malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılacağı ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının belirtilmesi gerektiği, anılan örnek menü düzenlemesinin isteklilerin tekliflerini oluşturması sürecinde tereddütlere ve belirsizliklere sebebiyet vermemesi ve aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin açıklamalarını işin süresince kullanılacak yemeklerden eşit şartlarda sunmaları ve sunulan açıklamaların da eşit şartlarda değerlendirilmesi gerektiği
| Toplantı No | : 2020/022 |
| Gündem No | : 51 |
| Karar Tarihi | : 22.05.2020 |
| Karar No | : 2020/UH.I-925 |
| BAŞVURU SAHİBİ:
Safa Personel Hizmetleri Yemekçilik Gıda İnşaat Temizlik Oto Kiralama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE: Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2020/79544 İhale Kayıt Numaralı “Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğüne Bağlı Sağlık Tesislerinin 24 Aylık Malzemeli Yemek Pişirme Dağıtım ve Dağıtım Sonrası Hizmetlerinin Yaptırılması İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 09.04.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğüne Bağlı Sağlık Tesislerinin 24 Aylık Malzemeli Yemek Pişirme Dağıtım ve Dağıtım Sonrası Hizmetlerinin Yaptırılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Safa Personel Hizmetleri Yemekçilik Gıda İnşaat Temizlik Oto Kiralama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 03.04.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.04.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.04.2020 tarih ve 17618 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.04.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/677 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde 1. grup hastanelerde toplam 64 personel çalıştırılacağının belirtildiği, fakat engeli personele yer verilmediği, engelli işçi sayısının belirlenmemiş olmasının isteklilerin tekliflerini hazırlarken hata yapmalarına sebebiyet vereceği,
2) Teknik Şartname’nin 3.4’üncü maddesinde yeni işe alınacak personel ile hizmet süresince üç ayda bir eğitim verileceğinin düzenlendiği, eğitim verilecek personel işe alınmadan önce mi yoksa sonra mı olacağı hususunun belirlenmediği, işe başlamadan önce verilecekse eğitim süresince ödenecek işçilik maliyetinin nasıl karşılanacağının, mesai saatleri içinde mi yoksa dışında mı verileceğinin açık olmadığı, mesai saatleri dışında verilecekse fazla mesai ücretlerinin belirlenmesi gerektiği,
3) Teknik Şartname’nin 4 ve 5’inci maddelerinde taşımaya ait her türlü giderlerin (şoför, yakıt, araç, gereç, vs.) yüklenici tarafından karşılanacağının belirtildiği, ancak çalıştırılacak şoförlere personel listesinde yer verilmediği, şoförlerin personel sayısına dâhil edilmesinin gerek yaklaşık maliyetin doğru hesaplanması, gerekse de tekliflerin sağlıklı bir şekilde hazırlanması açısından önemli olduğu,
4) Teknik Şartname’nin 5’inci maddesinde taşımada kullanılacak 4 adet aracın 5 yaşını doldurmamış, kapalı tip, en az 9 m3 yükleme kapasiteli olacağının öngörüldüğü, buna göre birim fiyat teklif cetvelinde 4 adet araç için ayrı satır açılması gerektiği,
5) Teknik Şartname’nin 8’inci maddesinde gramajı bulunmayan yemeğin benzer yemek gramajları kullanılarak yapılacağının belirtildiği, menülerde bulunan yemeklerin sadece ihale dokümanında gramajı bulunan yemeklerden oluşması gerektiği, benzer yemek ifadesinin kaldırılması gerektiği, ayrıca Teknik Şartname’de yer alan örnek menüde bulunan baklava, roka salata, tavuk döner dürüm, diyet cevizli erişte ve et köfte içerik ve gramajlarının, salata komposto suyu, tanesiz çorba çeşitlerinin neler olacağının belirlenmediği, ayrıca püreli dalyan köfte ve ezogelin çorba gramajlarının sayfa sonu ve başına gelmesi sebebiyle okunamadığı, bu durumların sağlıklı teklif oluşturulmasına engel teşkil ettiği,
6) Teknik Şartname’de suyun 500 ml ve 550 ml olacağının belirtildiği, bu çelişkili durumun ortadan kaldırılması gerektiği,
7) Teknik Şartname’nin 9’uncu maddesinde alınacak numunelerin uzmanlaşmış laboratuvarlarda kontrol ettirileceği ve test ücretlerinin yüklenici tarafından karşılanacağının belirtildiği, ancak hangi analizlerin yapılacağının belirtilmediği, (örneğin bacillus cereus e.coli, vb.) mikrobiyolojik analiz içinde farklı analizlerin bulunduğu, mahkeme kararları gereği de hangi tahlililerin yapılacağının net olarak belirlenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi veya 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu veya 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamına giren ve askerlik hizmetini yaparken 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinde sayılan terör olaylarının sebep ve tesiri sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.” hükmü,
Aynı Kanun’un “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna aykırılık” başlıklı 101’inci maddesinde “Bu Kanunun 30 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her engelli ve eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için binyediyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Kamu kuruluşları da bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulamaz.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.22.Brüt asgari ücret veya üzerinde ücret ödenmesi öngörülen personelin varsa nakdi yol ve yemek bedeli dahil aylık (78.12 nci maddeye göre gün üzerinden teklif alınan hallerde günlük) ücreti, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik günü ve yılbaşı günü) yapılacak çalışmalara ilişkin ücretler ile engelli işçi ücreti gibi ayrı ayrı hesaplanması gereken her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması, malzeme giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi zorunludur. Ayrıca, ayni teklif verileceği belirtilen yemek ve yol giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi esastır. Ancak, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasına göre işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin bulunduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesinin birim fiyat teklif cetvelinde, bu iş kalemi/kalemleri kapsamındaki işlerde çalıştırılmak üzere ihale dokümanında asgari sayısı belirtilen personele ilişkin maliyetlere işçilik kaleminde değil, ait olduğu iş kalemi içerisinde yer verilecek ve istekliler de tekliflerini buna göre sunacaklardır.” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in 78.28’inci maddesinde “İsteklilerin aynı il sınırları içerisinde birden fazla iş yerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ihale dokümanında aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasının öngörüldüğü ihalelerde 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen asgari orana uyulmak kaydıyla idarece tespit edilen engelli işçi sayısı ile bu işçilerin tabi olacağı ücret grubu idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtilecek ve bu işçiler için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılacaktır. İdareler tarafından İş Kanununda belirtilen asgari oranının üzerinde engelli işçi çalıştırılmasını öngören düzenleme yapılması da mümkündür. İstekliler tarafından ihale dokümanında öngörülen engelli işçi sayısı ve bu işçiler için Hazinece karşılanacak prim teşvik tutarları dikkate alınarak teklif bedelleri oluşturulacaktır. İlgili mevzuatında engelli işçi çalıştırılmasını kısıtlayan hükümler saklıdır.” açıklaması bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin; a) Adı: Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğüne Bağlı Sağlık Tesislerinin 24 Aylık Malzemeli Yemek Pişirme Dağıtım Ve Dağıtım Sonrası Hizmetlerinin Yaptırılması İşi b) Miktarı ve türü: İhalenin 1.Kısmı toplam 4.298.030 adet İhalenin 2.Kısmı toplam 1.557.800 adet Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. c) Yapılacağı yer: 1.Kısım Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi merkez binası mutfağında yemek hazırlanacaktır. Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi merkez yerleşkesinden; Kahramanmaraş Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesine, Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Ek Hizmet Binasına ve Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Yörükselim Ek Hizmet Binasına taşımalı olarak hizmet verilecektir. 2.Kısım Elbistan İlçe Devlet Hastanesi hizmet binası mutfağında yemek hazırlanacak ve Elbistan İlçe Devlet Hastanesinden, Elbistan Ağız ve Diş Sağlığı Merkezine taşımalı olarak hizmet verilecektir.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti: İhalenin 1. Grubu için; 1 Kişi Diyetisyen veya Gıda Mühendisi (Yönetici) Asgari Ücretin % 110 fazlası 3 Kişi Aşçı Başı Asgari Ücretin % 100 fazlası 11 Kişi Aşçı Asgari Ücretin % 80 fazlası 6 Kişi Aşçı Yardımcısı Asgari Ücretin % 50 fazlası 11 Kişi Bulaşıkçı / Temizlikçi Asgari Ücret 32 Kişi Garson/Servis Elemanı Asgari Ücret olmak üzere ihalenin 1. grubu için toplam 64 kişidir.” düzenlemesi yer almıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri dikkate alındığında ihaleye katılan isteklilerin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesi uyarınca, aynı il sınırları içinde elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işverenlerinin, çalıştırdıkları toplam işçi sayısının yüzde üçü oranında engelli işçi çalıştırmaları gerektiği, ihale dokümanında aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasının öngörüldüğü ihalelerde, idarelerin 4857 sayılı Kanun uyarınca tespit ettikleri engelli işçi sayısı ile bu işçilerin tabi olacağı ücret grubunu idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtmesi ve bu işçiler için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açması gerektiği anlaşılmaktadır.
Başvuruya konu ihaleye ait ihale dokümanı incelendiğinde, ihale konusu işin malzeme dâhil yemek alımı olduğu ve işin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı niteliğinde olduğu, iş kapsamında 1’inci kısım için 64 kişi çalıştırılmasının öngörüldüğü ve ihale dokümanında engelli işçi çalıştırılıp çalıştırılmayacağına, engelli işçilerin ücretine ve sayısına yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede, başvuruya konu ihalenin 1’inci kısmının aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılması öngörülen ihale kapsamında yer aldığı, dolayısıyla söz konusu iş kapsamında asgari %3 oranında engelli işçinin çalıştırılmasının kanuni bir yükümlülük olduğu, ancak ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmadığı, birim fiyat teklif cetvelinde belirtilen iş kalemlerinin personel maliyetleri esas alınarak değil, öğün başı maliyet üzerinden hazırlandığı, dolayısıyla anılan düzenlemenin 4857 sayılı Kanun’da %3 olarak belirlenen asgari orana uyulmak kaydıyla çalıştırılacak engelli işçi sayısının istekliler tarafından dikkate alınarak işçilik maliyetinin hesaplanması ve söz konusu maliyet hesaba katılarak öğün maliyetlerinin oluşturulması gerektiğinden iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dâhil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “…Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir. … 78.31 Personele çalışma saatleri dışında ihale konusu işle ilgili eğitim verilmesi, işçiler açısından 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 66 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre fazla çalışmaya yol açacağından, fazla çalışma giderinin teklif fiyata dahil olacağının ve çalışma saatleri dışında işçinin kaç saat eğitim alacağının idari şartnamede belirtilmesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “Personel çalışma esasları” başlıklı 3.4’üncü maddesinde “…Çalışan personellerin hizmet içi eğitimleri idarenin belirleyeceği zamanlarda (üç ayda bir) yüklenici diyetisyeni tarafından, diyetisyen olmayan hastanelerde idarenin belirleyeceği kişi tarafından planlanacak ve uygulanacaktır. Hizmet içi eğitim programının konuları yüklenici tarafından belirlenecektir. Eğitime katılan elemanların katılımlarını gösterir liste her eğitim sonrası idareye sunulacaktır.” düzenlemesi yer almıştır.
Başvuruya konu ihalenin malzemeli yemek alımı ihalesi olduğu, Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan maddesinde ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak personele verilecek hizmet içi eğitimlerin idarenin belirleyeceği zamanlarda yüklenici diyetisyeni tarafından, diyetisyen olmayan hastanelerde idarenin belirleyeceği kişi tarafından planlanarak uygulanacağının düzenlendiği, ancak ihale dokümanı kapsamında yüklenici tarafından verilecek söz konusu eğitimlerin mesai saatleri dışında gerçekleştirileceğine ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı ve İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde çalışacak personel için fazla mesai öngörülmediği dikkate alındığında, ihaleye teklif verecek isteklilerin çalışma saatleri içinde yapılacağı anlaşılan eğitim giderlerini de dikkate alarak teklif fiyatlarını oluşturabileceği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti: İhalenin 1. Grubu için; 1 Kişi Diyetisyen veya Gıda Mühendisi (Yönetici) Asgari Ücretin % 110 fazlası 3 Kişi Aşçı Başı Asgari Ücretin % 100 fazlası 11 Kişi Aşçı Asgari Ücretin % 80 fazlası 6 Kişi Aşçı Yardımcısı Asgari Ücretin % 50 fazlası 11 Kişi Bulaşıkçı / Temizlikçi Asgari Ücret 32 Kişi Garson/Servis Elemanı Asgari Ücret olmak üzere ihalenin 1. grubu için toplam 64 kişidir. İhalenin 2. Grubu için; 1 Kişi Diyetisyen veya Gıda Mühendisi (Yönetici) Asgari Ücretin % 110 fazlası 1 Kişi Aşçı Başı Asgari Ücretin % 100 fazlası 2 Kişi Aşçı Asgari Ücretin % 80 fazlası 2 Kişi Aşçı Yardımcısı Asgari Ücretin % 50 fazlası 5 Kişi Bulaşıkçı / Temizlikçi Asgari Ücret 12 Kişi Garson/Servis Elemanı Asgari Ücret olmak üzere ihalenin 2. grubu için toplam 23 kişidir. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde çalışacak personel; İhalenin 1. Grubu İçin, Aşçı Başı (2 Kişi x 30,5 Gün) 61 Gün Aşçı (4 Kişi x 30,5 Gün) 122 Gün Aşçı Yardımcısı (5 Kişi x 30,5 Gün) 152,5 Gün Garson/ Servis Elemanı (22 Kişi x 30,5 Gün) 671 Gün Bulaşıkçı /Temizlikçi (10 Kişi x 30,5 Gün) 305 Gün 1.Grup sağlık tesislerinde Tatil günlerinde çalıştırılacak Toplam gün sayısı 1.311,5 Gün İhalenin 2. Grubu İçin, Aşçı Başı (1 Kişi x 30,5 Gün) 30,5 Gün Aşçı (1 Kişi x 30,5 Gün) 30,5 Gün Aşçı Yardımcısı (1 Kişi x 30,5 Gün) 30,5 Gün Garson/ Servis Elemanı (6 Kişi x 30,5 Gün) 183 Gün Bulaşıkçı /Temizlikçi (3 Kişi x 30,5 Gün) 91,5 Gün 2.Grup sağlık tesislerinde Tatil günlerinde çalıştırılacak Toplam gün sayısı 366 Gün a) Yemek ücreti: İşçilerin yemek ihtiyaçları, sunulacak hizmetin aksamayacağı bir şekilde, yüklenici tarafından ayni olarak karşılanacaktır. Ancak, yükleniciye yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için Sağlık Tesisinde çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecektir. İstekliler de tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir. b) Yol Ücreti: Her bir personel için günlük gidiş-dönüş brüt 9.00 TL *26 gün =234.00 TL (ikiyüzotuzdörttürklirası) bedel öngörülmüş olup, teklif fiyata dahil edilecektir. Bu yol ücreti işçilere nakdi olarak ödenecek ve maaş bordrosunda gösterilecektir. Teknik şartnamede belirtilen hususlardan teklif fiyata etki edecek hususlar (hizmetin yürütülmesi ile ilgili malzemeler, gıda, ekipman, cihaz,) personel, işçilik ve giyim, elektrik, su, tüp, doğal gaz, taşıma giderleri, araç, yakıt vb. araca ait diğer giderler, nakliye bedeli, teklif fiyata dahil edilecektir ve yükleniciye aittir.” düzenlemeleri,
Teknik Şartname’nin “Hizmetin yapılma yeri” başlıklı 4’üncü maddesinde “Yemek Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi merkez yerleşkesi binası ve Elbistan İlçe Devlet Hastanesi hizmet binalarının mutfaklarında hazırlanacaktır. Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi merkez yerleşkesinden; Kahramanmaraş Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi Binasına, Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Ek Hizmet Binasına ve Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Yörük Selim Ek Hizmet Binasına taşımalı olarak hizmet verilecektir. Elbistan İlçe Devlet Hastanesinde Elbistan Ağız Diş Sağlığı Merkezine taşımalı olarak hizmet verilecek olup taşımada kullanılacak tüm giderler (Şoför, Araç, Yakıt vs.) yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Hizmetin ifa sekli” başlıklı 5’inci maddesinde “Yemek Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi merkez yerleşkesi ve Elbistan İlçe Devlet Hastanesi hizmet binalarının mutfaklarında hazırlanacaktır. Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi merkez yerleşkesinden; Kahramanmaraş Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesine, Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Ek Hizmet Binasına, Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Yörükselim Ek Hizmet Binasına taşımalı olarak hizmet verilecektir. Elbistan İlçe Devlet Hastanesinden, Elbistan Ağız ve Diş Sağlığı Merkezine taşımalı olarak hizmet verilecek olup, taşımaya ait her türlü gider (Yakıt, araç, gereç vs.) yüklenici tarafından karşılanacaktır.)” düzenlemesi yer almıştır.
Başvuruya konu ihalede, taşımada kullanılacak tüm giderlerin (şoför, araç, yakıt vs.) yüklenici tarafından karşılanacağı, ihale dokümanında yemek hizmetinde görevli personele ilişkin düzenlemeler yapıldığı, ancak şoföre ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığı, idarece hazırlanan birim fiyat teklif cetveli standart formunda şoför ve diğer işçilik kalemlerine yer verilmediği anlaşılmıştır.
İncelenen ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olmadığı, ihale konusu iş için hazırlanan birim fiyat teklif cetvelinin yalnızca öğün maliyetlerinden oluştuğu, işçilik, araç vs. diğer giderlerin tamamının öğün başı maliyetlere yansıtılarak teklif sunulacağı anlaşılmaktadır. Bu çerçevede ihalede istenen personel giderinin öğün maliyetine dâhil edilmek suretiyle tekliflerin oluşturulabileceği, şoför kalemi dışındaki diğer işçilik kalemlerine ilişkin belirlenen kriterler çerçevesinde işçilik maliyetinin öngörülmesi gerektiği, şoför kalemi için ise bu şekilde ayrıntılı bir düzenleme yapılmamış olduğundan, şoför gideri için ilgili mevzuat çerçevesinde hesaplanacak asgari maliyetin altında olmayacak şekilde, ihalede 4 adet araç istendiğinden 4 adet şoföre ait asgari işçilik maliyeti öngörülmesinin yeterli olduğu ve teklif fiyata dâhil edilmesinin mümkün olduğu, bu haliyle söz konusu düzenlemenin teklif verilmesine engel olacak niteliğinin bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Teknik Şartname’nin “Hizmetin ifa sekli” başlıklı 5’inci maddesinde “…Yüklenici Firma; her öğün için idarece belirlenen saatler içerisinde, sağlığa uygun koşullarda, uygun ısıda yemek servisinin yapılması için gerekli tüm tedbirleri almak zorundadır. Taşımaya uygun özel donanıma sahip 5 yaşını doldurmamış Kapalı Tip araç ve termostatik kaplarda hasta başında 650C’nin altına düşmeyecek ısıda, soğuk yemeklerde +40C +100C ısıda yemeklerin görünüm ve lezzetini korur şekilde taşınacaktır. Taşımada kullanılacak aracın kapı ve pencereleri sinek, haşere ve diğer zararlı canlıların girmesini engelleyecek şekilde olmalı, kafes kullanımı halinde ise kafesler ince gözenekli, sökülüp takılabilir, kolay temizlenebilir olmalıdır. Araç yükleme kapasitesi 9 m3 ‘ün altında olmamalıdır. Araçların bakımları zamanında yapılmalıdır. Yemek naklinde kullanılan araçların tüm İzin ruhsat vb. belgeleri yüklenici tarafından karşılanmalı, sözleşme aşamasında idareye sunulmalıdır. Aracın kendi malı olma şartı aranmayacaktır. Ancak yüklenici araçları kiralaması halinde araç kira sözleşmesi (noter onaylı) işin süresi kadar olacak ve bir nüshası sözleşme aşamasında idareye sunulacaktır. Taşımada kullanacağı araçların kendi malı olması halinde ise araçların ruhsatlarını sözleşme imzalama aşamasında idaremize sunacaktır. Araç şoförü ile birlikte hizmet verecek olup yemek hizmetinde çalışacak işçi havuzuna dahil değildir. Şoför, yakıt, araç bakım, tamir, vergi vb. giderler yükleniciye aittir. Araç arızası vb. gibi olumsuzlukların ortaya çıkması halinde yüklenici aynı özelliklere sahip geçici bir araçla hizmete devam edecek bu süre hiçbir surette 10 iş gününü geçmeyecektir. Taşıma esnasında oluşacak aksaklıklardan yüklenici sorumludur. Araçların kullanımı esnasında araçlara veya şoförlere yazılacak her türlü ceza yüklenici tarafından ödenecektir.
Düzenlemeleri yer almıştır.
Yukarıda da aktarıldığı üzere ihale konusu iş için hazırlanan birim fiyat teklif cetvelinin yalnızca öğün maliyetlerinden oluştuğu, işçilik, araç vs. diğer giderlerin tamamının öğün başı maliyetlere yansıtılarak teklif sunulacağı anlaşılmakta olup, ihale konusu iş kapsamında 4 adet yemek taşıma aracına ilişkin maliyetin öğün maliyetine dâhil edilmek suretiyle teklif birim fiyatlarının oluşturulabileceği anlaşılmaktadır. Ayrıca malzemeli yemek hizmeti alımı ihalelerinde isteklilerin teklif fiyatlarını oluştururken idare tarafından hazırlanan örnek menüdeki girdiler ve işçilik giderlerini esas alarak teklif ettikleri birim fiyatı oluşturmaları (ana girdi, işçilik ve yardımcı girdiler) ve aşırı düşük teklif açıklamalarında da bu şekilde teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerektiği göz önüne alındığında, istekliler tarafından söz konusu giderin öğün maliyetine dâhil edilmek suretiyle teklif birim fiyatlarının oluşturulabileceği, dolayısıyla araç giderlerine ilişkin olarak birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılmasına gerek bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.” açıklaması yer almaktadır.
İdarece hazırlanan Teknik Şartname’de 2 haftalık örnek rejim yemeği menüsü, 2 haftalık örnek kahvaltı menüsü, 2 haftalık örnek diyet menü, 1 aylık örnek yaz menüsü ve 1 aylık örnek kış menüsüne ve yemeklerin gramaj listesine yer verildiği görülmüştür.
Ayrıca Teknik Şartname’nin “Hazırlık ve pişirme” başlıklı 8’inci maddesinde “Yemekler şartnamede belirtilen kalite ve gramajda olacaktır. Mönüde yazan yemek adı şartnamede yer almıyorsa, hastane diyetisyenin uygun gördüğü benzer yemeğin gramajları kullanılacaktır. Pişirilecek günlük yemeklere ait gıda miktarları kontrol teşkilatı tarafından kontrol edilecektir. Yüklenici firma yemek pişirme işinde yapacağı her türlü yenilik ve değişiklik için Hastane yönetiminin İznini alacaktır.” düzenlemesi yer almıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamalarından, malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılacağı ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının belirtilmesi gerektiği, anılan örnek menü düzenlemesinin isteklilerin tekliflerini oluşturması sürecinde tereddütlere ve belirsizliklere sebebiyet vermemesi ve aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin açıklamalarını işin süresince kullanılacak yemeklerden eşit şartlarda sunmaları ve sunulan açıklamaların da eşit şartlarda değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibinin iddiaları kapsamında örnek menülerde bulunan yemeklerin gramaj listesinde bulunup bulunmadığı incelendiğinde;
2 haftalık örnek rejim yemeği menüsünde tanesiz çorba ve komposto suyuna yer verildiği, ancak bunların çeşitlerinin belirtilmediği, gramaj listesinde tanesiz çorba olarak değerlendirilebilecek domates çorbası, un çorbası, tarhana çorbası gibi çorbaların bulunduğu, tanesiz çorba ibaresi ile hangi çorba çeşidinin kullanılacağının açık olmadığı, ayrıca gramaj listesinde kuru üzüm, taze vişne, ayva, kuru kayısı, taze kayısı, elma, taze erik, kuru erik gibi komposto çeşitlerinin bulunduğu, bu haliyle tanesiz çorba ve komposto çeşitlerinin örnek menüde belirtilmemesinin farklı şekilde menü oluşturulmasına sebebiyet vereceği ve maliyeti etkileyeceği,
1 aylık örnek kış menüsünün 27’nci gününün öğle yemeğinde birinci kap olarak balık-roka salata çeşidine yer verildiği, ancak gramaj listesinde roka salatasının içeriğinin belirtilmediği,
1 aylık örnek kış menüsünün 6’ncı gününün akşam yemeğinde birinci kap olarak tavuk döner dürüm çeşidine yer verildiği, ancak gramaj listesinde pilav üstü tavuk döner çeşidine yer verildiği, tavuk döner dürüm çeşidinin ise bulunmadığı, iki yemeğin benzer yemek olarak ikame edilemeyeceği,
Diyet menüsünün 6’ncı gününün öğle yemeğinde ve 13’üncü gününün öğle ve akşam yemeklerinde erişte çeşidine yer verildiği, ancak diyet yemeklerin içerisinde erişte gramajına yer verilmediği, normal yemeklere ilişkin gramaj listesinde cevizli erişteye yer verildiği, iki yemeğin benzer yemek olarak ikame edilemeyeceği,
1 aylık örnek kış menüsünün 7’nci gününün öğle yemeğinde üçüncü kap olarak salata çeşidine yer verildiği, diyet menüde de sadece salata olarak belirtildiği, normal yemeklere ilişkin gramaj listesinde mevsim salatası, çoban salata, semizotu salatası, kırmızı pancar salatası, patates salatası çeşitlerinin, diyet yemeklere ilişkin gramaj listesinde karışık salata, çoban salata aysberg salata, mevsim salatası çeşitlerine yer verildiği, salata çeşitlerinin örnek menüde belirtilmemesinin farklı şekilde menü oluşturulmasına sebebiyet vereceği ve maliyeti etkileyeceği,
Püreli dalyan köfte ve ezogelin çorba gramajlarının EKAP üzerinden indirilen ihale dokümanında sayfaların taranmasından kaynaklı olarak eksik şekilde gösterildiği, bu durumun ihale dokümanını EKAP üzerinden indirenler bakımından söz konusu yemeklerin gramajlarının tespitini imkânsız hale getirdiği tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan aykırılıkların sağlıklı bir şekilde teklif hazırlanmasına etki edecek nitelikte olduğu, teklif hazırlarken isteklileri tereddüte düşürecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibinin iddiaları yerinde bulunmuştur.
Öte yandan, 1 aylık örnek yaz menüsünün 11’inci gününde üçüncü kap olarak yoğurt/baklava çeşidine yer verildiği, gramaj listesinde baklavaya yer verilmediği görülmüş olmakla birlikte, alternatif olarak verilen yoğurt öngörülmek suretiyle bu çeşidin tamamlanabileceği, ayrıca diyet menüde et köfteye yer verildiği, diyet yemeklere ilişkin gramaj listesinde ise et köfte yerine kuru köftenin bulunduğu, benzer nitelikte olması sebebiyle kuru köftenin gramajları kullanılarak menü oluşturulmasının mümkün olduğu, nitekim Teknik Şartname’nin 8’inci maddesinde menüde yazan yemek adının Teknik Şartname’de yer almaması halinde, hastane diyetisyenin uygun gördüğü benzer yemeğin gramajlarının kullanılacağının belirtildiği, söz konusu düzenlemenin anılan durumda uygulanmasının eşit şartlarda teklif oluşturulmasına engel olacak nitelikte olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca başvuru sahibi tarafından bazı yemeklerin isimlerinin köfte, kebap, çorba gibi isimlerden öteye geçmediği iddia edilmiş olmakla birlikte, Teknik Şartname’de bulunan örnek menülerde genel olarak köfte, kebap, çorba gibi genel isimlere yer verilmediği görülmüştür. Dolayısıyla başvuru sahibinin anılan iddiaları ise yerinde görülmemiştir.
6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde “…Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.” açıklaması yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “500 ML Pet Şişe Su Teknik Şartnamesi” bölümünde “ – 500 ml pet şişelerde İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında yönetmeliğe ve ilgili yasal mevzuata uygun piyasaya arz edilen doğal kaynak suyu olacaktır. … -İçme suları 550 ml pet şişelerde olacaktır.” düzenlemesi yer almıştır.
Anılan Şartname’nin “Dağıtım” başlıklı 9’uncu maddesinde “…Ana öğünlerle birlikte içme suyu olarak her bir hastaya ve refakatçisine her bir personele tabldot başı bir adet 500 ml ‘lik pet şişede içme suyu verilecektir.” düzenlemesi,
Kamu ihale mevzuatı uyarınca pet su gideri ana girdiler arasında yer almakta olup, açıklama yapılacak unsur olarak dikkate alınacak ve teklif hazırlanmasına da etki edecek olan pet su giderine yönelik düzenlemenin teklif oluşturulmasında tereddüt yaratacak nitelikte olmaması önem arz etmektedir.
İhaleye ait Teknik Şartname’nin “500 ML Pet Şişe Su” bölümünde içme suyunun özelliklerine yer verildiği, içme suyunun 500 ml pet şişelerde, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında yönetmeliğe ve ilgili yasal mevzuata uygun piyasaya arz edilen doğal kaynak suyu olması gerektiği belirtildikten sonra, maddenin devamında içme sularının 550 ml pet şişelerde olacağının ayrıca belirtildiği, ayrıca Teknik Şartname’nin 9’uncu maddesinde de tabldot başı birer adet 500 ml’lik pet şişede içme suyu verileceğinin düzenlendiği görülmüş olup, piyasada pet su şişelerinin 500 ml olarak bulunduğu ve Teknik Şartname’nin bütünü dikkate alındığında, 550 ml pet şişe ibaresinin sehven yazılmış olduğu, ihalede tabldot başı istenen pet şişe su miktarının 500 ml olduğu açıkça anlaşıldığından, bu hususun teklif hazırlanmasında tereddüt yaratacak nitelikte olmadığı sonucuna varıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
7) Başvuru sahibinin 7’nci iddiasına ilişkin olarak:
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin Genel Sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir. Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır. Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Kontrol teşkilatı ve yetkileri” başlıklı 26’ncı maddesinde “…Yüklenici kullanacağı her türlü malzemeyi kontrol teşkilatına gösterip iş için elverişli olduğunu kabul ettirmeden iş yerinde kullanamaz. Malzemenin şartnamelere uygun olup olmadığını inceleyip gözden geçirmek için kontrol teşkilatı istediği şekilde deneyler yapabilir ve ister işyerinde, ister özel veya resmi laboratuvarlarda olsun, bu deneylerin giderleri sözleşmesinde başka bir hüküm yoksa yüklenici tarafından karşılanır. Yüklenici, deneylerin işyerinde yapılmasını isterse bunun için gerekli araç ve teçhizatı kendisi sağlamak zorundadır…” düzenlemesi bulunmaktadır.
İhaleye ait Teknik Şartname’nin 9’uncu maddesinde “…Yüklenici her öğün için diyet ve normal tüm yemeklerden numune almak ve saklamak zorundadır. Öğünlerden numune kontrolü için alınan örnekler her yemekten 2 adet ve en az 300’er gr. olacak ve ağzı kapalı steril numune poşetlerinde saklanacaktır. Numune alınan steril poşetler ısı göstergeli numune dolabında 72 saat saklanacaktır. Bu numuneler İdare tarafından gerekli görüldüğünde Gıda Tarım ve Orman Bakanlığının gıda konusunda uzmanlaşmış laboratuvarlarında kontrol ettirilebilecek, test ücretleri yüklenici tarafından karşılanacaktır. Kontrol amaçlı steril numune poşetleri ve numune dolabının temini yükleniciye aittir. Alınan numunelerin üzerine etiket yapıştırılacak ve etiket üzerinde numune alım tarihi, saati, alan kişinin ismi ve numune alınan yemeklerin adı yazılmalıdır. Numune alınmadığı veya usulüne uygun saklanmadığı takdirde, ihtar ve ceza verilecek, bir besin zehirlenmesi söz konusu olduğunda, yüklenici sorumluluğu alacak, kişilerin her türlü masrafım ve tazminatını karşılayacaktır. Yüklenici en az 90 numune poşetini alacak kapasitede buzdolabı temin edecektir. Buzdolabının içine gün ve öğünlere (diyet, normal, nötropenik vb.) bölünmüş hazneler oluşturulacaktır. İdare gerekli gördüğü hallerde şahit numune harici yemek numunesi alıp şahit numuneyle karşılaştırma yapabilecektir….” düzenlemesi yer almıştır.
Yukarıda belirtilen Genel Şartname maddelerinde, yüklenici tarafından işlerin gereken özen ve ihtimam gösterilmek suretiyle planlanacağı, sözleşmede öngörüldüğü şekilde yürütüleceği, tamamlanacağı ve işlerde olabilecek kusurların sözleşme hükümlerine uygun olarak giderileceği belirtilmiş olup, bu sorumlulukların yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testlerin yaptırılacağı ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edileceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca ihale konusu iş kapsamında istenilen malzemenin şartnamelere uygun olup olmadığının denetimi için kontrol teşkilatının istediği şekilde deney yapabileceği ve ister işyerinde ister özel veya resmi laboratuvarlarda olsun, bu deneylerin giderlerinin sözleşmesinde başka bir hüküm yoksa yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilmiştir. Teknik Şartname’nin 9’uncu maddesine göre numunelerin idare tarafından gerekli görüldüğünde uzmanlaşmış laboratuvarlarında kontrol ettirilebileceği, test ücretlerinin yüklenici tarafından karşılanacağı anlaşılmakta olup, ihale konusu alanda faaliyet gösteren isteklilerin gıda numunelerinin mikrobiyolojik analizleri kapsamında yapılacak test türlerini öngörebileceği, analiz giderlerinin Teknik Şartname’de belirlenen esaslar dâhilinde hesaplanacak öğün maliyetine dâhil edilmek suretiyle teklif birim fiyatların oluşturulmasında herhangi bir engelin bulunmadığı, bu itibarla söz konusu düzenlemenin mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
|