığı, fiyat tekliflerinde, proforma faturalarda ve diğer belgelerde kaşelerin eksik olduğu gibi, imzaya yetkili kişiler tarafından imza atılmadığı, mevzuat gereği üzerlerinde olması gereken ibarelerin de yanlış olduğu, Ek,0-5, Ek.0-6 ve Ek.0-7 belgelerinin doğru içeriğe sahip olmadığı gibi ihale tarihi itibarıyla son geçici vergi beyanname dönemine de ait olmadığı, maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan fiyat tekliflerinin mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olduğu, satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan fiyat tekliflerinin, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olduğu,

Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerinin de belirtilmesi gerektiği halde belirtilmediği, açıklanması gereken sıralı analiz girdilerinin miktarlarının analiz formatlarına aykırı olarak düşürüldüğü, açıklamalarda öngörülen iş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatlarının ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında hesaplandığı, ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatların poz numarası yazılarak liste halinde sunulmadığı,  aşırı düşük teklif açıklamalarında kullandıkları alt analizlerde, bu alt analizlerde cari yıl birim fiyatları sunulmadığı, sözleşme gideri hesabında hata yapıldığı, teklifin toplamı üzerinden sözleşme gideri hesaplanmadığı, sözleşme giderlerinin hesaplamasında teminat mektubu komisyon giderlerinin hesaplanmadığı,

İhaleye sunulan iş deneyim belgelerinin usulüne uygun olarak tasdik edilmediği, isteklilerin yabancı dilde sundukları belgelerin tercümelerinin Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılmadığı ve noter tarafından onaylı olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Başvuru sahibi Kırtur Turizm İnş. Taah. Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin başvuru konusu ihaleye ilişkin olarak yaptığı itirazen şikâyet başvurusu üzerine yapılan inceleme sonucunda Kurulca alınan 31.05.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1082 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

Söz konusu Kurul kararında ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmuş olduğu Ek-O.6 no’lu satış tutarı tespit tutanaklarının idarece istenilmesi gerektiği yönündeki iddianın ise, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca idarenin gerekli görmesi halinde bu tutanakları meslek mensubundan isteyeceği yönündeki düzenleme dikkate alınarak, fiyat teklifi sunulmasını yeterli görmesi ve meslek mensubundan istememesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle uygun bulunmadığı anlaşılmıştır.

Davacı Kırtur Tur. İnş. Taah. Elkt. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 14. İdare Mahkemesinin 09.08.2018 tarihli ve E:2018/1510 sayılı kararında “…Olayda; davacı şirket tarafından Kamu İhale Kurulu’nun 31.05.2018 tarih ve 2018/UY.II-1082 sayılı kararının, “idarece ihale üzerinde kalan isteklinin almış olduğu fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-0.5 ve Ek-0.6) istenmesi gerektiği, bu durumu izah etmelerine ve taleplerine rağmen istenilmemesinin mevzuata aykırı olduğu, uyuşmazlığa konu olmasına rağmen davalı idarece de söz konusu tutanaklar talep edilmeksizin ve gerekli inceleme yapılmaksızın karar verildiği” ileri sürülerek bu yönüyle iptalinin istenildiği görüldüğünden, uyuşmazlık davacının davaya konu işbu iddiası kapsamında değerlendirilmiştir.

Bu durumda; davacının söz konusu iddiası davalı idarece her ne kadar, “… tüm fiyat tekliflerinin üzerinde onaylayan meslek mensubuna ait “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” şeklinde Tebliğ’e uygun beyanın bulunduğu ve meslek mensubuna ait imza ve kaşenin yer aldığı, söz konusu beyana dayanak alınan satış tutarı tespit tutanağına ait tarih ve sayının belirtildiği, satış tutarı tespit tutanaklarına ilişkin belirtilen tarihlerin son geçici vergi beyanname dönemine ait olduğunun anlaşıldığı, fiyat tekliflerinin üzerinde ayrıca fiyat teklifini düzenleyen firmaya ait kaşe ve imzanın yer aldığı, fiyat tekliflerinde açıklanan malzeme fiyatları ile analizlerdeki fiyatların ve malzeme evsafının birbiri ile uyumlu olduğu, dolayısıyla sunulan fiyat tekliflerinin Tebliğ’in 45.1.13’inci maddesindeki açıklamalara uygun olduğu görülmüştür. Anılan istekli tarafından fiyat tekliflerinin ekinde satış tutarı tespit tutanaklarının sunulmadığı (Ek-O.6) görülmekle birlikte; Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca söz konusu tutanakların teklifle beraber sunulma zorunluluğu bulunmadığı, ancak idarenin gerekli görmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan isteneceği yönündeki düzenleme dikkate alındığında, idarece fiyat teklifi sunulmasının yeterli görülerek söz konusu tutanakların meslek mensubundan istenilmemesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı…” yönündeki gerekçeyle reddedilmiş ise de, davacı şirket tarafından itirazen şikayet başvurusuna konu edilen ve ihtilaf oluşturan söz konusu iddianın davalı idarece maliyet tespit tutanakları ve satış tutarı tespit tutanakları meslek mensubundan istenilerek ve bu konuda gerekli araştırma yapılarak incelenmesinin gerektiği, dolayısıyla, davacı şirketin bu iddiasının söz konusu tutanaklar temin edilmeksizin ve gerekli inceleme yapılmaksızın şekli bir inceleme sonucunda reddedildiği anlaşıldığından, davaya konu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.” gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.

Anılan mahkeme kararının gereklerini yerine getirmek üzere Kamu İhale Kurulu’nun 16.10.2018 tarihli ve 2018/MK-356 sayılı kararı ile “1- Kamu İhale Kurulunun 31.05.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1082 sayılı kararının başvuru  sahibinin “idarece ihale üzerinde kalan isteklinin almış olduğu fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.5 ve Ek-O.6) istenmesi gerektiği, tutanaklar talep edilmeksizin ve gerekli inceleme yapılmaksızın karar verildiği” şeklindeki iddiası ile ilgili kısmının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin “idarece ihale üzerinde kalan isteklinin almış olduğu fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.5 ve Ek-O.6) istenmesi gerektiği, tutanaklar talep edilmeksizin ve gerekli inceleme yapılmaksızın karar verildiği” iddiasının esasının yeniden incelenmesine,” karar verilmiştir.

Ankara 14. İdare Mahkemesinin 09.08.2018 tarihli ve E:2018/1510 sayılı kararında belirtilen hususlarla sınırlı olarak yapılan incelemede;

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

…

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır…

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.” şeklinde açıklamalara yer verilmiştir.

İncelenen ihalenin tarihinin ise 12.02.2018 olduğu, ihale tarihi itibariyle son geçici vergi beyanname döneminin 2017 yılının 4’üncü dönemi (Ekim-Aralık), bir önceki vergi beyanname döneminin ise 2017 yılının 3’üncü dönemi (Temmuz-Eylül) olduğu anlaşılmıştır.

Mahkeme kararı doğrultusunda fiyat tekliflerini onaylayan meslek mensuplarına yazılan yazılarla fiyat tekliflerinin dayanağını teşkil eden Ek-O.6 no’lu satış tutarı tespit tutanaklarının Kurumumuza gönderilmesinin istenildiği;

İlgili meslek mensupları tarafından söz konusu tutanakların Kurumumuza gönderildiği,

Gönderilen satış tutarı tespit tutanakları incelendiğinde; tüm fiyat tekliflerindeki birim fiyatların tutanaklarda tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığının anlaşıldığı,

Bununla birlikte; Heper Pazarlama A.Ş.den alınan fiyat teklifinin dayanağını teşkil eden Ek-O.6 no’lu satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde; tutanakta geçici vergi beyanname döneminin “2017 yılı 3’üncü ve 4’üncü Dönemi” olarak belirtildiği,

Meteksan Metal Tekn. San. Tic. Ltd. Şti.den alınan fiyat teklifin dayanağını teşkil eden Ek-O.6 no’lu satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde; geçici vergi beyanname döneminin “2017 yılı Ocak-Mart Dönemi, Nisan-Haziran Dönemi, Temmuz-Eylül Dönemi, Ekim-Aralık Dönemi” olarak belirtildiği,

Wind İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti.den alınan fiyat teklifin dayanağını teşkil eden Ek-O.6 no’lu satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde; geçici vergi beyanname döneminin tutanakta “2017 Yılı 1, 2 ve 4’üncü Dönemi” olarak belirtildiği, bir diğer tutanakta ise “2017 Yılı 3’üncü ve 4’üncü Dönemi” olarak belirtildiği görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci ve 45.1.13.11’inci maddeleri uyarınca fiyat teklifinde yer alan birim fiyatın dayanağını teşkil eden satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde ihale tarihinden önceki son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin esas alınması gerektiği, ihale tarihinden önceki son ve daha önceki vergi beyanname dönemlerindeki birim satış tutarlarının birlikte dikkate alınmak suretiyle ağırlıklı ortalama birim satış tutarı belirlenmesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda sözü edilen tutanaklarda ise ihale tarihinden önceki son ve daha önceki vergi beyanname dönemlerinin birlikte dikkate alınarak ağırlıklı ortalama birim satış tutarları oluşturulduğu anlaşıldığından, söz konusu tutanakların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1 ve 45.1.13.11’inci maddelerindeki açıklamalara uygun olmadığı, bu şekilde belirlenen ağırlıklı ortalama birim satış tutarı esas alınarak düzenlenen fiyat tekliflerinin dayanak alınamayacağı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca İntetra Elektronik San Tic. A.Ş.den alınan fiyat tekliflerine ilişkin Ek-O.6 no’lu satış tutarı tespit tutanakları incelendiğinde; tutanaklardan birisinde geçici vergi beyanname döneminin “2017 yılı 3’üncü ve 4’üncü dönemi” olarak belirtildiği, söz konusu tutanaktaki vergi beyanname dönemlerinin birlikte dikkate alınamayacağı, diğer bir tutanakta ise geçici vergi beyanname döneminin “2018 Yılı 1. Dönem” olarak belirtildiği, “2018 Yılı 1. dönem” olarak belirtilen vergi beyanname döneminin ise Tebliğ’in 45.1.13.11’inci maddesinde açıklanan ihale tarihi itibariyle son (2017 4. dönem) veya bir önceki (2017 3. dönem) dönem olmadığı görüldüğünden, söz konusu tutanağa dayanılarak düzenlenen fiyat teklifinin de uygun kabul edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak; yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Siemens San. ve Tic. A.Ş.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.