proje revizyonu nedeniyle oluşan iş artışından dolayı idare ile yüklenici arasında çıkan anlaşmazlık
YÜKSEK FEN KURULU KARARI
I-GİRİŞ
… sayılı yazıları ile, … İşi’nde proje revizyonu nedeniyle oluşan iş artışından dolayı
idare ile yüklenici arasında çıkan anlaşmazlık konularında Kurulumuz görüşünü talep etmektedir.
II- KONU
… İşi ihale edilerek 14.12.2007 tarihinde sözleşmeye bağlanmıştır. Sözleşmeye
esas projenin revize edildiği, bundan dolayı ilave iş artışı meydana geldiği, iş artışının
uygulamalarından dolayı İdare ile yüklenici arasında görüş farklılığı oluştuğu, bu görüşler
tanzim edilen anlaşmazlık tutanağında belirtilerek, uygulamanın nasıl yapılacağı hususundaki
görüşümüz istenilmektedir.
III- İNCELEME
… nün, 4734 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3. maddesinin (i)
bendinde sayılan kurumlar arasında olması nedeniyle bu kanun hükümlerine tabi olmadığı ve
ihale yönetmeliğinin kurum tarafından düzenlendiği görülmüş olup, bahse konu talep Yüksek
Fen Kurulu’nda, ilgi yazı ve ekleri ile ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmiştir.
… İşi, Kuruma ait “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki
Kültür Varlıklarının Rölöve, Restorasyon, Restitüsyon Projeleri, Sokak Sağlılıklaştırma, Çevre
Düzenleme Projeleri ve Bunların Uygulamaları ile Değerlendirme, Muhafaza, Nakil İşleri ve
Kazı Çalışmalarına İlişkin Mal ve Hizmet Alımlarına Dair Yönetmelik”e göre ihale edilerek
Anahtar Teslimi Götürü Bedel sözleşmeye bağlanmıştır.
Sözleşme uygulamalarında, kurumca düzenlenen sözleşme eki “Uygulama İşleri Genel
Şartnamesi” (UİGŞ) esasları geçerli olmaktadır.
Yönetmeliğin 42. maddesinde “Bu yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde,
04.01.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 05.01.2002 tarihli ve 4735 sayılı
Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu ile ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.” hükmü mevcut
bulunmaktadır.
Revize edilen projenin uygulama aşamasında taraflar arasında, uygulama ile ilgili görüş
farklılıkları ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine 15.01.2010 tarihinde taraflar arasında anlaşmazlık
tutanağı imzalanmıştır.
Bahse konu restorasyon işine ait anahtar teslimi götürü bedel sözleşmede,
öngörülemeyen durumlar veya proje değişikliğinden dolayı iş artışının veya eksilişinin
yapılabilmesi ancak; UİGŞ’nin 22. maddesine göre artışa veya eksilişe konu olan işin,
öngörülemeyen durumda olması, sözleşmeye esas proje içinde kalması, idareyi külfete
sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, proje
- teknik belgelerinde değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu
hallerde mümkün olabilmekte ve bu tür değişikliklerden dolayı mukayeseli keşif düzenleme gibi
bir uygulama da bulunmamaktadır.
UİGŞ’nin 22. madde hükümleri dahilindeki iş artışında veya eksilişinde, bir iş kalemi
veya iş grubuna ait birim fiyatının tespiti ise, aynı şartnamenin 23. maddesinde sıralanan hükümler
esas alınarak yapılabilmektedir. Aksi takdirde, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde, 22.madde hükümlerine uymayan iş ve işlemler ile ilgili herhangi bir yeni fiyat tespitinin yapılması
da mümkün olamamaktadır.
Diğer taraftan, UİGŞ’nin 23. maddesi hükümlerine göre tespit edilecek bir fiyat
içerisindeki “genel gider ve kâr oranı”nın, her iş kalemi veya iş grubunun yapım şartlarına göre
farklılık arz eden ve tarafların üzerinde anlaşma sağlayacakları bir unsur olduğu hususu taraflarca dikkate alınmalıdır.
Anlaşmazlık tutanağındaki itiraz konusu 5 adet imalat kalemi ve yüklenicinin
tutanaktaki itiraz şerhi ile ilgili 22.01.2010 tarihli dilekçesindeki konularla ilgili olarak;
Birinci sıradaki YFZ.19 Geometrik desenli Nebati Oymalı Fildişi ve Gümüş Kakmalı-
Fevkalade Müzeyyen Kündekarı (1.19 x 3.83 m) Ebadında Orijinal Camii Kepengi onarımı ile
dördüncü sıradaki YFZ.22 Birinci sınıf meşe kerestesi ile (15 x 3 cm) ebadında Profilli, Çift
dişli, Pahlı Arka Yüzeyinde Tesisat Kanal Boşluklu Süpürgelik yapılması ile ilgili olarak idarece
yapılan analizlere yüklenicinin itirazı olmadığı görülmüştür.
YFZ.20 Çim ekilmesi (100 m2) imalatına ait analizde idarenin Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı Birim Fiyat Poz No: 37.030 “Çim ekilmesi istenilen alanda belleme, uygulama ve
tırmıklama yapılarak 3 çeşit çim tohumu ekilmesi ve ilk suyunun verilmesi imalatı” pozundan
yararlanılarak fiyat tespit ettiği, diğer işlemler için Kültür Bakanlığının K.3925 “Bahçede
mevcut veya İdarenin uygun göreceği en yakın mesafede bulunan toprağın kazılması, arabaya
yüklenmesi, iş mahalline getirilmesi, elenmesi, toprak içindeki taş, ot ve yabancı maddeler
temizlendikten sonra gösterilen mahallere tabaka tabaka serilmesi, idarece verilecek detay
projesine göre düzeltilmesi” pozu kullanıldığından bu pozdaki analizler için ayrıca bedel
ödenmesinin mükerrer olacağı belirtilerek sadece üç çeşit çim tohumu karışımı ekilmesi,
gübrelenmesi ve sulanmasının analize dahil edildiği, yüklenicinin ise piyasadan almış olduğu
faturada alt yapının hazırlanmasının da dahil edildiği görülmüştür.
YFZ.21 Mevcut Klasik Tuğla Döşemedeki Derzlerinin Açılması, Temizlenmesi
ve Horasan Derz Harcı ile Derzlerin Yapılması (m2) imalatında; idarece mevut tuğla döşeme
derzlerinin açılarak temizlenmesi ve horasan harcı ile yeniden derz yapılmasında … nün V.0801
“Klasik Veya İmitasyon Tuğla ile Döşeme Yapılması İşçiliği” pozundaki sadece derz açılıp
yapılması saat ücretleri kullanılarak analiz yapılmış, malzeme olarak V.0128 “horasan derz harcı
(tuğla tozu)” kullanılmıştır. Yüklenici ise V.0411 pozundaki “tuğla duvar ve kemer imalatlarında
kullanılan derz yapılması” işçilik saat ücretlerini kullanarak analiz hazırladığı görülmektedir.
YFZ.23 Birinci sınıf Meşe Ağacından 20 x 20 Kesitinde Lamine Ahşap Gergi Yapılması
(mt); İdarenin yaptığı analizde ahşap işçiliği için Bayındırlık Bakanlığı ahşap işçilik pozları,
yüklenicinin hazırladığı analizde ise … nün Tarihi Eser onarımlarında kullanılan ve özellik
isteyen imalata ait işçilik pozlarının kullanıldığı görülmüştür.
Yüklenicinin ise;
İş artışı sırasında yaklaşık maliyet listesi oluşturulurken yapıldığı belirtilen hatadan
doğan farkların kesilmek istenmesi,
Artışa konu olan iş kalemlerine ait idarece tek taraflı hazırlanmış olan analizlerin 2007
yılı birim fiyat ve rayiçleri esas alınarak düzenlendiği ve bu fiyatlara % 35,5 dolayında tenzilat
uygulandığı,
İş artışına konu olan projelerin yeni bir maliyet unsuru olduğu gerekçesi ile bedellerinin
ödenmesi gerektiği,
hususlarında itirazı bulunmaktadır.
İhale öncesi tanzim edilen Yapı Yaklaşık Maliyet Hesabında kullanılan metraj ve
pursantaj hesaplamalarında yapılan mükerrerlikler nedeniyle ödemeye esas pursantaj oranlarında
İdarece değişiklik yapıldığı hususunda:
Adı geçen işin Sözleşmenin Türü ve Bedeli başlıklı 6. maddesinde
“6.1. Bu sözleşme, anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olup, ihale dokümanında yer
alan uygulama projeleri ………. TL toplam bedel üzerinden aktedilmiştir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi (Y.İ.G.Ş.)’nin 23. maddesine göre yeni fiyatların
tespitinin ne zaman yapılacağı ve fiyat tespitinde hangi yöntem, analiz ve rayiçlerin kullanılacağı
belirlenmiş olup, tarafların yüklenici kârı ve genel giderler dahil işin yapılabilirlik şartlarını
da dikkate aldıkları en ekonomik fiyatları birlikte oluşturmaları ve bunun üzerinde anlaşma
sağlamaları esas olmaktadır. Yüklenici açısından 4734 ve 4735 sayılı kanunlar ve İkincil
Mevzuatları Anahtar Teslimi Götürü Bedel ve Birim Fiyat tip sözleşmeleri hükümlerinde;
sözleşmede yer almayan ve sonradan yapılmasına gerek duyulan yeni iş kalemlerine ait birim
fiyatların tespitinde, yaklaşık maliyet ve sözleşme bedeli arasındaki farktan hareketle bulunacak
bir oranda fiyatların tenzilata tabi tutulacağına dair bir husus yer almadığından, sözleşmesi ve
eklerinde, bu doğrultuda uygulama yapılacağına ilişkin hüküm bulunmayan işlerde yüklenici
ile mutabakat sağlanmadan, yukarıda belirtilen şekilde tenzilat uygulaması yapılması uygun
olmamaktadır.
İşe ait Y.İ.G.Ş.’nin 11. maddesinde “Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde
yapılacak işlerin uygulama projeleri, şartnameler ve diğer teknik belgelerle birlikte, sözleşmenin
imzalanması sırasında yükleniciye verilir.” hükmü yer almaktadır.
İş artışıyla ilgili imalatlara ait projelerin yapım şartları ve proje bedelleri ile ilgili
sözleşme ve eklerinde bir hükmün yer almadığı görülmektedir.
IV-KARAR
İnceleme bölümünde belirtilen hükümler ve değerlendirmelerle ilgili olarak;
Birinci sıradaki YFZ.19 ile dördüncü sıradaki YFZ.22 imalat kalemleri ile ilgili
olarak yapılan analizlere yüklenicinin herhangi bir itirazı olmadığından görüş belirtmeye gerek
olmadığına,
İkinci sıradaki YFZ.20 imalat kalemi ile ilgili olarak Kültür Bakanlığının K.3925
poz karşılığı bedelin ödenmiş olması nedeni ile ilave iş artışında sadece Bayındırlık ve İskan
Bakanlığının 37.030 pozundaki bedelin ödenmesinin uygun olacağına,
Üçüncü sıradaki YFZ.21 imalat kalemi ile ilgili derzlerin açılarak temizlenmesi ve
horasan harcı ile yeniden derz yapılması, duvar ve kemer yüzeylerde olmayıp düz yüzeylerde
yapılması halinde … nün V.0801 ve V.0128 pozları analizlerinin ilgili bölümlerinin kullanılmasının
uygun olacağına,
Beşinci sıradaki YFZ.23 imalat kalemi ile ilgili yapılacak imalatın mütehassıs usta ve
usta yardımcılığı işçiliği gerektirmeyip, normal bir usta ve işçilik gerektiriyor ise Bayındırlık ve
İskan Bakanlığının pozlarının kullanılmasının uygun olacağına,
İhale öncesi yapılan metraj ve pursantaj hesaplamalarında yapılan hatalardan dolayı
uygulama esnasında sözleşme bedeli üzerinde herhangi bir değişikliğin yapılamayacağı;
Yeni fiyat tespitinde; imalatın yapım şartı, yapım zamanına Y.İ.G.Ş.’nin 23. maddesine
göre hareket edilerek yeni fiyat tespitinin yüklenici ile birlikte yapılması gerektiğine, 4734
ve 4735 sayılı kanunlarla ikincil mevzuatlarda anahtar teslimi götürü bedel ve birim fiyat
tip sözleşmelerinde ihale tenzilatı ile ilgili herhangi bir hüküm bulunmadığından tenzilat
yapılamayacağına,
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde iş artışı ile ilgili yeni projelerin yapılabilirlik
şartları ve fiyata ait herhangi bir hüküm bulunmadığından proje bedeli ile ilgili ödemenin
idarenizce değerlendirilmesi gerektiğine,
09/04/2010 tarihinde yapılan toplantıda oy birliği ile karar verilmiştir.