poz numaralı “plentten (plent-miks) alt temel ve plentten (plent-miks) temel yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” iş kalemi için hazırladığı analizler incelenmiş olup söz konusu analizlerde ilgili saatlik her bir işçilik gideri için 7,32 TL öngördüğü, bu bedelin 2016 yılına ait saatlik asgari ücret olan 7,32 TL’nin altında olmadığı, bununla beraber söz konusu analizlerde mazot gideri ile amonyum nitrat fuel oil karışımı için yapılan açıklamaların poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemi için yapılan incelemede belirtildiği şekilde olduğu, ayrıca nakliye giderlerinin oluşturulmasında yanlış formülasyonlar kullanılmak suretiyle nakliye maliyetinin düşük tutulduğu, söz konusu gerekçeler nedeniyle de iş kalemleri için yapılan açıklamaların da uygun olmadığı anlaşılmıştır.

İhaleyi Yapan Daire: 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

Başvuruya Konu İhale: 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Diyaryol İnş. A.Ş.-VBZ İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

Mevlana Halit Mah. 494. Sok. Akbaş 7 Sit. A Blok No: 4 Mega Center Yanı Bağlar/DİYARBAKIR

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü,

Horozluhan Mah. Ankara Cad. No: 151 42300 Selçuklu/KONYA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2016/2177 İhale Kayıt Numaralı “Fiziki Standardın Yükseltilerek Trafik Can ve Mal Emniyetinin Sağlanması Amacıyla Güzelyurt Şehir Geçişi-Çiftlik Yolu Km:0+000 – 8+714 Arası ve (Aksaray-Güzelyurt) Ayrım Selime-Ihlara Yolu Km:23+650-31+000 Arası Yollarının Yapılması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü tarafından 09.02.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Fiziki Standardın Yükseltilerek Trafik Can ve Mal Emniyetinin Sağlanması Amacıyla Güzelyurt Şehir Geçişi-Çiftlik Yolu Km:0+000 – 8+714 Arası ve (Aksaray-Güzelyurt) Ayrım Selime-Ihlara Yolu Km:23+650-31+000 Arası Yollarının Yapılması” ihalesine ilişkin olarak Diyaryol İnş. A.Ş.-VBZ İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığınn 31.03.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.04.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.04.2016 tarih ve 23481 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.04.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/956 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinde ihale konusu işin yapılabilirliğini etkileyecek hataların ve eksikliklerin olduğu, söz konusu aykırılıkların

İhale dokümanı kapsamında verilen sıralı analiz girdilerinin hatalı ve eksik bilgi içerdiği zira ihale tarihi olan 09.02.2016 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2016 yılı rayiç ve birim fiyatları açıklanmış olmasına rağmen Karayolları birim fiyatları ve alt analizlerinde halen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2015 yılı rayiçlerinin kullanıldığı, şöyle ki saatlik asgari ücret 5,78 TL olmasına rağmen Karayolları Genel Müdürlüğü alt analizlerinde de bu girdinin maliyetinin 5,75 TL olarak gösterildiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması yaparken işçilik saatlik ücretlerine ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan birim fiyatları kullandığı, böylece işçilik giderleri için asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunduğu, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesine aykırı olduğu,

Analizlerdeki işçilik girdisi tutarının, söz konusu girdi analiz girdileri toplam bedelinin %3’ünün altında dahi olsa açıklama istenilmeyecek analiz girdileri arasında yer alamayacağı, bu durumda ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklama istenilmeyen analiz girdileri arasında yer alan işçilik giderleri için de asgari işçilik maliyeti ile uyumlu bedel öngörüp görmediğinin kontrolünün yapılmasının gerektiği,

Fiyat tekliflerinin mevzuatta belirtilen usullere uygun düzenlenmediği, sunulan proforma faturalarda ve fiyat tekliflerinde, faturanın ve teklifin içeriğindeki girdilere ilişkin gerekli ayrıntılı açıklamanın yapılmadığı, bu kapsamda söz konusu belgelerde asgari toplam personel sayısının belirtilmediği, asgari işçilik maliyetinin belli olmadığı, sunulan birim fiyatla bağdaşıp bağdaşmadığının kontrolünün yapılmasının gerektiği, proforma faturalarda YMM ve SMMM imzalarının bulunmadığı, fiyat tekliflerinin hangi beyanname dönemine ait olduğunun belirtilmediği, fiyat teklifini düzenleyen meslek mensuplarından EK-O.5 ve EK-O.6 tutanaklarının istenilmediği, aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilebilmesi için bu tutanaklarının kontrol edilmesinin gerektiği,

Akaryakıt gideri için EPDK verilerinin esas alınması gerekirken bu verilerde yer alan fiyatlardan daha düşük bedelli fiyat tekliflerinin kullanılmasının uygun olmadığı,

İdarece verilen sıralı analiz girdilerinde hangi kurumun pozlarının esas alındığının ve alt analiz girdilerinin belirtilmediği, ihale dokümanı kapsamında “boş analiz.pdf” dosyasında bulunan bilgilerin eksikliği ortadayken ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizlerin idarece verilen analizlerle uyumsuz olduğu, analiz girdi miktarlarının idarece hazırlanan analiz girdi miktarı ile uyumsuz olup aynı olmadığı, özellikle alt analizlerde yer alan işçilik ve nakliye giderlerinin düşük gösterildiği,

“Her cins ve klastaki zeminde ocak ariyet kazısı yapılması ve kullanılması (nakliye dahil)” pozu ve diğer tüm pozlar için sunduğu fiyat teklifleri detaylıca incelendiğinde, birim fiyat tarifleri kapsamında gerçekleştirilecek nakliyeye ilişkin imalatların rutin imalatlar olmadığı, ihale konusu işe özgü imalatlar olduğu dikkate alındığında söz konusu fiyat teklifindeki nakliye maliyetlerinin fiyat teklifinin alındığı kişilerin resmi defter ve muhasebe kayıtlarından çıkarılabilir nitelikte bilgiler olmadığı, aksi halde geleceğe dönük bir fiyatlandırmanın söz konusu olacağı, ayrıca su nakli, agreganın konkasörden plente nakli, taşın ocak konkasör arası nakli mesafeleri hiçbir yerde verilmemişken nakliye maliyetlerinin tespit edilmeyeceği,

Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sadece nakliye formülüne dayanılarak açıklama yapılamayacağı, çünkü itinererde nakliye mesafelerin belirtilmediği, ihale dokümanının “33.1 Ocakların Temini” başlıklı maddesinde “Malzeme ocakları, depo yeri, su temin yeri ile şantiye, beton santrali kurulacak alanlar yüklenici firma tarafından temin edilecektir.” düzenlemesine yer verildiği, bu sebeple söz konusu mesafelerin gerçek hayat uygunluğunun kontrol edilmesi gerektiği, ayrıca nakliye yolu üzerinde koruma varlıklarının olduğu, bu sebeple ilgili yerlerden izin alınmadan kullanılacak mesafelerin ispatının mümkün olmadığı, bununla birlikte nakliye hesaplarında hangi malzeme için hangi ocağın kullanılacağı, malzeme temini için kullanılacak ocak yerleri işletme ruhsatı, ÇED raporu ve ocak yeri kullanımına ilişkin sözleşmenin açıklama kapsamında sunulmadığı, taşıma mesafesinin harita üzerinden gösterilerek belgelendirilmesinin gerektiği,

Ekskavatör ve ekskavatör bekonun zati bedellerinin düşük tutulduğu, alt analizlerde kullanılan makine ekipmanın maliyeti için isteklinin bünyesinde bulunan araçların amortisman bedellerinin esas alındığı, fakat bu araçların ihale dokümanında istenilen teknik özellikte olduğunun belgelendirilmediği, diğer taraftan bu araçların bakım, onarım, işletme ve finansman giderleri için bir bedel öngörülmediği, ayrıca amortisman bedellerinin YMM veya SMMM raporu ile bakım, onarım, işletme ve finansman giderleri eklenerek tevsik edilmesinin gerektiği,

Ayrıca ihale kararı tüm isteklilere gönderilmediği için usulsüz tebligat yapıldığı iddia edilmektedir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İnceleme konusu ihalede, birim fiyatların esas alınması suretiyle yaklaşık maliyetin 25.464.673,28 TL olarak hesaplandığı, ihale komisyonu tarafından geçerli teklifler esas alınarak aşırı düşük teklif sınır değerinin 17.992.908,78 TL olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

29.03.2016 tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde, ihale saatine kadar ihale komisyonuna 17 adet isteklinin teklif sunduğu, teklif zarflarının üzerinde bulunması gereken bilgilerin eksiksiz olduğunun tespit edilerek teklif zarflarının isteklilerin huzurunda açıldığı, açılan teklif zarflarının incelenmesi sonucunda isteklilerin belgelerinin eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminat mektuplarının usulüne uygun olduğunun tespit edilerek yaklaşık maliyet ile isteklilerin sundukları tekliflerin açıklandığı ve oturumun kapatıldığı,

Daha sonra isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirmesine geçildiği, bu değerlendirmeler neticesinde Pınar Tel. İnş. Tur. En. San. ve Tic. A.Ş.nin teklifinin uygun olmadığı tespit edilerek teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı,

Aşırı düşük tekliflerin tespitinde kullanılacak sınır değerin 17.992.908,78 TL olarak hesaplandığı, 09.03.2016 tarihli açıklama talep yazısı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri ile bu iş kalemleri içinde açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin belirtilmesi suretiyle bu değerin altında teklif fiyatı sunan Yolkar İnş. Nak. Mad. Tur. Pet. San. ve Tic. A.Ş., Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Suryol İnş. Mad. Tur. San. ve Tic. A.Ş. ve Kaner İnş. San. ve Tic. A.Ş.-HMC Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığından aşırı düşük teklif açıklamalarının talep edildiği,

09.03.2016 tarihli 54931 sayılı yazıda “…Vermiş olduğunuz teklifin, Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddeleri çerçevesinde değerlendirilebilmesi için adı geçen işe ait vermiş olduğunuz teklifle ilgili olarak;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler,

c) İşin yerine getirilmesinde kullanacağınız avantajlı koşullar,

d) Yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirmek suretiyle yazılı açıklama yapmanız gerekmektedir.

Ayrıca ekte belirtilen iş kalemleri için Kamu İhale Tebliğinin 45.maddesi uyarınca sorgulama yapılacaktır.

Bunun için ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatlarına uygun analizleriniz ile buna ilişkin bilgi ve belgeler ile açıklamalarınızı tebliğ tarihinden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde idaremize sunmanız gerekmektedir…” ifadelerinin yer aldığı, yazı ekinde sorgulama yapılacak iş kalemleri tablosu ile açıklama istenilmeyecek analiz girdileri tablosuna yer verildiği,

Daha sonra aşırı düşük tekliflere ilişkin olarak 10.03.2016 tarihli ve 56720 sayılı yazının aşırı düşük teklif sahibi isteklilere gönderildiği, bu yazıda “…09.03.2016 tarihinde Fiziki Standartın Yükseltilerek Trafik Can ve Mal Emniyetinin Sağlanması Amacıyla Güzelyurt Şehir Geçişi-Çiftlik Yolu Km:0+000 – 8+714 arası ve (Aksaray-Güzelyurt) Ayrım Selime-Ihlara Yolu Km:23+650-31+000 arası yollarının yapılması işi ile ilgili olarak aşırı düşük teklif değerlendirmesi gönderilmiştir.

            Ancak gönderilen aşırı düşük teklif değerlendirmesi ekinde gönderilmesi gereken Genel Fiyat Analizleri Tablosu sehven unutulmuş olup yazımız ekinde gönderilmiştir.

            Bunun için ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatlarına uygun analizleriniz ile buna ilişkin bilgi ve belgeler ile açıklamalarınızı tebliğ tarihinden itibaren 5 (Beş) iş günü içerisinde idaremize sunmanız gerekmektedir…” ifadelerine yer verildiği ve yazı ekinde 16 sayfadan oluşan genel fiyat analizleri tablosunun bulunduğu tespit edilmiştir.

Bahse konu aşırı düşük teklif açıklama talebinin sadece Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından karşılanarak aşırı düşük teklif açıklamasının sunulduğu, diğer istekliler tarafından ise aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı,

Aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan isteklilerin teklifleri reddedilerek ihalenin 17.634.105,36 TL teklif fiyatı sunan Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmasına, başvuru sahibi istekli Diyaryol İnş. A.Ş.-VBZ İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.

İlan tarihi 15.01.2016 tarihi olan söz konusu ihalede Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında;

Açıklama üst yazısı,

Aşırı düşük teklif açıklaması istenilen YYU/2 poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemi için KGM birim fiyatlarını esas alarak hazırladığı analizleri ve ilgili alt analizleri,

YYT-1 poz numaralı “Her cins ve klastaki zeminde ocak ariyeti, yarma ve yan ariyet ve kullanılması” iş kalemi için KGM birim fiyatlarını esas alarak hazırladığı analizleri ve ilgili alt analizleri,

YYS-2 poz numaralı “Her türlü inşaatta (köprüler hariç) kuruda veya suda her dozda demirli beton ve demirsiz beton (hazır beton harcı ile) (yarma hendeği, orta refüj hendeği ve bilumum tüm hendekler dahil) yapılması” iş kalemi için KGM birim fiyatlarını esas alarak hazırladığı analizleri ve ilgili alt analizleri,

YYU-1 poz numaralı “Plentten (plent-miks) alttemel ve plentten (plent-miks) temel yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” iş kalemi için KGM birim fiyatlarını esas alarak hazırladığı analizleri ve ilgili alt analizleri,

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanmış rayiçleri listesini,

Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesini,

İşin yapılacağı yer ile taş ocağının yerini gösterir ilgili harita, kroki ve benzeri belgeler

Motorin için Çağ-Pet Akar. Ürün. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.nden alınan fiyat teklifi, amonyum nitrat fuel oil karışımı için Kırlıoğlu Kimya San. Tic. A.Ş.den alınan fiyat teklifi,

İş yeri açma ve çalışma ruhsatı, ÇED belgesi, maden işletme izni belgesi, muvaffakatname sunduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,       

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,       

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde ise;

“…45.1.5 İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

…

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

…

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

…

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

…

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…”  açıklamaları bulunmaktadır.

Öte yandan 2016 Yılı Yol, Köprü, Tünel, Bitümlü Kaplamalar, Bakım ve Trafik İşlerine Ait Birim Fiyat Listesi’nde nakliye gideri hesaplanmasına ilişkin olarak

“

…

(A) Katsayısı

a) Güç şartlar altında yapılacak taşımalarda; taşıma yollarının özellikleri, taşımanın iklim farkından fena zaman rastlaması ve taşımanın o mıntıkanın ticari nakliyesinin çok yoğun olduğu mevsime rastlaması gibi faktörlerden birinin veya diğerlerinin aynı anda tesir etmesi halinde ve ayrıca işin özelliğine bağlı olarak, ilk keşfin tanzimi sırasında veya ihaleden öne olmak üzere idarenin en yetkili makamınca tespit ve onaylanmak suretiyle (A) katsayısı 1 (dahil) – 3 (dahil) arasında bir değerdir.

b) Kolay şartlar altında yapılacak taşımalarda ise (A) katsayısı, yine ilk keşfin tanzimi sırasında veya ihaleden önce olma üzere 1’den küçük katsayı olarak tespit edilebilir.

c) İlk keşfin tanzimi sırasında veya ihaleden önce (A) için bir değer tespit edilmemiş ise A=1 alınarak uygulama yapılacaktır.”  düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru konusu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması sunan Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından açıklama istenilen 4 iş kaleminden YYU/2 poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemi için paçal analiz hazırlandığı, bu analizin KGM/6405 poz numaralı “5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m2 asfalt betonu aşınma tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” ile KGM/6310P poz numaralı “10 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m2 asfalt betonu binder tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” iş kalemlerinin kullanılarak oluşturulduğu,

KGM/6310P poz numaralı iş kalemi birim maliyeti için 9,4 TL öngördüğü, bu iş kalemi için oluşturulan analizin;

şeklinde olduğu,

KGM/6300 iş kalemi için,

şeklinde alt analizinin hazırlandığı, bahse konu alt analizde yer alan her bir iş kalemi için tekrar alt analizler hazırlandığı, bunlardan KGM/4102 iş kalemi için oluşturulan alt analizin

şeklinde olduğu, söz konusu analiz incelendiğinde 01.501 poz numaralı düz işçi için saatlik 7,32 TL maliyet ön görüldüğü, bu tutarın 2016 yılına ait saatlik asgari ücret olan 7,32 TL’nin (1.647,00 TL / 30 gün / 7,5 saat = 7,32 TL) altında olmadığı,

08.021/K poz numaralı girdi için alt analizin

şeklinde olduğu, 04.103 poz numaralı amonyum nitrat fuel oil karışımı ile 04.103 poz numaralı patlatma için gerekli malzemeler için öngörülen 1,45 TL için Kırlıoğlu Kimya San. Tic. A.Ş.den alınan fiyat teklifinin sunulduğu tespit edilmiştir.

İlgili fiyat teklifinin şekil yönünden mevzuatta öngörülen şartları taşımadığı, zira Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde sunulan fiyat teklifinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer alması gerektiği belirtilmesine rağmen, anılan isteklinin sunduğu söz konusu fiyat teklifinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 12.03.2016 tarih ve 001 sayılı ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.”ibaresinin yer aldığı görülmüştür.

Öte yandan 03.517 poz numaralı kompresör ile 03.507 poz numaralı ekskavatör girdilerinin 1 saatlik maliyeti için ayrı ayrı alt analiz oluşturulduğu, bu analizlerin

şeklinde olduğu, bahse konu alt analizlerde 04.109 poz numaralı mazot girdisi için 2,45 TL birim maliyet öngörüldüğü, tevsiken Çağ-Pet Akar. Ürün. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.nden alınan fiyat teklifi sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinin mevzuatta belirtilen şekil şartlarını karşıladığı tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede yukarıda belirtilen fiyat tekliflerine ilişkin aykırılıkların KGM/4105, KGM/4107 iş kalemleri için de söz konusu olduğu, ayrıca bu durumun KGM/6405 poz numaralı “5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m2 asfalt betonu aşınma tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” iş kalemi alt analizlerinde yer alan KGM/4104, KGM/4106 ve KGM/4107 içinde geçerli olduğu tespit edilmiştir.

Diğer taraftan 03.504 poz numaralı Ekskavatörün 1 saatlik ücreti maliyetine ilişkin analiz incelendiğinde,  03.004 poz numaralı Ekskavatör ve dragline tipi makineler için 338.000,00 TL birim fiyat öngörüldüğü, söz konusu ihalenin 09.02.2016 tarihinde yapıldığı ve bu tarih itibari ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2016 yılı birim fiyatlarının yayımlanmadığı, öte yandan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan İnşaat Rayiçleri kitabında 03.004 poz numaralı Ekskavatör ve dragline tipi makineler rayici 2015 yılı maliyetinin ise 338.000,00 TL olduğu, bu çerçevede anılan istekli tarafından Ekskavatörün 1 saatlik ücretine ilişkin yapılan açıklamanın yerinde olduğu anlaşılmıştır. Söz konusu durumun 03.004 poz numaralı Ekskavatör ve dragline tipi makineler giderinin kullanıldığı bütün analizler için de geçerli olduğu görülmüştür.

Öte yandan KGM/6310P poz numaralı iş kaleminde nakliyeye ilişkin analiz kısmı incelendiğinde, söz konusu analiz bölümünün

şeklinde olduğu, fakat anılan isteklinin nakliye birim fiyatlarını düşük tutarda hesapladığı tespit edilmiştir. Zira ihale üzerinden bırakılan isteklinin nakliye analizi incelendiğinde, anılan istekli tarafından ekli üretim planı ve ocak yerleri esas alınarak mesafe 200 m olarak hesaplanıp 07.005/K poz numaralı ocaktan konkasöre taş nakli için (M=200 m, K=210) “F=0,00017×K×√M×Y-0,00469×K” formülasyonu kullanarak birim maliyet elde edildiği tespit edilmiştir.

2016 Yılı Yol, Köprü, Tünel, Bitümlü Kaplamalar, Bakım ve Trafik İşlerine Ait Birim Fiyat Listesi’nde yer alan formülasyonlar incelendiğinde, 10.000 metreye kadar taşıma işi maliyeti hesaplanmasında kullanılacak maliyet formülünün “F=1,25×0,00017×K×√M×A” olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu formülde,

1,25 katsayısı %25 kar ve genel giderleri,

K katsayısı taşıma katsayısını,

√M katsayısı taşıma yolu üzerinden ölçülen mesafeler esas alınarak hesaplanan m. cinsinden taşıma mesafelerinin kareköklerinin ağırlıklı ortalamasını ifade etmektedir.

A katsayısı ise taşıma işinin zorluğunda göre belirlenen katsayı olup,

İlk keşfin tanzimi sırasında veya ihaleden öne olmak üzere idarenin en yetkili makamınca tespit ve onaylanmak suretiyle (A) katsayısı 1 (dahil) – 3 (dahil) arasında bir değerdir.

Kolay şartlar altında yapılacak taşımalarda ise (A) katsayısı, yine ilk keşfin tanzimi sırasında veya ihaleden önce olma üzere 1’den küçük katsayı olarak tespit edilebilir.

İlk keşfin tanzimi sırasında veya ihaleden önce (A) için bir değer tespit edilmemiş ise A=1 alınarak hesaplamalara dahil edileceği tespit edilmiştir.

İhale dokümanında yapılan inceleme neticesinde (A) katsayısı için herhangi bir değer tespit edilmediği, bu durumda (A) katsayısının “1” olarak esas alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede (M=200 m) kullanılacak formülasyonun “F=1,25×0,00017×K×√M×A” olmasının gerektiği, bu formülasyonda 1,25’in ise kar ve genel giderler olduğu, (A) katsayısı için ise herhangi bir değer belirlenmemesi sebebi ile ilgili katsayının “1” olduğu dikkate alındığında, kârsız nakliye bedelinin hesaplanmasında esas alınacak formülün “F=0,00017×K×√M” olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, anılan istekli tarafından 07.005/K poz numaralı ocaktan konkasöre taş nakli birim maliyeti için (M=200 m, K=210) “F=0,00017×K×√M×Y-0,00469×K” formülasyonu kullanılarak maliyet hesaplandığı görüldüğünden, söz konusu maliyet hesaplamasının uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Benzer şekilde KGM/6405 poz numaralı “5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m2 asfalt betonu aşınma tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” iş kalemi için de nakliye hesaplamalarında yanlış formülasyon kullanıldığı görülmüştür.

İhale üzerinden bırakılan isteklinin YYU/2 poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemine ilişkin sunduğu açıklamaların yukarıda belirtildiği gerekçelerle yerinde olmadığı anlaşılmaktadır.

Öte yandan ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklama istenilen herhangi bir iş kalemi için nakliye giderini fiyat teklifi ile değil formülasyonlar yolu ile açıkladığı yukarıda yer alan bilgilerden açıkça görülmektedir.

Diğer taraftan anılan isteklinin, YYT-1 poz numaralı “her cins ve klastaki zeminde ocak ariyeti, yarma ve yan ariyet kazısı yapılması ve kullanılması” iş kalemi için hazırladığı analizler incelenmiş olup söz konusu analizlerde ilgili saatlik her bir işçilik gideri için 7,32 TL öngördüğü, bu bedelin 2016 yılına ait saatlik asgari ücret olan 7,32 TL’nin altında olmadığı, bununla beraber söz konusu analizlerde mazot gideri ile amonyum nitrat fuel oil karışımı için yapılan açıklamaların YYU/2 poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemi için yapılan incelemede belirtildiği şekilde olduğu, ayrıca nakliye giderlerinin oluşturulmasında yanlış formülasyonlar kullanılmak suretiyle nakliye maliyetinin düşük tutulduğu,

YYS-2 poz numaralı “her türlü inşaatta (köprüler hariç) kuruda veya suda her dozda demirli beton ve demirsiz beton (hazır beton harcı ile) (yarma hendeği, orta refüj hendeği ve bilumum tüm hendekler dahil) yapılması” iş kalemi için hazırladığı analizler incelenmiş olup söz konusu analizlerde ilgili saatlik her bir işçilik gideri için 7,32 TL öngördüğü, bu bedelin 2016 yılına ait saatlik asgari ücret olan 7,32 TL’nin altında olmadığı, bununla beraber söz konusu analizlerde mazot gideri için yapılan açıklamaların YYU/2 poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemi için yapılan incelemede belirtildiği şekilde olduğu,

YYU-1 poz numaralı “plentten (plent-miks) alt temel ve plentten (plent-miks) temel yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile)” iş kalemi için hazırladığı analizler incelenmiş olup söz konusu analizlerde ilgili saatlik her bir işçilik gideri için 7,32 TL öngördüğü, bu bedelin 2016 yılına ait saatlik asgari ücret olan 7,32 TL’nin altında olmadığı, bununla beraber söz konusu analizlerde mazot gideri ile amonyum nitrat fuel oil karışımı için yapılan açıklamaların YYU/2 poz numaralı “15 cm sıkışmış kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası(tip-l))” iş kalemi için yapılan incelemede belirtildiği şekilde olduğu, ayrıca nakliye giderlerinin oluşturulmasında yanlış formülasyonlar kullanılmak suretiyle nakliye maliyetinin düşük tutulduğu, söz konusu gerekçeler nedeniyle de YYT-1, YYS-2 ve YYU-1 iş kalemleri için yapılan açıklamaların da uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Diğer taraftan 09.02.2016 tarihinde yapılan ihaleye (17) isteklinin katıldığı, yapılan tebligat sorgulaması üzerine teklif sunan 17 istekliye kesinleşen ihale kararının gönderildiği anlaşılmış olup ihale kararının bildirimine ilişkin iddianın yerinde olmadığı anlaşılmaktadır.

Açıklanan sebeplerle, ihale üzerinde bırakılan istekli Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı anlaşılmış olup bu itibarla başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan istekli Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.