| SOSYAL SİGORTALAR KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN:Sigorta Primleri Takip ve Tahsilatı Genel Tebliği (Seri No:12)
RESMİ GAZETE NO :22214
RESMİ GAZETE TARİHİ :26.2.1995
Kurumdan ilişiksizlik belgesi almak isteyen işverenler için serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerce yapılacak incelemeler ve düzenlenecek raporlar konusunda ortaya çıkan bazı duraksamaları gidermek ve yürütülecek işlemlerde gözönünde bulundurulması gereken diğer esasları açıklamak üzere bu tebliğ düzenlenmiştir.
1) Yapımı biten ve belediyelerden iskân ruhsatı alınmak üzere Kurumca ilişiksizlik belgesi düzenlenmesi gereken özel bina inşaatlarında; Kuruma bildirilen prime esas kazançlar toplamının, binanın (ruhsatında kayıtlı alanı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca yayımlanan birim maliyet bedelinin çarpımı sonucu bulunacak) yaklaşık maliyet bedeline, Kurumca yayımlanan asgari işçilik oranlarının uygulanması yoluyla hesaplanan asgari işçilik tutarından fazla olması durumunda, ilişiksizlik belgesi, işverenin Kuruma borcunun da bulunmaması kaydıyla, herhangi bir kayıt incelemesi raporu aranmaksızın Kurumca hemen verilebilmektedir.
İhale konusu işlerde teminat iadesi için Kurumdan ilişiksizlik belgesi alınmak istendiğinde ise, Kurumabildirilen prime esas kazançlar toplamı bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarından fazla olsa bile, Kurumca, ilişiksizlik belgesi mutlaka bir kayıt inceleme raporuna dayanılarak verilmekte idi.
Bu konuda uygulama birliği sağlamak ve işlemleri kolaylaştırarak hızlandırmak üzere, bundan böyle ihale konusu işlerde de; Kuruma bildirilen prime esas kazançlar toplamının, müteahhite ödenen toplam istihkak tutarına, Kurumca yayımlanmış olan asgari işçilik oranlarının uygulanması sonucu bulunacak asgari işçilik tutarından fazla olması durumunda, ilişiksizlik belgesi, işverenin Kuruma borcunun da bulunmaması kaydıyla, herhangi bir kayıt incelemesi raporu aranmaksızın Kurumca, hemen verilebilecektir. Bu açıdan, işin bitiş tarihi ne olursa olsun, yürütülecek işlemlerde bir ayrıcalık bulunmamaktadır.
Bilindiği gibi; Söz konusu işlerin bazı bölümleri başka işverenlere, aynı işyeri dosyasından kuruma işçilik bildirilmek “suretiyle veya Kuruma kendi işyerinden işçilik bildirilerek taşeron tarafından müteahhite işçilik içeren fatura verilmek suretiyle yaptırılabilmektedir. Bu bakımdan, dosya memurunca yapılan ilk değerlendirme aşamasında, işverenin defter ve belgelerinin dosya memurunca incelenmesi söz konusu olmadığından, herhangi bir şekilde Kuruma ayrı dosyadan işçilik bildirilmiş olan yada bu iş için işçilik bildirilmemesi gereken başka işyerlerine ilişkin olası işçilik ödemeleri (başka bir söyleyişle faturalı işçilikler) dolayısıyla yukarıda sözü edilen asgari işçilik oranları 2 puan eksiltilerek uygulanmakta idi. Ancak,daha objektif olunabilmesi açısından, ilk değerlendirme aşamasında bu oranların 2 puan eksiltilerek uygulanması1 yerine % eksiltilerek uygulanması uygun
./..
-2-
görülmüştür. Bu arada ,söz konusu eksiltmenin, yalnızca rapor düzenlenmeksizin (dosya memurunca) yapılan İlk değerlendirme aşamasında gözönünde bulundurulacağı, rapor
düzenleme aşamasında böyle bir eksiltmeye gidilmeyeceği ve Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarının olası Faturalı işçilikler yerine gerçek faturalı işçiliklere güre hesaplanacağı gözden ırak tutulmamalıdır.
Bu durumda, (5) ve (10) Seri No’lu Sigorta Primleri Takip ve Tahsilatı Genel Tebliğinde sözü edilen ilişiksizlik belgesi raporunun, yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde ilk değerlendirme aşamasında hesaplanacak olan asgari işçilik tutarının altında işçilik bildirilmesi söz konusu olan ve yapılacak kayıt incelemesi sonucunda yeterli işçilik bildirildiği saptanabilecek işler için düzenlenmesi gerektiği kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Öte yandan; Yapılacak değerlendirmeler sırasında yalnızca rapor tarihinden önce Kuruma verilmiş (faaliyet dönemine ilişkin) aylık sigorta primleri bildirgelerinde kayıtlı1 sigorta primlerine :esas kazanç tutarlarının gözönünde bulundurulması gerekmektedir. Aylık bildirgeye dayanmadan Kuruma yapılan ödemeler kıyaslama işlemi sırasında gözönünde bulundurulamayacağından ve yasal süre geçtikten sonra Kuruma verilen bildirge ve bordrolar için idari para cezası uygulanması gerektiğinden, prim belgelerinin yasal süre içerisinde verilmesine özen gösterilmelidir.
2) Kuruma bildirilen işçilik tutarı ile bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarının kıyaslanması işleminin 1.1.1994 tarihinden sonra biten işlere uygulanması sırasında, bu tarihten sonraki dönem için belirlenen matrah (Kuruma bildirilmesi gereken sigorta primlerine esas kazançlar veya işçilik tutarı) ve bildirilen işçilik (Kuruma verilen aylık bildirgelerde kayıtlı sigorta primlerine esas kazançlar toplamı) gözönünde bulundurulmak suretiyle aşağıdaki esaslara göre kıyaslama yapılacaktır.
2-1) Özel Bina İnşaatlarında :
1.1.1994 tarihinden sonraki dönem için belirlenen matrah ve belirlenen işçilik üzerinden yapılacak kıyaslama işlemi, 1.1.1994 tarihinden önce başlayan ve bu tarihten sonra biten işler içinde geçerli olacaktır. Buna bağlı olarak, 1.1.1994 tarihinden önce bitirilmiş bölümleri için bu tarihten önce iskân ruhsatı alınmış bulunan özel bina inşaatlarında, kalan bölüm için kıyaslama yapılacaktır.
Bu bakımdan, 1.1.1994 tarihinden önce bitirilmiş bölümleri için bu tarihten önce iskan ruhsatı alınmış bulunan özel bina inşaatlarında; Kalan bölüm için yaklaşık maliyet bedeli, bir önceki iskan ruhsatı tarihi başlangıç alınmak suretiyle bulunacak, Kuruma ıbildirilen işçilik tutarı ise, yaşağıdaki esaslara göre hesaplanacak olan Kuruma bildirilmesi gereken asgari, işçilik tutarı ile kıyaslanacaktır.
i) Rapor Düzenlenmeksizin Yapılan İlk Değerlendirme Aşaması:
Yaklaşık maliyet bedeline asgari işçilik oranlarının % eksiltilerek uygulanması sonucu bulunan asgari işçilik tutarı, yukarıda anılan Tebliğin 3. maddesine göre saptanan işin başlangıç ve bitiş tarihleri arasındaki Faaliyet süresi içinde yer alan gün sayısına bölünecek ve bir güne düşen asgari işçilik tutarı bulunacaktır.
./..
-3-
Günlük asgari işçilik tutarı olarak adlandırılabilecek bu tutar, inşaatın 1.1.1994 tarihinden sonraki (Faaliyet süresine ilişkin) gün sayısı ile çarpılarak, bu tarihten sonraki dönem için Kuruma bildirilmesi gereken, asgari işçilik tutarı hesaplanmış olacaktır.
Böylece, 1.1.1994 tarihinden sonrası için hesaplanmış olan asgari işçilik tutarı, yine aynı tarihten sonra Kuruma (aylık sigorta primleri bildirgeleri ile) bildirilmiş bulunan prime esas kazançlar toplamı ile kıyaslanacak ve bildirilen tutarın yüksek olması durumunda ilişiksizlik belgesi bir kayıt incelemesi raporu aranmaksızın hemen verilebilecektir.
Bu kıyaslama sonucu Kuruma bildirilen1 işçilik tutarının az bulunması durumunda, 3568 sayılı Yasaya göre yetki almış serbest muhasebeci mali müşavirlere veyat yeminli mali müşavirlere rapor düzenlettirilmesi yolu seçilmiş ise, bu kez,aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde düzenlenmiş raporlara göre ilişiksizlik belgesi verilecektir.
ii) Rapor Düzenlenirken Yapılan Değerlendirme Aşaması:
Niteliği Kurumca belirlenen ve o işe ilişkin olarak işveren kayıtlarında yer alan malzemeli işçilik ödemeleri, bina için hesaplanan yaklaşık maliyet bedelinden düşüldükten sonra, kalan tutar ile asgari işçilik oranı (herhangi bir eksiltme uygulanmaksızın) çarpılacak ve bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı bulunacaktır.
Varsa,işyeri kayıtlarında yer alan ve salt işçilik içeren faturalı ödemeler de bu tutardan (yaklaşık maliyet bedeline asgari işçilik ücreti oranı uygulanmak suretiyle bulunan asgari işçilik tutarından) düşülecek ve Kuruma bildirilmesi gereken asıl asgari işçilik tutarı bu suretle belirlenmiş olacaktır.
Yukarıdaki şekilde faturalı işçilik ödemeleri de düşüldükten sonra bulunan asıl asgari işçilik tutarı (yukarıda anılan Tebliğin 3. maddesine göre saptanan işin başlangıç ve bitiş tarihleri arasındaki ) faaliyet süresi içinde yer alan gün sayısına bölünecek ve bir güne düşen asgari işçilik tutarı bulunacaktır.
Günlük asgari işçilik tutarı olarak adlandırılacak bu tutar, inşaatın 1.1.1994 tarihinden sonraki (faaliyet süresine ilişkin) gün sayısı ile çarpılarak, bu tarihten sonraki dönem için Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı hesaplanmış olacaktır.
Böylece, 1.1.1994 tarihinden sonrası için hesaplanmış olan asgari işçilik tutarı, yine aynı tarihten sonra Kuruma (aylık sigorta primleri bildirgeleri ile) bildirilmiş bulunan prime esas kazançlar toplamı ile kıyaslanacak ve bildirilen tutarın yüksek olması durumunda ilişiksizlik belgesi verilebileceğine ilişkin rapor düzenlenecektir.
2.2) İhale Konusu İşlerde :
Bilindiği üzere kıyaslama işlemi sırasında, azal bina inşaatlarındaki yaklaşık maliyet bedelinin yerine, ihale konusu işlerde,Ödenen toplam istihkak tutarı esas alınmaktadır.
i) Rapor Düzenlenmeksizin Yapılan İlk Değerlendirme Aşaması:
./..
-4-
Müteahhite ödenen toplam istihkak tutarına asgari işçilik oranlarının % eksiltilerek uygulanması sonucu bulunan asgari işçilik tutarı, işin başlangıç ve bitiş tarihleri
arasındaki faaliyet süresi içinde yer alan gün sayısına bölünecek ve bir güne düşen asgari işçilik tutarı bulunacaktır.
Bu şekilde bulunan günlük asgari işçilik tutarı 1.1.1994 tarihinden sonraki (faaliyet süresine ilişkin) gün sayısı ile çarpılarak, bu tarihten sonraki dönem için Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı hesaplanmış olacaktır.
Böylece, 1.1.1994 tarihinden sonrası için hesaplanmış olan asgari işçilik tutarı, yine aynı tarihten sonra Kuruma (aylık sigorta primleri bildirgeleri ile) bildirilmiş bulunan prime esas kazançlar toplamı ile kıyaslanacak ve bildirilen tutarın yüksek olması durumunda ilişiksizlik belgesi bir kayıt incelemesi raporu aranmaksızın hemen verilebilecektir.
Bu kıyaslama sonucu Kuruma bildirilen işçilik tutarının az bulunması durumunda, 3568 sayılı Yasaya göre yetki almış meslek mensuplarına rapor düzenlettirilmesi yolu seçilmiş ise, bu kez, aşağıdaki..açıklamalar çerçevesinde düzenlenmiş raporlara göre ilişiksizlik belgesi verilecektir.
ii) Rapor Düzenlenirken Yapılan Değerlendirme Aşaması:
Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı Toplam istihkaktan işveren kayıtlarında yer alan faturaya dayalı malzemeli işçilik ödemeleri düşüldükten sonra kalan tutara asgari işçilik oranı uygulanarak bulunan asgari işçilik tutarından,(varsa) salt işçilik içeren faturalı ödemeler de düşülerek hesaplanacaktır.
Bu şekilde bulunan asgari işçilik tutarı, yukarıda belirtildiği şekilde saptanan faaliyet süresi içindeki gün sayısına bölünerek bir güne düşen asgari işçilik tutarı bulunacak ve bulunan bu tutar da 1.1.1994 tarihinden sonraki (faaliyet süresine, ilişkin) gün sayısı ile çarpılarak bu tarihten sonraki dönem için Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı hesaplanmış olacaktır.
Böylece hesaplanan tutar, o işyerinden 1.1.1994 tarihinden sonra (aylık sigorta primleri bildirgeleri ile) Kuruma bildirilmiş bulunan sigorta primine esas kazançlar toplamı ile kıyaslanacak ve bildirilen tutarın yüksek olması durumunda ilişiksizlik belgesi verilebileceğine ilişkin rapor düzenlenecektir.
3)-Yukarıda sözü edilen değerlendirmeler sırasında; Kıst gün sayısının hesabı açısından, değerlendirme süresinin başlangıç ve bitiş tarihlerine isabet eden aylarda takvim gün sayısı, diğer aylarda ise (takvim gün sayısı ne olursa olsun ) her ay 30 gün üzerinden işleme alınacaktır.
4) Öte yandan; Meslek mensuplarınca 1.1.1994 gününden Önce biten işler için de rapor düzenlenebilecek, ancak, bu işler için, yaklaşık maliyet bedelinin veya ödenen istihkak toplamının belirlenerek asgari işçilik oranı uygulanmak suretiyle Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarının hesaplanması yoluna gidilmeyecek düzenlenecek raporlarda yalnızca, işveren kayıtlarının Kuruma yapılan bildirimleri doğrulayıp doğrulamadığına ve bildirilen işçiliklere ilişkin primlerin, gecikme zammı ve idarî para cezalarının kuruma ödenmiş bulunduğuna, dolayısıyla işverenlerin Kuruma borcu bulunmadığına yönelik olarak (5) Seri No’lu Tebliğde belirtilen değerlendirmelere yer verilecektir.
./..
-5-
5) 30.9.1994 günlü ve 22067 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (10) Seri No’lu Tebliğin eki (l)numaralı tabloda yer almayan ve ilgili meslek kuruluşlarının görüşü doğrultusunda belirlenen bazı işkollarına ilişkin asgari işçilik ücreti oranlarına bu Tebliğin ekinde yer verilmiştir.:İleride belirlenecek yeni işkollarına ilişkin işçilik ücreti oranları da zaman zaman bu şekilde yayımlanacaktır.
Öte yandan; Anılan Tebliğin 2. maddesinin üçüncü fıkrasında, konusu yalnızca işçilik olan ve müteahhidin malzeme kullanmasını gerektirmeyen ihaleli işlerde “istihkak toplamından % kâr payı düşülerek u asgari işçilik ücreti oranının” uygulanacağı belirtilmişse de, bu işçilik ücreti oranının asgari sınırı yansıtmadığı anlaşılmıştır.
Bu bakımdan, yapılan incelemeler sonucunda, konusu yalnızca işçilik olan ve müteahhitin malzeme kullanmasını gerektirmeyen ihaleli işlerde uygulanacak asgari işçilik ücreti oranı % 54 olacaktır.
Buna bağlı olarak, yapılan işlere uygulanacak asgari işçilik oranlarının en çok % 54 olması ve dolayısıyla yukarıda sözü edilen (I) numaralı tabloda bu oranın üzerinde belirlenmiş olan asgari işçilik ücreti oranlarının da T olarak uygulanması gerekmektedir
6) Sözü edilen (10) Seri No’lu Tebliğin 5-. maddesinin (d) fıkrasında; Kuruma bildirilen sigorta primine esas kazançlar toplamının hesaplanan asgari işçilik tutarından az olması durumunda, faturaya dayalı nakliye bedelinin yapı yaklaşık maliyet bedelinden veya istihkaklar toplamından düşüleceği belirtilmiştir.
Mükerrer prim ödenmesinin önüne geçilmesi bakımından, Kurumda tescilli bir işyerinden sevk ve idare edilen makina parkı bulunduğu, bu parktaki araçlarda çalışanların değerlendirme konusu dışındaki bir işyerinden Kuruma bordro edildiği ve değerlendirmesi yapılmakta olan ihale konusu işe ilişkin dosyadan Kuruma bordro edilmemiş olduğu saptanarak, bu durumun işyeri kayıtlarıyla da doğrulanması ve düzenlenecek raporda da açıkça ve ayrıntılı, olarak ortaya konulması kaydıyla, faturaya dayanmayan, ancak hakediş raporlarından tespit olunan hafriyat ve nakliyat bedellerinin de ihale konusu işe ilişkin kıyaslama işlemi sırasında, toplam istihkak tutarından düşülmesi uygun görülmüştür.
7)Ayrıca işverenlerce, doğması olası prim gecikme zammı ve idari para cezası borçları tutarında teminat gösterilmesi durumunda, Kurumca ilışiksizlik belgesi verilebilmesi her an için olanaklı bulunmaktadır.
Tebliğ olunur.
./..
-6-
(10) SERİ NO’LU TEBLlĞİN EKİ (l) NUMARALI TABLODA
YERALMAYAN BAZI İŞKOLLARINA İLÎŞKİN TESPİT OLUNAN
ASGARİ ÎŞÇİLÎK ÜCRETİ ORANLARINI GÖSTERİR LİSTE
YAPILAN İŞ İŞÇİLİK ÜCRETİ ORANI
1- Ahşap palet imali
2- Oto korkuluk montajı %7
3- Süper fosfat fabrikası NPK-1 tesisi
İlave elek imal ve montajı
4-Asansör tesisatı %7
5-Gemi onarımı (kaynak ve elektrik işleriyle
boyama, raspalama ve çapaklama işleri |