| BAŞVURU SAHİBİ:
Seda İnş. Tic. Madencilik ve San. A.Ş. – İz Grup Madencilik Taah. İnş. Mak. Proje İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. .- Me-Yu İnş. Taah. Mühendislik San. ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığı
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/548489 İhale Kayıt Numaralı “(Eskişehir-Sarıcakaya) Ayr Sakarıılıca-Mihalgazi İl Yolu Km: 0+000-24+500 Arası Yol Yapımı Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Köprüler ve Üstyapı Yapılması İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü tarafından 04.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “(Eskişehir-Sarıcakaya) Ayr Sakarıılıca-Mihalgazi İl Yolu Km: 0+000-24+500 Arası Yol Yapımı Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Köprüler ve Üstyapı Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Seda İnş. Tic. Madencilik ve San. A.Ş. – İz Grup Madencilik Taah. İnş. Mak. Proje İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. .- Me-Yu İnş. Taah. Mühendislik San. ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığının 06.04.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.04.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.04.2020 tarih ve 17736 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.04.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/682 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Söz konusu ihalede İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesinde yer alan düzenlemeler gereği, kendi malı makine ve ekipmanın tevsiki amacıyla sunmuş oldukları finansal kiralama sözleşmesinin, noter onaylı olmadığı gerekçesi ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının; kamu ihale mevzuatında yer alan ilgili hükümler ile dilekçesinde yer verilen kurul ve mahkeme kararları dikkate alındığında hukuka aykırı olduğu,
2) Aşırı düşük teklif açıklamalarının idare tarafından “S4 poz numaralı iş kaleminde “Çam kerestesi (II.sınıf) (TS 1265) (TS EN 844-6, 9, 12) (TS EN 1309-1, TS EN 1310, TS EN 1311, TS EN 1313-1,
2 ) ” pozu için istekli tarafından fiyat teklifi alınarak sunulan 530 TL/m3 çam kerestesi bedelinin; İdaremizce yapılan piyasa araştırmalarında Çam kerestesi (II.sınıf) fiyatlarının 2.000,00 TL/m3 ile 2.400,00 TL/m3 arasında olduğu görülmüştür. İstekli tarafından sunulan 530 TL/m3 gerçek piyasa koşullarını yansıtmadığı, çam kereste bedelini tevsik için sunulan belgelerde yer alan bedelin piyasanın gerçekleriyle örtüşmediği bu itibarla şeklen, Kamu İhale Genel Tebliğine uygun açıklama yapılmış olmasının hayatın gerçeklerinin önüne geçemeyeceği ve İdarece ihale dokümanında belirtilen özellik ve miktardaki Çam kerestesi (II.sınıf)’nın bu fiyatlara alınmasının mümkün olmayacağı” gerekçesi ile uygun görülmediği, idarece açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan hangi düzenlemeye aykırı olduğunun belirtilmediği, sunmuş oldukları belgeler ile yapmış oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesinin, kamu ihale mevzuatında yer alan ilgili hükümler ile dilekçesinde yer verilen kurul ve mahkeme kararları dikkate alındığında hukuka aykırı olduğu bununla birlikte teklif bedeli kendi tekliflerinden daha düşük olan ve aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülmeyen 4 isteklinin tekliflerinin (Kayaoğlu İnş. San. ve Tic. A.Ş. + Danış Yapı Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ort., Kayahan İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş., Nesce İnş. En. ve Tic. A.Ş., Mh Taah. İnş. A.Ş.+ Oze İnş. Bet. San. ve Tic. A.Ş. İş Ort.) idarenin eleme gerekçeleri yanında ayrıca dilekçelerinde yer verilen hususlar bakımından da değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. Adaylar veya istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini başvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur.
(2) Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez. Ancak, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde, Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri veya bunların noter onaylı suretleri de kabul edilir.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır.
(2) Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede, aday veya isteklinin kendi malı olması istenen ve teknik kriterlerine yönelik düzenleme yapılan, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.
(3) Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur.
(4) Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.
(5) İş ortaklığında, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ortakların biri veya birkaçı tarafından sağlanır. Konsorsiyumda, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ilişkin belgeler her bir ortağın kendi kısmı göz önünde bulundurularak ortaklardan ayrı ayrı istenir ve değerlendirilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İhale Uygulama Yönetmeliklerinin tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeleri düzenleyen maddelerinde kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu hükme bağlanmıştır. İdareler tarafından bazı tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için aday veya isteklinin kendi malı olma şartının aranması durumunda; kendi malı olması istenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik kriter ve özelliklerine ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilecek, aday veya istekliler de kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) raporu ile tevsik edeceklerdir. Makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma koşulunun aranmaması durumunda ise aday veya isteklilerden başvuru veya teklifleri kapsamında (taahhütname, yapı araçları taahhütnamesi, kira sözleşmesi, vb.) herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir.
9.2. Yapım işi ihalelerinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen; tesis, makine, teçhizat ve ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilecektir.” açıklaması,
İdari Şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “ 1- 1 Adet Finişer (Elektronik Duyargalı ve En az 200 Ton / Saat kapasiteli) isteklinin kendi malı olacaktır,
2 – 2 Adet lastik tekerlekli silindir (En az 20 ton statik ağırlığında) isteklinin kendi malı olacaktır,
3 – 3 Adet titreşimli silindir (En az 9 ton statik ağırlıkta ve En az 18 ton dinamik kuvvette) isteklinin kendi malı olacaktır,
4 – 1 Adet Mekanik Stabilizasyon Plenti (En az 400 Ton / Saat kapasiteli) isteklinin kendi malı olacaktır,
5 – 1 takım Primer-Sekonder konkasör grubu (En az 110 Ton / Saat kapasiteli) isteklinin kendi malı olacaktır,
6 – 2 Adet Ekskavatör ( En az 2 ½ yd³’ lük ve En Az 210 Hp gücünde) isteklinin kendi malı olacaktır
Kendi malı makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler
1-İsteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipmanlarının, teknik kriterlerine yönelik belgelerini de başvuru veya teklif kapsamında sunmaları zorunludur.
Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair tespit tutanağı yada yeminli mali müşavir, serbest muhaseci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur.
2- Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.
3- İş ortaklığında, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ortaklarının biri veya birkaçı tarafından sağlanır. Konsorsiyumda, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ilişkin belgeler her bir ortağın kendi kısmı göz önünde bulundurularak ortaklardan ayrı istenir ve değerlendirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamalarından, isteklilerin belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini veya ihale/son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini teklifleri kapsamında sunabilecekleri, noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşımasının zorunlu olduğu, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanların geçerli kabul edilmeyeceği, belgelerin sunuluş şekli açısından iddiaya konu finansal kiralama sözleşmesine özel ayrı bir düzenlemenin mevzuatta bulunmadığı, adı geçen belgenin de Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde yer alan genel hükümlere tabi olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede başvuru sahibi isteklinin teklifi kapsamında kendi malına ilişkin olarak 15.03.2018 tarih ve 71676 no’lu finansal kiralama sözleşmesini sunduğu, anılan sözleşmede serbest muhasebeci mali müşavir kaşelerinin bulunduğu, bunun dışında herhangi bir noter onayı veya idare tarafından onaylanmış aslının aynı olduğuna dair bir şerh ya da onayın yer almadığı görülmüştür.
Bu çerçevede finansal kiralama sözleşmesi ve ekleri ile sunulan belgelerinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesi çerçevesinde belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunulmadığı, bunun yerine anılan belgelerin SMMM kaşeli ve imzalı olarak sunulduğu iddiaya konu finansal kiralama sözleşmesine dair mevzuatta özel ya da ayrı bir düzenlemenin bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir… Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır… İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir” hükmü,
Anılan Kanunun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.
…
belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Anılan Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “İtirazen şikayet başvuruları” başlıklı 14’üncü maddesinde “(1) İdareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.
…
(3) Şikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler bu hususa ilişkin başvuruyu itirazen şikayet başvurusu olarak doğrudan Kuruma yaparlar.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
…
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
…
hakkında başvuruda bulunabilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
…
Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
…
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, tekliflerin alınması, açılması, tekliflerin değerlendirilmesi ve aşırı düşük tekliflerin tespiti aşamalarının birbirini takip eden işlemler olduğu, ihale sürecinde tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verileceği, belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin yeterlik kriterleri açısından ayrıntılı değerlendirilmesine geçileceği, ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak istemesi gerektiği, isteklilerin açıklamaları kapsamında üçüncü kişilerden alacağı fiyat tekliflerini analizlerine dayanak teşkil edebilecekleri, yapılacak değerlendirme sonucunda idarenin aşırı düşük teklif açıklamalarını uygun bulmaması halinde, gerekçelerini sadece ilgili madde numaralarına atıf yaparak değil, aynı zamanda hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğunu da belirterek kesinleşen ihale kararında yer vermesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte itirazen şikayetin, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden istekliler tarafından; yeterlik kriteri veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına yönelik idari işlem veya eylemler gibi fiilen gerçekleşen durumlara karşı yapılabileceği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, S4 numaralı iş kaleminde yer alan “Çam kerestesi (II. sınıf) (TS 1265) (TS EN 844-6, 9, 12) (TS EN 1309-1, TS EN 1310, TS EN 1311, TS EN 1313-1, 2) ” analiz girdisine ilişkin 16.01.2020 tarihli ve 530 TL/m3 tutarlı fiyat teklifini sunmuş olduğu görülmüştür.
25.03.2020 tarihli ihale komisyon kararı incelendiğinde, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleriyle ihale sürecinde teklif değerlendirme aşaması için öngörülen kurgudan farklı olarak idare tarafından öncelikle teklifi sınır değer altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, mesleki ve teknik yeterlik ile aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin değerlendirmelerin birlikte yapıldığı görülmüştür. Mesleki ve teknik yeterlik açısından teklifi uygun görülmeyen bir istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesinin şikayet ve itirazen şikayet süreçlerinde başvuru ehliyeti ve incelemenin kapsamı açısından bir takım sorunlara neden olabileceği düşünülmektedir. Nitekim, söz konusu ihale komisyon kararından, aşırı düşük teklif değerlendirme aşamasında iken başvuru sahibi isteklinin teklifi kapsamında sunmuş olduğu finansal kiralama sözleşmesinin noter onayının olmadığının tespit edildiği, bu nedenle söz konusu isteklinin teklifinin hem bahse konu yeterlik kriteri, hem de aşırı düşük teklif açıklaması açısından uygun görülmeyerek değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar idarenin başvuru sahibi isteklinin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alarak yapmış olduğu açıklamayı, “piyasa koşullarına ve hayatın gerçeklerine aykırı olması nedeniyle” reddetmesine ilişkin mevzuatta bir düzenleme bulunmadığı değerlendirilse de diğer taraftan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde yer alan hüküm gereği başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönündeki kararın yerinde olduğu dikkate alındığında başvuru sahibinin teklifini tekrar değerlendirmeye alınmasını gerektirir bir durumun ortaya çıkmadığı değerlendirilmiştir.
Başvuru sahibinin “İhale komisyon kararı ile aşırı düşük teklif değerlendirmesi uygun görülmeyerek elenen ve teklifleri kendilerininkinden daha düşük olan teklif sahibi isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının ayrıca dilekçesinde yer verilen gerekçelerle de uygun görülmeyerek değerlendirme dışı bırakılması” yönündeki iddiası ile ilgili olarak ise; nihai teklif bedelinin fiyat ve fiyat dışı unsurlarla birlikte hesaplandığı, aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyen isteklilerin fiyat dışı unsurlar dahil edilerek hesaplanacak nihai teklif bedellerinin bu aşamada hesaplanmadığı dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasında yer verdiği üzere incelemeye konu edilecek kendi teklifinden daha düşük teklif sahibi isteklerinin bu aşamada belirlenmediği, söz konusu hesabın sadece geçerli teklifler için yapıldığı ve bu şekilde ekonomik açıdan en avantajlı tekliflerin belirlendiği, aşırı düşük teklifleri uygun görülmeyenler arasında fiyat açısından bir sıralama yapılmasının da mümkün olmadığı, kaldı ki yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri düşünüldüğünde itirazen şikayet mekanizmasının inceleme kapsamının –başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının bir şekilde daha sonra uygun görülmesi yanında kendi teklifinden daha düşük – teklif sahibi isteklilerin de- ihale komisyon kararında yer alan elenme gerekçelerinin uygun görülmeyerek tekliflerinin tekrar değerlendirilmeye alınması durumlarının gelecekte birlikte gerçekleşebileceği farazi durumlardan ziyade ihale sürecinde gerçekleşen fiili işlem ve eylemler olduğu, dolayısıyla gelinen noktada başvuru sahibinin iddiasında yer verdiği, kendi teklifi ve diğer aşırı düşük teklif sahiplerinin tekliflerinin değerlendirmeye alınması olasılığına karşın menfaat kaybının önüne geçmek maksadı ile diğer isteklilerin dilekçesinde yer verdiği başkaca gerekçelerle de elenmeleri gerektirir bir durumun ortaya çıkmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin 2’inci iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi |