Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde sınır değerin ne şekilde tespit edileceği açıklanmış olup, sınır değerin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetin 1,30’a bölünmesi ile bulunacağı belirtilmiştir. Başvuruya konu ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmayıp, yaklaşık maliyetin 1,30’a bölünmesi ile bulunan (999.001,17/1,30) 768.462,44 TL’nin (sınır değer) altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamasının istenilerek ihalenin sonuçlandırılması gerektiği

İhaleyi Yapan Daire: 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

Başvuruya Konu İhale: 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Sadiler Gıda ve İth. Mad. İnş. Taah. Orm. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

Mevlana Mah. 101087 Sk. No : 2 Toroslar/MERSİN

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Orman Genel Müdürlüğü Elazığ Orman Bölge Müdürlüğü

Üniversite Mahallesi Zübeyde Hanim Caddesi 123 23000 ELAZIĞ

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2016/42657İhale Kayıt Numaralı “Baskil Odabaşı Sahası Makinalı Toprak İşleme, Çukur Şeklinde Toprak İşleme ve Doldurulması, Galvanizli Kafes Tel Eşik Yapımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Orman Genel Müdürlüğü Elazığ Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 22.03.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Baskil Odabaşı Sahası Makinalı Toprak İşleme, Çukur Şeklinde Toprak İşleme ve Doldurulması, Galvanizli Kafes Tel Eşik Yapımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Sadiler Gıda ve İth. Mad. İnş. Taah. Orm. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 06.04.2016 tarihinde yaptığı şikâyet hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 19.04.2016 tarih ve 24296 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.04.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/983 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, yaklaşık maliyetin 970.000,00 TL olarak açıklandığı başvuruya konu ihalede, ihalenin 483.670,00 TL teklif veren istekli üzerinde bırakıldığı, İdari Şartname’nin 33.2’nci maddesinde aşırı düşük sorgulaması yapılacağının düzenlendiği, ancak idarece herhangi bir sorgulama yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, idareye yapılan şikayet dilekçesine herhangi bir cevap verilmeden sözleşme davet yazısının 11.04.2015 tarihinde EKAP üzerinden gönderildiği, bu durumun mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

            b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

            gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

 gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırır.

c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.

 (3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur…” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı maddesinde “79.1.Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir…”  açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin; 2.1’nci maddesinde “İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Baskil Odabaşı Sahası Makinalı Toprak İşleme, Çukur Şeklinde Toprak İşleme ve Doldurulması, Galvanizli Kafes Tel Eşik Yapımı işi

b) Miktarı ve türü:

469 km Gradoni Tipi Buror Teras, 13.500 Adet Çukru Şeklinde Toprak İşlemesi ve Doldurulması, 5.700 metre Galvanizli Kafes Tel Eşik Yapımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Elazığ İli, Baskil İlçesi, Odabaşı Sahaları

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

33’üncü maddesinde “Sınır değer

33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

            33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. …İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

35’inici maddesinde  “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi

           35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.

            35.1.1. Bu madde boş bırakılmıştır

            35.2. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen kriterler sırasıyla dikkate alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

           35.3. Avro veya ABD Doları olarak teklif verildiğinde ihale saatindeki kur dikkate alınacaktır. Verilen yabancı teklif Türk Lirasına çevrilerek Birim Fiyat Teklifi bulunacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca, yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısının üzerinde olan ihalelerde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanun’un 38’inci maddesine göre açıklama istenmesi gerektiği hükme bağlanmış olup, söz konusu hükme uygun olarak İdari Şartname’nin 33.2’nci maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerin aşırı düşük sorgulamasına tabi tutularak ihalenin sonuçlandırılacağı düzenlenmiştir.

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyası kapsamından, söz konusu ihalede aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığına ilişkin herhangi bir belgeye rastlanmamıştır. Keza ihale komisyon kararında da ihalenin en düşük teklif veren istekli üzerinde bırakıldığı belirtilmiştir. Ayrıca, ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen ve ihale komisyonu başkan ve üyeleri tarafından imzalanan bir yazıda, İdari Şartname’de teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama istenileceği düzenlenmekle birlikte, ihale dokümanının kapalı olarak geldiği ve maddenin değiştirilemediği, bölgede gerçekleştirilen makineli toprak işlerinde aşırı düşük teklif sorgulamasının yapılmadığı,  söz konusu ihalelerde tenzilat oranının % 50-60 civarında olduğu, toprak işleme süresinin bölgelerinde kısıtlı olduğu, açıklama istenilirse bu sürenin geçeceğinin düşünüldüğü, keza açıklama istenildiği takdirde istekliler arasında anlaşma olabileceğinin fark edildiği belirtilmiş, ayrıca başvuru sahibi istekli ile ihale üzerinde bırakılan istekli arasında akrabalık bağının mevcut olduğunun dosyadan anlaşıldığı, diğer taraftan açıklamada bulunmayan isteklilere yönelik herhangi bir müeyyidenin bulunmadığı, bu durumun anlaşma zemini oluşturduğu, aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği takdirde ihalenin teklifi yüksek olan isteklinin üzerinde kalacağı ve bu durumun kurumlarını zarara uğratacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen tespitlerden, İdari Şartname’de teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama istenilerek ihalenin sonuçlandırılacağının düzenlendiği görülmüş olup, gerek komisyon kararından gerekse ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen yazıdan, ihale komisyonunca aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı hususunun sabit olduğu anlaşılmıştır. İhale komisyonunun, ihale dokümanının bir parçası olan İdari Şartname’de yer alan düzenlemelere göre ihale işlemlerini sonuçlandırması gerekmekte olup, komisyonca yukarı belirtilen gerekçelerden bahisle sorgulama yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu anlaşılmıştır. Öte yandan, aşırı düşük teklif sorgulama sisteminin isteklilere anlaşma zemini sağladığı gibi gerekçelerin soyut olduğu, istekliler arasında herhangi bir anlaşma olduğu şüphesi halinde konunun ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına ihbar edilebileceği; idarenin ihale işlem dosyasında gönderdiği yazıda belirtilen diğer hususların ise ihale hazırlık sürecinde ele alınarak; yaklaşık maliyetin piyasa rayiçleri ile uyumlu bir şekilde tespit edilmek suretiyle, ihale sürecinin işin yapılacağı tarihi riske sokmayacağı bir zamanda başlanılarak çözülebileceği anlaşılmıştır. Hemen belirtmek gerekir ki bütün bunların yanı sıra, idarenin yapılan sorgulama sonucunda geçerli olarak kalan tekliflerin ekonomik açıdan avantajlı olup olmadığı hususunda değerlendirme yapma yetkisi de her zaman bulunmaktadır.

Ayrıca, dosya kapsamından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sözleşmeye davet edildiği görülmekle birlikte, henüz sözleşmenin imzalanmadığı anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde sınır değerin ne şekilde tespit edileceği açıklanmış olup, sınır değerin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetin 1,30’a bölünmesi ile bulunacağı belirtilmiştir. Başvuruya konu ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmayıp, yaklaşık maliyetin 1,30’a bölünmesi ile bulunan (999.001,17/1,30) 768.462,44 TL’nin (sınır değer) altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamasının istenilerek ihalenin sonuçlandırılması gerektiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla başvur sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.