Nakdi giyim yardımı ödenmesi mümkün olmayan personel hk giyim yardımının İdare Encümeni kararıyla mevzuatına uygun olarak yapılmasını içermekte olup Mevzuatta yeri olmayan bir ödemeyi veya ödeme şeklini Bütçe Kararnamesi ile mevzuata uygun hale getirmek mümkün değildir

Nakdi giyim yardımı ödenmesi mümkün olmayan personel hk

TEMYİZ KURULU KARARI
Tarih : 04.12.2019
No : 46976
Konu: Nakdi giyim yardımı ödenmesi mümkün olmayan personel hk.
Duruşma sırasında yapılan sözlü açıklamaların dinlenilmesi ve dosyada
mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
4325 sayılı Ankara Elektrik ve Havagazı ve Adana Elektrik Müesseselerinin
İdare ve İşletmeleri Hakkında Kanun’un 18’inci maddesinde;
“Müesseseler, umum müdür veya müdür, memur veya müstahdemlerine
verilecek ücretler 3659 sayılı kanun hükümlerine tabidir.”
3659 sayılı Bankalar ve Devlet Müesseseleri Memurları Aylıklarının Tevhid
ve Teadülü Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde;
“Aşağıda yazılı müesseseler memurları bu kanun hükümlerine tabidir:
…
C) Devletçe veya mülhak veya hususi bütçeli idarelerce veya belediyelerce
veya yukarıdaki bendlerde yazılı teşekkül ve bankalar tarafından sermayesinin
yarısından fazlasına iştirak suretiyle kurulan teşekküller ve bunların aynı nispette
iştirakleriyle vücut bulan kurumlar ve ticaret ve sanayi odaları ve borsalar veya
satın alınıp belediyelere bağlanan müesseseler.”
3659 sayılı Kanun’un 1 no.lu kanun başlığı dip notunda; “Bu Kanun ile
ek ve değişiklikleri, bu Kanuna tabi kurumların personeli hakkında kendi özel
kanunları yürürlüğe girinceye kadar uygulanmaya devam olunur. Bu personelin
aylıklarının hesabında 14/7/1965 tarih ve 657 sayılı (Devlet Memurları Kanunu)
na 31/7/1970 tarih ve 1327 sayılı Kanunla eklenen Ek geçici 9 uncu madde
hükümleri uygulanır.”
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek Geçici 9’uncu maddesinde;
“(Ek: 31/7/1970 – 1327/90 md.; Değişik: 30/5/1974 – KHK/12; Aynen
kabul: 15/5/1975 – 1897/2 md.) birinci fıkrasında, “3659 sayılı Kanunla ek ve
değişiklikleri, 2847 sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerine tabi olan kurumların (Et
ve Balık Kurumu ve Petrol Ofisi dahil) personeli hakkında kendi özel kanunları
yürürlüğe girinceye kadar, söz konusu kanunların ilgili hükümleri ile özel
kanunlarındaki hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.”
Ek Geçici 21’inci maddesinde;
“Ek Geçici 7, 9, 12, 13 ve 14 üncü maddeler kapsamına giren personele
bu Kanuna tabi memurlara ödenenler dışında herhangi bir ödeme yapılamaz.
Ancak, 440 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi hükümleri ile 30 ve geçici 7 nci
maddesindeki haklar saklıdır…”
211’inci maddesinde; “Devlet memurlarından hangilerinin ne şekilde
giyecek yardımından faydalanacakları Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet
Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit olunur.”
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 211’inci maddesindeki yetkiye
istinaden Bakanlar Kurulunca çıkarılan ve 09.10.1991 tarih ve 21016 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği’nin
“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde; “Bu Yönetmelik hükümleri 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununa tabi personel ile bu Kanunun ek geçici 21 inci maddesinde
belirtilen personel ve diğer kanunlarda giyecek yardımı konusunda 657 sayılı
Kanuna göre işlem yapılacağına ilişkin hüküm bulunan personel hakkında
uygulanır.”
Aynı Yönetmelik’in “Giyecek Yardımından Yararlanacak Olanlar” başlıklı
3’üncü maddesinde; “2 nci maddede belirtilen personelden giyecek eşyası
verilecek olanlar, kadro unvanları ve hizmet sınıfları itibariyle ekli I ve II sayılı
cetvellerde gösterilmiştir. Bu cetvellerde yer almayanlar her ne suretle olursa olsun
bu yardımdan yararlandırılmazlar.”
Mezkur Yönetmelik’in Ek 1’inci maddesinde ise; “(Ek: 7/5/2010-
2010/508 K.); Bu Yönetmeliğe ekli (I) sayılı Cetvelin (…) (17), (18), (19), (20),
(21), (22) ve (23) numaralı sıraları ile (II) sayılı Cetvelin Sağlık Hizmetleri ve
Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına ait bölümün (3) ve (4) numaralı sıraları hariç
olmak üzere, personele verilmesi öngörülen giyecek yardımlarının bedeli, 11 inci
madde uyarınca belirlenen fiyatlar esas alınmak suretiyle nakden ödenir. Emniyet
Hizmetleri Sınıfı ile Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığında görev yapan personel
için bu madde hükümleri uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve
esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.”hükümleri yer almaktadır.

Bütün bunların yanında şunu da ifade etmek gerekir ki, gerek 4325 sayılı,
gerekse 3659 sayılı kanunlarda, ….. personeline giyecek yardımı yapılmasına
cevaz veren herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Anılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; 3659 sayılı
Kanun’un 1’inci maddesinin (C) bendi; belediyelerce sermayesinin yarısından
fazlasına iştirak suretiyle kurulan teşekküller ve satın alınıp belediyelere bağlanan
müesseseleri de kapsamakta olup, 4325 sayılı Kanun’un 18’inci maddesi gereği ….
Genel Müdürlüğü bu kapsamda olup, 3659 sayılı Kanun’un 1 no.lu kanun başlığı
dip notunda yer alan atıf hükmü ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek
Geçici 9’uncu ve Ek Geçici 21’inci maddesinde yer alan düzenlemeler nedeniyle
…. personelinin aylıklarının hesabında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun
Ek Geçici 9’uncu maddesi hükmü uygulanmaktadır. Öte yandan 657 sayılı
Kanun’un Ek Geçici 21’inci maddesinde de, Ek Geçici 9’uncu madde kapsamına
giren personele “bu Kanuna tabi memurlara ödenenler dışında herhangi bir
ödeme yapılamayacağı” hüküm altına alındığından ve 4325 sayılı ve 3659 sayılı
kanunlarda giyecek yardımı yapılmasına cevaz veren herhangi bir düzenleme
bulunmadığından, ….. Genel Müdürlüğü personeli giyim yardımı bakımından da
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabidir.
Kaldı ki, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 211’inci maddesindeki
yetkiye istinaden Bakanlar Kurulunca çıkarılan ve 09.10.1991 tarih ve 21016
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı
Yönetmeliği’nin kapsamını düzenleyen 2’nci maddesinde, mezkûr Yönetmelik
hükümlerinin 657 sayılı Kanun’un Ek Geçici 21’inci maddesinde belirtilen
personel hakkında da uygulanacağı özellikle vurgulanmış; 12’nci maddesinde ise,
Yönetmelik kapsamında yer alan kurum ve kuruluşların giyecek yardımı konusunda
ayrı bir yönetmelik çıkaramayacağı hüküm altına alınmış ve Yönetmeliğin I ve
II sayılı cetvellerinde giyecek eşyası verilecek olanlar kadro unvanları ve hizmet
sınıfları itibariyle gösterilmiş olup, bu cetvellerde yer almayanlar her ne suretle
olursa olsun bu yardımdan yararlandırılamazlar.
Ayrıca anılan Yönetmeliğin Ek 1’inci maddesi hükmüne göre; bu Yönetmeliğe
ekli (I) sayılı Cetvelin (17), (18), (19), (20), (21), (22) ve (23) numaralı sıraları
ile (II) sayılı Cetvelin Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına
ait bölümün (3) ve (4) numaralı sıraları hariç olmak üzere personele verilmesi
öngörülen giyecek yardımlarının bedeli 11’inci madde uyarınca belirlenen fiyatlar
esas alınmak suretiyle nakden ödenebilmektedir.

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; anılan Genel
Müdürlükçe, Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği hükümlerine göre
giyim yardımından yararlanma zorunluluğu olup olmadığı dikkate alınmadan
ve ayrıca aynı Yönetmeliğin 11’inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığınca
belirlenen fiyatlar esas alınmadan bütün memurlara giyim yardımı ödemesi
yapıldığı görülmüştür.
Her ne kadar karar düzeltme dilekçesinde; 4325 sayılı Kanun’dan
hareketle, Kuruluşun tacir sıfatıyla ticaret yaptığı ve Kuruluş personelinin farklı bir
statüye ve mevzuata tabi olduğu ve aylık ödemeleri dışında 657 sayılı Kanun’a tabi
olunmadığı; 4325 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi gereği bu personele giyecek
yardımı yönünden 657 sayılı Kanun’un uygulanamayacağı iddia edilmekte ise de;
4325 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinde; “Ankara elektrik ve havagazı
ve Adana elektrik hizmetlerini görmek üzere bu şehirler belediyelerince (Ankara
Elektrik ve Havagazı İşletme Müessesesi) ve (Adana Elektrik İşletme Müessesesi)
adlariyle birer müessese kurulur.” denilmek suretiyle …. Genel Müdürlüğünün ilk
olarak ……… ismiyle kurulduğu belirtilmiştir. Yine aynı maddede, “Bu müesseseler,
hükmi şahsiyeti haiz olmak ve adı geçen belediyelere bağlı bulunmak üzere
birer umum müdürlük veya müdürlük tarafından bu kanunda yazılı esaslara ve
hususi hukuk hükümlerine göre idare edilir.” denilerek kuruluşun hukuki durumu
tanımlanmıştır. Diğer yandan, anılan Kanunda Kuruluşun bağlı olduğu idareden
ayrı bir bütçesinin olduğu belirtilmiştir.
Söz konusu Kanun incelendiğinde, başlangıçta Kuruluşun çalışanlarının
hem özlük hakları hem de disiplin vb. cezalar yönünden farklı statüde olduğu
anlaşılmaktadır:
Mezkur Kanun’un 17’nci maddesinde, “İşletme müesseselerinin memur
ve müstahdemleri halk ve mensup oldukları idare ile münasebetlerinde hususi
müessese memurları gibi muameleye tabidirler. Bunlar hakkında Memurin
Muhakematı hakkındaki kanun ile Memurin Kanunu hükümleri tatbik olunmaz.”
18’inci maddesinde, “Müesseseler umum müdür veya müdür, memur veya
müstahdemlerine verilecek ücretler 3659 sayılı kanun hükümlerine tabidir.”
denilerek Kuruluş personelinin ücret ödemelerinin 3659 sayılı Kanun’a göre
yapılacağı; personelin halk ve idare ile ilişkilerinden kaynaklanan hukuki
ihtilaflarda ise Memurin Muhakematı Hakkındaki Kanun ile Memurin Kanunu
hükümlerinin tatbik olunmayacağı ve hususi kuruluşların personeli gibi işleme tabi
tutulacağı belirtilmiştir. Buna karşılık, başlangıçta 4325 sayılı Kanun’da kurum
personeli özel bir statüye tabi kılınmakla birlikte, 3659 sayılı Kanun’da 657 sayılı
Kanuna yapılan göndermeler ve 657 sayılı Kanunda yapılan özel düzenlemeler
nedeniyle, özlük hakları yönünden kurum personeline tanınan özel statü ortadan
kalkmış bulunmaktadır. Dolayısıyla belirtilen maddelerden hareketle, ….. Genel
Müdürlüğü personelinin giyecek yardımı yönünden 657 sayılı Kanun’a tabi
olmadığının ileri sürülmesi kabul edilemez.

Yukarıda da belirtildiği üzere ….. Genel Müdürlüğünün memur statüsündeki
personeli, 1327 sayılı Kanun’la 657 sayılı Kanun’a eklenen Ek Geçici 9 ve Ek Geçici
21’inci maddelerdeki düzenlemeler neticesinde; aylıklarının hesabı, özel hizmet
tazminatı, ikinci görev yasağı, vekalet görevi, ders görevleri, sosyal yardımlar
vb. ödemeler yönünde 657 sayılı Kanun’a tabi kılınmış ve ilgili personele 657
sayılı Kanun’a tabi personele ödenenlerin dışında hiç bir ödeme yapılamayacağı
hüküm altına alınmıştır (Ek Geçici 21’inci maddede sadece 440 sayılı Kanun’da
belirtilen ikramiye ödemesi istisna tutulmuştur). Bu anlamda, …..Genel Müdürlüğü
personelinin ücret ve yukarıda sayılan diğer ödemeler yönünden 657 sayılı
Kanun’a tabi olduğu tartışmasızdır. Yasa Koyucu, sosyal yardımlar konusunda
Kuruluşun personelini ayrık tutmak isteseydi, 657 sayılı Kanun’da yapılan
düzenlemede bu durumu 440 sayılı Kanun ile ilgili istisna düzenlemesinde olduğu
gibi açıkça belirtirdi.
Yine dilekçelerinde sorumlular, Kuruluş personeline eski yıllardan beri
nakit olarak ödenmekte olan giyim yardımının, 2000 yılında kesildiğini; ancak
idare aleyhine açılan davalar neticesinde idare mahkemelerince personel lehine
karar verildiğini; Kuruluşta uygulanan giyim yardımı usulünü destekleyen yargı
kararlarının bulunduğunu; bu kararları İdarenin uygulamak zorunda olduğunu
belirtilmişlerse de;
Söz konusu mahkeme kararlarının bir kısmının gerekçesinde 4325 sayılı
Kanun’un 17’nci maddesi ile Bütçe Kararnamesi; bir kısmında ise 657 sayılı
Kanun’un Ek Geçici 21’inci maddesinden hareketle Memurlara Yapılacak Giyecek
Yardımı Yönetmeliği hükümleri esas alınmıştır.
Bahse konu yargı kararlarından biri olan Danıştay 5’inci Dairesinin
30.11.2004 tarih ve 2002/2729 E. ve 2004/4895 K. sayılı kararında, “4325
sayılı Ankara Elektrik ve Havagazı ve Adana Elektrik Müesseselerinin İdare ve
İşletmeleri Hakkında Kanunun 17. maddesinde, “İşletme Müesseselerinin memur
ve müstahdemleri hak ve mensup oldukları idare ile münasebetlerinde hususi
müessese memurları gibi muameleye tabidirler. Bunlar hakkında memurun
muhakematı hakkında kanun ile memurin kanunları hükümleri tatbik olunmaz”
hükmü yer almakta olup, bu hüküm uyarınca… personeli özlük hakları bakımında
657 Sayılı Yasaya tabii olduğu halde, diğer hak ve ödemeleri özel yasalar olan
4325 Sayılı Yasa ve bu yasanın 18.maddesinin göndermede bulunduğu 3659
sayılı Yasa ile düzenlenmiştir. Bu nedenle, memurlara yapılacak giyecek yardımı
yönetmeliği ve devlet memurları yiyecek yardımı yönetmeliğinin …. personeline
uygulanması olanaksızdır.” denilmektedir.
Danıştay 5’inci Dairesinin Kararında, Kanun’un 17’nci maddesindeki
düzenlemeden yola çıkılarak Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği
ile Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin …. Genel Müdürlüğü
personeline uygulanmasının olanaksız olduğuna hükmedilmiştir. Halbuki giyim
yardımının yapılması hususunda 657 sayılı Kanun’un Ek Geçici 21’inci madde
önemlidir ve Kararın verildiği tarih itibariyle yürürlüktedir. Üstelik, 657 sayılı
Kanun’un, Kuruluşu ilgilendiren Ek Geçici 9 ve Ek Geçici 21’inci maddelerinde,
Kuruluş personeline, 657 sayılı Kanun’a tabi personele ödenenlerin dışında hiçbir
ödeme yapılamayacağı, Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği’nin
kapsam maddesinde de 657 sayılı Kanun’un Ek Geçici 21’inci maddesinde yer
alan personelin de bu Yönetmeliğe tabi olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla, 4325
sayılı Kanun’un disiplin ve yargılama konusunu düzenleyen 17’nci maddesinden
hareketle 657 sayılı Kanun’un Ek Geçici 21’inci maddesinin alanının daraltılması
kabul edilemez.
Öte yandan, aynı konuda yargı organlarınca verilen kararlar şahsına,
olayına ve dönemine münhasır olduğundan, mahkeme kararlarına göre üçüncü
kişiler hakkında işlem yapılması, kararlar kesinleşmiş dahi olsa, mümkün
bulunmamaktadır.
Kaldı ki 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 78’inci maddesinin ikinci
fıkrasında, adli, idari ve askeri mahkemelerce verilen hükümlerin, Sayıştay’ın
denetim yapmasına ve hükme bağlamasına engel olamayacağı hükme
bağlanmıştır.
Yine sorumlular dilekçelerinde; memur personele giyim yardımı
yapılmasının Kuruluşun 2015 yılı Bütçe Kararnamesinde yer aldığını; Bütçe
Kararnamesi’nin 4325 sayılı Kanun uyarınca Belediye Meclisi kararıyla kabul
edildiğini; Kararname’de yazılı hususların yerine getirilmesinin Kuruluş açısından
zorunluluk olduğunu, giyim yardımının sosyal yardım olarak adlandırıldığını ve
meclis tarafından giyim yardımı için yetki verildiğini belirtilmekte ise de; Kuruluşun
2015 yılı Bütçe Kararnamesi’nin “İdare Encümenine Verilen Yetkiler” başlıklı 8’inci
maddesinin 7’nci bendinde, “657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personele,
yılda toplam bir maaş tutarında ikramiye ile sosyal yardım vermeye, miktarını ve
zamanını tespit etmeye yetkilidir.” denilerek İdare Encümenine 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu’na tabi personele mevzuatına uygun olarak sosyal yardım
verilmesi konusunda yetki verilmiştir. Bu yetkinin yapılacak sosyal yardımlara
ilişkin yürürlükteki mevzuat hükümlerinin yok sayılarak kullanılabileceğinin kabulü
mümkün değildir. Diğer bir ifadeyle bahse konu yetki hak doğurucu bir yetkiyi
içermemektedir. Kararname’deki düzenleme, giyim yardımının İdare Encümeni
kararıyla mevzuatına uygun olarak yapılmasını içermektedir. Mevzuatta yeri
olmayan bir ödemeyi veya ödeme şeklini Bütçe Kararnamesi ile mevzuata uygun
hale getirmek mümkün değildir.
Sorumlular temyiz aşamasındaki iddialarından farklı olarak, Sorguda,
Daire Kararında ve Temyiz Kurulu Kararında brüt ….. TL giyim yardımı ödemesinin
tazminine karar verildiğini, bu rakamın brüt ödeme olduğunu, bu miktarın ahizlere
ödenmediğini, bu rakamdan …. TL damga ve gelir vergisi kesildiğini ve Maliye
Hazinesine (Vergi Dairesi) yatırıldığını, bu ödemelerin de kamu zararı olarak
kabul edilmesinin mümkün olmadığını, bu nedenle de verilen kararda hesap
hatası olduğunu ve kararın düzeltilmesi gerektiğini ifade etmişlerse de;
Sayıştay Genel Kurulunun 12.02.1981 tarih ve 4107/1 sayılı kararında,
“Sayıştay denetimine giren idare ve kurumların saymanlık hesaplarının incelenmesi
sonunda saptanan mevzuata aykırı ödemelerden genel bütçeli dairelere ilişkin
bulunanların, vergi kesintileri düşüldükten sonra kalan tutarlar üzerinden; katma
bütçeli dairelerle diğer kuruluşlara ilişkin olanların ise, bütçelere gider olarak
kaydedilen kesintisiz tutaralar üzerinden hesaplanması gerektiğine…” şeklinde
karar verilmiştir.
Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğünün, 20.02.2004 tarih
ve 25379, 1. mükerrer sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan (Sıra No: 16) Genel
Tebliğinde de, konuya ilişkin uygulamanın nasıl yapılacağı izah edilmektedir.
Sonuç olarak iddia edildiğinin aksine kararda hesap hatası bulunmamaktadır.
Bu itibarla, 10.10.2018 tarih ve 45128 sayılı Temyiz Kurulu Kararının 1.
Maddesinde KARAR DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLMADIĞINA,