ihalede İstekli tarafından sunulan Ek O6 nolu satış tutarı tespit tutanağı fatura bilgileri tablosunda yer alan ve yukarıdaki paragrafta tespiti yapılan mevzuata aykırı durumun açıklanması talep edilen ve aşağıdaki tabloda belirtilen iş kalemleri ve analiz girdileri için alınan fiyat teklifleri ve ekinde yer alan Ek O6 nolu satış tutarı tespit tutanağında da bulunduğu tespit edilmiş olup söz konusu kalemlere ilişkin yapılan açıklamalarında Tebliğ maddesine ve Ek O6 nolu satış tutarı tespit tutanağı standart formuna şeklen uygun olmadığı hk

BAŞVURU SAHİBİ:

İntaş Taahhüt Yapı San. Tic. A.Ş. – Bahadır Mühendislik Proje İnş. Turizm. San. ,ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Adalet Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/652470 İhale Kayıt Numaralı “Konya Ceza İnfaz Kurumu Kampüsü Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Adalet Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından 30.12.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Konya Ceza İnfaz Kurumu Kampüsü Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak İntaş Taahhüt Yapı San. Tic. A.Ş. – Bahadır Mühendislik Proje İnş. Turizm. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 13.04.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 28.04.2021 tarih ve 21395 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.04.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/782 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması içerisinde yer alan iş kalemi metrajları ile idarenin yaklaşık maliyetinde yer alan iş kalemleri metrajları arasında %10’dan fazla bir farkın bulunduğu, anılan durumunda Kurul’un istikrar kazanmış kararlarına aykırı olduğu, piyasada bulunan üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin ve proforma faturaların Tebliğ’in 45’inci maddesinde yer alan şekil şartlarına uygun olmadığı, analiz girdileri için kullanılan fiyatların kamu kurumları tarafından yayımlanan rayiçlerin altında olduğu, açıklama içerisinde yer alan analizlerin idare tarafından verilen analiz formatına uygun olmadığı, girdi miktarlarının değiştirildiği ve aritmetik hataların bulunduğu, kullanılan kamu kurumlarınca yayımlanan birim fiyatların bir tablo halinde sunulması gerektiği, söz konusu tablonun sunulmadığı, analizlerde kullanılan işçilik ücretlerinin saatlik asgari ücretin altında olduğu, maliyet satış tutanaklarının fiyat teklifleri ekinde sunulmadığı, sunulan tutanakların ise fiyat teklifleri ile uyumsuz olduğu, ayrıca söz konusu tutanakların 30.09.2020 tarihinde yapılan değişikliklere uygun olmadığı, makine tesisat iş kalemleri ve elektrik tesisat iş kalemleri için sunulan birim fiyat analizlerinde, malzeme montaj bedeli  ayrı ayrı açıklama istenilmesine rağmen idarenin analiz formatına uyulmayarak malzeme ve montaj bedellerini içeren tek bedel üzerinden açıklama yapıldığı, ihale komisyonu başkanının karşı görüşünde yer alan tespitler gerekçesiyle de açıklamanın uygun görülmemesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

         b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, 

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

           gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde “…45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10.  İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi /2014- alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.” açıklaması yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin eki “Satış Tutarı Tespit Tutanağı” başlıklı Ek-O.6 numaralı standart formda “…

* Bu sütunda, faturanın mükellef tarafından düzenlendiği durumlarda “alıcı” bilgilerine; mükellef tarafından düzenlenmediği durumlarda ise “faturayı düzenleyen” bilgilerine yer verilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartnamenin 2.1’inci maddesinde “İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Konya Ceza İnfaz Kurumu Kampüsü Yapım İşi

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde):

d) Kodu:

e) Miktarı:Top. inş. alanı 292.012,48 m² olan; Z+1 Kattan oluşan 2 Ad. L Tipi Cik, Z+1 Kattan oluşan Kadın Cik, Z+2 Kattan oluşan 2 Ad. Açık Cik, Bod.+Z+4 Normal kat+ Çatı katından oluşan 25 Ad. Lojman binası ve bunlara ait müştemilat yaptırılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

02.04.2021 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylanan ihale komisyonu kararının incelenmesi neticesinde, şikâyete konu ihaleye 16 teklifin sunulduğu, yapılan yeterlik değerlendirilmesi sonucunda 5 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, teklif bedeli sınır değerin altında bulunan Varyap Varlıbaşlar Yapı. San. ve Turz. A.Ş.-Epsilon İnş. A.Ş. İş Ortaklığından aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, süresi içerisinde sunulan açıklamanın idare tarafından uygun görülerek söz konusu isteklinin üzerinde ihalenin bırakıldığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

İhale komisyonu başkanının çoğunluk kararına katılmadığı ve karşı görüşüne ihale komisyonu kararının ekinde yer verildiği anlaşılmış olup söz konusu karşı görüş içeriğinde; ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından KGM/17.081/K-1/AN pozuna ait analizde 250 kg’a kadar ocak taşı için fatura ile savunma istenmesine rağmen analiz ile açıklama yapıldığı, ÖFA.İ047 pozuna ait analizde çelik kapı yapılması imalatı için fatura ile savunma istenmesine rağmen ihale dosyası kapsamında verilmeyen bir analizle açıklama yapıldığı, 48.410.3901/A pozuna ait 3 cmlik star galaxy plakalar pozuna ilişkin alınan fiyat teklifinde 2 cm’lik star galaxy plakalar teklifi yer aldığı, otomasyon imalatlarına ilişkin istenilen açıklama kalemlerinde açıklayıcı proforma fatura kullanılmadığı, bunun yerine başka bir yükleniciye ait ve başka bir işe ait taşeron sözleşmesi kullanıldığı, idarenin analiz formatına uyulmadığı, Özel-OT-01 pozuna ait ihale dosyası içerisinde malzeme ve montaj bedeline ayrı ayrı açıklama istenilmesine rağmen idarenin analiz formatına uyulmayarak malzeme ve montaj birlikte tek bedel üzerinden açıklama yapıldığı gerekçelerine yer verildiği anlaşılmıştır.

İdarenin 31.12.2020 tarihli ve 27/312 sayılı aşırı düşük teklif sorgu yazısı incelendiğinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin Kanun’un 38 ve Tebliğ’in 45’inci maddelerine uygun olarak hazırlanmış olan aşırı düşük teklif açıklamasını 13.01.2021 tarihine kadar idareye ulaştırılmasının istenildiği, yazı ekinde açıklanması talep edilen inşaat ve tesisat iş kalemlerine, açıklama istenilen ve istenilmesine gerek bulunmayan analiz girdilerine yer verildiği tespit edilmiş olup açıklama istenilen iş kalemleri incelendiğinde 78 adet inşaat ve 30 adet tesisat iş kalemi olmak üzere toplam 108 iş kalemine ilişkin olarak açıklama talep edildiği anlaşılmıştır.

İhale dokümanı içeriğinde idarece hazırlanmış olan detaylı iş kalemi analizlerine de yer verildiği anlaşılmış olup gerek ihale dokümanı temin edildiğinde gerekse kendisine aşırı düşük teklif sorgu yazısı tebliğ edildiğinde anılan analizlere ilişkin bir şikayet başvurusunda bulunmadığından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasını idarenin hazırlamış olduğu söz konusu analizler ile aşırı düşük teklif sorgu yazısı ekinde yer alan bilgiler doğrultusunda hazırlaması, aksi takdirde hazırlanmış olan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Öncelikle ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması genel olarak ele alındığında, istekli tarafından hesap icmalinin sunulduğu, kendisine aşırı düşük teklif sorgu yazısı ekinde gönderilen açıklanması talep edilen iş kalemlerinin tümüne ilişkin açıklamanın yapıldığı, açıklanmasına gerek olmayan kalemlere ve genel giderlere ilişkin bedel öngörüldüğü, istekli tarafından hesaplanan iş kalemleri miktarı/metrajları ile idare tarafından yaklaşık maliyette hesaplanan metrajların birbiriyle uyumlu olduğu, kamu kurum/kuruluşlarınca yayımlanan ve açıklamalarda kullanılan rayiçlere ayrı bir tabloda yer verildiği, ihalenin ilan ve ihale tarihleri göz önüne alındığında söz konusu bedellerin güncel olduğu,  analizler içeriğinde kullanılan işçilik bedellerinin saatlik asgari ücretin altında olmadığı, hesaplamalar içerisinde aritmetik hatanın bulunmadığı anlaşılmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından, ihale komisyonu başkanının karşı oyu sonrasında idareye bir dilekçe ile başvuruda bulunulduğu, dilekçe içeriğinde söz konusu karşı oyun yerinde olmadığına ilişkin bilgi ve belgelere de yer verildiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin iddiasında, ÖFA.İ047 poz nolu iş kalemine fatura ile savunma istenmesine karşın isteklinin ihale dosyası kapsamında verilmeyen bir analizle açıklama yapıldığından bahsedildiği, anılan iş kaleminin doküman ile birlikte verilen analiz tablosu incelendiğinde yalnızca analiz girdisi olarak “çelik kapı yapılması” girdisinin bulunduğu, başkaca bir girdiye söz konusu tablo içerisinde yer verilmediği, isteklinin ise açıklaması içerisinde toplam 19 analiz girdisine ve 3 ayrı yardımcı analiz tablosuna yer verdiği, söz konusu analizin kendilerinin de yüklenicisi olduğu 2017/385580 İKN’li “Aksaray Ceza İnfaz Kurumu Yapım İşi” ihalesi bünyesindeki 500 daireli lojman binalarında kullanılan özel çelik kapı imalatının tarifiyle aynı olduğu, bu gerekçe ile söz konusu işte hazırlanmış olan ayrıntılı analizin bu iş içinde kullanıldığının belirtildiği ve bu durumunda Tebliğ’in 45.1.13.(c) ve (ç) maddeleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden bahsedildiği anlaşılmıştır.

Öncelikle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analiz içeriğinin aynı idarenin 2017/385580 İKN’li işinde yer alan özel çelik kapı imalatı ile aynı olması durumu, Tebliğ’in anılan maddesinde yer alan kamu kurum veya kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyat olarak ele alınması mümkün değildir. İsteklinin idarenin yalnızca tek kalem olarak belirlemiş olduğu iş kalemine ilişkin kendi analizini yapabilmesi durumunun kesinleşmiş olan ihale dokümanına aykırı hareket şeklinde ele alınması gerektiği, süresi içerisinde anılan iş kaleminin ayrıntılı şekilde analizinin hazırlanması gerektiği yönünde idareye şikâyet başvurusunda bulunulmadığı düşünüldüğünde, anılan iş kaleminin doküman gereği fiyat teklifi alma yoluyla açıklanması gerektiği sonucuna ulaşılmış olup söz konusu kaleme ilişkin yapılan açıklama uygun bulunmamıştır.

Başvuru sahibinin bir diğer iddiasında, açıklanması talep edilen Özel-OT-01 poz nolu “bina otomasyon sisteminin yapılarak tek bir merkezden çalıştırılması devreye alma ve çalışır halde teslimi” iş kalemine ilişkin olarak doküman içerisinde yer analiz formatında herhangi bir ayrıntıya yer vermeden sadece malzeme ve işçilik girdilerine yer verildiği, anılan iş kaleminin açıklamasının Tebliğ’in 45.17’nci maddesi gereğince yapılması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklama içerisinde anılan kalemin kendi inisiyatifi ile iki kısma bölündüğü, iki kısım için ayrı ayrı piyasada faaliyette bulunan üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, söz konusu fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden satış tutarı tespit tutanağının eklendiği anlaşılmış olup söz konusu fiyat tekliflerinde yer alan bedellerin anılan iş kalemine ilişkin analiz içerisinde malzeme ve montaj ayrımına gidilmeden doğrudan yazılmak suretiyle açıklamanın oluşturulduğu tespit edilmiştir.

Tebliğ’in ilgili maddelerinde, idare tarafından hazırlanmış olan analiz formatına uygun açıklama sunulmasının zorunlu tutulduğu, ayrıntılı analiz girdileri verilmeyen tesisat vb kalemlerin malzeme ve montaj bedelleri ayrı ayrı belirtilmek suretiyle açıklanabileceği belirtilmesine rağmen ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamada fiyat teklifleri içerisinde yer alan bedelin ihale dokümanı içerisinde yer alan analiz tablosuna aykırı şekilde malzeme ve işçilik maliyetleri ayrıştırılmadan iş kaleminin analizinde kullanılması mevzuata ve ihale dokümanına uygun bulunmamıştır.

Bununla birlikte, söz konusu iş kalemine ilişkin alınan fiyat teklifleri ekinde yer alan satış tutarı tespit tutanakları incelendiğinde iki tutanak içerisinde fatura bilgileri tablosunda “Faturayı düzenleyenin veya alıcının adı ve soyadı/Ticaret ünvanı TC/ Vergi Kimlik Nosu” kısmına fiyat teklifi veren mükellefin unvanının yazıldığı anlamıştır.

Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca fiyat teklifi ile açıklama yapılması ve ağırlıklı ortalama birim satış tutarı üzerinden fiyat teklifi oluşturulması durumunda fiyat teklifi ile birlikte Tebliğ’in Ek-O.6 nolu standart formuna uygun olarak hazırlanmış satış tutarı tespit tutanağını sunmaları gerektiği, anılan standart form içerisinde yer alan fatura bilgileri tablosunda yer alan “Faturayı düzenleyenin veya alıcının adı ve soyadı/Ticaret ünvanı TC/ Vergi Kimlik Nosu” başlıklı sütuna ait dipnot içeriğinde “Bu sütunda, faturanın mükellef tarafından düzenlendiği durumlarda “alıcı” bilgilerine; mükellef tarafından düzenlenmediği durumlarda ise “faturayı düzenleyen” bilgilerine yer verilecektir.” açıklamasının yer aldığı, söz konusu açıklama uyarınca tabloda belirtilen faturaların, istekliye fiyat teklifi veren firma veya diğer bir deyişle faturaların meslek mensubu tarafından hakkında tespit tutanağı düzenlenen mükellef tarafından düzenlenmiş olması halinde belirtilen sütunda alıcı bilgilerine yer verilmesi gerektiği, ancak satış tutarı tespit tutanağının fatura bilgileri tablosunun ilgili sütununda, “alıcı” bilgilerine yer verilmesi gerekirken, yine faturaları düzenleyen mükellefin bilgilerine yer verildiği, bu sebeple düzenlenmiş olan tutanakların şeklen Tebliğ’in ilgili maddesi ve ekinde yer alan EK-O.6 nolu standart forma uygun olmadığı anlaşılmış olup Özel-OT-01 poz nolu “bina otomasyon sisteminin yapılarak tek bir merkezden çalıştırılması devreye alma ve çalışır halde teslimi” iş kalemine ilişkin açıklamanın bu yönüyle de uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

İstekli tarafından sunulan Ek-O.6 nolu satış tutarı tespit tutanağı fatura bilgileri tablosunda yer alan ve yukarıdaki paragrafta tespiti yapılan mevzuata aykırı durumun açıklanması talep edilen ve aşağıdaki tabloda belirtilen iş kalemleri ve analiz girdileri için alınan fiyat teklifleri ve ekinde yer alan Ek-O.6 nolu satış tutarı tespit tutanağında da bulunduğu tespit edilmiş olup söz konusu kalemlere ilişkin yapılan açıklamalarında Tebliğ’in 45.1.13.1’nci maddesine ve Ek-O.6 nolu satış tutarı tespit tutanağı standart formuna şeklen uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklaması talep edilen 48.410.3901/A poz nolu “3 cm. Kalınlıkta Star Galaksy Plakalarla Asansör Sövesi Yapılması” iş kalemine ilişkin idare tarafından hazırlanmış olan analiz tablosu incelendiğinde, 3 cm x 30 cm x serbest boy plakaların kullanılmasının istenildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan fiyat teklifi içerisinde “2 cm black galaxy granit plaka”  girdilerine ait fiyatların yer aldığı, isteklinin açıklaması içerisinde söz konusu plakaların 3 cm olarak bulunmadığından 2 cm üzerinden alınan fiyat tekliflerinin 3 cm kalınlığına enterpole edildiği ve fiyatların bu şekilde kullanıldığının ifade edildiği anlaşılmış olmakla birlikte idarenin söz konusu iş kalemi içerisinde “Star Galaksy plakalar(3*30*serbest boy)” girdisine ilişkin olarak poz numarasını verdiği, isteklilerin açıklamalarında söz konusu poz numarasına ilişkin rayici kullanmalarının mümkün olduğu anlaşılmış olup istekli tarafından Teknik Şartname ve iş kalemi tariflerine uygun olmayan mala ilişkin teklif bedelinin oranlanarak açıklama da kullanılması da mevzuata uygun bulunmamıştır.

Dilekçe içerisinde yer alan diğer bir iddia incelendiğinde KGM/17.081/K-1/AN pozuna ait 250 kg’a kadar ocak taşı için fatura ile açıklama yapılmasının analiz içeriğinde talep edilmesine karşın istekli tarafından analizle açıklama yapılmasının ihale dokümanına uygun olmadığından bahsedildiği, iddiaya konu iş kalemine ilişkin doküman içerisinde verilen analiz incelendiğinde analiz girdilerinden olan “250 kg a kadar ocak taşı” girdisinin yanında poz no yer almayıp “proforma taş” ibaresinin yer aldığı anlaşılmış olup ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından söz konusu girdiye ilişkin olarak Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan 08.105 poz nolu “ocak taşından 0.100-0.250 ton taşın hazırlanması” iş kalemi analizinden faydalanıldığı, söz konusu analizin bir kamu kurumu tarafından yayımlandığı göz önüne alındığında ve iş kaleminin tanımları benzer olduğundan anılan analizin burada kullanılmasının Tebliğ’in 45.1.13.(c)  uygun olacağı sonucuna ulaşılmış olup söz konusu iddia yerinde bulunmamıştır.

Yukarıda yer alan tespitler doğrultusunda, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının 48.410.3901/A, Özel-OT-01, ÖFA.İ047, ÖFA.İ026, Özel-002, ÖZEL-ST-13, ÖZEL-TB-01, ÖZEL-TB-02, EÖ_L_ÖZ-24 ve ÖE-GES-01 poz nolu iş kalemlerine yönelik belgelendirmelerin Tebliğ’in 45’inci maddesine ve ihale dokümanına aykırı olduğu gerekçesiyle uygun görülmeyerek teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Varyap Varlıbaşlar Yapı. San. ve Turz. A.Ş.-Epsilon İnş. A.Ş. İş Ortaklığının aşırı düşük telif açıklamasının uygun görülmeyerek teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.