Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün bir anonim şirket ile akdettiği kira sözleşmesinin daha sonra idare tarafından iptal edilmesi

Kamusal malların kiraya verilmesinden doğan uyuşmazlıklara ilişkin yargı kararlarını incelemeye geçmeden önce, kararları doğru okumak bakımından bazı hususlara açıklık getirmek gerekmektedir.

kamusal maldan yararlanmayı konu alan sözleşmelerde, yararlanmanın kapsamını ve sınırını söz konusu mal üzerindeki tahsisin belirleyeceğinden bahsetmiştik. Tahsis, bir mala verilen işlev olduğuna göre, kamusal malın kiraya verilmesiyle, bu mal başka bir amaca özgülenmiş, dolayısıyla da bu mal üzerinde yeni bir tahsis doğmuş olur.

bir mal üzerinde birden fazla tahsisin söz konusu olabileceği kabul edilmiş ancak bu hallerde ikinci tahsisi, ilk tahsisi tehlikeye düşürmemesi ve en azından bir mal üzerinde birden fazla olan bu tahsislerin birbirleriyle bağdaşabilir nitelikte olması gerektiği belirtilmiştir.

Kira sözleşmesi ile ortaya çıkan ikinci tahsis bakımından, ilk tahsisin korunması, tehlikeye düşmemesi için kimi kanunlarda önleyici hükümlere yer verilmiştir. Örneğin, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 14. maddesine göre, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları karakterine uygun kullanılmak şartı ile gerçek ve tüzel kişilere kiraya verilebilir.

Danıştay, bu hükme dayanarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün bir anonim şirket ile akdettiği kira sözleşmesinin daha sonra idare tarafından iptal edilmesinden doğan bir uyuşmazlığın çözümlenmesi görevinin idari yargının görev alanında olduğuna karar vermiştir.

“(…)Olayda da, Atatürk’ün annesi ve kız kardeşiyle birlikte ikamet ettiği korunması gerekli kültür varlığı olan evin de aralarında yer aldığı taşınmazların (Sıra evleri) Kültür Bakanlığının izniyle Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından, restorasyonu yapılmak ve turizm amaçlı kullanılmak üzere Net Holding A.Ş.’ne kiralandığı anlaşılmaktadır.

Kültür Bakanlığının izniyle Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Net Holding A.Ş. arasında düzenlenen sözleşme özel hukuk ilişkisinden kaynaklanmayıp kamu gücü kullanılarak yapılan bir sözleşme olduğundan dava konusu uyuşmazlığın çözümlenmesi idari yargının görevine girmektedir.”

Danıştay 6. D, E. 1990/1799, K. 1991/307, T. 26.02.1991